*Spor Yönetiminin Medyada Yansımaları: Bir Dezenformasyon ve İtibar Suikastı Örneği

Prof. Dr. Lale Orta

Dr. Öğr. Üyesi Serra Orkan

*Bu çalışma 23. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresinde bildiri olarak sunulmuştur.

Özet                      

Yasama, yürütme ve yargıdan sonra dördüncü güç olarak görülen medya, algı yönlendirme ve iknada oldukça etkilidir. Bu bağlamda haberlerin doğruluğu fazlasıyla önemli görülmektedir. Dezenformasyon ve misenformasyon konuları da medyada sıklıkla gündemde yer almaktadır. Bu konular özellikle etik ve haber etiği alt başlıklarında tartışılmaktadır. Dezenformasyon, yanlış veya doğruluğu bulunmayan ve kasıtlı olarak yayılan bilgi ve/veya bilgi çarpıtma anlamına gelmektedir. Misenformasyonda ise bilgi yanlış olsa da bilinçlilik söz konusu değildir. Dezenformasyon ve misenformasyon içeren haberlerin özneleri ve çevreleri haberlerden ister istemez olumsuz etkilenebilmektedir. Doküman analizi yöntemiyle yürütülen bu çalışmada, spor medyasında dezenformasyon başlığına ilişkin güncel bir örnek olay seçilmiş ve çeşitli medya platformlarından, konuşma ve röportajlardan yola çıkılarak irdelenmiştir. Örnek olayda, Ulusal televizyon kanallarından birinde, 17 Mart 2023 tarihinde canlı olarak yayınlanan spor programında, Süper Lig takımlarından birinin Başkan Vekilinin, Merkez Hakem Kurulu Başkanı hakkında yaptığı açıklamalar yer almaktadır. Prime time yayın diliminde yapılan bu yayın, kamuoyunda büyük bir gündem oluşturmuş ve kamuoyunu uzun bir süre meşgul etmiştir. Başkan Vekili konuşmalarında “Merkez Hakem Kurulu Başkanı’nın VAR görüntülerini başka bir Süper Lig Kulübü başkanına göndermesi” konu başlığını gündeme getirmiş ve gazetecilerin kendisine sorduğu soruları canlı yayında yanıtlamıştır. Söz konusu programdan sonra, hemen hemen her spor programında ana konu olarak ele alınan ve tartışılan konunun yüzbinlerce kez farklı platformlarda tekrar tekrar görüntülendiği saptanmıştır. Konu araştırıldığında, tarafların Türkiye Futbol Federasyonu Etik Kurulu’na sevk edildikleri, Etik Kurulu’nun yaptığı kapsamlı araştırma sonucunda Başkan Vekili’ne iddialarını kanıtlayamadığı için “kınama cezası“ verildiği görülmüştür. Bu ceza Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu tarafından da onanmıştır. Sonuç olarak, çalışma Türk Spor tarihine önemli bir dezenformasyon örneğini net bir şekilde kanıtlarıyla ortaya koyduğundan önemli görülmektedir. Aynı zamanda üst düzey bir spor yöneticisinin itibarının zedelendiği bu olay, “itibar suikastı” olgusuna somut bir örneklik teşkil etmektedir. Çalışma spor yöneticilerine ve spor medyasına haber ve habercilik etiği bağlamında önemli sorumluluklar yüklendiğini de göstermektedir. Bunların başında ahlaki ve hukuki açıdan medya önünde doğru bilgilerle, bireyler üzerinde bilinçli farkındalık oluşturacak şekilde hareket edilmesi gelmektedir.

Anahtar Kelimeler: Dezenformasyon, Misenformasyon, Spor Medyası, İtibar Suikastı, Futbol

Reflections of Sports Management in the Media: An Example of Disinformation and Reputation Assassination

Abstract

The media, regarded as the fourth estate after the legislative, executive and judicial powers, is highly influential in shaping opinions and persuading the public. In this context, the accuracy of journalism is very important. The topics of disinformation and misinformation are also frequently discussed in the media. These topics are discussed particularly under the subheadings of ethics and journalism ethics. Disinformation means information and/or distortion of information that is false or untrue and deliberately disseminated. In misinformation, however, the information is false, but there is no intent. The subjects and their surroundings of news containing disinformation and misinformation may inevitably be negatively affected by the news. In this study, conducted using document analysis, a current case study related to the topic of disinformation in sports media was selected and examined based on various media platforms, speeches, and interviews. The case study involves statements made by the Vice-President of a Super League team about the Chairman of the Central Referees Committee during a live sports programme broadcast on one of the national television channels on 17 March 2023. This broadcast, which took place during prime time, became a major talking point among the public and kept them busy for a long time. The Deputy Chairman raised the issue of ‘the Chairman of the Central Referees Committee sending VAR footage to the chairman of another Super League club’ in his speeches and answered journalists' questions live on air. After the programme, it was found that the issue, which was discussed as the main topic on almost every sports programme, was viewed thousands of times on different platforms. Upon investigation, it was found that the parties were referred to the Turkish Football Federation Ethics Committee, and as a result of the Ethics Committee's comprehensive investigation, the Deputy Chairman was given a ‘reprimand’ for failing to substantiate his allegations. This penalty was also approved by the Turkish Football Federation Arbitration Committee. Consequently, the study is considered significant as it clearly demonstrates, with evidence, an important example of disinformation in Turkish sports history. At the same time, this incident, which damaged the reputation of a high-level sports administrator, constitutes a concrete example of the phenomenon of ‘reputation assassination.’ The study also demonstrates that sports administrators and sports media have important responsibilities in the context of journalism and journalism ethics. Foremost among these is the need to act in a manner that creates conscious awareness among individuals with accurate information in the media, from both a moral and legal perspective.

Keywords: Disinformation, Misinformation, Sports Media, Reputation Assassination, Football

Prof.Dr.Lale Orta- 5 Kasım 2025 Futbol Disiplin Talimatının amacı, amatör ve profesyonel futbol faaliyetlerinde disiplini sağlamak, disiplin kurullarının oluşumunu, çalışma usul ve esaslarını, disiplin ihlali oluşturan fiilleri, bunların cezalarını ve cezaların infazını belirlemektir.

Lale ORTA[1], Gökhan ÇETİNKAYA[2], Metecan KIZILÇAM[3] -14 Mart 2022 Oynanmaya başladığı ilk günden bugüne, büyük değişim ve gelişim gösteren kadın futbolu, istatistiklere göre Avrupa’nın 1 numaralı kadın takım sporu konumundadır.

Lale Orta- 16 Eylül 2020 Yazarlarımızdan Okan Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Lale Orta'nın, Futbolun 1863'ten günümüze oyun olarak geçirdiği sitrüktürel gelişimi ile kurallarında yaşanılan çarpıcı değişimlere ilişkin kaleme aldığı ve The Journal of Social Science dergisinde yayınlanan makalesini sizlerle paylaşıyoruz.Toplumların ilgi odağı olan futbol, kurallarının yorumlanabilir ve tartışılabilir olmasından dolayı çağımıza damgasını vurmuştur. Futbol Oyun Kuralları, 1863 yılında kurulan İngiltere Futbol Federasyonu tarafından ilk kez oluşturulmuş ve modern futbol başlamıştır. Futbol Oyun Kurallarındaki değişimler günümüze kadar incelendiğinde, toplumsal, ekonomik, kültürel, bilimsel, finansal ve teknolojik değişimlerden etkilendiği ve buna bağlı olarak sürekli değiştirilerek geliştirildiği görülmektedir. 

Doç.Dr.Lale Orta- 6 Mart 2017  Spor, toplumumuzda kadınlarla özdeşleştirilmiş bir faaliyet olarak algılanmamakta ve sporda kadına gereken önem verilmemektedir.

Doç.Dr.Lale Orta –Okan Üniversitesi Oyun kurallarının sık değiştirilmesi ile birlikte uygulamada hakem hatalarının artması, küreselleşme ile birlikte de endüstrileşen futboldaki kaybedilen ekonomik değerlerinin çok yüksek olması, futbolun daha şeffaf ve güvenilir bir hale getirilme isteğini ve hakemlere bu zorlu görevlerinde teknolojik desteği sağlama gereğini, görüşünü ve de sonucunu ortaya çıkarmıştır. 

Doç.Dr.Lale Orta- 30 Eylül 2016  5 hafta bazı şeyler için çok uzun sayılabilir. Ligin 34 haftalık maratonunu düşündüğümüzde 5 hafta çok kısa gelebilir. Gerçekten “5 hafta” Ligde bazı şeylerin yorumlanması için çok mu kısadır? Ya da çok mu erkendir?

Doç. Dr. Lale Orta – 14 Şubat 2016 Türk Dil Kurumu küfürü şöyle tanımlamış: Sövme, sövmek için söylenen söz, sövgü.

 Yrd. Doç. Dr. Lale Orta 11 Eylül 2014  Kadın haklarını ilk oluşturan ülkelerden olan Türkiye, kadınlara kanunlarla vermiş olduğu haklara, fiili durumlarda işlerlik kazandıramamıştır.

Dr. Lale Orta – 15 Ağustos 2014 1926 yılında Adapazarı’nda doğdu. Beşiktaş’a genç yaşında futbolcu olarak geldi.