Gürdoğan Yurtsever- 2 Aralık 2013 Spor kulüplerinin iç denetim yapılarına bakıldığında ilgili mevzuat gereği Denetim Kurullarına çeşitli rol ve sorumlulukların yüklendiği görülüyor.

Dernekler mevzuatı ile Gençlik ve Spor mevzuatına göre, kulüplerde üç asil ve üç yedek üyeden az olmamak üzere Denetim Kurulu’nun oluşturulması zorunlu olup, dernek tüzüğünde denetim kurullarının görev ve yetkileri, ne suretle seçileceği, asıl ve yedek üye sayısına yer verilmesi gerekiyor.

Denetim kurulu; kulüp tüzüğünde gösterilen amaç ve amacın gerçekleştirilmesi için sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları doğrultusunda faaliyet gösterip göstermediğini, defter, hesap ve kayıtların mevzuata ve dernek tüzüğüne uygun olarak tutulup tutulmadığını, tüzükte tespit edilen esas ve usullere göre ve bir yılı geçmeyen aralıklarla denetler ve denetim sonuçlarını bir rapor halinde yönetim kuruluna ve toplandığında genel kurula sunar. Denetim kurulu üyelerinin istemi üzerine, her türlü bilgi, belge ve kayıtların, dernek yetkilileri tarafından gösterilmesi veya verilmesi, yönetim yerleri, müesseseler ve eklentilerine girme isteğinin yerine getirilmesi zorunludur. Ayrıca kulüplerin tüzüklerine bakıldığında Divan Kurullarına da çeşitli denetim fonksiyonları verildiğini ifade etmek yanlış olmayacak.

Fakat bu kurulların, kendilerinden beklenen amaçlara uygun bir şekilde faaliyet gösterdiğini belirtmek maalesef mümkün değil. Zaten yapıları itibariyle, tam zamanlı çalışmayan üst kurullar olduğundan bu kurullardan gerçek anlamda denetim yapmalarını beklemek de mümkün değildir. Bütçeleri giderek büyüyen kulüplerde fahri olarak görev yapıp tam zamanlı çalışmayan, denetim yapmaya yeterli insan, teknoloji ve maddi kaynağı bulunmayan, kulübün bilgi, kayıt ve evraklarına ulaşmada sorunlar yaşayan, kulübün aldığı kararları ve uygulamaları yakından takip edemeyen, tespit edilen aksaklıkları giderme konusunda yeterli yetki ve yaptırım gücü bulunmayan Denetim Kurulları, genel olarak şekli ve kısmi denetimler yapabilmekte, genellikle yalnızca mali konulara odaklı çalışmalar yapabilmekte, bu durum kulüplerin denetim faaliyetinden beklenen faydaları elde etmesinin önünde büyük engeller oluşturmaktadır.

Bugüne kadar her hangi bir spor kulübünde denetleme kurulunun yönetim kurulunun bir işlemi hakkında kulübün zarara uğradığı yönünde bir tespitinin kamuoyuna yansımaması da denetim kurullarının işlevini gereği gibi yerine getiremediğini açıkça ortaya koyuyor. Denetleme Kurullarının gerek kulüp yönetimleri ile karşı karşıya kalmak istememeleri, gerekse de camia bünyesinde sevimsiz bir konuma sürüklenmek istememeleri gibi çeşitli nedenlerin buna etken olduğunu ifade etmek mümkün. Fakat, bütün bu yaklaşımlar kulüplerde bir çok olumsuzluğun sürmesine neden olarak, kulüplere önemli zararlar verdiğini ifade etmek yanlış olmayacak.

Aslında, Dernekler mevzuatında, derneklerde iç denetimin esas olduğu hükme bağlanmıştır. Genel kurul, yönetim kurulu veya denetim kurulu tarafından iç denetim yapılabileceği gibi, bağımsız denetim kuruluşlarına da denetim yaptırılabilir. Bununla birlikte, Genel kurul, yönetim kurulu veya bağımsız denetim kuruluşlarınca denetim yapılmış olması denetim kurulunun yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır. Bu kapsamda, dernek statüsünde faaliyet gösteren kulüplerde de iç denetim yapılması bir zorunluluktur.

Belirtilen düzenlemelere rağmen günümüz iç denetim standartlarına uygun bir iç denetim faaliyetinin hiç bir kulüpte, bulunmadığını ve bu açıdan önemli bir denetim zafiyetinin söz konusu olduğunu, bu nedenle bir çok riskin denetim dışında kaldığını belirtmek gerekiyor. Bu riskin kulüplerin son dönemlerde ürün satışları vb. amaçlarla kurduğu şirketler nedeniyle daha da arttığını belirtmek mümkün. Bu şirketlerde bir çok yönetici ve çalışan görev yapmasına rağmen, kulüp bünyesinde bunları denetleyecek bir ekibin varlığından söz etmek mümkün değil.

“İç denetim” bir kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacını güden bağımsız ve objektif bir güvence ve danışmanlık faaliyetidir. İç denetim, kurumun risk yönetim, kontrol ve yönetişim süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek amacına yönelik sistemli ve disiplinli bir yaklaşım getirerek kurumun amaçlarına ulaşmasına yardımcı olur. Dünyada 1940’lardan beri gelişim gösteren iç denetim mesleğinin önemi tüm kurumlar bakımından gün geçtikçe artıyor. Kurumsal yönetimin bir şirket veya kurum bünyesinde etkin bir şekilde uygulanabilmesinde temel rol ve sorumluluklardan birisi de “iç denetim”e aittir.

Türkiye’de 2000’li yıllarla birlikte iç denetim ile ilgili her alanda art arda düzenlemeler yapıldı ve yapılmaya devam ediyor. Başta bankacılık olmak üzere, sermaye piyasaları, sigortacılık, kamu ve suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi alanlarında iç denetim ile ilgili çok önemli düzenlemeler yapıldı, zorunluluklar getirildi. Böylece günümüzde mali sektörde ve birçok kamu kurumunda iç denetim zorunlu bir faaliyet olarak yürütülüyor. Reel sektörde ise bir zorunluluk olmamasına rağmen büyük şirketler ile holdinglerde, halka açık ve yabancı iştirakleri bulunan şirketlerin büyük kısmında iç denetim biriminin olduğu, şirketlerin kendi ihtiyaçlarını gözeterek bu faaliyeti oluşturduğu görülüyor.

2011 yılında kabul edilen yeni Türk Ticaret Kanunu da (TTK) iç denetimin önemini artıran bir başka düzenleme oldu. Kanunda yer alan kurumsal yönetim ilkelerine uyum, sermaye şirketlerinde riskin erken teşhis komitesi, dış denetim gibi getirilen düzenlemeler ve yaklaşımlar artık belirli boyutun üzerindeki firmalarda iç denetimi de gerekli hale getirdi. Mevcut Türk Ticaret Kanunu’nda murakıplık olarak bilinen denetim kurulunun yeni Türk Ticaret Kanunu’nda kaldırıldığı, bunun yerine konunun uzmanı profesyonel meslek mensuplarınca yerine getirilecek yeni denetim mekanizmalarının öngörüldüğü görülmektedir. Yeni kanunun getirdiği bu değişiklik mevcut uygulamada denetim kurullarının işlevini yeterince yerine getiremediğini açıkça ortaya koymaktadır.

İç denetim, kurumun kontrol, risk yönetimi ve kurumsal yönetim uygulamalarına yönelik bağımsız ve objektif bir şekilde yaptığı etkinlik ve yeterlilik değerlendirmeleri ile bu uygulamalardaki eksikliklerin giderilmesi, kurumun karşı karşıya bulunduğu risklerin ortaya çıkarılması ve en aza indirilmesi, kaynakların etkili ve verimli kullanılması, yasa ve düzenlemelere uyum sağlanması, hata ve hileler ile gelir ve varlık kayıplarının önlenmesi, itibar ve güvenin korunması, adillik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk ilkelerine uygun yönetim uygulamalarının geliştirilmesi gibi hususlarda kurumlara katma değer yaratıp, hedef ve amaçların gerçekleştirilmesinde önemli bir rol üstleniyor. Uluslararası standartlara uygun, etkin yürütülen ve kurumsal yönetim uygulamaları için güvence oluşturan iç denetim faaliyeti sayesinde, kurumların sağlıklı bir şekilde gelişerek faaliyetini sürdürebilmesi mümkün olabiliyor.

Mevzuatta öngörüldüğü gibi kulüplerde esas olan iç denetim; genel kurul, yönetim kurulu veya denetim kurulu tarafından yapılabileceği veya bağımsız denetim kuruluşlarına da yaptırılabileceği gibi, kulüplerin karşı karşıya bulunduğu, çeşit ve boyutları günden güne artan risklerin azaltılıp, önlenebilmesi için, kulüplerin tüm faaliyet ve branşlarını kapsayan, uluslararası standartlara uygun bir iç denetim faaliyetinin oluşturulması, yönetime bağlı olmayan, uzman kişilerden oluşan, tam zamanlı çalışan ve gerekli yetkilerle donatılmış iç denetim birimi ve ekiplerinin kulüplerde kurulması günümüzde önemli bir ihtiyaç haline gelmiş durumdadır.

İç denetim birimlerinin bağımsız olması, uluslararası alanda kabul edilmiş önemli bir standarttır. Bunun yolu da iç denetim birimlerinin icraya değil, doğrudan yönetime veya yönetimin içinden oluşan denetim komitelerine bağlı çalışmasını gerektirir. Fakat ülkemiz spor kulüpleri uygulamasında yönetim kurulu genel olarak icra işlevi gördüğünden, kurulacak iç denetim birimlerinin hem özlük, hem de görev ve raporlama anlamında yönetim kurulu yerine denetim kuruluna bağlı olarak yapılandırılması büyük önem taşıyor.

İç denetim birimleri ve personeli tarafından yasalara ve kulüp iç kurallarına uygun yapılacak denetim çalışmaları sonucunda tespit edilen eksiklik ve aksaklıkların kulüp yönetimi ve profesyonelleri tarafından öncelikli olarak ele alınması ve düzeltici önlemlerin alınması, kulüplerin karşısındaki risklerin azaltılmasında önemli rol oynayacaktır.{jcomments on}

Gürdoğan Yurtsever

Türkiye İç Denetim Enstitüsü

Yönetim Kurulu Üyesi

http://www.derinfutbol.com/

http://www.futbolkulturu.com/

http://www.icdenetim.net/

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş