Prof.Dr.Sebahattin Devecioğlu- 8 Ekim 2025 FIFA Başkanı Gianni Infantino’nun İsrail’in  Filistin’i işgali  konusunda  "FIFA jeopolitik sorunları çözemez"  sözüne karşı,  Infantino “FIFA Statüsünün 3. Maddesi olan İnsan Hakları başlığı ile 2017’de imzalanan   FIFA İnsan Hakları Politikası aykırı hareket ederek suç işlemekte ve suça ortak olmaktadır. 

 Makele özetle; FIFA'nın insan hakları politikası ile İsrail-Filistin çatışmasındaki eylemleri arasındaki çelişkiye odaklanmaktadır. Birleşmiş Milletler (BM) uzmanları, İsrail'in Filistin'deki insan hakları ihlalleri nedeniyle FIFA ve UEFA'yı İsrail'i uluslararası futboldan men etmeye çağırmış, bu durumun Batı Şeria'daki İsrail kulüplerinin faaliyetleri nedeniyle uluslararası hukukun açık bir ihlali olduğunu belirtmiştir. FIFA Başkanı Gianni Infantino, kuruluşun jeopolitik sorunları çözemeyeceği gerekçesiyle İsrail'e karşı herhangi bir önlem almayı reddetmiş, ancak yazarlar bu tavrın FIFA Tüzüğü'nün 3. Maddesi ve 2017'de kabul edilen FIFA İnsan Hakları Politikası ile çeliştiğini savunmaktadır. Politikayla ilgili diğer FIFA belgeleri, kuruluşun uluslararası kabul görmüş tüm insan haklarına saygı gösterme ve ayrımcılıkla mücadele taahhüdünü detaylandırmaktadır. Bu bağlamda, kaynaklar FIFA'nın beyan edilen insan hakları taahhütleri ile İsrail konusunda sergilediği eylemsizlik arasındaki ikilemi vurgulamaktadır.FIFA Statüsü ve İmzalanan anlaşmalara göre; Birleşmiş Milletler (BM) uzmanları , 23 Eylül 2025’de yaptıkları açıklamada Filistin’deki insan hakları ihlalleri nedeniyle FIFA ve UEFA’ya İsrail’i uluslararası futboldan men etme çağrısı yapmıştı.

Açıklamada İsrail Futbol Federasyonu ve Kulüplerinin turnuvalardan men edilmesi önerisinde bulunmuştu. BM raportörleri tarafından yapılan yazılı açıklamada, son yıllarda en az 8 İsrail futbol kulübünün işgal altındaki Batı Şeria'da sportif faaliyetlerini sürdürdüğü kaydedildi. Açıklamada, bu durumun "uluslararası hukukun açık bir ihlali" ve yasal olarak "haklı savaş doktrinini" ihlal eden bir saldırganlık eylemi olduğu da vurgulandı. FIFA uluslararası hukuka saygı göstermeli ve İsrail futbol kulüplerinden bunu talep etmeli." ifadesi kullanılMIŞTI. Açıklamada, FIFA'ya İsrail ve işgal altındaki Filistin topraklarına yönelik ayrımcı davranış ve ırkçılığa karşı sıfır tolerans politikasının uygulanmasını sağlama çağrısı yapılmıştı(1).    

 FIFA, soykırım yapan İsrail'in yasaklanması için yapılan oylamayı, "FIFA jeopolitik sorunları çözemez" gerekçesiyle durdurdu.  AFP'ye göre FIFA, İsrail'in uluslararası müsabakalarda yarışmasını yasaklamayacak. FIFA Başkanı Gianni Infantino'dan yapılan açıklamada, "İsrail'e karşı hiçbir önlem alınmayacak, FIFA jeopolitik sorunları çözemez" dedi . FIFA başkanı yapmış olduğu bu açıklamayla çelişkiye düşerek FIFA Statüsünün 3. Maddesi olan İnsan Hakları başlığı ile 2017’de imzalanan   FIFA İnsan Hakları Politikası aykırı hareket ederek suç işlemekte ve suça ortak olmaktadır. 

Çünkü FIFA Mevzuatı'nın 3. Maddesi ; İnsan Hakları:  FIFA, uluslararası olarak tanınan tüm insan haklarına saygı göstermeye kararlıdır ve bu hakların korunmasını teşvik etmeye çalışır  denilmektedir. FIFA İnsan Hakları Politikası Mayıs 2017'de FIFA Konseyi tarafından kabul edilmesinin ardından FIFA, yeni, dönüm noktası olan bir İnsan Hakları Politikası yayınlanmıştı. Belgede , "FIFA, uluslararası kabul görmüş tüm insan haklarına saygı göstermeye kararlıdır ve bu hakların korunmasını teşvik etmek için çaba gösterecektir" diyen,  FIFA Statüsü'nün 3. maddesini barındırmaktadır. Ayrıca bu belge FIFA'nın insan hakları taahhüdünü belirler ve güçlendirir ve FIFA'nın insan hakları çalışmaları için rehberlik görevi görür. FIFA'nın İnsan Hakları Politikası, FIFA yönetimi tarafından FIFA'nın Yönetişim Komitesi ile işbirliği içinde geliştirilmiştir. Belge, FIFA'nın İnsan Hakları Danışma Kurulu ve uluslararası kuruluşlardan, sendikalardan, sivil toplum kuruluşlarından, akademiden ve FIFA sponsorlarından çok çeşitli dış paydaşlar tarafından incelendi (2).

Futbolunun uluslararası yönetim organı olan FIFA, ilk İnsan Hakları Politika belgesinde . FIFA'ya göre, "FIFA, uluslararası kabul görmüş tüm insan haklarına saygı göstermeye kararlıdır ve bu hakların korunmasını teşvik etmek için çaba gösterecektir" diyen FIFA Mevzuatı'nın 3. Maddesini ( İnsan Hakları FIFA, uluslararası olarak tanınan tüm insan haklarına saygı göstermeye kararlıdır ve bu hakların korunmasını teşvik etmeye çalışır) somutlaştırmaktadır.                                                      

FIFA İnsan Hakları Politikası : Mayıs 2017'de FIFA Başkanı Gianni Infantino ve FIFA Genel Sekreteri Fatma Samoura tarafından imzalandı. Belgeye göre; 

•  
• Bölüm 1: FIFA'yı "BM İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkelerine uygun olarak insan haklarına saygı gösterme" konusunda taahhüt eder ve politikayı dahili olarak yerleştirme ve Rehber İlkelerde belirtilen devam eden durum tespiti ve çözüm süreçlerini uygulama taahhüdünü özetler.
•  
• Bölüm 5: FIFA'nın aşağıdakileri kapsayan göze çarpan insan hakları risklerine örnekler sunar: işçi hakları; arazi edinimi ve konut hakları; ayrımcılık; güvenlik; oyuncu hakları.
•  
• Bölüm 7: FIFA'nın çelişkili ulusal yasal gereklilikler karşısında uluslararası insan hakları standartlarına uyma taahhüdünü özetlemektedir (3).
•  
•  Ayrıca ; FIFA ; İnsan hakları ve ayrımcılıkla mücadele: 

FIFA Başkanı Gianni Infantino'nun Küresel Oyun için Stratejik Hedeflerinin 6. Hedefi: 2023-2027, sosyal sorumluluklara, özellikle insan hakları ve iklimle ilgili yönlere odaklanıyor ve FIFA bunları operasyonları ve ilişkileri boyunca benimsemektedir. FIFA Sosyal Medya Koruma Hizmeti'nden (SMPS) Irkçılığa Karşı Küresel Duruşu destekleyen Ayrımcılık Yok kampanyasına kadar FIFA yatırımları, 211 FIFA Üye Birliği boyunca insanlar ve ülkeler arasındaki sosyal bağları güçlendirirken eşitlik ve adalet değerlerini teşvik eder (4).  denilmektedir.

FIFA’nın İnsan hakları ve ayrımcılıkla mücadele başlığındaki İnsan hakları yaklaşımı: 

FIFA, operasyonları ve ilişkileri boyunca insan haklarına saygı gösterme sorumluluğunu üstlenir.

FIFA'nın İnsan Hakları Politikası, bu yasal taahhüdü detaylandırıyor ve FIFA'nın BM İş ve İnsan Hakları Rehber İlkelerine uygun olarak uygulanmasına yönelik yaklaşımını özetliyor.

FIFA, 2016'dan bu yana, insan haklarına saygıyı örgütün operasyonları ve ilişkilerine yerleştirmek için stratejik bir program oluşturduğu ifade ediliyor.

FIFA müsabakaları ile ilgili olarak, bu program aşağıdaki gibi önlemleri içerir:

•  
• İnsan hakları gerekliliklerini yarışmalar için teklif verme süreçlerine ve ev sahiplerinin daha sonra seçilmesinde bir faktör olarak entegre etmek;
•  
• İşçi hakları, ayrımcılıkla mücadele, basın özgürlüğü ve ifade özgürlüğü gibi göze çarpan konuları kapsayan etkinliğe özel insan hakları risk değerlendirmeleri ve risk azaltma stratejileri geliştirmek
• Şikayet mekanizmaları kurmak ve uygulamak ve olumsuz etkilerin meydana geldiği yerlerde iyileştirmeyi sağlamak için çalışmak; ve alınan durum tespiti adımları hakkında raporlama.

Bu arada, FIFA'nın futbolu yönetme ve geliştirmedeki rolüyle ilgili çabaları şunları içerir:

•  
• Ayrımcılık karşıtı eylem planlarının geliştirilmesi ve uygulanmasının yanı sıra engelli futbolunun teşviki konusunda üye dernekleriyle birlikte çalışmak;
•  
• Üye derneklere kalkınma fonlarının sağlanması için insan haklarıyla ilgili kriterleri entegre etmek; ve
•  
• Oyuncuların ve oyuna dahil olan diğer kişilerin haklarına saygıyı ilgili düzenlemelere dahil etmek.

FIFA, bu alandaki çalışmaları boyunca dış insan hakları paydaşlarıyla yakın  işbirliği yapar denilmektedir (5).                                                                                                

1. Kaynaklar                                                                            
2.   (1).  https://www.aa.com.tr/tr/dunyadan-spor/bm-raportorleri-fifa-israil-futbol-kuluplerinden-uluslararasi-hukuka-saygi-gostermelerini-istemeli/3350779                  (2).  https://inside.fifa.com/organisation/news/fifa-publishes-landmark-human-rights-policy-2893311

(3).  https://www.ihrb.org/latest/fifa-publishes-human-rights-policy

(4). https://inside.fifa.com/human-rights                                                                                    

 (5).  https://inside.fifa.com/human-rights/strategy 

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş