Futbol Organizasyonlarında Cinsiyet Ayrımcılığı
Bizi Takip Edin Futbol ekonomisi facebookta futbol ekonomisi twitterde
x
Buradasınız >> Ana Sayfa Haberler & Makaleler Genel Lale ORTA Futbol Organizasyonlarında Cinsiyet Ayrımcılığı

Futbol Organizasyonlarında Cinsiyet Ayrımcılığı

Dr. Lale Orta- 28 Eylül 2012

Okan Üniversitesi, Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Spor Yönetimi Bölümü

 

Bu çalışma; International Review of Business and Social Sciences (ISSN: 2226-4124) Dergisinin September 2012 Vol. 1 No.10 sayısı için makale olarak yayına kabul edilmiştir. 

 

ÖZET

 

Kadınlar, tarih boyunca cinsiyet ayırımcılığı ve eşitsizliklerle karşılaşmışlar, erkeklere göre daha az hakka sahip olmuşlar ve erkeklerden daha düşük statüde görülmüşlerdir. Birleşmiş Milletlerce 1979’da kabul edilen “Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi CEDAW’a göre; kadınlara, spor ve beden eğitimi faaliyetlerine aktif olarak katılmaları için erkeklerle eşit fırsatlar tanınması şeklinde düzenlenmiş olmasına karşın, bu tarihten sonra bile, FIFA, UEFA ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından futbolda kadınlar için eşit fırsatlar çok geç yaratılmıştır. 

 

Olimpiyat Oyunlarında erkek futbolu ilk kez 1908 yılında resmi olarak yer alırken, kadın futbolu Olimpiyat Oyunlarında ilk kez 1996 yılında yer almış ve erkeklerden 88 yıl sonra düzenlenmiştir. FIFA tarafından organize edilen Erkekler Dünya Kupası ilk kez 1930 yılında düzenlenirken, Kadınlar Dünya Kupası tam 61 yıl sonra, 1991 yılında ilk kez düzenlenmiştir. Kadınlar Dünya Kupası ile erkekler Dünya Kupası organizasyonu arasında 61 yıl fark vardır. FIFA tarafından 20 Yaş Altı erkek futbol organizasyonları ilk kez 1977 yılında yapılırken, kadınlarda ilk kez 2002 yılında düzenlenmiştir. 20 Yaş Altı kadınlar ve erkekler futbol organizasyonları arasında 25 yıl ara vardır. 17 Yaş Altı erkek futbol organizasyonları ilk kez 1985 yılında düzenlenirken, kadınlar için ilk kez 2008 yılında organize edilmiştir. 17 Yaş Altı kadınlar ve erkekler futbol organizasyonları arasında 23 yıl fark vardır.

 

UEFA tarafından organize edilen Erkekler Avrupa Şampiyonası ilk kez 1958 yılında düzenlenirken, Kadınlar Avrupa Şampiyonası 1982 yılında düzenlenmiştir Avrupa Futbol Şampiyonası’nda kadın ve erkek organizasyonları arasında 24 yıl ara bulunmaktadır. Erkekler kulüp takımları organizasyonu ilk kez 1955 yılında düzenlenirken, Kadınlar Avrupa Şampiyonası ise bundan 46 yıl sonra, 2001 yılında ilk kez düzenlenmiştir. UEFA tarafından erkekler için Şampiyonlar Ligi 1992 yılında başlatılırken, kadınlar Şampiyonlar Ligi 2008 yılında Kadınlar Kupası’nın yerine organize edilmiştir. Erkekler Şampiyonlar Ligi ile kadınlar Şampiyonlar Ligi arasında 16 yıl ara bulunmaktadır.

 

FIFA tarafından düzenlenen Gençler Olimpiyat Futbol Organizasyonları ilk kez cinsiyet ayırımı yapılmaksızın aynı yıl başlatılmıştır. Bu da, günümüzde kadın ve erkek organizasyonları için eşit planlamalar yapıldığını göstermektedir.

 

 

Anahtar Kelimeler: FIFA, UEFA, Futbol Organizasyonları, Cinsiyet Ayrımcılığı

 

 

 

GİRİŞ VE AMAÇ

İnsan merkezli sürdürülebilir bir kalkınma için koşul; kadınlar ve erkekler arasında eşitliğe dayalı bir ortaklık oluşturulmasıdır (Sport and Gender, 2005).

 

Cinsiyet ayırımcılığı, sosyal sorunlardan biri olarak kadınlara yönelik ayırımcılık olarak ortaya çıkmaktadır. Kadınlar, tarih boyunca cinsiyet ayırımcılığı ve eşitsizliklerle karşılaşmışlardır. Erkeklere nazaran daha az hak ve şansa sahip olmuşlar ve erkeklerden daha düşük statüde görülmüşlerdir (Demirbilek, 2007).

 

Yapılan istatistikî çalışmalarda elde edilen veriler, kadınların cinsiyete dayalı mesleki ayrımcılık konusunda daha dezavantajlı durumda olduğunu göstermektedir. Bu durum, kadının işgücü piyasasındaki konumunu ve eğitim, gelir, sağlık, spor gibi sosyal değişkenlerini de olumsuz olarak etkilemekte ve bu olumsuz etkiler gelecek nesillere aktarılarak cinsiyet eşitsizliğinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır (Parlaktuna, 2010).

 

Yapılan anket sonuçları, kadınların spora katılım düzeylerinin ve biçimlerinin erkeklerden daha düşük ve farklı olmasını ve spor ortamında dezavantajlı konumda bulunmalarını birçok nedene bağlamaktadır. Bunlar: Yarışma sporlarına yoğun katılımın çocuk yetiştirmede kadınların sorun yaşamalarına neden olacağı, temas içerikli spor etkinliklerinin kadınların üreme organları ve göğüsleri için tehlike oluşturacağı, kadınların erkeklerden daha ince kemik yapısına sahip olduklarını ve bu yüzden daha kolay sakatlandıklarını, spora yoğun katılımın mensturasyon problemlerine ve bu da onların duygusal problem yaşamalarına yol açtığını, dolayısıyla kadın sporcuların duygusal ve fiziksel açıdan aşırı yorgunluğa neden olan ortamlara sokulmamaları gerektiği şeklinde ifade edilmektedir (Koca & Bulgu, 2005).

 

Kadının kanun önünde eşit olmaması, bu eşitliği almak ve kanunlaştırmak için kadınları siyasal haklar aramaya yöneltmiştir (Bebel, 1978).

 

I. Kadın Hakları Konvansiyonu 1848 yılında New York’da düzenlenmiştir. 260 Kadın ve 40 erkeğin katıldığı konvansiyonda, kadınların eşit haklara sahip olmalarını ve kadınlara da oy hakkı verilmesi gerektiğini savunulmuştur (Bensadon, 1994).

 

Demokratik birçok toplumda yasalar, haksızlıkları ortadan kaldırmayı hedefleyen ayrıntılı düzenlemelerle hukuki ve ekonomik bağımsızlıklarını elde etmek isteyen kadınların ihtiyaçlarına cevap vermeye çalışmıştır (Bensadon, 1994).

 

19. yüzyılda pek çok kadın sanat dalında, edebiyatta, astronomide, matematikte, bilimde seçkin bir yer edindiler. Kuzey Amerika’da özellikle toplum bilimleri ve toplumsal yenilikçilik alanında ön plana çıktılar (Michel, 1994.)

 

1 Haziran 1906 tarihli Eyalet Meclisi Tüzüğü ile Finlandiya kadın haklarını kabul eden ilk Avrupa ülkesi olmuştur. Finlandiya o zamanlar bir Rus beyliği idi. 1915 yılında Danimarka Anayasasının değişmesi ile de kadınların seçme hakkı Danimarka’da kabul edilmiştir. 1930’lu yıllardan 1945’te II Dünya Savaşı’nın sona ermesine kadar İtalya ve Almanya’da hüküm süren diktatörlük rejimleri bu ülkelerde kadın haklarının geriye gidişine yol açmıştır (Bensadon, 1994).

 

Birleşmiş Milletler 1975-1985 arasını “kadın on yılı” ilan etmiş ve bu dönemde üç büyük uluslar arası konferansın yapılmasına da önderlik etmiştir. Her alanda kadın-erkek eşitsizliğini konu edinen Birleşmiş Milletler, 1979 yılında “Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi” hakkındaki sözleşmeyi kabul etmiştir (Koray, 1994).

 

Birleşmiş Milletlerin Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi’nin 3. Bölümünün 10. Madde’sinin g bendi: Kadınlara, spor ve beden eğitimi faaliyetlerine aktif olarak katılmaları için erkeklerle eşit fırsatlar tanınması şeklinde düzenlenmiştir (Cedaw, 1979).

Çalışmamız; erkek ve kadın futbolu için düzenlenen organizasyonlar arasında eşitliğin olup olmadığını bulmayı amaçlamaktadır. Futbolda; Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği FIFA (Federation Internationale de Football Association) uluslararası maçların ve turnuvaların düzenlenmesi konusunda en yetkili organdır. (Orta, 2000) FIFA tarafından erkeklerde ilk Dünya Kupası 1930 yılında düzenlenmesine karşın, kadınlarda ilk Dünya Kupası 61 yıl sonra 1991 yılında düzenlenmiştir (Orta, 2000).

 

Avrupa Futbol Federasyonları Birliği UEFA (Union European Football Association) ise, uluslararası futbol maçlarının ve turnuvalarının Avrupa Kıtası’nda düzenleyen en yetkili organdır   UEFA tarafından erkeklerde ilk Avrupa Şampiyonası 1958 yılında düzenlenmesine karşın, kadınlarda ilk Avrupa Şampiyonası 24 yıl sonra 1982 yılında düzenlenmiştir (Orta, Akşar, Beşiktaş, 2012).

 

 

YÖNTEM    

 

Bu araştırmada, Dünya futbolunun yönetici kuruluşu olan FIFA ile Avrupa futbolunun yönetici kuruluşu olan UEFA tarafından düzenlenen kadınlar futbol organizasyonları ile erkekler futbol organizasyonları analiz edilerek incelenmiş ve bazı unsurlar ele alınarak karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmalarda elde edilen veriler istatistiksel yöntemlerle hesaplanmış ve yorumlanmıştır. Karşılaştırmalarda yatay yaklaşım uygulanmıştır. Yatay yaklaşımda karşılaştırılan erkekler futbol organizasyonları ile kadınlar futbol organizasyonları ele alınmıştır. Buna göre;

-          FIFA tarafından düzenlenen milli takımlar seviyesindeki erkekler futbol organizasyonları ile FIFA tarafından düzenlenen milli takımlar seviyesindeki kadınlar futbol organizasyonları,

-          FIFA tarafından düzenlenen kulüp takımları seviyesindeki erkekler futbol organizasyonları ile FIFA tarafından düzenlenen kulüp takımları seviyesindeki kadınlar futbol organizasyonları

-          UEFA tarafından düzenlenen milli takımlar seviyesindeki erkekler futbol organizasyonları ile UEFA tarafından düzenlenen milli takımlar seviyesindeki kadınlar futbol organizasyonları

-          UEFA tarafından düzenlenen kulüp takımları seviyesindeki erkekler futbol organizasyonları ile UEFA tarafından düzenlenen kulüp takımları seviyesindeki kadınlar futbol organizasyonları karşılaştırılmıştır.

 

Bu çalışmada gerekli olan veriler basılı ve internet kaynaklarına dayanmaktadır. Bu nedenle, FIFA ve UEFA tarafından organize edilen futbol organizasyonları ile ilgili kaynaklar taranmıştır.

 

 

BULGULAR

 

1900 ve 1904 yılında düzenlenen Olimpiyat Oyunları’na, gösteri sporu olarak dâhil edilen futbol, Olimpiyatlardaki ilk takım sporu olmuştur. İlk resmi Olimpiyat Futbol Turnuvası 1908 Londra Olimpiyatları’nda yapılmış ve sekiz takım mücadele etmiştir (www.olympic.org).

 

Dört yılda bir organize edilen Dünya Kupası Finalleri ilk kez 1930 yılında yapılmıştır.

FIFA 20 Yaş Altı Dünya Kupası, “Dünya Gençler Şampiyonası” adı altında ilk kez, 1977 yılında yapılmıştır.

FIFA tarafından düzenlenen 17 Yaş Altı Dünya Kupası, ilk kez 1985 yılında düzenlenmiştir. FIFA Salon Futbolu ise ilk kez 1989 yılında yapılmıştır.

1990’lı yıllarda belirli kurallara bağlanarak resmileşen plaj futbolu 2005 yılından itibaren FIFA organizasyonu olarak “FIFA Plaj Futbolu Dünya Kupası” adı altında yapılmaya başlanmıştır.

1992 yılında Suudi Arabistan’da “Kral Fahd Kupası” olarak ilk kez düzenlenen organizasyon, 1995 yılında FIFA organizasyonu bünyesine geçirilmiş ve “FIFA Konfederasyon Kupası”  adını almıştır.

15 yaş altı milli takımların katıldığı Gençlik Olimpiyat Futbol Oyunları’nın ilki 2010 yılında Singapur'un ev sahipliğinde düzenlenmiştir (bkz. www.fifa.com).

 

FIFA tarafından organize edilen erkek milli takımları seviyesinde düzenlenen futbol organizasyonları ve başlangıç yılları Tablo 1 ve Şekil 1’de gösterilmiştir.

 

Tablo. 1 FIFA Erkekler Milli Takım Futbol Organizasyonları ve Başlangıç Yılları

FIFA Organizasyonunun Adı

Başlangıç Yılı

Erkekler Olimpiyat Futbol Turnuvası

1908

FIFA Dünya Kupası

1930

FIFA 20 Yaş Altı Dünya Kupası

1977

FIFA 17 Yaş Altı Dünya Kupası

1985

FIFA Salon Futbolu Dünya Kupası

1989

FIFA Konfederasyon Kupası

1995

FIFA Plaj Futbolu Dünya Kupası

2005

Gençlik Olimpiyat Futbol Oyunları

2010

 

 

 

Şekil 1: FIFA Erkekler Milli Takım Futbol Organizasyonları  ve Başlangıç Yılları

image001 

Kadın Milli Takımlar Seviyesinde dört yılda bir düzenlenen “FIFA Kadınlar Dünya Kupası” ilk kez 1991 yılında düzenlenmiştir.  

Olimpiyatlarda kadın futbolu, ilk kez 1996 yılında Atlanta Olimpiyatlarında 8 takımın katılımı ile yer almıştır.

İki yılda bir düzenlenen “FIFA 20 Yaş Altı Kadınlar Dünya Kupası” ilk kez 2002 yılında, “FIFA 17 Yaş Altı Kadınlar Dünya Kupası” ise ilk kez 2008 yılında düzenlenmiştir.

15 Yaş altı genç kızların katıldığı, “1. Gençlik Olimpiyat Oyunları” ilk kez 2010 yılında düzenlenmiş ve 6 takım mücadele etmiştir (bkz. www.fifa.com).

 

FIFA tarafından kadın milli takımları seviyesinde düzenlenen futbol organizasyonları ve ilk kez düzenlendiği yıllar Tablo 2 ve Şekil 2’de gösterilmiştir. 

 

Tablo 2. FIFA Kadınlar Milli Takım Futbol Organizasyonları ve Başlangıç Yılları

FIFA Organizasyonunun Adı

Başlangıç Yılı

FIFA Kadınlar Dünya Kupası

1991

Kadınlar Olimpiyat Futbol Turnuvası

1996

FIFA 20 Yaş Altı Kadınlar Dünya Kupası

2002

FIFA 17 Yaş Altı Kadınlar Dünya Kupası

2008

Genç Kızlar Olimpiyat Futbol Oyunları

2010

 

 

 

Şekil 2. FIFA Kadınlar Milli Takımlar Futbol Organizasyonları ve Başlangıç Yılları

 image002

 

FIFA tarafından düzenlenen erkekler ve kadınlar Dünya Kupası futbol organizasyonlarının başlangıç yılları Tablo 3’de gösterilmiştir. 

 

Tablo 3. FIFA Erkek ve Kadın Dünya Kupası Organizasyonları Başlangıç Yılları

FIFA  Milli Takım Organizasyonları

Yıl

Erkekler Dünya Kupası Organizasyonu 

1930

Kadınlar Dünya Kupası Organizasyonu

1991

 

 

Olimpiyat Oyunlarında erkek ve kadın milli takımları için düzenlenen futbol organizasyonlarının başlangıç yılları Tablo 4’de gösterilmiştir.

 

Tablo 4. Erkek ve Kadın Olimpiyat Futbol Organizasyonları Başlangıç Yılları

Olimpiyat Futbol Organizasyonları

Yıl

Olimpiyat Erkekler Organizasyonu

1908

Olimpiyat Kadınlar Organizasyonu

1996

 

FIFA tarafından 20 Yaş Altı erkek ve kadın milli takımları için düzenlenen futbol organizasyonlarının başlangıç yılları Tablo 5de gösterilmiştir.

 

Tablo 5. FIFA 20 Yaş Altı Dünya Kupası Organizasyonları

FIFA  20 Yaş Altı Dünya Kupası Organizasyonu

Yıl

FIFA Erkekler 20 Yaş Altı Dünya Kupası

1977

FIFA Kadınlar 20 Yaş Altı  Dünya Kupası

2002

 

FIFA tarafından 17 Yaş Altı erkek ve kadın milli takımları için düzenlenen futbol organizasyonlarının başlangıç yılları Tablo 6’da gösterilmiştir.

 

Tablo 6. FIFA 17 Yaş Altı Dünya Kupası Organizasyonları

FIFA  17 Yaş Altı Dünya Kupası Organizasyonu

Yıl

FIFA Erkekler 17 Yaş Altı Dünya Kupası

1985

FIFA Kadınlar 17 Yaş Altı  Dünya Kupası

2008

 

FIFA tarafından erkek ve kadın milli takımları için düzenlenen Gençler Olimpiyat Futbol Organizasyonlarının başlangıç yılları Tablo 7’de gösterilmiştir.

 

Tablo 7. Gençler Olimpiyat Futbol  Organizasyonları Başlangıç Yılları

Gençler Olimpiyat Futbol Oyunları

Yıl

Genç Erkekler Olimpiyat Futbol Oyunları

2010

Genç Kızlar Olimpiyat Futbol Oyunları

2010

 

FIFA tarafından Kulüpler Seviyesinde yalnızca iki futbol organizasyonu düzenlenmektedir. 1939 yılından bu yana Zürih kulübü tarafından her yıl geleneksel olarak düzenlenen dünya futbolunda profesyonelliğe aday yeni yeteneklerinin katıldığı popüler bir turnuva olan, FC Blue Stars/FIFA Gençlik Kupası’nı, FIFA; 1991 yılında devralarak “FIFA Gençlik Kupası” adı altında düzenlemeye başlamıştır.

FIFA Dünya Kulüpler Kupası, 6 kıta kulüp şampiyonunun katılımıyla “FIFA Dünya Kulüpler Şampiyonası” ismi ile ilk kez 2000 yılında düzenlenmiştir. 2000 yılından sonra 2005 yılına kadar düzenlenmemiştir. 2006 yılında adı “FIFA Dünya Kulüpler Kupası” olarak değiştirilmiştir (bkz. www.fifa.com).

 

FIFA tarafından erkekler kulüp takımı futbol organizasyonları ve başlangıç yılları Tablo 8 ve Şekil 3’de gösterilmiştir.

 

 Tablo 8. FIFA Erkekler Kulüp Takımı Futbol Organizasyonları

FIFA Organizasyonunun Adı

Başlangıç Yılı

Blue Stars/FIFA Gençlik Kupası

1991

FIFA Dünya Kulüpler Kupası

2000

 

 

 

Şekil 3. FIFA Tarafından Düzenlenen Erkekler Kulüp Takımları Organizasyonları

image003 

 

1958 yılında UEFA tarafından organize edilen milli takımlar seviyesindeki futbol organizasyonu olan “Avrupa Kupası” ilk düzenlendiği yılda katılımın az olması nedeniyle beklenen ilgiyi bulamamıştır. İlk adı “Henry Delaunay” olan kupanın daha sonra “Avrupa Uluslar Kupası” olan ismi, 1965 yılından itibaren “Avrupa Futbol Şampiyonası” olarak değiştirilmiştir.

UEFA 23 Yaş Altı Futbol Şampiyonası, 1976 yılından itibaren "21 Yaş Altı" olarak düzenlenmeye başlamıştır

1948-1980 yılları arasında Uluslararası Gençler Futbol Turnuvası adı altında düzenlenmeye başlayan şampiyonanın ismi, 1980 yılından itibaren U-18 Avrupa Futbol Şampiyonası, 2000 yılından itibaren de U-19 Avrupa Futbol Şampiyonası olarak değiştirilmiştir

U-17 Avrupa Futbol Şampiyonası ilk kez 1980  yılında U-16 Avrupa Futbol Şampiyonası adı altında organize edilmiştir.

Avrupa Gençler Bölgeler Arası Şampiyona ilk kez 1978 yılında düzenlenmiştir (bkz. www.uefa.com). 

 

UEFA tarafından erkek milli takımlar seviyesinde düzenlenen futbol organizasyonları ve başlangıç yılları Tablo 9 ve Şekil 4’de gösterilmiştir.

 

Tablo 9. UEFA Erkekler Milli Takım Futbol Organizasyonları

UEFA Organizasyonunun Adı

Başlangıç Yılı

UEFA Avrupa Futbol Şampiyonası

1958

UEFA 23 Yaş Altı Şampiyonası*

1967

UEFA 21 Yaş Altı Şampiyonası

1976

UEFA Gençler Bölgeler Kupası

1978

UEFA 19 Yaş Altı Şampiyonası

1980

UEFA 17 Yaş Altı Şampiyonası

1980

*1976 yılından itibaren "21 Yaş Altı" olarak düzenlenmeye başlamıştır.

 

 

Şekil 4. UEFA Erkek Milli Takım Futbol Organizasyonları ve Başlangıç Yılları

image004 

 

1982 yılında başlatılan Avrupa Kadınlar Futbol Müsabakaları, 1989 yılında Avrupa Kadınlar Futbol Şampiyonası adını almıştır. Dört yılda bir düzenlenen Avrupa Kadınlar Şampiyonası 16 takımın katılımı ile organize edilmektedir.  

Kadınlarda ilk kez 1997–1998 Futbol Sezonunda U 18 Kadınlar Şampiyonası organize edilmiştir. Her yıl düzenlenen şampiyonada Danimarka ilk Şampiyon olmuştur. 1998–1999 Futbol Sezonunda adı ve müsabaka formatı değiştirilerek U-19 (19 Yaş altı) Kadınlar Şampiyonası olmuştur (bkz. www.uefa.com). 

 

UEFA tarafından düzenlenen kadın milli takım futbol organizasyonları ve başlangıç yılları Tablo 10 ve Şekil 5’de gösterilmiştir. 

 

Tablo 10. UEFA Kadınlar Milli Takım Futbol Organizasyonları ve Başlangıç Yılları

UEFA Organizasyonunun Adı

Başlangıç Yılı

UEFA Kadınlar Avrupa Futbol Şampiyonası

1982

UEFA 18 Yaş Altı Kadınlar Şampiyonası*

1997

UEFA 19 Yaş Altı Kadınlar Şampiyonası

1998

UEFA 17 Yaş Altı Kadınlar Şampiyonası

2007

*1998 yılından itibaren "19 Yaş Altı" olarak düzenlenmeye başlamıştır.

 

 

 

Şekil 5. UEFA Kadınlar Milli Takım Futbol Organizasyonları ve Başlangıç Yılları

 image005

 

UEFA tarafından düzenlenen erkek ve kadın milli takım futbol organizasyonlarının başlangıç yılları Tablo 11’de gösterilmiştir.

 

Tablo 11. UEFA Erkek ve Kadın Milli takımları Organizasyonları Başlangıç Yılları

UEFA  Milli Takım Organizasyonları

Yıl

Erkek Milli Takımları İçin Organizasyon  Başlangıç Yılı

1958

Kadın Milli Takımları İçin Organizasyon Başlangıç Yılı

1982

 

 

UEFA tarafından, 1955–1956 futbol sezonunda ticari fuarları olan şehirlerin takımlarının katıldığı “Fuar Şehirleri Kupası” başlatılmıştır. Kupaya katılımın artması üzerine, 1971–1972 sezonunda kupanın statüsü ve adı değiştirilerek “UEFA Kupası” olmuştur. 2009 yılında UEFA Kupası’nın Şampiyonlar Ligi standartlarına erişmesi için, köklü bir takım statü değişikliklerine gidilmiştir. 2009–2010 sezonundan itibaren “UEFA Avrupa Ligi” adı altında düzenlenmeye başlamıştır.

Şampiyon Kulüpler Kupası’nın düzenlenmesinden 36 yıl sonra, 1992–1993 sezonundan itibaren “UEFA Şampiyonlar Ligi”ni başlatmıştır. Şampiyonlar Ligi, UEFA’nın düzenlediği 19 organizasyon içerisindeki en önemli kulüp organizasyonudur.

1960–1961 Futbol Sezonunda ilk kez düzenlenen Avrupa Kupa Galipleri Kupası, kulüpler düzeyinde yapılan maçların sayısal çokluğundan dolayı kamuoyun ilgisinin azalmasını dikkate alınarak, 1999-2000 futbol sezonundan itibaren “UEFA Kupası” ile birleştirilmiştir.

UEFA İntertoto Kupası, finali, şampiyonu ve kupası olmayan tek futbol organizasyonu olmuştur (bkz. www.uefa.com).

 

UEFA tarafından düzenlenen erkekler kulüp takımı futbol organizasyonları ve başlangıç yılları Tablo 12 ve Şekil 6’da gösterilmiştir.

 

Tablo 12. UEFA Erkekler Kulüp Takımı Futbol Organizasyonları ve Başlangıç Yılları

UEFA Organizasyonunun Adı

Başlangıç Yılı

UEFA Fuar Şehirleri Kupası*

1955

UEFA Şampiyon Kulüpler Kupası

1955

UEFA Kupa Galipleri Kupası**

1960

UEFA Kupası

1971

UEFA Süper Kupa

1972

UEFA Şampiyonlar Ligi

1992

UEFA Intertoto Kupası***

1995

UEFA Avrupa Ligi

2009

*1971 yılında UEFA Kupası adını almıştır.

 

** 2000 yılında kaldırılmıştır.

 

***2008 yılında kaldırılmıştır.

 

 

 

 

 

Şekil 6. UEFA Tarafından Düzenlenen Erkekler Kulüp Takımları Organizasyonları ve Başlangıç Yılları

 image006

 

UEFA tarafından kulüpler düzeyinde ülkelerin şampiyon takımlarının katıldığı UEFA Kadınlar Kupası ilk kez 2001 yılında düzenlenmiştir. Bu organizasyon 2009 yılında UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi adını almıştır (Bkz. www.uefa.com).

 

UEFA tarafından kadın kulüp takımları futbol organizasyonları ve başlangıç yılları Tablo 13 ve Şekil 7’de gösterilmiştir.

 

Tablo 13. UEFA Kadın Kulüp Takımları Organizasyonları Başlangıç Yılları

UEFA Organizasyonunun Adı

Başlangıç Yılı

UEFA Kadınlar Kupası*

2001

UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi

2009

*2009 yılında "Kadınlar Şampiyonlar Ligi" adını almıştır.

 

 

 

Şekil 7 UEFA Kadın Kulüp Takımları Organizasyonları Başlangıç Yılları

 image007

 

UEFA tarafından düzenlenen erkek ve kadın kulüp takımları futbol organizasyonlarının başlangıç yılları Tablo 14’de gösterilmiştir.

 

Tablo 14 UEFA Erkek ve Kadın Kulüp Takımları Organizasyonları Başlangıç Yılları

UEFA  Kulüp Müsabakaları

Yıl

UEFA Erkekler Kulüp Müsabakası Başlangıç Yılı

1955

 UEFA Kadınlar Kulüp Müsabakası Başlangıç Yılı

2001

 

UEFA tarafından erkek ve kadın Şampiyonlar Ligi futbol organizasyonlarının başlangıç yılları Tablo 15’de gösterilmiştir.

 

Tablo 15 UEFA Erkek ve Kadınlar Şampiyonlar Ligi Organizasyonları Başlangıç Yılları

UEFA  Şampiyonlar Ligi

Yıl

UEFA Erkekler Şampiyonlar Ligi Başlangıç Yılı

1992

 UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi Başlangıç Yılı

2000

 

 

SONUÇ

 

Birleşmiş Milletlerce 1979’da kabul edilen “Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi CEDAW’a göre; kadınlara, spor ve beden eğitimi faaliyetlerine aktif olarak katılmaları için erkeklerle eşit fırsatlar tanınması şeklinde düzenlenmesine karşın, FIFA, UEFA ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından futbolda kadınlar için eşit fırsatlar ne yazık ki çok geç tanınmıştır.  Erkek futbol organizasyonları ile kadın futbol organizasyonları arasında tespit ettiğimiz yıl farklılıkları şöyledir:

 

Olimpiyat Oyunlarında erkek futbolu ilk kez 1908 yılında resmi olarak yer alırken, kadın futbolu Olimpiyat Oyunlarında ilk kez 1996 yılında yer almıştır. Olimpiyatlarda kadın futbolu erkek futbol organizasyonlarından 88 yıl sonra düzenlenmiştir (Şekil 8).

 

 

Şekil 8. Erkek ve Kadın Olimpiyat Futbol Organizasyonları Başlangıç Yılları

image008 

FIFA tarafından organize edilen Erkekler Dünya Kupası ilk kez 1930 yılında düzenlenirken, Kadınlar Dünya Kupası tam 61 yıl sonra, 1991 yılında ilk kez düzenlenmiştir. Kadınlar Dünya Kupası ile erkekler Dünya Kupası organizasyonu arasında 61 yıl farkı vardır (Şekil 9).

 

 

 Şekil 9. FIFA Erkek ve Kadın Dünya Kupası Organizasyonları Başlangıç Yılları

image009 

FIFA tarafından 20 Yaş Altı erkek futbol organizasyonları ilk kez 1977 yılında yapılırken, kadınlarda ilk kez 2002 yılında düzenlenmiştir. 20 Yaş Altı kadınlar ve erkekler futbol organizasyonları arasında 25 yıl ara vardır (Şekil 10).

 

Şekil 10. FIFA 20 Yaş Altı Dünya Kupası Organizasyonları

image010 

FIFA tarafından 17 Yaş Altı erkek futbol organizasyonlarının ilk kez 1985 yılında düzenlenirken, kadınlar için ilk kez 2008 yılında organize edilmiştir. 17 Yaş Altı kadınlar ve erkekler futbol organizasyonları arasında 23 yıl fark vardır (Şekil 11).

 

 

Şekil 11. FIFA 17 Yaş Altı Dünya Kupası Organizasyonları

 image011

FIFA tarafından düzenlenen Gençler Olimpiyat Futbol Organizasyonları ilk kez cinsiyet ayırımı yapılmaksızın aynı yıl başlatılmıştır (Şekil 12).

 

Şekil 12. Gençler Olimpiyat Futbol Organizasyonları Başlangıç Yılları

image012 

UEFA tarafından organize edilen Erkekler Avrupa Şampiyonası ilk kez 1958 yılında düzenlenirken, Kadınlar Avrupa Şampiyonası 1982 yılında ilk kez düzenlenmiştir Avrupa Futbol Şampiyonası’nda kadın ve erkek organizasyonları arasında 24 yıl ara bulunmaktadır (Şekil 13).

 

 

Şekil 13. UEFA Erkek ve Kadın Milli takımları Organizasyonları Başlangıç Yılları

 image013

 

UEFA tarafından organize edilen Erkekler kulüp takımları organizasyonu ilk kez 1955 yılında düzenlenirken, Kadınlar Avrupa Şampiyonası ise bundan 46 yıl sonra, 2001 yılında ilk kez düzenlenmiştir (Şekil 14).

 

Şekil 14 UEFA Erkek ve Kadın Kulüp Takımları Organizasyonları Başlangıç Yılları

 image014

UEFA tarafından erkekler için Şampiyonlar Ligi 1992 yılında başlatılırken, kadınlar Şampiyonlar Ligi 2008 yılında UEFA Kadınlar Kupası’nın yerine düzenlenmeye başlamıştır. Erkekler Şampiyonlar Ligi organizasyonundan 16 yıl sonra kadınlar Şampiyonlar Ligi organize edilmiştir (Şekil 15).

 

 

 

Şekil 15. UEFA Erkek ve Kadınlar Şampiyonlar Ligi Organizasyonları Başlangıç Yılları

image015 

FIFA ve UEFA tarafından 2010 yılına kadar düzenlenen tüm futbol organizasyonları önce erkekler için düzenlenmiştir. Bir organizasyonun düzenlenmesi için takım sayısının az olması engel teşkil etmemekte ve üstelik olaya yaklaşımları ve bakış açısını yansıtmaktadır. Kadın futbolunda yeterli takım sayısının olmadığı görüşünü öne sürebilecek olanlar için, 1900 ve 1904 yıllarında erkek futbolunun 3’er takımla birlikte Olimpiyat Oyunlarında gösteri amaçlı da olsa dahil edilmelerini, 1908’de futbolun oyunlara ilk resmi katılımında da  6 takımın katıldığını ve ilk Dünya Kupası’nın da yalnızca 13 ülke takımı ile oynatılmasını örnek olarak verebiliriz.

 

2010 yılında FIFA tarafından düzenlenen Gençler Olimpiyat Futbol Organizasyonları ilk kez cinsiyet ayırımı yapılmaksızın kızlar ve erkekler için aynı yıl başlatılmıştır. Bu da, günümüzde kadın ve erkek organizasyonları için artık eşit planlamalar yapıldığını göstermektedir.

 

Ayrıca FIFA ve UEFA ekonomik anlamda da tüm kaynaklarını kadınlar ve erkekler için eşit kullanmak ve dağıtmak zorundadırlar. Futbolda da insan merkezli sürdürülebilir bir kalkınma için koşul; kadınlar ve erkekler arasında eşitliğe dayalı bir ortaklık oluşturulmasıdır

 

 

KAYNAKLAR

 

Bebel, A., (1978). Kadın ve Sosyalizm, (Çeviri:Sabiha Zekeriya Sertel), Toplum Yayınevi, İstanbul.

 

Bensadon, N., (1994). Başlangıcından Günümüze Kadın Hakları (Çeviri: Şirin Tekeli), Cep Üniversitesi, İletişim Yayınları, İstanbul.

 

Cedaw, (1979). Birleşmiş Milletlerce 1979’da kabul edilen “Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi”.

 

Demirbilek, S., (2007). Cinsiyet Ayrımcılığının Sosyolojik Açıdan İncelenmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44, ss. 12-25 

 

Koca, C., & Bulgu, N. (2005). Spor ve toplumsal cinsiyet: Genel bir bakış. Toplum ve Bilim Dergisi, 103. 

 

Koray, M., (1994). Türkiye’de Kadınlar, Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı, Türkiye’nin Sorunları Dizisi-4, Yeni Yüzyıl Kitaplığı.

 

Michel, A., (1994). Feminizm (Çeviren: Şirin Tekeli), Cep Üniversitesi, İletişim Yayınları, Preses Universitaires de France.

 

Orta, L., (2000). “FIFA Dünya Kupası Finallerinin Analitik Olarak İncelenmesi”, Gazi Üniversitesi BESYO 1. Ulusal Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Kongresi, Cilt 2, s.227-239, 2000, Ankara.

 

Orta, L., (2000). “Futbolda Bayanlar Dünya Kupası ile Erkekler Dünya Kupasının Karşılaştırılarak İncelenmesi”, Gazi Üniversitesi BESYO 1. Ulusal Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Kongresi, 26-27 Mayıs 2000, Ankara.

 

Orta, L., Akşar, T., Beşiktaş, Y., (2012). Analytical Study Of The Uefa European Football Championship, İİB International Refereed Academic Social Sciences Journal, Volume: 03, Issue:07.

 

Parlaktuna, İ., (2010). Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi (Analysis of Gender-Based Occupational Discrimination in Turkey), Ege Akademik Bakış, Cilt: 10, Sayı:4 Ekim 2010, ss. 1218.

 

Sport and Gender, (2005). Empowering Girls and Women, Chapter 4, Source: UNDP, Taking Gender Equality Seriously.

 

www.fifa.org

 

www.uefa.com

 

www.olympic.org

                    linkedin-logo Paylaş                        Flipboard -logo Paylaş

Bu İçerik  25846  Defa Okunmuştur
 

Degerli yazarimiz Lale Orta Pazartesi, 14 Kasım 2011.

YAZARIN DIGER YAZILARINI GORMEK ICIN TIKLAYIN

Neden Futbol Ekonomisi?

 

www. Futbolekonomi.com’un  vizyon ve misyonu temel olarak  Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi’nin (FESAM) vizyon ve misyonuna paralel ve aynı düzlemdedir.

 

Bu bağlamda temel misyonumuz: Futbolun yerel ve küresel makro özelliklerini incelemek ve yeni yapısal modeller önermek; bu kapsamda entelektüel gelişimi hızlandırmak ve buna ilişkin referans olabilecek bir database oluşturmak ve bunu tüm futbol araştırmacılarının emrine sunmak... Bu amaçla yapılan çalışmaları yayımlamak; gerekli her türlü bilimsel futbol araştırma ve geliştirme projelerine entelektüel anlamda destek vermek.

 

Temel Vizyonumuz: Önerilen yeni modellerin gerçekleştiğini görmektir.

 devamı >>>

finansal-futbol-anim-1

tugrulaksar_ge_roportaj

Tuğrul Akşar Güngör Urasın sorularını yanıtlıyor

  Yazar Tuğrul Akşar,
Milliyet Gazetesi Yazarı Güngör Uras'ın
sorularını yanıtlıyor.
detay için tıklayınız..

 

Spor Endexi

 

05/11/2024

Kapanış Günlük
Değişim %
  BİST 100

8.698,48

-0,17

 bjk BJKAS

4,48

-2,18

 fb FENER

100,30

0.00

 gs GSRAY

6,83

+0,15

 trabzon TSPOR

0,93

0,00

   SPOR ENDEKSİ

3.075,321

-0,41

Videolar

Tuğrul, Tuğrul Akşar, Pusula, Ekonomi, Futbol, Futbol Ekonomi, Mali,VİDEONUN DEVAMI VE DİĞER VİDEOLAR İÇİN TIKLAYIN.

İstatistikler

İçerik Tıklama Görünümü : 43879482

TRENDYOL SÜPER LİG 2024-2025 SEZONU

  

 

 Sıra TAKIMLAR 0 G B M A Y AV

1

Galatasaray 13 11 2  0 35 13 22 35
2 Fenerbahçe 13  10   2 1 36  12   24

32

3 Samsunspor 14 9 2  3

29

14 15

29

4 Eyüpspor 14  6   5  3 21 15 6 23
5 Beşiktaş 13 6 4  3  22  15 7 22
6 Göztepe 13 6 3 4 24  19 

  5

 21 
7

Başakşehir

13 5  4  4 21 18 3 19
8 Ç.Rizspor 13 6 1

6

15 20 -5 19
9 Sivasspor 14 5 3 6 18    22  -4 18
10 Konyaspor 14 5 3 6 16 21 -5 18
11 Antalyaspor 13 5 2 6

17

25   -8 17
12 Trabzonspor 13 3 6 4 18  16 2 15
13 G.Antep FK 13 4 3

6

19  21  -2  15
14 Kasımpaşa 13 3 6 4 16 19 -3 15
15 Alanyaspor 13 3 5 5 12 16 -4 14
16

Kayserispor

13

2

6 5 13 25 -12 12
17 Bodrum FK 14 3 2 9 10 21 -11 11
18 Hatayspor 13 5 7 12 20  -22 8

19

A.Demirspor 13 0 2 11 9 31 -22

 

                 

Okur Yazar


Futbolun ekonomisi, mali, hukuksal ve yönetsel kısmına ilişkin varsa makalelerinizi bize gönderin, sizin imzanızla yayınlayalım.

Yazılarınızı  info@futbolekonomi.com adresine gönderebilirsiniz. 

 

 

Annual Review of Football Finance 2023

Annual Review of Football Finance 2023

Deloitte Sports Grup'un Avrupa Futbol Finansmanına ilişkin 32. kez düzenlediği yıllık futbol finans raporuna göre, Avrupa futbol pazarı 2021 - 22 sezonunda bir önceki yıla göre %7 büyüyerek 29.5 Milyar Euro büyüklüğüne ulaştı. Rapora ulaşmak için tıklayınız

Deloitte Money League - 2024

Deloitte Money league 2024

Deloitte Money League Raporunu 27. kez yayınladı. Rapora göre Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün 2022-23 sezonunda gelirleri toplam 10.5 Milyar Euro'ya ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

UEFA Kulüp Finans&Yatırım Raporu 2024

 

UEFA Raporu-2023

UEFA Kulüp futbolunun finansal durumları ve yatırımlarına ilişkin yıllık görünüm ve benchmark raporunu yayınladı. Okumak için tıklayınız

 


 

2021-Money-league-Raporu

 

Yirmidördüncü Deloitte Money League raporuna göre Barcelona'nın 715.1 Milyon Euro'luk geliriyle ilk sırada yer aldığı, tamamı merkez lig kulüplerinden oluşan ve bir önceki yıla göre gelirleri %12 azalan Para Ligi raporunu okumak için tıklayınız

 


 

 

annual report 202021 photo

 

Avrupa Futbolunun patronu UEFA’nın gelirleri 5.7 Milyar Euro’ya Ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

 


 

 UEFA-Kulup-Futbolu-Lisanslama-2023


UEFA’nın 2023’te yayınladığı en son  Kulüp Lisanslamaya İlişkin Karşılaştırma raporuna göre kulüpler Pandemi döneminde 7.3 Milyar Euro zarar ettiler. UEFA raporu, Avrupa kulüp futbolunun endişe verici bir resmini çiziyor. Raporu okumak için tıklayınız.

 


    

191112 Aktifbank Ekolig

 

Türk futbolunun gelirlerinin ve ekonomik görünümünün mercek altına alındığı Futbol Ekonomi Raporu – EkoLig'in dördüncü sayısı yayınlandı. Süper Lig’in 2017-2018 sezonu sonunda 3,2 milyar TL olan geliri, 2018-19 sezonunda 4,2 milyar TL’na ulaştı. Bkz.

 

 

master bm report lowres

 

The European Club Footballing Landscape 2022


UEFA'nın Avrupa Lulüp futboluna ilişkin 13, kez yayınladığı, Covid-19'un etkilerinin de analiz edildiği raporu okumak için Bkz.


 

 EkoSpor-y

“Ekospor’un aylık bültenlerinden haberdar olmak için tıklayınız”

 

Süper lig Marka değeri araştırma

''Taraftar Algısına Göre Türkiye Süper Ligi Marka Değerini Etkileyen Faktörlerin ve Marka Değeri Boyutlarının Değerlendirilmesi'' Prof. Dr. Musa PINAR öncülüğünde yapılan bu araştırmayı okumak için tıklayınız.

 

 

the-european-elite-2019

KPMG Avrupa’nın 32 Elit Kulübünün değerlemesini yaptı. Süper Lig’den Galatasaray ve Beşiktaş’ın da bulunduğu bu raporda en değerli kulüp 3.2 Milyar Euroluk değeriyle Real Madrid oldu. Raporu okumak için tıklayınız.
 

Endustriyel_futbol

 

Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı Üzerine

Futbolun Endüstriyel gelişimi, kulüplerin sportif ve iktisadi/mali yapılanışını derinden etkiliyor. Dorukhan Acar’ın Kurumsal Yönetim temelli yaklaşımı ile "Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı"yı okumak için tıklayınız

 

 

Türkiye'de Kadın Futbolunun Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu

 

imagesCAVM4O4L

 

Dr. Lale ORTA’nın Kadın Futboluna Entelektüel Bir Yaklaşım Sergilediği makalesi için tıklayınız.” 

 

 

İngiliz Futbolunda Kurumsal Yönetişim Üzerine

 

governance_in_football

 

Tüm kulüplerimize ve Türk Futbol yapılanmasına farklı bir bakış açısı kazandırabileceğini düşündüğümüz, İngiliz Parlementosu’nun Kültür, medya ve spor Komitesi’nin hazırladığı raporu okumak için tıklayınız. 

 

money-and-soccer

“Money scorring goals”, Gerçekten de “Para Gol Kaydedebiliyor mu? “

Euro 2012’nin olası ekonomik etkilerini
okumak için tıklayınız. 



FFP

Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında ''Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama 
Hüseyin AKTAŞ/Salih MUTLU,

okumak için tıklayınız.