Futbolekonomi- 8 Ekim 2020  Şu anda yeniden borç yapılandırmasının gündemde olduğu bugünlerde Süper Lig kulüplerinin içinde bulundukları finansal durumu bu işin uzmanları Tuğrul AKŞAR’ın ve Gökhan TİRYAKİ’nin saptamaları çerçevesinde ele almak istedik.

Süper Lig'in toplam borçları 15 Milyar TL’na ulaştı. Bu borcun yaklaşık yüzde seksenini oluşturan 12 milyar TL’lık kısmı Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’a ait.

Bilindiği üzere bu kulüplerin borçlarının önemli bir bölümü Borsa İstanbul’da işlem gören Sportif AŞ.’lere ait. Bu şirketlerin bilançolarında görünen yükümlülüklerin büyük kısmı, mali kesime ve faktoring firmalarına olan borçlardan…

Zararlar Gelirlerin Üzerinde!

Süper Lig’in yıllık gelirleri toplamı 4.2 Milyar TL civarında olmasına karşın, Futbol ekonomisti Tuğrul AKŞAR’a göre, Süper Lig kulüplerinin birikimli zararları toplamı 5 Milyar TL’na ulaşıyor. AKŞAR, “Oluşan bu zararlar kulüplerin Özkaynaklarını da eriterek, kulüplerin özkaynak tabanlarını negatife dönüştürmüş durumda. Bu nedenle, Süper lig kulüpleri pasif açığı vermekteler. Bu da, onların finansal problemlerini artırıcı bir etkiye sahip. Finansal krizin ana kaynağını, yetersiz öz kaynak ve her geçen gün artan zararlar oluşturuyor. Tuğrul Akşar, Süper Lig kulüplerinin toplam özkaynak açıklarının 5.5 Milyar TL’na ulaştığını” belirtirken, “ bu zararların, düşen gelirlerle birlikte daha da katlanarak artacağını” ifade ediyor.

“Sağlıksız ve Yetersiz Mali Yapı Sportif Performansın Önünü Kesiyor”

Tuğrul AKŞAR, “Süper Lig kulüplerinin yetersiz ve sağlıksız mali yapılarının, bu kulüplerin sportif performanslarının önünü kestiğini, bu durumun zaman içinde sportif rekabet yeteneğinin daralması anlamına geldiğini” vurguluyor ve devam ediyor. “Bu mali olumsuzluklar nedeniyle Süper Lig kulüplerinin finansal dengelerinin kaybolduğunu, bu olumsuz mali yapının sürekli kriz ürettiğini, bu durumun da Türk futbolunun sportif, iktisadi ve mali anlamda refah düzeyini aşağıya çektiğini”n altını çiziyor. Akşar’a göre, Süper Lig kulüplerinin değişen UEFA katılım kriterleri gereğince, kulüplerimizin Avrupa’ya gitmelerinin de önünde ciddi bir engel oluşturacağını” belirtiyor.

“4 Büyük Kulüp Bu mali Yapıyla Avrupa’ya Gidemez!”

Tuğrul AKŞAR, Süper Lig’i domine eden dört büyük kulübün, “içinde bulundukları mali yapılarla Avrupa’ya gidemeyeceklerini” ifade ederken, Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un mali yapılarına ilişikin de aşağıdaki tespitleri yapıyor.

AKŞAR’ın “Kulüpler Bu Mali Yapılarla UEFA’dan Vize Alamaz!” (http://futbolekonomi.com/index.php/haberler-makaleler/ekonomi/35-tugrulaksar/4874-bu-mali-yap-uefadan-vize-alamaz.html) başlıklı yazısından aşağıya aldığımız tabloya göre, AKŞAR’ın bu kulüplerin mali durumlarına ilişkin genel saptamaları aşağıda yer alıyor:

        Tablo: 01/06/2019-29/02/2020 Dönemi Gelir ve Kar/Zarar (Milyon TL)

Kaynak: “Kulüpler Bu Mali Yapılarla UEFA’dan Vize Alamaz!” (http://futbolekonomi.com/index.php/haberler-makaleler/ekonomi/35-tugrulaksar/4874-bu-mali-yap-uefadan-vize-alamaz.html)

- Dört kulübün birikimli zararları 3.829 Milyon TL’na ulaşmış vaziyette. Buna karşın toplam gelirleri ise 2.067 Milyon TL düzeyinde. Yani, ortalama kulüp birikimli zararı 957,35 Milyon TL’na ulaştı. Dönem zararları toplamı ise 218,03 Milyon TL civarında. 

- Kulüplerin yıllar itibariyle faaliyetlerinden kar elde edememeleri, onların birikimli zararlarını artırıyor. Artan birikimli zararlar toplamının gelirlerin üzerine çıkması, ciddi bir uyarı olarak karşımıza çıkıyor. Artan birikimli zararlar, kulüplerin toplam varlıklarını eritiyor.

- Kulüplerin birikimli zararları toplamı olan 3.829 Milyon TL, onların toplam 5.909 Milyon TL olan varlıklarının yüzde 65’ine ulaşıyor. Bu olumsuz ve sürdürülemez trendin, Pandeminin de etkisiyle hızlanarak artacağını düşünmekteyim. Pandemi nedeniyle düşen gelirler, kulüplerin zararlarının daha da artmasına neden olacak gibi görünüyor. 

- Esas önemli sıkıntı: Kulüplerin faaliyetlerinden dönemsel olarak ta kar elde edemiyor olmaları…Bu gerçekten de, kulüpleri çok önemli sıkıntılara itebilecek önemli bir tehlike. 

Finansal dengelerini yitirmiş bu dört kulübün içinde bulundukları finansal yetersizliklere, bir de Covid-19’un mali krizi daha da derinleştirici etkisi eklendiğinde, bu dört kulübün mali yapıları neredeyse çökme noktasına gelmiş ve mali yapıları çok ağır hasar almıştır. 

Pandemi nedeniyle yayın paralarını alamayan, gelirlerinde % 30’a varan düşüşler yaşayan ve oyuncu maliyetlerini aşağıya çekemeyen bu kulüpleri çok daha zor günler beklemektedir.

Tuğrul AKŞAR’ın sonuç itibariyle, kulüplerin olumsuz mali yapılarının onları ve Türk Futbolunu nasıl etkileyebileceğine ilişkin diğer tespitleri de aşağıda yer almaktadır.

Tuğrul AKŞAR anılan makalesinde kaleme aldığı üzere:

Kulüplerimizi Bekleyen Olası Tehditler

Borçları Döndürebilme Yeteneğini Yitirme Tehlikesi: Bugün kulüplerimizin önündeki en büyük tehlike/tehdit, vadesi gelecek borçlarını çevirebilme yeteneğini-kredibilitesini yitirmeleridir. Borçlar yönetilebilir olmaktan çıkmıştır.

Likidite Sıkıntısı (Artan Sıcak Para İhtiyacı): Kulüplerimizin faaliyetlerinden yarattıkları nakitler, kulüplerin operasyonel giderlerini, finans maliyetlerini ve üçüncü kişilere olan borçlarını karşılayabilir olmaktan uzaktır.

Kredibilite ve Moralitelerini Yitirme Tehlikesi: Kulüplerin var olan finansal yapıları, onların kısa ve orta-uzun vadeli kredibilitelerini yitirmek üzere olduğunu ortaya koyuyor. Mali rasyolardaki olumsuzluklar, yeni kredi olanakları yaratmayı zorlaştırıyor. Kredibilitedeki bozulma zaman içinde ödeme performansını aşağıya çekeceğinden, bir süre sonra bu kulüplerin moraliteleri de kaybolmaya başlayacaktır.

Teknik İflas halinin Devam Ediyor Olması: Yıllar itibariyle oluşan zararların kulüp özkaynaklarını eritip yok etmesi, kulüplerde pasif açığına neden olmuştur. Özkaynakları negatife dönen, varlıkları yükümlülüklerini karşılamakta yetersiz kalan kulüplerde kaybolan özkaynağın yeni sermaye artışlarıyla telafi edilememesi, kulüpleri TTK 376 kapsamında teknik iflasa sürüklüyor.

- Zaman İçinde Sportif Rekabet Yeteneğinin Zayıflaması: Kulüplerin mali ve ekonomik yapılarındaki olumsuzluklar bir süre sonra onların sportif rekabet güçlerini zayıflatacaktır.

2020 yılı mali raporlarının açıklanmasıyla Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Trabzonspor'un toplam finansal borçları ortaya çıktı: 6.7 milyar TL’na ulaşmış durumda…

“Pandemi’nin İçinde Bulunulan Olumsuz Yapıya Etkisi Düşük”

Kulüplerin, 1 yılda gerçekleşen finansal borç artışları ve buna ilişkin nedenleri ve raporların önemli noktalarını, Sözcü’ye değerlendiren Bağımsız Denetçi ve Mali Müşavir Gökhan TİRYAKİ, Pandemik sebeplerin etkilerinin bu mali yapıya etkilerinin sınırlı olduğunu vurgulayarak şu ifadeleri kullandı:

Katlanarak Gidiyor

“Finansal borçlar 1 yıl öncesine göre %30 yani 1.4 milyar TL arttı. Bu, borçların 3 yıldan kısa bir sürede katlanması demek. 4 kulübün borçları yönetilebilir aşamayı geçti. Kulüpler gelirlerinin çok üzerinde harcadıkları için borç sarmalına girdiler ve bu sarmalın boyutu gün geçtikçe büyüyor. Sadece geçen yıl 714 milyon TL zarar açıklayan kulüpler için bu durum şaşırtmıyor.

Kısadan Uzun Vadeye

Yapılandırma anlaşmasıyla birlikte kısa vadeli borçların toplam finansal borçlara oranının yüzde 60'tan yüzde 34'e seviyesine inmesi, göreceli olarak olumlu bir durum. Hatta Fenerbahçe yapılandırmaya girerse, 4 kulübün toplam kısa vadeli borcu yüzde 20'lere kadar gerileyebilir. Buradaki esas sorun, kulüplerin mevcut gelirlerinin finansal borçları ödemeyecek duruma gelmesi.

Devlet Müdahalesi

Borçlar ödenmezse devlet işe daha fazla müdahil olur. Anlaşmalar yenilenecek. Durum buraya gidiyor. İnsanlar ‘Bankalar kulüpleri ele geçirecek' diye korkuyor ancak bankalar ne bu kadar büyük bir mali yükün altına girmek ister, ne de faizle para kazanmaya devam edebilecekken sorumluluk sahibi olma yoluna gider. Şartlar zaten lehlerine.

Toplam Borç 8.3 Milyar TL

“2020 raporlarına göre 4 büyüklerin finansal borcu 6.7 milyar TL ancak 5 yıllık faizlerle rakam aslında daha fazla. Ödenecek faiz 2.2 milyar TL. Kulüpler, bankalar ve faktoring şirketlerine 5 yılda 8.3 milyar TL ödeyecek. Gelecek yıl 2.3 milyar ödenmesi gerekiyor. Geçen yıl 2.4 milyar TL geliri olan kulüplerin nasıl ödeyeceği soru işareti.”

“Geçen yıl 1 milyar TL faiz ödedi kulüpler. Beşiktaş, 1 yıllık gelirinin 3'te 2'sini borçlanma maliyetlerine aktarmış. Fenerbahçe de kazandığı her 5 liranın 4 lirasını finans kuruluşlarına vermiş.”

Fenerbahçe: ‘Yapılandırmama Etkisi’

Finansal borçları en yüksek olan kulüp: 2.1 milyar TL. Bankalar Birliği ile yapılandırmaya gitmediği için borcunun büyük kısmı kısa vadeye sahip. Borçların vade dağılımına bakıldığında 1.4 milyar liranın 1 yıl içinde, 780 milyon liranın ise 1 yıldan sonra ödenmesi gerekiyor

Galatasaray: Borcu Az, Artışı Yüksek

En büyük borç artışı yaşayan kulüp. Florya arazisinin 2016 yılı bedeli ile geri alınarak faiziyle birlikte yapılandırma anlaşmasına konulması, artışın en önemli sebeplerinden. Bununla birlikte yapılandırma anlaşması imzaladığında 250 milyon TL nakit kredi kullandı.

Beşiktaş: Likidite Krizi Yaşıyor

Artış yüzde 41 oranında. Yapılandırma anlaşmasıyla geçen yıl 250 milyon liralık nakit kredi kullandılar. Beşiktaş'ı diğer kulüplerden ayıran, gelirlerinin son 2 yılda 400 milyon liraya yakın azalması, geçen yıl 477 milyon ile likidite krizi yaşaması. Geçen yıl sadece futbol takımının ücretleri ile borçlarını karşılayamadılar.

Trabzonspor: 5 Yılda Yeni Anlaşma

Dikkat çeken husus, yapılandırma anlaşmasının vade yapısı. Önümüzdeki yıl yüzde 9, devam eden yıllarda yüzde 7 ve yüzde 15 ödeme yapacaklar. Son yıl ise bu oran yüzde 69 olacak. Bu durum, 5. yani borcun kapanma yılında yeni anlaşma yapacaklarının işareti.{jcomments on}   

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş