Ahmet Güvener- 1 Şubat 2015 Geçen yılın sonunda katıldığım Cumhuriyet gazetesinin yeni yıl partisinde bir genç muhabir arkadaş bana “Hocam yazılarınızı kimse anlamıyor, siz çok Avrupai yazıyorsunuz ” dedi. Aslında genç arkadaşın kastettiği, siz yerel konuları değil evrensel konuları yazıyorsunuz hususuydu.

Evet, tüm sporların kuralları evrensel olduğu gibi, yönetişim modelleri ve yönetim şekilleri de evrenseldir. Türkiye gerek futbolda gerekse diğer sporlarda maalesef nerede ise 80 yıldır evrensel olmayan, yerel Türkiye’ye özgün bir modelle yönetiliyor. Önceleri bu model ile iyi kötü işler yürürken, küreselleşen ve güçlünün daha güçlü zayıfın daha zayıf olduğu bu dünyada, bu “yerel” model ile sportif başarı beklemek sadece güzel bir hayaldir.

Ülke sporu 20. yüzyılın başında kurulan ve evrensel bir sivil toplum modeli olan İdman Cemiyetleri İttifakı tarafından yönetilirken, her şeyi merkezden “kamu” adına yönetmek isteyen, sivil topluma güvenmeyen Cumhuriyetçi görüş dönemine göre haklı sebepler ile 1936’da Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğünü kurmuştur. Üstelik bu kurumu kurarken Nazi Almanya’sının faşist spor politikalarını yöneten Karl Diem’i de danışman olarak kullanmışlardır. İşte o gün bu gündür, nerede ise 80 yıldır koşullar değişmesine rağmen Türk sporunu adı zaman zaman değişse bile dünyada tam bir örneği olmayan yani ”evrensel değil yerel” bu kamu kurumu yönetmektedir.

1992’de özerkleştiği iddia edilen Türk futbolu ise Avrupa’da bir başka örneği olmayan bir kuruluş kanununa sahip özel hukuk ilkeleri ile yönetilen “yerel” bir kurumdur. Kamu, futbolun kontrolünün elinden gitmemesi için federasyonun fiili merkezi İstanbul’da olmasına rağmen “TFF’nun merkezi Ankara’dadır” ifadesini son kanuna ısrarla koydurmuştur. Kamu şu anda tüm maddi kaynaklarını kullanarak TFF ‘nu endirekt bir şekilde yönetmektedir. Yani TFF da, defalarca yazdığımız gibi “evrensel değil yerel” bir kurumdur.

İktidar her fırsatta eleştirdiği Kemalist yapının ne ilginçtir ki bu en eski yapılarından birine sımsıkı sarılmıştır. Vesayet rejiminin tüm özelliklerini taşıyan bu “yerel” yapıyı değiştirmek isteyen eski Genel Müdür Mehmet Atalay ne yazık ki, “bölücülüğe destek olur” korkusu salınarak bu fikrinden vaz geçirilmiştir.

Son Stadyum programında konuşmacılar stadyum zeminlerinden şikâyet ederlerken, bozuk zeminlerin nerede ise hepsinin Spor Genel Müdürlüğünün sorumluluğundaki stadyumlarda olduğuna dikkat çekmişlerdir. Bu “yerel” sistemde bir ilin stadyumun bakımının sorumluluğu da ne yazık ki merkezi hükümettedir. Bu yerel sistem içinde Spor İl Müdürlükleri doğrudan atama ile gelen ve doğrudan hesap verilebilirlikleri olmayan yapılardır. Çim bakımı işleminin evrensel boyutundan haberdar olmak için ne maddi imkânları ne de gerekli insan kaynakları vardır. İşte bu örnekte bile “evrensel olmayan yerel” yapının handikapları ortaya çıkmaktadır.

Gençlik ve Spor Müdürlüğüne 1990’lı yıllarda getirilen kadim dostum Prof. Dr. Gazanfer Doğu göreve gelir gelmez sağ olsun bana bu konudaki fikrimi sormuştu: Ona “GSGM’nü ilga et, teşkilatı lağvet belediyelere dağıt” demiştim. Şaşırmıştı. Şimdi çok sevdiğim Mehmet Baykan kardeşime de aynı öneride bulunacağım. Bir farkla, lağvedeceğin Spor GM yerine İngiltere’deki UK Sports gibi elit sporu destekleyen bir kamu kurumu yarat diyerek. Türk sporu evrensel bir yönetişim modeline kavuşmadan sporda ülkenin hak ettiği başarıları elde edemezsiniz.{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş