Kerem Akbaş- 23 Mayıs 2017 Beşiktaş'ın 21 Mayıs 2017 'de gerçekleştirilen 2016 yılı Mali Genel Kurulunda, kulübün 31 Aralık 2016 tarihli konsolide finansal tabloları ibra edildi. Beşiktaş'ın ibra edilen Dernek ve Bağlı Ortaklıkların Konsolide Finansal Tabloları ile  bağımsız denetçi raporunda yer alan bilgiler ve 2017 yılı bütçesiyle ilgili Kerem Akbaş, Gökhan Tiryaki ve Özgür Şentürk tarafından yapılan analiz ve değerlendirmeleri, futbolekonomi okurlarıyla aşağıda paylaşıyoruz.

Bilindiği üzere Beşiktaş JK Derneği ve bağlı ortaklılar Ernst &Young denetçisi olan Metin Canoğulları tarafından denetleniyordu, ancak Canoğulları SPK’dan lisansını 2 yıl kullanmama cezası aldı. Bu sebepten dolayı bu sene denetçi değişti ve Kaan Birdal oldu.

Beşiktaş JK Derneği ve Bağlı Ortaklıklarına ait denetim raporları Mali Genel Kurulun normal tarihi olan 14 Mayıs 2017’den sadece 4 gün önce imzalanmış durumda. Hem Türk Ticaret Kanunu hem de BJK Tüzüğüne göre denetim raporları en az 15 gün önce kongre üyelerine teslim edilebilecek hale getirilmek zorunda. Ne var ki,  rapor mali genel kuruldan sadece 4 gün önce hazır olduğu için, genel kurul sabahından önce faaliyet raporuna ulaşmak pek mümkün olamıyor. Üstelik tüzüğe göre, konsolidasyona giren şirketlerin mali tablolarının da bireysel olarak ayrı ayrı paylaşılması gerekiyor.

Tüzük ve denetçi tartışmalarını bir kenara bırakıp herkesin merak ettiği ve üzerine sürekli konuştuğu, toplam yükümlülüklere, yani borçlara bir bakalım. Beşiktaş'ın toplam yükümlülükleri bu dönemde 1.306.668.139 TL’den 1.585.671.648 TL’ye çıkmış durumda.

Bu borçların 693 milyon TL’lık kısmı, banka ve factoring kuruluşlarına olan finansal borçlardan oluşuyor. 2014 yılında finansal borç 303 milyon TL iken, 2 yıllık periyotta bu tutar %129 artış göstererek, 693 milyon TL ulaştı.

Finsansal borçların yıllar itibariyle gelişim trendi aşağıdaki gibidir.

Banka borçlarında dikkat çeken bir husus da, borçların önemli bir bölümünün kısa vadeli olması. Bu bağlamda, sadece Kulübün Ocak-Mart döneminde 224 milyon TL finansal borç ödemesi yapması gerekiyor. Aylık ortalama 75 milyon TL civarında bir borç ödemesinden bahsediyoruz ki, 224 milyon TL'lık borç, 2016 yılı gelirlerinin %40’ından daha fazla görünüyor. 1 yıl içinde ödenecek finansal borç ise 565 milyon TL... Buradan bakıldığında, 2016 yılı gelirleri hiç harcanmamış bile olsa, finansal borcu kapatmaya yetmiyor. Bu durumda faiz sarmalı devreye giriyor ve krediler yüzüdürülüyor. Yani, vadesinde anapara ve faiz borç alınıyor ve faiz artık ana para haline dönüşüyor.

Belki de, en çok konuşulan konulardan biri de Vodafone Arena’nın maliyeti. Bağımsız Denetçi Raporuna göre Vodafone Arena’nın maliyeti 468 milyon TL. Bunun 47 milyon TL’si aktifleştirilen finansman maliyetlerinden oluşuyor. Aktifleşen finansman maliyeti nedir? diye soracak olursak; buna yanıtımız şu oluyor... Stadyumun yapımında kullanılan her türlü giderin ödenmesi için kullanılan kredinin faizi diyebiliriz basit bir anlatım ile. Vodafone Arena ile yapılan yatırımların devam ettiğini göz önünde bulundurursak, stad maliyeti 500 milyon TL’yi muhtemelen aşacaktır. 2017 yılı sonunda stadın toplam maliyetini net olarak mali tablolarda görmeyi öngörüyoruz.

Şüphesiz ki, Stad maliyetinin yüksekliği veya düşüklüğü ile ilgili yorum yapacak uzmanlığa sahip tarafsız bir kuruma, yönetimin bilimsel ve kanıtlarla dayalı bir rapor hazırlatması, doğal olarak maliyet üzerinden yapılacak spekülasyonların da önüne geçecektir.

