Yrd. Doç. Dr. Lale Orta Kadın haklarını ilk oluşturan ülkelerden olan Türkiye, kadınlara kanunlarla vermiş olduğu haklara, fiili durumlarda işlerlik kazandıramamıştır.

Türkiye’de kadınların etkin olarak toplumda yer alması Cumhuriyet dönemi ile başlamasına karşın, toplumsal cinsiyet ayrımcılığına bağlı olarak,“kadın sporu” ve “erkek sporu”  gibi ayrımların yapılması kadınların sporda geri kalmasına neden olmuştur. Günümüzde kadınların futbola olan ilgisinin artmasına karşın, “Futbol erkek sporudur” sloganı Türkiye’de kadınları bu alandan uzaklaştırarak futbolun sadece erkeklere ait bir spor dalı olarak görülmesine neden olmuştur. Bu yanlış değerlendirme ve yaklaşımlar, Türkiye’de kadın futbolunun ve futbolun içinde yer alabilecek kadın futbolcu, kadın seyirci, kadın yönetici, kadın hakem ve kadın antrenörlerin sayısının istenilen noktaya ulaşmasına engel olmuştur.

Türkiye’de 1954 yılında kadınların futbol oynamaya başladığını tespit ediyoruz. 6 kadın futbolcunun katıldığı karma bir futbol maçı 24 Mayıs 1954 yılında İzmir’de oynanmıştır(Anka,1954). Tamamı kadın futbolculardan oluşan, “ilk kadınlararası futbol maçı” ise, 4 Temmuz 1954 tarihinde Mithatpaşa Stadı’nda “İzmir Kadınlar Futbol Takımı” ile “İstanbul Kadınlar Futbol Takımı” arasında oynanmıştır (Milliyet, 1954).  10 Temmuz 1955 tarihinde yine Mithatpaşa Stadı’nda yapılan Spor Festivalinin içinde Kadınlar Futbol Takımları arasında bir maç daha oynanmıştır (Önemli, 1955)

1955 yılından 1969 yılına kadar geçen 15 yıllık süreçte Türkiye’de kadınların futboloynandığına dair bir bulguya rastlanamamıştır.  1969 yılında Türkiye’deilk uluslararası kadınfutbol maçı oynanmıştır. “İtalya kız takımı” ile “Avrupa Karması Kız takımı”arasında 22 Ağustos 1969 tarihinde İstanbul Mithatpaşa Stadı’nda oynanan karşılaşma 1-1 berabere sonuçlanmıştır. Uluslararası milli takımlar düzeyindeki bu maçın, o tarihlerde kadın futbolunun henüz kabul görmediği Türkiye’de oynanmasının nedeninin, Avrupa karmasında oynayan bir Türk kadın futbolcusu olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Avrupa takımının golünü de Türk kadın futbolcu Afitap atmıştır (Milliyet, 1969).

Avrupa’da başlayan ve yaygınlaşan kadın futbolunun yansımaları ve Türkiye’de oynanan İtalya-Avrupa karması kadın futbol maçları, 1969 yılında Kınalıada Spor Kulübü’nün içinde bir kız takımının oluşturulmasını sağlamıştır (Milliyet, 1971a).Kınalıada Kız Futbol Takımı, sporsalonlarında minyatür futbol oynayarak başladıkları faaliyetlerinedaha sonraları genç erkek takımlarıyla karşılaşmalar yaparak devam etmişlerdir (Milliyet, 1971b).

1972 yılında Kınalıada Kız Futbol Takımı (İstanbulspor Kız Futbol Takımı olarak da anılıyor) “Dostlukspor Kız Futbol Takımı” adını almıştır. 1973 yılında  “Dostlukspor  Kız Futbol Kulübü Derneği” adı altında resmi olarak tescil edilerek “Türkiye’nin ilk Kız Futbol Kulübü Derneği” olmuştur (Serap Özaksoy, 1977).

Dostlukspor kız futbol takımı 1973-1978 yılları arasında Türkiye’de kız futbol takımlarının olmamasından dolayı jübile maçları öncesi, derbi maçları öncesi veya futbol takımların sezon açılışlarında erkek takımları ile karşılaşmalar yapmışlardır. Rakip bir kadın futbol takımı olmaması nedeniyle genellikle gençler ve eski futbolculardan oluşan takımlarla gösteri maçları yaparak faaliyetlerini sürdürmüşlerdir (Alp Aslan and Yusuf Dursun, 1977).Dostluk Spor Kız Futbol takımı Anadolu’nun her şehrinde maç yaparak (Ünlü, 1977; Söyler, 1979) kadın futbolunun Türkiye’de tanınmasını, kabul edilmesini ve yayılmasını sağlamışlardır. Dostlukspor, Türkiye’nin ilk kız futbol kulübü olmasının yanı sıra, toplumda örnek davranışlar sergileyerek herkesin ilgi odağı haline gelmeyi başarmışlardır. Basın yoluyla Van’daki depremden sonra kamuoyuna yaptığı “Bayan futbolcular maç yapıp gelirini Van’a gönderecekler”(Köktuna, 1976) başlıklı haberi,  toplumsal duyarlılık yönünden örnek çalışmalar yaptıklarını da göstermektedir. Dostlukspor takımının gazetelerde “Futbolcu arıyoruz” başlığıyla yaptığı çağrı olumlu sonuçlanarak, kızların ilgisini çekmeye başlamıştır. (Ayrıntılı haber, 1977)

​1978 yılında, İstanbul’dan sonra İzmir’de de kız futbol takımı kurulmuştur. İzmir Namık Kemal Lisesi öğrencilerinden kurulan kız futbol takımına “Filizspor” adı verilmiştir(Kenan Seven, 1978). 30 Ekim 1978 tarihinde İzmir Alsancak Stadında Dostlukspor ile Filizspor arasında oynanan karşılaşma Dostlukspor’un 14-0 galibiyetiyle sonuçlanmıştır. Aynı yıl, Ankara’da  “İncirlispor Kız Futbol Kulübü” ve “Nazendespor Kız Futbol Kulübü” olmak üzere 2 kız futbol takımı daha kurulmuştur (Günaydın, 1978)

1979 yılında, İstanbul İnönü Stadında, Almanya kadınlar futbol ligi şampiyonu Bad Neuenahr takımı ile Dostlukspor Kız Futbol takımı maç yapmış ve maçı Dostlukspor 4-0 kaybetmiştir (Çelik, 1979). Bu maç, Dostlukspor Kız Futbol takımının oynadığı ilk uluslararası maç olurken, aynı zamanda kulüpler düzeyinde Türkiye’de oynanan ilk uluslararası kadınlar futbol maçı olmuştur.

17 Ağustos 1980 tarihinde İstanbul Vefa Stadında, Dostlukspor’la Filizspor bir kez daha karşılaşmışlardır. 1978 yılında iki takım arasında oynanan ilk maç 14-0 gibi farklı bir skorla bitmesine karşın, 2 yıllık süreç içinde bu fark ortadan kalkmış ve bu kez maç 2-1 Dostlukspor lehine sonuçlanmıştır (Tercüman, 1980).

1980’li yıllarda, İstanbul’da, Atılımspor ve Deryaspor Kız Futbol Takımları kurulmuş veİstanbul’daki kız futbol takım sayısı üçe çıkmıştır. Bunun üzerine, 1984 yılında, İstanbul’dakadınlararası ilk futbol turnuvası düzenlenmiştir. Turnuvaya; Dostlukspor, Atılımspor ve Deryaspor kız futbol takımları katılmış ve Dostlukspor şampiyon, Atılımspor ikinci ve Deryaspor’da üçüncü olmuştur. Final maçını 5.000 seyirci izlemiştir (Güven, 1984).

1985 yılında,Türkiye Futbol Federasyonu tarafından Kadınlar Liginin kurulması için girişimlerde bulunulmuştur. O tarihlerde, İstanbul, İzmir, Ankara, Samsun'da ve Kocaeli'nde kadın futbol takımları mevcut olmasına karşın, yapılan toplantılar sonucunda kadın futbol takımlarının yeterli sayıda ve kalitede bulunmaması gerekçesiyle kadınlar liginin kurulması ertelenmiştir(Bulvar, 1986).

Türkiye Kadınlar Futbol Ligi’nin ve Türkiye Kadın Milli Takımının kurulması içinuzun yıllar yürütülen çalışmalar, 2 Nisan 1994 tarihinde, “Türkiye Kadınlar Futbol Ligi”nin başlaması ve 1995 yılında da Türkiye Kadın Milli takımının oluşması ile resmi dönemin başlangıcını oluşturmuştur.Türkiye Futbol tarihinin ilk resmi kadınlar maçı Ankara’da Ankara Büyükşehir Belediye takımı ile İstanbul Acarlarspor arasında oynanmıştır. 1994 yılında Futbol Federasyonu tarafından ilk kez uygulanan “Kadınlar Futbol Ligi”nde yedi ilden dört ayrı grupta toplam 16 takım mücadele etmiştir.  Küme düşmenin olmadığı ligde grupbirincileri yarı finale yükselmiştir. (Milliyet, 1994)  Dinarsu Türkiye’nin  ilk resmi şampiyonu olmuştur (Yaşar, 1994).1992 yılında firma kulübü olarak kurulan "Dinarsu Kız Futbol Kulübü" Türkiye’de kadın futboluna ivme kazandırmıştır. Dinarsu Kız Futbol Takımı, Türkiye Kadınlar Futbol Ligi'nde 1993-1994, 1994-1995, 1995-1996, 1996-1997 sezonlarında üst üste dört kez şampiyon olmuştur. Dinarsu Kız Futbol Takımı, ligden çekildiği 1997-1998 futbol sezonuna kadar Türkiye Kadın Futbol Ligi’nde rakipsiz olmuş ve Türkiye Ligi’nde oynadığı 54 maçta; 50 galibiyet, 2 beraberlik ve 2 yenilgi alarak, 276 gol atıp, yalnızca 11 gol yemiştir. Dinarsu Kız Futbol Takımı, 11 Ekim 1997 tarihinde, Futbol Federasyonu’nun kadın futboluna olan ilgisizliğini neden göstererek ligden çekildiğini açıklamıştır (Milliyet Yaşam,1997).

1995-1996 futbol sezonunda 28 takımla 2 kategoridenoluşturulan lige ilk kez kümedüşme konulmuştur(Alkış and Sümerer, 1995). 1996-1997 futbol sezonunda 1. kategori 12 takım, 2. kategori ise 7 takımdan oluşmuştur. 1997-1998 sezonunda birinci lige9 takım, ikinciligeise 10 takım katılmıştır. Site Marshall takımı ilk kez şampiyonluğu kazanmıştır (Milliyet, 1998). Bursa Delphi Packhard ve İstanbul Dinarsu takımları ligden çekilmişlerdir. 1998 -1999 sezonunda birinci lige 8 takım, ikinci lige ise 6 takım katılmıştır. 2000 yılında kadınlar maçlarında yaşanan şiddet olayları (Önal, 2000), şike dedikoduları (Ercan, 2000)ve bazı takımların sahaya çıkmamasından dolayı yaşanan maçlardaki ertelemeler, Kadınlar Ligi’ni“Skandallar Ligi”olarak anılmasınayol açmıştı(Milliyet, 2000a).

Kadın futbolu, finansal, idari ve sosyal sorunlar nedeniyle düşüşe geçmiş,kulüpler arka arkaya kapatılmış ve bu sürecin sonunda da 2003-2004 sezonunda Kadınlar Ligi’ne ara verilerek, KadınMilli takım faaliyetleri durdurulmuştur.

2005-2006 sezonunda,8 takımın katıldığı U17 genç kızlar Türkiye Şampiyonası mini bir turnuva şeklinde düzenlenerek kadınlar futbolu genç kızlar düzeyinde tekrar başlatılmıştır.Bu turnuva sonunda Türkiye U19 genç kızlar futbol milli takımı kurulmuştur. Yine 2005-2006 sezonunda, 15 takımın katıldığı ve 3 grup olarak oynanan deplasmanlı U18 genç kızlar ligi kurulmuştur. 2006-2007 futbol sezonunda, 16 takımın katılımıyla büyükler kategorisi kadınlar futbol ligi tekrar başlatılmıştır. Ayrıca aynı yıl içinde yıldızlar kategorisi turnuvası da düzenlenmiştir. 2014-2015 Futbol sezonunda; Kadınlar 1. 2. ve 3. Ligleri ile U 13, U 15 ve U 17 Ligleri oynatılacaktır (T.F.F., 2014).

Türkiye Kadın Milli takımı Romanya'ya karşı oynadığı ilk maçını 8-0 kaybetmiştir(Milliyet, 1995). Türkiye Kadın Milli Takımı 25 Eylül 1997 tarihinde Dünya Kupası Eleme Grubu maçında Gürcistan’ı 1-0 yenerek tarihindeki ilk galibiyetini elde etmiştir  (Milliyet, 1997).U 18 takımı 1997 yılında, U19 takımı 2001 yılında, U17 takımı 2006 yılında, U15 takımıise 2010 yılında kurulmuştur (T.F.F. 2012b, 2012c,2012d). U 15 Milli Kız takımı,Singapur’da düzenlenen 1.Gençlik Olimpiyat Oyunları’nda 3. olmuştur(TFF, 2012e).

Spor Yönetimi Bölümü, Okan Üniversitesi  / İstanbul Bu e-Posta adresi istek dışı postalardan korunmaktadır, görüntülüyebilmek için JavaScript etkinleştirilmelidir Bu e-Posta adresi istek dışı postalardan korunmaktadır, görüntülüyebilmek için JavaScript etkinleştirilmelidir Bu e-Posta adresi istek dışı postalardan korunmaktadır, görüntülüyebilmek için JavaScript etkinleştirilmelidir {jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş