Prof. Dr. Sebahattin Devecioğlu – 17 Aralık 2025 Uluslararası Spor Güvenliği Merkezi (ICSS), küresel, bağımsız ve kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. ICSS, Sorbonne-ICSS Spor Bütünlüğü Araştırma Programı (2012-2014) kapsamında spor müsabakalarının manipülasyonunun boyutuna ilişkin ilk araştırmayı başlatmaktan, sporun korunmasına ilişkin farklı alanlarda gelişmiş politikaların geliştirilmesine  yol açan uluslararası kuruluşlarla çalışmaya  kadar proje genişletme ve ortaklarıyla iş birliği içinde yeni programlar oluşturarak etki yaratmaya devam ediyor. 

Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesine Taraf Devletler Konferansı (Doha, Katar, 15-19 Aralık 2025) COSP11'de,  Uluslararası Spor Güvenliği Merkezi (ICSS) ve Katar İdari Kontrol ve Şeffaflık Kurumu (ACTA), sporda yolsuzlukla mücadelede yapay zekanın (AI) kullanımına ilişkin kılavuzu tanıttı; bu, sporu yolsuzluktan korumak için AI'yı kullanmaya yönelik dünyanın ilk çerçevesidir.

ACTA’nın desteğiyle geliştirilen ve küresel bütünlük uzmanlarının katkılarıyla hazırlanan kılavuz, yapay zekanın maç manipülasyonunu, mali dolandırıcılıkları nasıl tespit edebileceğini, soruşturabileceğini ve önleyebileceğini ve etik ve insan haklarını korurken sporda şeffaflığı nasıl güçlendirebileceğini inceliyor.

Spor Alanında Yolsuzlukla Mücadelede Yapay Zekânın Kullanımına İlişkin Kılavuzu; finansal suçlar, kolluk kuvvetleri ve kamu yönetimi alanlarındaki kanıtlanmış uygulamalardan yararlanarak, sporda yolsuzluğu ve ciddi suçları önlemek, tespit etmek ve soruşturmak için yapay zekâdan yararlanmaya yönelik yapılandırılmış, sektörler arası bir çerçeve sunmaktadır.

Spor Alanında Yolsuzlukla Mücadelede Yapay Zekânın Kullanımına İlişkin Kılavuzunun yönetici özetinde; 

“Sporda yolsuzluk, dürüstlüğü, adil oyunu ve kamu güvenini zedeleyen küresel ve çok yönlü bir sorundur. Maç manipülasyonu, yasadışı bahis, mali dolandırıcılık, rüşvet ve kara para aklama gibi suç eylemleri, sporun bütünlüğünü her düzeyde tehdit etmeye devam etmektedir.

Yapay zekâ, sporda yolsuzluk ve ilgili ciddi suçlarla mücadelede güçlü bir araç olarak ortaya çıkmaktadır. Sporda yolsuzluğun önlenmesi, tespiti ve soruşturulması için üst düzey fırsatlar sunarak, spor bütünlüğünde yeni bir dönemin başlangıcını işaret etmektedir. Bununla birlikte, avantajlarının yanı sıra, yapay zekânın kullanımı, teknolojinin çağdaş spor ortamının içsel değerlerini ve ilkelerini korumasını sağlamak için dikkatlice ele alınması gereken kritik yasal, etik ve teknik zorlukları da beraberinde getirmektedir.

Katar İdari Kontrol ve Şeffaflık Otoritesi'nin (ACTA) stratejik liderliğinde Uluslararası Spor Güvenliği Merkezi (ICSS) tarafından geliştirilen bu kılavuz, sporda yolsuzlukla mücadelede yapay zekâdan yararlanmak için kapsamlı bir çerçeve sağlamak üzere mevcut düşünce ve diğer sektörlerin deneyimlerinden yararlanmaktadır. Bu çalışma, şeffaflık, hesap verebilirlik ve etik yönetişime odaklanarak, yapay zekânın yolsuzlukla mücadele çerçevelerine entegrasyonuna ilişkin fırsatları, riskleri ve en iyi uygulamaları ele almaktadır.” şeklinde ifade edilmektedir. 

Raporun sonuç Kısmında; 

“Yapay zekâ, yolsuzluğun geliştiği ve şeffaf, kapsayıcı ve sorumlu bir şekilde kullanıldığında başarılı olacağı örtük alanları aydınlatmak için araçlar sunuyor.

Zorluk, her yeni algoritmayı benimsemek değil, güven inşa etmektir: teknolojinin adaleti artırdığına, denetimin adaleti sağladığına ve dürüstlüğün nihai hedef olmaya devam ettiğine dair güven.

Spor ekosistemindeki paydaşlar-federasyonlar, hükümetler, araştırmacılar, sporcular ve teknoloji sağlayıcıları- artık somut adımlar atmalıdır:

• Bu kılavuzda özetlenen yol gösterici ilkelere bağlı kalın.

• Etik yapay zekâyı mümkün kılan kurumsal çerçevelere ve insan kapasitesine yatırım yapın.

• Sınırlar ve rekabet seviyeleri arasında bilgi, veri ve kaynakları paylaşın.

• Birbirinizi en yüksek şeffaflık ve hak koruma standartlarına göre sorumlu tutun.

Spordaki yolsuzluk gelişmeye devam edecektir. Bu nedenle yapay zekâ sistemleri statik çözümler olarak değil, sürekli yatırım, düzenli değerlendirme ve hem başarılardan hem de başarısızlıklardan ders çıkarma isteği yoluyla öğrenen, gelişen ve ortaya çıkan tehditlere yanıt veren uyarlanabilir araçlar olarak tasarlanmalıdır.

Sporun bütünlüğünü savunmaya kendini adamış kişiler yapay zekâyı etik ve etkili bir şekilde kullanabilirlerse, bu yenilik ve bütünlüğün birbirini nasıl güçlendirdiğine ve rekabetin kamu yararına hizmet edebileceğine dair güveni nasıl yeniden tesis ettiğine dair küresel bir model haline gelebilir.

Araçlar mevcut. Yol haritası açık. Geriye kalan, sporun bütünlüğünün geleceğinin hem teknolojik yetenek hem de sarsılmaz etik temeller üzerine inşa edilmesini sağlamak için kolektif irade ve sürdürülen bağlılıktır”. İfadelerine yer verilmektedir. 

Kaynaklar:

    Uluslararası Spor Güvenliği Merkezi (ICSS),

     ICSS, Sorbonne-ICSS Spor Bütünlüğü Araştırma Programı (2012-2014)

      Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesine Taraf Devletler Konferansı (Doha, Katar, 15-19 Aralık 2025)

      Katar İdari Kontrol ve Şeffaflık Kurumu (ACTA),

$1·      Guide on the Use of Artificial Intelligence on Anti-Corruption in Sport

Prof. Dr. Sebahattin Devecioğlu - 17 Aralık 2025 Önceki yıla göre %50 artışla 655 milyon ABD doları tutarındaki en büyük pay, katılan 48 takım arasında aşağıdaki şekilde ödül parası olarak dağıtılacaktır:

Şampiyonlar: 50 milyon ABD doları

İkinci olanlar: 33 milyon ABD doları

3.lük ödülü: 29 milyon ABD doları

4. sıra: 27 milyon ABD doları

5-8. sıra: 19 milyon ABD doları

9-16. sıra: 15 milyon ABD doları

17. - 32. sıra: 11 milyon ABD doları

33-48. sıra: 9 milyon ABD doları  alacak. 

Ayrıca, elemeleri geçen her takım hazırlık masraflarını karşılamak üzere 1,5 milyon ABD doları alacaktır. Bu, Katılımcı Üye Derneklerin her birinin gelecek yılki turnuvaya katılımı için en az 10,5 milyon ABD doları alacağının garantisi anlamına gemektedir. FIFA Başkanı Gianni Infantino, "FIFA Dünya Kupası 2026, küresel futbol camiasına yapacağı mali katkı açısından da çığır açıcı olacak" dedi.

Tüm üye dernekler için yeni bir festival tarzı U-15 turnuvası.

FIFA'nın genç futbolunu destekleme konusundaki sarsılmaz kararlılığının bir parçası olarak, FIFA Konseyi, tüm 211 FIFA Üye Birliğine açık olacak yeni FIFA U-15 festival tarzı erkek ve kız turnuvalarının başlatılmasını onayladı. İlk turnuva erkek takımları tarafından 2026'da, ikincisi ise 2027'de kız takımları tarafından düzenlenecek. Bu ivmeyi temel alarak, 2028'den itibaren tüm Üye Dernekler, hem erkek hem de kız U-15 takımlarıyla iki ayrı müsabakaya katılmaya davet edilecek. U-15 oyuncularının gelişim ihtiyaçlarına uygun olarak, maçlar daha kısa süreli olacak ve daha küçük sahalarda oynanacak, takımlar ise her birinde yedi ila dokuz oyuncudan oluşacak. "FIFA son yıllarda genç futbolunu destekleme çabalarını artırdı ve bunun sonuçları herkesçe açıkça görülüyor. Gençlik müsabakalarını ve gelişimini teşvik etmede çok aktif olduk ve bu doğal bir sonraki adım ve çok sevindirici bir gelişme," dedi Başkan Infantino. "FIFA'nın dünya çapındaki her yeteneğe şans verme arayışında temel bir adım olacak olan 15 yaş altı erkek ve kız çocuk festivalleri düzenlemek, FIFA'nın oyuna yeniden yatırım yapmasının bir başka örneği olacaktır."

Çatışma sonrası iyileştirme fonu onaylandı. FIFA'nın futbolun birleştirici değerlerini teşvik etme amacına uygun olarak, FIFA Konseyi, çatışma sonrası iyileştirme fonunun kurulmasını onayladı. Bu karar, FIFA Başkanı Infantino'nun 13 Ekim 2025'te Şarm El Şeyh Barış Zirvesi'nde yaptığı, FIFA'nın çatışma yaşamış bölgeler için bir destek mekanizması oluşturma niyetini açıklamasının ardından geldi.

Üçüncü şahısların katkılarına açık olacak ve sıkı denetime tabi tutulacak bu finansal araç, FIFA İleriye Dönük Programı ve diğer FIFA girişimleri kapsamında hali hazırda uygulanan eylemleri tamamlayacaktır.

Kaynak: 

 https://inside.fifa.com/organisation/fifa-council/media-releases/council-approves-record-breaking-world-cup-2026-financial-contribution

Prof. Dr. Sebahattin Devecioğlu – 10 Aralık 2025 Avrupa futbolu bağlamında insan haklarına ve çevreye saygılı kolektif eylemi teşvik etmek, harekete geçirmek ve hızlandırmak için UEFA 2030 Futbol Sürdürülebilirlik Stratejisi’nin iddialı hedeflerini, İsviçre, Nyon'daki idari merkezinde başlatmıştı. UEFA’nın son girişimleri, UEFA personeli için kapsayıcı ve sağlıklı bir iş yeri yaratma ve kampüs binalarının en iyi sürdürülebilirlik ilkelerini içermesini sağlama konusundaki uzun süredir devam eden kararlılığını pekiştiriyor.

UEFA Stratejik politikaları ve hedeflerinden yola çıkarak;

UEFA'nın iş ilişkileri için geçerli olan davranış kurallarını insan hakları ve çevresel taahhütleri uyumlu hale getirmek; Çalışanları için sağlık ve refah rehberliği materyali geliştirmek; UEFA'nın özellikle atık ve sera gazı emisyonları konusunda çevresel etkisini azaltmaya yönelik öncü girişimleri teşvik etmektir.

Bu hedefler doğrultusunda UEFA 2022/23'te finansal, operasyonel, itibar ve stratejik faaliyetleri potansiyel riskleri ve azaltıcı önlemleri değerlendirmişti. Ayrıca, düzenlemeleri ve politikaları gözden geçirerek, kapsayıcı dil yönergelerini güncelledi ve UEFA genel merkezi içindeki erişilebilirliği iyileştirdi.

UEFA ve Avrupa Futbol Kulüpleri (EFC), 2025 Eylülde sosyal ve çevresel sürdürülebilirliği (SES) Avrupa kulüp futbolunun merkezine koyan ortak bir Sürdürülebilirlik İşbirliği Planı başlattı.

İki sezonu kapsayan yeni iş birliği planı, stratejik yatırımı, özel kulüp desteğini, geliştirilmiş lisans standartlarını ve uzun vadeli değeri artıracak eğitim araçlarını teşvik ediyor.

2025/26 ve 2026/27 sezonlarını kapsayan planda sürdürülebilirlik, kulüp futbolu ekosistemigenelinde uzun vadeli değeri koruyan ve üreten stratejik bir yatırım olarak ele alınıyor.

UEFA ve EFC sürdürülebilirlik konusunda kulüplerle nasıl çalışıyor?

UEFA ve EFC artık kulüplerle doğrudan çalışarak Sürdürülebilirlik İşbirliği Planında; 

Belirli ulusal bağlamlara uygun, özel sürdürülebilirlik stratejileri geliştirilmesi.

Ulusal federasyonlar, yerel ligler ve üst düzey kulüplerle üçlü iş birliği yoluyla daha derin bir etkileşimi kolaylaştırmak. Bu, İrlanda Cumhuriyeti, Hollanda, İtalya, Romanya ve Avusturya'daki pilot projelerden edinilen deneyimlere dayanmaktadır.

Avrupa genelinde özel sürdürülebilirlik yöneticilerinden oluşan bir ağ genişletilmesi

Uluslararası konferanslara ve paydaş girişimlerine katılarak futbolda sürdürülebilirlik konularında savunuculuk yapılması.

Kulüp lisanslama işbirliği planını nasıl destekliyor?

Kulüp lisanslama önemli bir etkendir. UEFA'nın güncellenen lisanslama hükümleri artık kulüpleri şunları yapmaya teşvik ediyor:

Sosyal ve çevresel sürdürülebilirliğe özel görevliler atanması.

Sürdürülebilirlik için stratejik çerçeveler oluşturulması.

Eşitlik ve kapsayıcılık, ırkçılık karşıtlığı, çocuk ve gençlerin korunması, her yetenek seviyesine uygun futbol ve çevre koruma gibi sürdürülebilirlik konularını kapsayan politikaların uygulanması.

Ayrıca, uyum ve ilerlemeyi sağlamak amacıyla UEFA Kulüp Lisanslama ve Sosyal ve Çevresel Sürdürülebilirlik (SES) Komiteleri arasında da diyalog devam ediyor.

Kulüplere yönelik hangi eğitim destekleri mevcuttur?

UEFA ve EFC, UEFA Akademisi, EFC Kampüsü ve İtalya'nın Milano kentindeki Bocconi Üniversitesi ile ortaklaşa kompakt bir SES kursu başlattı.

Futbolda Sürdürülebilirlik Kompakt Kursu (SFC), futbol organizasyonlarında sürdürülebilirlikten sorumlu kişileri, organizasyonlarında sürdürülebilirliği geliştirmek ve ilerletmek için ihtiyaç duydukları temel bilgi, pratik araçlar ve yumuşak becerilerle donatmayı amaçlıyor.

Kurs, ulusal dernek ve kulüplerdeki sürdürülebilirlik yöneticilerine yönelik olmakla birlikte, program diğer önemli paydaşlardan (ligler, konfederasyonlar vb.) gelen kişilere de açık olacaktır

Ders İçerikleri; Pratik araçlar ve en iyi uygulamaları sunan ortak web seminerleri

Daha iyi şeffaflık ve raporlama için SES performans verilerini iyileştirme çabaları

Bundan sonraki adımlar neler?

UEFA ve EFC, her ölçekteki Avrupa kulübünün sosyal ve çevresel sürdürülebilirliğin tüm yönlerini nasıl uygulayacakları konusunda çıtayı yükselten planı hayata geçirmeye kararlı.

2025 yılının sonlarına doğru, birçok ülkeyi kapsayan bir dizi görüşmenin yanı sıra, teknik detayları netleştirmek için sürdürülebilirlik çalışma grubu ve komite toplantıları yapılması planlanıyor.

UEFA-EFC iş birliği planının temelindeki iş birliği ruhu, riskleri azaltarak, dayanıklılığı artırarak ve kulüp futbolu genelinde katma değer yaratarak oyunun ötesinde kalıcı bir etki yaratacak.

Kaynak:

 https://www.uefa.com/sustainability/our-commitment/sustainability-strategy/

 https://www.uefa.com/sustainability/our-commitment/how-uefa-leads/

 https://www.uefa.com/news-media/news/029e-1ef6a08d1159-bbde2183b5b6-1000/

Prof.Dr.Sebahattin Devecioğlu-4 Aralık 2025 Spor Dürüstlüğü Küresel İttifakı (SIGA), Spor Dürüstlüğü alanında dünyanın önde gelen kuruluşudur.

Prof.Dr.Sebahattin Devecioğlu- 26 Kasım 2025  Birleşik Arap Emirlikleri Abu Dabi'de 15. Yıllık INTERPOL “Yolsuzlukla Mücadele ve Varlık Kurtarma Küresel Konferansı”, 11-13 Kasım 2025’de  düzenlendi ve 90'dan fazla ülkeden 500'den fazla uzmanı bir araya getirdi.

Prof. Dr. Sebahattin Devecioğlu - 19 Kasım 2025 Uluslararası Bahis Dürüstlüğü Derneği (IBIA), ve H2 Gambling Capital 2024 yılında “Spor Dürüstlüğü, Tüketici Koruması ve Vergi Gelirleri için Liberal Spor Bahis Düzenlemesinin Faydaları”nı vurgulayan bir çalışma yayınlamıştı.

"Spor Bahis Ürünlerinin Kullanılabilirliği: Ekonomik ve Dürüstlük Analizi" adlı çalışmanın amacı, politika yapıcıların düzenlenmiş spor bahis ürünlerinin bulunabilirliği ve bu ürünlere yönelik artan tüketici talebine en iyi şekilde nasıl yanıt verileceği konusunda daha bilinçli kararlar alabilmeleri için veriye dayalı bir kanıt temeli sağlamak ve aynı zamanda yerel pazarın denetimini ve şikeyle mücadeleyi güçlendirmektir.

Bu çalışma, H2 Gambling Capital (H2) tarafından Uluslararası Bahis Dürüstlüğü Derneği (IBIA) ve ortakları olan Brezilya Sorumlu Oyun Enstitüsü (IBJR), Kanada Oyun Derneği (CGA), Hollanda Çevrimiçi Kumar Derneği (NOGA) ve Sorumlu Kumar Avustralya (RWA) için hazırlanmıştır. Çalışma, halihazırda geniş bir düzenleyici yaklaşım çeşitliliğine sahip 12 yargı bölgesinde, özellikle çevrimiçi spor bahis ürünlerinin bulunabilirliğini analiz edip karşılaştırmaktadır: Büyük Britanya, İtalya, Ontario, Danimarka, İspanya, İsveç, Hollanda, Portekiz, Avustralya, Almanya, Kanada (Ontario hariç) ve Brezilya; Brezilya, gelişmekte olan pazarlar bölümünde yer almaktadır.

Çalışma, spor bahis ürünlerine yönelik kısıtlayıcı ve liberal piyasa düzenlemelerinin tüketici koruması, düzenleyici gözetim, vergilendirilebilir gelir, piyasa ve spor dürüstlüğü üzerindeki karşılaştırmalı etkisini analiz etmektedir.

Çalışmanın temel bulgusu, spor bahis ürünlerinin yaygın olarak bulunması ile tüketicilerin yerel düzenlenmiş spor bahis operatörlerine bahis oynama oranı (kanalizasyon oranı olarak bilinir) arasında güçlü bir korelasyon olduğu ve böylece lisanssız pazarlarda spor bahisleriyle ilgili dolandırıcılığa maruz kalma riskinin azaldığıdır.

Ayrıca, büyüklükleri ve popülerlikleri nedeniyle piyasa ve yerel oynama oranı üzerinde orantısız bir etkiye sahip belirli bahis pazarlarını da vurgulamaktadır. Bunlar arasında, küresel spor bahislerine hakim olan futbol ve özellikle Avrupa'da güçlü olan tenis yer almaktadır. 'Canlı bahis', 'yan bahisler' (örneğin kartlar ve köşeler) ve 'yan bahis' gibi ürünler de oynama üzerinde çok önemli bir etkiye sahiptir.

Yeni veriler, bu pazarların maç hilesiyle ilgili dolandırıcılık riskinin yüksek olduğu varsayımını sorgularken, bu pazarların düzenlenmiş yerel operatörler aracılığıyla kullanılabilirliğinin kısıtlanmasının, daha riskli lisanssız açık deniz operatörlerini kullanan tüketici sayısını önemli ölçüde artırdığını gösteriyor.

Çalışma, spor bahislerinin artan küresel popülaritesini ayrıntılarıyla anlatıyor. 2024 yılında küresel spor bahislerinin brüt kazancının 94 milyar dolar olacağı ve 2028 yılına kadar yaklaşık 132 milyar dolara ulaşacağı, %70'inden fazlasının (93 milyar dolar) çevrimiçi olacağı tahmin ediliyor. Tüm çevrimiçi spor bahislerinin neredeyse yarısının (%47) 2024 yılında canlı (veya canlı) oynanacağı ve 2028 yılına kadar %51'e yükseleceği öngörülüyor.

Ayrıca, çalışmada bu artan talebi yönetmeye yönelik farklı düzenleyici yaklaşımların başarısı da karşılaştırılmaktadır. Büyük Britanya (%97) gibi geniş bir yelpazede bahis ürünlerine izin veren yargı bölgelerinin, Portekiz (%79; futbol ve tenisi kısıtlar), Avustralya (%75; çevrimiçi canlı bahisleri yasaklar) ve Almanya (%60; futbol, ​​tenis ve canlı bahisleri kısıtlar) gibi önemli bahis pazarlarına erişimi kısıtlayan ülkelere kıyasla çok daha yüksek bir yerel tüketici yönlendirme oranına sahip olduğu tespit edilmiştir.

Çalışmanın bulguları, özellikle Kuzey ve Güney Amerika'daki yeni yargı bölgeleri çevrimiçi spor bahis pazarlarını en iyi şekilde nasıl düzenleyeceklerini değerlendirirken, politika yapıcıların dikkate alması gereken önemli bulgulardır. Örneğin, Brezilya'da, yüksek ürün bulunabilirliğine sahip bir düzenleyici çerçevenin, 2028 yılına kadar 34 milyar dolarlık yerel spor bahisleri cirosuna ve 2,8 milyar dolarlık “Brüt Oyun Geliri (GGR)” ne sahip olması bekleniyor (1).

Çalışmada; Futbol bahislerinin 2024 yılında yaklaşık 570 milyar dolarlık cirodan 53 milyar dolarlık GGR üretmesi ve küresel olarak düzenlenmiş bahis pazarının brüt kazancının %56'sından fazlasını oluşturmasıyla baskın spor bahis ürünü olması bekleniyor. Tüm futbol GGR'sinin yaklaşık %65'ini sağlayan güçlü bir çevrimiçi üründür. Avrupa ve Asya'nın 2024 yılında tüm (çevrimiçi ve gerçek) futbol bahis GGR'sinin %85'ini oluşturması bekleniyor.

Futbol bahis ürünlerini kısıtlayan pazarlarda tüketici yerel oynamaların daha düşük olması özellikle dikkat çekicidir. Bu kanallaşma, hem bahislerin oynanabileceği spor müsabakalarındaki kısıtlamalardan hem de sunulan bahis türlerinden etkilenmektedir. 

Ana futbol bahis pazarları (sonuç, handikap, goller) en yüksek harcamayı sağlar ve çoğu düzenlenmiş yargı bölgesinde yaygın olarak sunulur. Bu pazarların 2024 yılında 500 milyar doların üzerinde ciro elde etmesi, bunun 370 milyar dolarının çevrimiçi bahislerden ve toplam 46 milyar dolarlık brüt kazançtan gelmesi öngörülüyor. Bu nedenle, bu pazarların mevcudiyeti, tüketicilerin yerel lisanslı spor bahis operatörleriyle etkileşimi üzerinde önemli bir etkiye sahip.

Bu nedenle, bu temel futbol bahis ürünlerine kısıtlamalar getiren yargı bölgelerinde yerel kanallamanın belirgin şekilde daha düşük olması şaşırtıcı değil. Portekiz ve Almanya tarafından kullanılan yaklaşımlar özellikle kısıtlayıcı: Örneğin, İtalya'da izin verilen müsabakaların yalnızca %18-19'unu sunuyorlar ve İtalya'nın %94'lük yerel kanallama oranının oldukça gerisinde kalıyorlar.

İki ülkenin 2024-28 yılları arasında futbol bahislerinden kaynaklanan toplam vergilendirilebilir gelir kaybının yaklaşık 750 milyon dolar civarında olması bekleniyor. Bu piyasa kısıtlamalarının net bir gerekçesi yok gibi görünüyor: IBIA, 2017-23 yılları arasında bahis için sunulan yaklaşık 950.000 maçtan 359'unun ana futbol bahis piyasalarında şüpheli faaliyete konu olduğunu bildirdi; bu da nispeten düşük bir dürüstlük riski olduğunu gösteriyor.

Ana futbol bahis piyasaları gibi temel bir ürüne getirilen kısıtlamalar, yerel operatörleri ve tüketicileri cezalandırıyor ve tüketicileri yasaklı bahis ürünlerini yurtdışında aramaya teşvik ediyor. Uygulanabilir ve etkili bir düzenlenmiş yerel bahis piyasasının kurulması, geniş bir ürün yelpazesinin mevcut olmasını ve önemli ölçüde ürün kısıtlamalarından etkilenmeden herhangi bir denizaşırı teklifle rekabet edebilmesini gerektirir.

Yan piyasalar (kartlar ve köşeler), bu çalışmadaki yargı bölgeleri arasında daha geniş bir sınırlamalar kümesine tabidir, ancak çoğunluğunun herhangi bir kısıtlama getirmediği unutulmamalıdır. Bu ürünlere yönelik önemli bir tüketici talebi var ve 2024 yılında cirolarının yaklaşık 70 milyar dolar ve toplam gelirlerinin yaklaşık 7 milyar dolar olması bekleniyor. Bunu bir perspektife oturtmak gerekirse, bu rakam basketbol ve Amerikan futbolu hariç, küresel olarak diğer tüm sporlara oynanan toplam bahisten daha büyük. Bu düzeyde talep gören bir ürünü kısıtlamaya çalışmak, tüketicilerin bu tür pazarların kısıtlamalara tabi olmadan serbestçe sunulduğu yurtdışına göç etme eğilimini önemli ölçüde artırıyor. Ancak, şüpheli bahis piyasası faaliyetlerinin yalnızca %5'inin yan pazarları içermesi nedeniyle dürüstlük riski nispeten düşük. Bu pazarlar, yolsuzluk yapanların hedef alması için açıkça tercih edilen bir ürün değil; çünkü daha yüksek iç risk yönetimi protokolleri ve genellikle ana futbol pazarlarına kıyasla daha düşük maksimum bahis miktarları uygulanıyor. Hollanda, kart ve köşe bahislerini yasaklıyor. 

Bu çalışma için sağlanan operatör piyasa verileri ve diğer pazarlardan elde edilen veriler, bu pazarların eklenmesiyle futbol pazarının yaklaşık %18 artacağını gösteriyor. Bu, önümüzdeki beş yıl içinde Hollanda'da 118 milyon dolar ek vergi geliri yaratacaktır. Bu analiz tamamen mevcut yerel müşterilerin harcamalarına dayanmaktadır. Gerçekte, vergi gelirlerindeki artış çok daha yüksek olabilir, çünkü bu artış bazı offshore oyuncularını tekrar yerel pazara çekerek offshore harcamalarının tamamını karşılayacaktır.

Öneriler 

Bu çalışmadaki kanıta dayalı ve veri odaklı analiz, spor bahisleri piyasası kısıtlamalarının karasal kanallamayı olumsuz etkilediğini ve bunun da düzenleyici gözetim ve vergilendirilebilir gelirler üzerinde olumsuz sonuçlar doğurduğunu göstermektedir. Karasal düzenlenmiş bir çerçeve aracılığıyla elde edilen ekonomik etkiyi ve sosyal korumaları en üst düzeye çıkarmayı hedefleyen bir piyasa, geniş bir spor bahis ürünleri bulunabilirliğine ihtiyaç duyar.

Bu çalışma, belirli bahis türlerinin ve spor müsabakalarının mevcudiyetinin yerel kanalizasyon üzerinde özellikle etkili olduğunu açıkça göstermektedir. Bu spor bahis ürünleri, talebe bağlı konum bölgeye ve zamana göre değişebilse de tüketiciler için daha değerlidir.

Futbol yan pazarları, piyasa faaliyetlerine göre şüpheli bahislerin yalnızca %5'inin hedefi olmasına rağmen, yılda 70 milyar dolarlık bahis hacmine sahiptir ve bu da nispeten düşük bir dürüstlük riski ancak yüksek bir tüketici talebi göstermektedir. Bahis için sunulan maçların %43'ünü oluşturan ITF tenisinin tamamen yasaklanması da, bu turun çeşitli seviyeleri (örneğin Challenger seviyesi eşdeğeri) ve buna bağlı düşük dürüstlük riski arasındaki nüansları göz ardı etmektedir.

Hareket halinde bahisleri kısıtlamaya devam eden yargı bölgeleri, karasal kanalizasyonla da mücadele etmeye devam edecektir. Bu çalışmaya katkıda bulunan önde gelen küresel operatörler, canlı bahislerden ortalama %66 ciro elde etmiş ve bu da brüt kazancın %58'ine (maç öncesi %42'ye karşılık) yol açmıştır.

Potansiyel olarak yüksek dürüstlük riski taşıyan piyasalar, halihazırda düzenlemeye tabi operatörler tarafından daha fazla özen ve risk değerlendirmesine tabi tutulmaktadır. Piyasaların kullanılabilirliği ve izin verilen maksimum bahis miktarı, etkinliğe ve müşteri risk profiline göre belirlenir. Piyasa sınırlamaları hedef odaklı ve orantılı olmalıdır.

Operatörler ve politika yapıcılar arasında spor bahis ürünlerinin bulunabilirliğini sağlamak için kanıta dayalı iş birliği, nihayetinde tüketiciler için daha cazip bir yerel piyasa sağlayacak ve vergilendirilebilir getirileri en üst düzeye çıkaracaktır.

Piyasaları yasaklamanın gerekçesi genellikle dürüstlük ilkesine dayanır. Ancak, bahis ürünü yasakları genellikle risk düzeyiyle orantılı değildir ve hatalı veya kanıtlanmamış verilere dayanmaktadır. Ürünleri yurt içinde yasaklamak, bir spor etkinliğini bahis yolsuzluğuna daha az açık hale getirmez ve bahislerin genellikle yurt dışında oynandığı yerler haline getirmez.

Bir bahis piyasasının ve ilgili spor etkinliklerinin dürüstlüğünü korumanın temel yolu bahis piyasası izlemesidir ve en etkili ve yaygın olarak kullanılan yaklaşım, lisanslı operatörlerin şüpheli bahisleri tespit edip spor ve düzenleyici kurumlara bildirmek için piyasa ve müşteri hesabı işlem denetimlerini kullanmalarını zorunlu kılmaktır.

Bu model etkili olmakla birlikte, daha yeni mevzuat bu yaklaşımı benimsemiş ve üzerine inşa etmiştir. Bireysel operatör izleme ve raporlamasına ek olarak, operatörlerin daha geniş bir uluslararası spor bahisleri dürüstlük izleme ağının parçası olmasının açık bir değeri olduğu giderek daha fazla kabul görmektedir (2).

Kaynaklar

(1). IBIA and H2 Publish New Study Which Highlights the Benefits of Liberal Sports Betting Regulation for Sports Integrity, Consumer Protection and Tax Revenues

(2).The Availability of Sports Betting Products: An Economic And Integrıty Analysis. 2024

Prof.Dr.Sebahattin Devecioğlu- 5 Kasım 2025 Uluslararası Bahis Dürüstlüğü Derneği (IBIA), dünyanın en büyük düzenlenmiş bahis operatörlerinin çoğunu temsil etmektedir.

Prof.Dr.Sebahattin Devecioğlu- 5G, 5. nesil mobil ağdır. 1G, 2G, 3G ve 4G ağlarından sonra yeni bir küresel kablosuz standarttır. 5G, makineler, nesneler ve cihazlar dahil olmak üzere neredeyse herkesi ve her şeyi birbirine bağlamak için tasarlanmış yeni bir ağ türünü mümkün kılar.

Sebahattin Devecioğlu- 17 Ekim 2025 Stadyumlar, oyun alanları ve eğitim tesisleri gibi spor altyapısına yapılan yatırımlar, hem kamu hem de özel sektörlere geniş sosyal ve ekonomik getiriler sağladığı için artış eğilimi göstermektedir.

Prof.Dr.Sebahattin Devecioğlu- 8 Ekim 2025 FIFA Başkanı Gianni Infantino’nun İsrail’in  Filistin’i işgali  konusunda  "FIFA jeopolitik sorunları çözemez"  sözüne karşı,  Infantino “FIFA Statüsünün 3. Maddesi olan İnsan Hakları başlığı ile 2017’de imzalanan   FIFA İnsan Hakları Politikası aykırı hareket ederek suç işlemekte ve suça ortak olmaktadır.