Borç ve kredinin olduğu yerde faiz maliyetleri ciddi bir yük oluşturmaktadır. 2016 yılında 191 milyon TL finansal maliyet ve bunun karşılığımda 21 milyon TL finansal gelir oluşmuş durumda. Nette 170 milyon TL finansmanla ilgili maliyet oluşurken, bunun 45 milyon TL’si kur farkı, 125 milyon TL’si ise borçlanma faizi ve tecil faizlerinden oluşuyor.

Ülkemizde halk nezdinde ekonominin temel çıpası olarak görünen döviz kurlarındaki oynaklık 2016 yılında Beşiktaş JK Derneği ve bağlı ortaklarınını ciddi manada zarar etmesinin önemli etmenlerinden biridir. 31.12.2016 tarihi itibarı ile ticari ve finansal kur farkı toplamı net 71 milyon TL olarak karşımıza çıkıyor denetim raporunda. Bu da finansal tabloların kur riskine ne kadar hassas olduğunun en açık göstergesi.

222 milyon TL yapılandırılmış olmak üzere toplam 253 milyon TL vergi borcu gözleniyor denetim raporunda. Bu rakam toplam borç yükünün %15’ine eşit. Borçların %15’inin devlete olması kulübün pek çok konuda elini ayağını bağlayabilir. Sonuç olarak, Avrupa Kupalarında mücadele etmek için gerekli “temiz kağıdını” almanın bir şartı da vadesi geçmiş vergi borcunun olmaması koşuludur.

Kulübün eski yöneticilere toplam 117 milyon TL borç bulunuyor. Söz konusu borcun 100 Milyon TL’si malum. Ayrıca, Yıldırım Demirören’den kulübün 4 milyon TL’de alacağı var. Borçları kalan kısmı ise 9 milyon TL ile Serdal Adalı ve 8 Milyon TL da Tamer Kıran’a olan borçlardan oluşuyor.

Ertelenmiş gelirler geçen yıl olduğu gibi 172 milyon TL seviyesinde kalmış vaziyette. Bu tutar, 2016 gelirlerinin %30’una karşılık geliyor. Söz konusu tutarın 72 milyon TL’si sponsorluk, 60 milyon TL’si kombine ve loca, 16 milyon TL’si kira gelirlerinden ve 24 milyon TL’si da alınan avanslardan oluşmakta.

Kulübün verdiği temliklerin de, bu dönemde 1 milyar TL’den, 1,2 milyar TL’ye çıktığını gözlemliyoruz. Ayrıca, borsaya kote hisselerin de, %8'lik kısmı rehnedilmiş durumda. Hisse rehniyle ilgili genel kuruldan yetki alınıp alınmadığı konusunda kafa karışıklığı sürüyor.

2016 yılında 12,4 milyon TL alacak tahsilinin imkansız hale gelmesinden dolayı, şüpheli ticari alacak karşılığı ayrılmış durumda. Konuya dair detay mevcut olmadığı için bu konuda yorum yapabilmek imkansız.

Yıllarca Beşiktaş kulübü aleyhine açılan davalar ile manşetlere taşındı ve şimdi bakıldığında, bu dava yükünün temizlendiği söyleniyor. Denetim raporunda kaybedileceği düşünülen davalarla ilgili ayrılan karşılık tutarı 5 milyon TL olarak belirtilmiş. Davalar incelendiğinde ve gelir tablosuna yansıyan dava giderlerine bakıldığında, bunun çok üzerinde bir tutarın mali tablolara yansıması gerekebilir.

Ayrıca 84 sayfadan oluşan denetim raporunun 31 sayfası yani toplam raporun %37’si dava ve karşılıklara ayrılmış durumda.

Kulüp gelirleri geçen seneye göre %40 oranında bi artış göstererek, 381 milyon TL’den 534 milyon TL’ye yükselmiştir. Bu artışın en önemli etkenleri UEFA gelirleri ile stadyum geliri olarak karşımıza çıkıyor.

Bir takım için Şampiyonlar Ligi'nin ne kadar kritik olduğu ve katılımın gerekliliğini yine denetim raporu içindeki 2016 yılı gelirlerinde görüyoruz. Toplam 534 milyon TL olan gelirin %18’lik kısmı buradan geliyor ve kalem bazında baktığımızda en yüksek gelir UEFA geliri.

Daha önce maliyetine değindiğimiz Vodafone Arena ile birlikte maç günü gelirleri 31 Milyon TL’den 71 Milyon TL’ye, yine buna bağlı olarak sponsorluk gelirleri ise 55 milyon TL’den, 85 milyon TL’ye çıkmış durumda. Vodafone Arena’ya kavuşan taraftar hem özlem gideriyor hem de ciddi tutarda para hatcayarak kulübe destek veriyor. Ancak Vodafone Arena sadece maç günleri faaliyet gösterir pozisyondan 365 gün faaliyet gösterir hale gelirse gelirler daha da artacaktır.

Futbolcu satış ve kiralama geliri son iki senede bize gösterdi ki “şunu satan şampiyonluğu satar” söylemleri artık klişeler çöplüğündeki yerini almıştır. Doğru bir sistem, doğru bir teknik ekip ile futbolcu bir külfet olmaktan çıkıp parlatıp satılabilecek bir değer haline gelmiştir. Satılan futbolcuların fesih bedelleri ve kadroda kiralık bulunan oyunların kira belleri düşüldüğünde ortaya net 40 milyon TL ( yaklaşık 10 milyon EUR ) gibi bir rakam çıkmaktadır ki bu gayrimenkullerimizden elde edilen gelirden daha fazla gelir demektir. Tabi bu kadar gel-gitin olduğu bir ortamda menajerlik giderlerindeki artışı bir yere kadar mazur görmek söz konusu olabilir, ancak geçtiğimiz yıl 5,3 milyon TL olan menajerlik giderinin tam iki katına çıkmasını açıklamamaktadır. Ayrıca yine acıklanan 31.12.2016 konsolide raporda belirtildiği üzere menajerlere kulüp tarafından verilmiş 9 milyon TL senet ve 33 milyon TL borç bulunmaktadır. Yani bağımsız denetim raporuna göre kulübün henüz ödemediği 42 milyon TL menajer borcu bulunmaktadır.

Menajerlik giderleri yıllar itibariyle aşağıdaki gibi devam ediyor.

• 2014 yılı 1,7 milyon TL,

• 2015 yılı 5,3 milyon TL,

• 2016 yılı 11,4 milyon TL

   

•  

• Sportif başarı ile yine doğrudan alakalı bir gelir olan lisanslı ürün satışı 82,3 milyon TL olup iade ve iskontoları düşülerek netleştirildiğinde ise 67,5 milyon TL'luk bir ciro söz konusu. Raporun maliyetler kısmında da görülebileceği üzere, bu ürünlerin maliyeti 42,7 milyon TL. Kartal Yuvalarından brüt 24,8 milyon TL kar edebildiği anlaşılmaktadır. Pazarlama ve yönetim giderlerindeki payları da göz önünde bulundurduğumuzda, Kartal Yuvalarında çok anlamlı olmasa da az miktar kar sağlanması mümkün görünüyor. Bununla beraber, sportif başarının bu gelire etkisini göz ardı ederek yapılacak her analiz eksik kalacaktır.

•  

•  

  Kartal Yuvaları ile ilgili not da stoklar ile alakalı. 2015 sonunda 14 milyon TL olan stoklar 34 milyon TL’ye çıkmış durumda. Stokların sadece Kartal Yuvalarından oluşması imkansız gibi görünüyor. Çünkü Kartal Yuvaları ne sayı olarak ne de alan olarak 1 yılda 2 katına çıkmadı.

•  

•  

  Son olarak, mali kongrelerde yönetimlerin ibrasından sonra, her kurum için büyük bir önem taşıyan bütçe ve gerçekleşme rakamlarına da bakmak gerekiyor.

Geçen yıl 598 Milyon TL gelir bütçelenmesine karşın, bu yıl %9'luk bir sapma ile gelirlerin 547 Milyon TL olarak gerçekleştiği görülüyor. Giderler ise, 589 Milyon TL bütçelenirken,  %18'lik bir sapma ile 694 Milyon TL gerçekleşmiş durumda.

Söz konusu tutarlar baz alınarak yapılan 8 Milyon TL'lık kar hedeflemesine karşın,  kulübün 2016'yı 147 Milyon TL zarar ile kapattığı görülüyor.  Her ne kadar kurdan dolayı karda 50 Milyon TL'lık bir sapma oluşsa da, genel olarak kurların gelire etkisi bu dönemde pozitif olmuştur.

Bunun yanısıra, sadece gelirler üzerinden bütçenin gerçekçi olmadığını da söyleyebiliriz. 2017 yılı için gelir ve gider eşit olmak üzere 689 milyon TL bütçelenmiş. Önceki yıl ile karşılaştırdığımızda gelirlerde % 25 artış öngörülmüş. Bütçe ne kadar geçekçi yapılırsa, beklenen ile gerçekleşenler arasındaki sapma da o kadar düşük olur. Fakat, incelemelerimiz de gösteriyor ki,  sadece rakamların alt alta yazılarak bir bütçeleme oluşturulmuş durumda. Bu bağlamda, bütçeleme yapılırken, kulübün gerçekçiliğe gerektiği kadar önem vermediğini  ifade etmek, yanlış olmayacaktır.{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş