Deniz Gökçe - 12 temmuz 2010 O kadar çok insan ve medya ülkede 'ekonomik kriz ne zaman' tevatürüne daldı ki, bunalan ben ürün farklılaştırmasına giderek, belki maç olmayan günlerde ciddi spor analizi okunur varsayımı ile biraz 'ciddi futbol yazısı' üretmeye karar verdim.

Dün Mili Futbol Takımı'nın Avrupa 2006 için çektiği kurayı görünce 'çok kolay grup' feryatları atanların işe oldukça yüzeysel baktıklarını, işimizin kolay olmadığını vurgulayan bir yazı üretmiştim. Bugün ise biraz işin altyapısına, ekonomisine inecektim. Ancak geç kalmışım.

Ülkemizde futbolun analizini ciddi şekilde yapan birkaç kişi var. Biraz da onların sesini sütunlara taşımamız gerek. Bunlardan biri Tuğrul Akşar! 1962 Niğde doğumlu Tuğrul, 1988 yılında Ankara Üniversitesi SBF'den mezun. Profesyonel bankacı Tuğrul, aynı zamanda ülkenin en ciddi futbol ve futbol ekonomisi analistlerinden. Kendisi ile katıldığı banka eğitimlerinden tanıştığım Tuğrul Akşar ile futbolun ekonomisi konusunda tamamen benzer şeyleri düşünüyoruz. Tam bu yazıyı hazırlıyordum ki, dünkü gazetelerde Alp Ulagay tabancayı benden önce çekmiş, Tuğrul'un öğretim üyesi Kutlu Merih adlı meslektaşım ile beraber yeni yazdığı kitabının haberini geniş bir röportaj ile vermiş. Ama daha Türkiye, Tuğrul'un ilk yazdığı Ocak 2005 baskısı 'Endüstriyel Futbol' adlı kitabı tartışmamıştı ki!

Futbola ciddi yaklaşan her kişi biliyor ki, biz sporcu bir millet değiliz. Spor yapmayı sevmiyoruz, spor seyretmeyi, tartışmayı ve spor kavgasını seviyoruz. Bu nedenle de ülkemizde hem okul sporu altyapıya hizmet vermez, hem de kulüp sporu altyapıya sahip değildir. Adeta sporcuların çocuklarının sporcu olmasından başarı beklemekteyiz!

Ancak sporcu olmamak bu toplumun tek kısıtı değil. Bir de işin ekonomik boyutu var. İşte orayı Tuğrul Akşar derin derin incelemiş ve analizler getirmiş. Sporu seyretmek için para harcamaya, kulübü ve futbolu desteklemeye de pek niyetimiz yok. Futbolun seyrini, beleş yapmak istiyoruz ama, en üst düzey rekabetçi olunması talebimiz de var; hep şampiyonluk bekliyoruz! Yani gerçekçi değiliz.

İngiltere'de 20 takımlı ligin toplam geliri 2 milyar Euro, takım başına gelir de nerede ise 100 milyon Euro. Türkiye'de ise 18 takımlı Turkcell liginin toplam geliri 350 milyon Euro civarında. Takım başına da ortalama gelir 20 milyon Euro'ya geliyor. Tabii bu, 'gelirin ortalama rakamı', iyi bir temsil yapmıyor. Bazı kulüpler sürünüyor. Hiçbir Türk takımı da futboldan 100 milyon Euro gelir elde etmiyor. Türk takımlarının mali tabloları şeffaf değil ama, başka yollardan analiz yapılabilir.

Tuğrul'un sayılarına göre İngiltere'de takımlar gelirlerinin yüzde 60 kadarını futbolculara ücret olarak ödüyorlar. Bu ligin takımları ile bir Türk takımının rekabet edebilmesi için Türk takımının en az 50 milyon Euro bütçesi olması gerek. Abramoviç'in 500 milyon Euro yatırım yaptığı Chelsea'da oyunculara geçen yıl 115 milyon Euro maaş ödeniyor. Bugün ekonomisi en düzgün olan Fenerbahçe, takım oyuncuları için yılda kırk milyon Euro civarında bir para harcıyor. Galatasaray en parlak döneminde oyuncularına 15-20 milyon Euro arası maaş ödüyordu. Bugün ise Galatasaray'ın futbolcu harcaması yılda üç beş milyon Euro'ya düşmüş durumda.

Ortalama yıllık seyirci en çok Almanya'da ve 40 bin kişi kadar! İngiltere'de ise 33 bin. Türkiye ise 17 bin ortalama seyirci sayısına bile yanaşamıyoruz.

Üst düzey gelirli bir Chelsea seyircisi futbol seyiri ve takım için ortalama yılda 25 bin Euro harcarken, bir üst düzey gelirli Türk seyircinin harcaması 1000 Euro civarında kalıyor. Daha düşük gelirliler ise nerede ise çay kahve parası dışında bir şey harcamıyor.

Can kurtaran simitleri de bir şey kurtarmıyor. Galatasaray ekonomisi en bozuk kulüplerden biri olarak halka açılmadan elde ettiği paranın fazlasını yıllık temettü olarak dağıtıyor. Ürün satış ve sponsorluk gelirleri zafiyeti kulüplerimizin temel sorunu. Bu konulara çok yavaş eğilmeye başlıyoruz.

İşin ekonomisi bozuk olunca da ülkede 47 yılda sadece dört kulüp şampiyonluk yaşamış oluyor. Avrupa'nın büyük liglerinde ise uzun vadede çıkan şampiyon sayısı 20 civarında. Nasıl ülkenin gelir dağılımı bozuksa, ülkenin şampiyonluk dağılımı da bozuk. İşin ekonomisi yere sağlam basmadıkça rekabet de ortaya çıkamıyor. Ülke içinde bir iki takım çekişiyor. Ülke dışında ise kulüplerimiz nal topluyor. Bundan, 1989 hamlesinde Mili Takım altyapısı ile 15 yıllık bir süre için kurtulduk, ama kuşak değişimi yapamadık, gene aslımıza rücu ettik. 2008 için çok iş yapmamız gerekiyor.

Tuğrul Akşar'ın kitaplarını alın ve okuyun. Bazı futbol gerçeklerini iyice anlayacaksınız!{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş