Sebahattin Devecioğlu- 30 Nisan 2024 Spor, ulusal kültürlerin bir parçasıdır ve suçun azaltılması, sağlığın iyileştirilmesi ve sosyal uyum gibi sosyal kalkınma hedeflerinin desteklenmesinde önemli bir araçtır.

Spor endüstrisi, spor işgücü piyasası, turnuvaların organizasyonu, etkinliklerin yayınlanması, reklam ve sponsorluk, etkinlik biletlerinin satışı, ticari satış ve diğerleri gibi çeşitli ekonomik faaliyetleri içermektedir.  Sektördeki ana aktörler arasında sporcular, kulüpler (takımlar), ligler, spor yönetim organları (yani ulusal ve uluslararası spor federasyonları/dernekleri), sponsorlar, yayıncılar, reklamcılar ve destekçiler yer almaktadır. Sporcular (sporcular), bireysel olarak (bireysel sporlar) veya bir spor kulübü aracılığıyla toplu olarak (takım sporları) yarışmalara katılan kişiler oldukları için spor müsabakalarında merkezi bir role sahiptirler. Kulüpler genellikle açık (yani kulüplerin performanslarına göre ligler arasında transfer edildiği yükselme ve düşme sistemleri) veya kapalı (yani kulüplerin sayısının ve kimliğinin sezondan sezona değişmediği) olabilen bir lig şampiyonasında yarışır. 

Ayrıca her sporun, oyunun kurallarını belirleyen ve sporu teşvik eden bir yönetim organı vardır. Buna uluslararası ve ulusal spor federasyonları/dernekleri de dahildir; Ancak yönetim çerçevesi, biçimleri ve işlevleri de dahil olmak üzere, spor ve yargı bölgelerine göre önemli ölçüde değişiklik göstermektedir. Spor yönetim organları da genellikle ligler gibi müsabakaların düzenlenmesinden sorumludur, ancak bağımsız olarak faaliyet gösteren lig örnekleri de vardır. Yayıncılar, sponsorlar ve destekçiler de profesyonel spor endüstrisindeki önemli paydaşlardır ve spor etkinliklerinin geliştirilmesi ve organize edilmesi için önemli fonlar sağlarlar.

Bu nedenle, spor faaliyetleri, özellikle profesyonel sporlar söz konusu olduğunda, doğası gereği ekonomik olsa da, çoğu sıradan ekonomik faaliyetten farklı olarak, aynı zamanda önemli ekonomik olmayan hedefleri de (yani sosyal, sağlık, eğitim ve kültürel amaçlar) güderler.

Spor sektörü aynı zamanda tüketiciler (yani taraftarlar) ve tedarikçiler (bireysel sporcular veya kulüpler) arasında benzersiz bir ilişki sunmaktadır. 

Aslında, spor endüstrisinin çoğu tüketicisi kişisel olarak belirli bir kulübe/sporcuya bağlıdır ve kazanamazlarsa veya diğer kulüpler/sporcular daha iyi sonuçlar verirse (yani düşük talep esnekliği) başka kulübe/sporcuya geçme olasılıkları yoktur). Kulüplere/sporculara olan bu sadakat bağlantısı ekonomik değildir, çünkü kişi bir kulübün/sporcunun destekçisi sonuç nedeniyle (daha iyi veya daha ucuz ürün) değil, bir topluluğa bağlılık veya yalnızca aşinalık gibi başka nedenlerden dolayı olur. Üstelik sporcular sadece girdi olarak görülmüyor ve çoğu zaman kulüplerinden kolayca ayrılamıyorlar. Aslında sporcular genellikle taraftarları tarafından kahraman olarak görülüyor ve bu da bir kulüple özdeşleşme duygusunun oluşmasını daha da kolaylaştırabiliyor.

Spor iş piyasası söz konusu olduğunda, profesyonel sporcuların kendilerini sıradan profesyonellerin çoğundan farklılaştıran özelliklere sahip olduğunu belirtmek gerekir. 

Birincisi, çoğu profesyonel spor kariyeri doğası gereği kısadır. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nin büyük liglerindeki (NFL, NBA, NHL, MLB ve MLS) ortalama kariyer süresi altı yıldan azdır ve elit futbolcuların ortalama kariyer süresi sekiz ila on bir yıldır. 

İkincisi, spor endüstrisinde cinsiyetler arası ücret farkı oldukça yüksektir. Örneğin, 460 mesleği kapsayan bir çalışmada, sporcular cinsiyetler arasında en kötü ücret farkına sahiptir (%150 civarında fark).

Üçüncüsü, spor endüstrisi emek yoğundur ve nihai ürün işçilerden kolaylıkla ayrılamaz. Bu, oyuncuların spora önemli kişisel katkıları olduğu anlamına gelir. Üstelik bir oyuncunun değeri, diğerlerinin sadece kendi kulübü içindeki değil, aynı zamanda kulüpler arasındaki performansına da bağlıdır. Başka bir deyişle, rakip kulüplerdeki sporcuların kalitesi, herhangi bir kulüpteki oyuncunun değerini etkiler.

Dördüncüsü, profesyonel sporcular, oyuncular oldukça uzmanlaşmış işçiler olduğundan ve sınırlı sektörler arası istihdam edilebilirlik ışığında diğer birçok endüstrideki çalışanlarla karşılaştırıldığında çok az istihdam alternatifine sahip olduklarından, önemli miktarda işgücü piyasası gücüne maruz kalırlar.

Gerçekten de, belirli durumlar (futbol gibi) dışında, büyük liglerdeki çoğu kulüp, lig dışından oyuncuların hizmetleri için önemli bir rekabetle karşı karşıya değildir; çünkü lig dışındaki gelir eşitsizlikleri o kadar belirgindir ki, orada oynamak geçerli bir alternatif değildir. – ve bu nedenle sporcuları üzerinde tekel gücü kullanmaları muhtemeldir. 

Bu bağlamda, sporculara yönelik kısıtlamalar genellikle spor dernekleri tarafından getirilmekte veya kulüpler arasında anlaşmaya varılarak oyuncular için rekabeti sınırlayabilmektedir. Bu kısıtlamalardan bazıları spor iş piyasasının özellikleri göz önüne alındığında haklı görülebilirken, bazı durumlarda bunlar rekabet ihlali olarak değerlendirilebilir.

Rekabet otoritelerinin en fazla dikkatini çeken spor iş gücü piyasalarındaki temel rekabet konuları, yani kaçakçılığa izin vermeme ve ücret sabitleme anlaşmaları ile transferler reklam ve sponsorluk fırsatları, minimum yaş gereklilikleri gibi rekabet otoriteleri tarafından değerlendirilen başka konular da bulunmaktadır. {jcomments on}

Kaynak :  Organisation for Economic Co-operation and Development, DAF/COMP/LACCF(2023)5 

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş