Dr.Deniz Gökçe- 25 Ağustos 2013 Önümüzdeki günlerde Avrupa futbolunun nereye gittiğini, değişen trendleri açık ve seçik ortaya koyan bir analitik derleme sunacağım. Futbolun ekonomisi çökmüş, hem yurt dışında hem de yurt içinde. Üstelik UEFA da bazı temel değişiklikler peşinde.

Bu yıl İngiltere Premier Futbol Ligi’nde 20 takımdan sadece 7’si tamamen İngilizlerin.

Bunlarda ligin güçsüz takımları. Cyristal Palace, Norwich City ve West Bromwich Albion gibi kulüpler.
 

Tottenham Hotspurs hariç zirve kulüplerinden çoğu ABD vatandaşı ve kurumlarına ait. İngiltere’de kulüp alma süreci on yıl kadar önce başladı. 2003’te Rus Roman Abramovich, Chelsea takımını 150 milyon sterline alınca furya başladı. Sonuçta Man U., Glazer ailesine, Arsenal Stan Kroenke’ye, Aston Villa Randy Lerner’e, Liverpool John Henry adlı kişilere, yani ABD’lilere ait. 2009 yılında Ellis Short adlı ABD kökenli ve Dallas Texas’ta oturan kişi Sunderland takımını aldı. Geçen temmuzda ise Fulham takımı Mısırlı iş adamı ve oğlu Dodi, Prenses Diana ile beraber Paris’teki kazada ölmüş olan Muhammed Fayed, Fulham takımını, Pakistan doğumlu ama ABD’de zengin olmuş ve oturan, Shahid Khan adlı, otomotiv yan sanayii ile uğraşan ve aynı zamanda Jacksonville Jaguars adlı ABD futbolu takımının da sahibi iş adamına sattı. Bu kulüplerin hiç biri kar etmemekte.
 

Ama satışlar devam etti, 2008 yılında devreye Abu Dhabi’den Mansour bin Zayed Al Nahyan girdi.1.5 milyar dolar ödeyerek Manchester City’yi aldı ve pahalı bir kadro kurdu ve 2011-2012 döneminde Premier Lig Şampiyonluğu’nu da kazandı.

İngiltere en zengin lig

İlginçtir, EPL kısaltması ile tanınan 20 İngiltere ligi takımının maçları televizyonlarda 600-800 milyon arasında değişen sayıda kişi tarafından 212 ülkede yakından izleniyor. The Economist’in sayılarına göre televizyon gelirlerindeki artış EPL’in gelirlerini net 4.8 milyar dolara çıkarmış. EPL de dünyanın gelir açısından en zengin ligi olmuş. Ama iş kar etmeye gelince, durum değişiyor. Oyuncu ücretleri gelirlerin ortalama yüzde 70 kadarını götürüyor. Bazı takımlarda ücretler toplam gelirin yüzde 94 kadarına bile çıkıyor. Üstelik bir takım kazara küme düşerse de, İngiliz Futbol Ligi’nin küme düşenlere destek ödemesine rağmen gelirler dörtte bire indiğinden, alt ligde tutunmak bile çok zor.

‘Finansal Fair Play’ geliyor

Soccernomics adlı futbol ekonomisi kitabının yazarı akademisyen Stefan Syzmanski’nin araştırmalarına göre 2001-2010 arasında EPL’in en üst dört liginde de oynayan takım sayısı 104 adet. Bunların sadece 26 tanesi hep en üst ligde kalmayı başarabilmiş. Gene 26 tanesi aynı dönemde üç ayrı düzeyde ligde oynamış ve iki tanesi de dört ayrı ligde yer almış. Düşüp çıkmanın serbest olduğu sisteme ‘open system’ veya açık sistem deniyor. Açık sistem son dönemde finansal kaos yaratmış bulunuyor.
 

UEFA verilerine göre en üst liglerdeki tüm Avrupa kulüplerinin yüzde 63 kadarı operasyonel ziyan üretmekte. Yüzde 55 kadarı da net ziyan üretiyor. Yüzde 38 kadarı net negatif özvarlık sahibi. Yüzde 16 kadarı da mali müşavirler tarafından incelenen kar zarar hesapları ve bilançolarındaki berbat yapı nedeniyle yaşamlarını devam ettiremezler şeklinde değerlendirme alıyorlar.
Bütün bunlar da kulüplerin gelirlerinin son beş yılda hızla artmasına rağmen olmuş. Bu durumda UEFA ‘Financial Fair Play’ denen ve kulüpleri mali açıdan belli standartlara zorlayan, mali yapılarını başa baş duruma getirmeyi emreden bir sistemi gelecek yıl katı şekilde uygulamaya başlayacak. Bu sistem futbola büyük değişiklikler getirmeye, yeni yaklaşımlar doğmasına kadar varacak. İşte bu yakın gelecekteki tehlikeyi, neler olabileceğini yarın tartışacağız.{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş