Dr. Lale Orta – 17 Eylül 2012 

“Milli Lig” adıyla 1959 yılında başlatılan Türkiye Profesyonel Ligi’nin 1959-1975 yılları arasındaki dönemini çalışmamızın ilk bölümünde incelemiştik. Çalışmamızın bu bölümünde 1976–2000 yılları arasındaki dönemi ele alınacaktır:

Türkiye Profesyonel Ligi’nde başlangıçtan itibaren yer alan İzmir’in  Göztepe takımı ilk kez 1976-1977 futbol sezonunda birinci ligden düşmüştür. Giresunspor ise o sezon küme düşen ikinci takım olmuştur. Aynı sezon, Samsunspor ve Mersin İdman Yurdu ligin yeni takımları olurken, Birinci lig; İstanbul’dan 3, İzmir’den 2, Adana’dan 2 olmak üzere 12 ilin takımları arasında oynanmıştır.  

1977-1978 futbol sezonunda; Türkiye Birinci Ligi’nde ilk kez Güneydoğu Anadolu Bölgesinden temsilci yer almıştır. Diyarbakırspor takımı Ankaragücü ile birlikte 1977-1978 sezonunda birinci lige yükselmiştir. Sezon sonunda başarılı olamayan Ankaragücü ve Mersin İdman Yurdu ligden düşmüştür. 1977-1978 futbol sezonu 13 ilin takımları arasında oynanırken;  İstanbul’dan 3, Adana’dan ise 2 takım ligde yer almıştır.

1978-1979 futbol sezonunda; Göztepe tekrar birinci lige yükselmiştir. O sezon, Kırıkkalespor birinci ligde ilk ve son kez yer almıştır. Ankara ilinin temsilcisinin olmadığı ve 13 ilin takımlarının yer aldığı 1978-1979 sezonunda; Samsunspor, Boluspor ve Kırıkkalespor sezon sonunda küme düşen takımlar olmuştur.

1979-1980 futbol sezonunda; ilk kez Güneydoğu Anadolu Bölgesinin 2 temsilcisi olan Diyarbakırspor ve Gaziantepspor takımları birinci ligde yer almıştır. Gaziantepspor ve Rizespor birinci ligde ilk kez mücadele ederken, 1974-1975 sezonunda küme düşen  Kayserispor bir kez daha lige yükselmiştir. 1979-1980 sezonu, İstanbul’un üç büyük takımı olarak adlandırılan Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray’ın genel olarak başarısızlığıyla sonuçlanmıştır. O sezon Fenerbahçe ikinci olurken, Galatasaray 9 ncu ve Beşiktaş’ta 11. ci olmuştur.  1979-1980 sezonu İstanbul’dan 3, İzmir’den 2 ve Adana’dan 2 olmak üzere 12 ilin takımları arasında oynanmıştır. 1978-1979 ve 1979-1980 sezonlarında Ankara ilinin takımları birinci ligde yer almazken, 1979-1980 sezonu sonunda Göztepe, Kayserispor ve Diyarbakırspor takımları küme düşmüştür. Karadeniz Bölgesi takımlarının başarılı olduğu 1979-1980 futbol sezonunda Trabzonspor şampiyon olurken, Zonguldakspor üçüncü olmuştur. Karadeniz Bölgesinin dört temsilcisi de ligi ilk yedi sırada tamamlayarak Galatasaray ve Beşiktaş gibi birçok kez şampiyon olmuş takımların önünde yer almayı başarmışlardır (Tablo 8).

Tablo  8. Futbol Sezonuna Göre Türkiye Birinci Ligi Takımları, Lig Sıralamaları ve Bölgesel Dağılımları

1980-1981 futbol sezonunda; Mersin İdman Yurdu ve Boluspor lige tekrar yükselirken,  Kocaelispor ilk kez yükselmeyi başarmıştır. Sezon sonunda Orduspor, Mersin İdman Yurdu ve Rizespor takımları başarılı olamayarak küme düşmüştür.

1981-1982 futbol sezonunda Sakaryaspor takımı ilk defa, Diyarbakırspor ve Göztepe ise yeniden birinci lige yükselmiştir. O sezon birinci lige yükseltilen Ankaragücü takımı 1980-1981 Türkiye  İkinci  Ligi ‘B’ grubunda Sakaryaspor’un 11 puan arkasından ikinci olduğu halde, Türkiye Kupasını kazandığı için “Bir ikinci lig takımı ilk kez böyle bir başarıya ulaşıyor” gerekçesiyle Federasyon tarafından yapılan yönetmelik değişikliği ile birinci lige yükseltilmiştir. Sezon sonunda Eskişehirspor ilk kez,  Göztepe ve Diyarbakırspor  takımları ise yeniden küme düşmüştür.

1982-1983 futbol sezonunda; Sarıyer ve Antalyaspor ilk kez, Samsunspor ve Mersin İdman Yurdu ise tekrar birinci lige yükselmiştir. Sezon sonunda; Mersin İdman Yurdu, Samsunspor, Gaziantepspor ve Altay takımları başarılı olamayarak küme düşmüştür.

1983-1984 futbol sezonunda; Karagümrük, Denizlispor, Orduspor ve Gençlerbirliği ligin yeni takımları olurken, Adana Demirspor, Adanaspor ve Karagümrük takımları küme düşmüştür (Tablo 9). 

Tablo 9. Futbol Sezonuna Göre Türkiye Birinci Ligi Takımları, Lig Sıralamaları ve Bölgesel Dağılımları

           *Ankaragücü Federasyon Kupasını kazandığı için Türkiye Birinci Ligine terfi ettirildi

1984-1985 futbol sezonu; 14 ilin 18 temsilcisiyle oynanmıştır. Altay ve Eskişehirspor birinci lige yeniden yükselirken, ilk kez Doğu Anadolu Bölgesinin bir takımı olan Malatyaspor  birinci lige yükselmiştir. Sezon sonunda; Antalyaspor, Boluspor ve Denizlispor takımları ise küme düşmüştür.

1985-1986 futbol sezonunda; Samsunspor, Rizespor, Kayserispor birinci lige yükselen takımlar olurken, Sakaryaspor, Orduspor ve Kayserispor küme düşmüştür. Bir önceki sezon küme düşen Denizlispor ise Danıştay kararıyla tekrar birinci lige alınmıştır.

1986-1987 futbol sezonunda; Boluspor, Antalyaspor ve Diyarbakırspor birinci lige yükselen takımlar olurken, Antalyaspor, Diyarbakırspor, Kocaelispor ve Bursaspor takımları ligden düşmüştür.

1987-1988 futbol sezonunda; Karşıyaka, Sakaryaspor, Adana Demirspor ile birlikte idari mahkeme kararıyla Kocaelispor ve Bursaspor takımları birinci lige yükselen takımlar olmuştur. Sezon sonunda Denizlispor, Kocaelispor, Gençlerbirliği ve Zonguldakspor takımları küme düşmüştür. 1985-1986, 1986-1987 ve 1987-1988 futbol sezonlarında Türkiye Birinci Ligi 15 farklı ilin takımları ile temsil edilmiş ve o güne kadar en çok ilin temsil edildiği sezonlar olmuştur (Tablo 10). 

Tablo 10. Futbol Sezonuna Göre Türkiye Birinci Ligi Takımları, Lig Sıralamaları ve Bölgesel Dağılımları

1988-1989 futbol sezonunda; Konyaspor, Adanaspor ve Kahramanmaraşspor lige yükselen takımlar olurken, Eskişehirspor, Rizespor ve Kahramanmaraşspor o sezon ligden düşmüştür.

1989-1990 futbol sezonunda; Zeytinburnuspor takımı ilk kez ligde yer alırken,  Gençlerbirliği bir sezon ara verdiği lige  tekrar dönmüştür. 1990-1991 sezonunda ligin 16 takıma indirilmesi ile birlikte 5 takım birden; Malatyaspor, Altay, Samsunspor, Adana Demirspor ve Sakaryaspor takımları ligden düşmüştür.

1990-1991 futbol sezonunda; Aydınspor ve Bakırköyspor ilk kez birinci lige yükselirken, Gaziantepspor yedi sezon aradan sonra birinci lige tekrar dönmüştür. O sezon, 10 ilin birer takımı ile birlikte İstanbul ilinin birinci ligdeki takım sayısı altıya çıkmıştır.

1991-1992 futbol sezonunda; Samsunspor, Altay ve Adana  Demirspor bir yıl aradan sonra birinci ligde yeniden yer almıştır. 1989-1990 sezonunda birlikte düşen 3 takım yine birlikte çıkmayı başarmışlardır. Sezon sonunda; Samsunspor, Adana  Demirspor ve Boluspor takımları küme düşmüştür (Tablo 11).   

Tablo 11. Futbol Sezonuna Göre Türkiye Birinci Ligi Takımları, Lig Sıralamaları ve Bölgesel Dağılımları

             *Trafik kazası geçirdiği için Federasyon kararı ile ligde kalmıştır.

1992-1993 futbol sezonunda; Karşıyaka, Kocaelispor ve Kayserispor takımları birinci lige yeniden yükselirken, sezon sonunda Konyaspor, Bakırköyspor ve Aydınspor ligden düşmüşlerdir.

1993-1994 futbol sezonunda; Samsunspor ve Zeytinburnuspor yeniden, Karabükspor ise ilk kez birinci lige yükselen takımlar olmuştur. Sezon sonunda Karşıyaka, Sarıyer ve Karabükspor takımları küme düşmüştür.

1994-1995 futbol sezonunda; Petrolofisi ve Vanspor ilk kez, Adana Demirspor ise yeniden lige yükselirken, sezon sonunda Zeytinburnu, Petrolofisi ve Adana Demirspor takımları başarılı olamayarak küme düşmüştür. 1992-1993 ve 1993-1994 sezonlarında 10 ilin takımlarından oluşan birinci lig, 1994-1995 sezonunda takım sayısının da  artması ile birlikte 13 ile çıkmıştır.

1995-1996 futbol sezonunda; İstanbulspor 23 yıl aradan sonra tekrar birinci lige yükselmiştir. Karşıyaka ve Eskişehirspor ligin diğer yeni takımları olurken, sezon sonunda Kayserispor ile birlikte kümeden düşmüştür (Tablo 12).                

Tablo 12. Futbol Sezonuna Göre Türkiye Birinci Ligi Takımları, Lig Sıralamaları ve Bölgesel Dağılımları

1996-1997 futbol sezonunda; Sarıyer ve Zeytinburnu ile birinci lige ilk kez çıkan Çanakkale Dardanel ligin yeni takımları olmuştur. Sezon sonunda ise Sarıyer, Zeytinburnu ve Denizlispor küme düşmüştür. Birinci ligde o sezon 12 ilin temsilcisi bulunurken, İstanbul’un altı takımı bulunuyordu.

1997-1998 futbol sezonunda; Kayserispor, Karabükspor ve Şekerspor birinci lige tekrar yükselirken, Kayserispor, Şekerspor ve Vanspor ligden düşen takımlar olmuştur. 1994-1995, 1995-1996, 1996-1997 ve 1997-1998 futbol sezonlarında birinci lige yükselen üç takımdan ikisi sezon sonunda küme düşmüştür.

1998-1999 futbol sezonunda; Adanaspor ve Sakaryaspor ile birlikte Doğu Anadolu Bölgesinin birinci lige çıkmayı başarabilen üçüncü takımı olan  Erzurumspor ligin yeni takımları olurken, sezon sonunda Karabükspor, Çanakkale Dardanel ve Sakaryaspor küme düşmüştür.

1999-2000 futbol sezonunda; Denizlispor, Göztepe ve Vanspor birinci lige yeniden yükselirken, sezon sonunda İzmir ilinin iki temsilcisi olan Altay ve Göztepe ile Vanspor takımları küme düşmüştür (Tablo 13).

Tablo 13. Futbol Sezonuna Göre Türkiye Birinci Ligi Takımları, Lig Sıralamaları ve Bölgesel Dağılımları

2001–2012 dönemi çalışmamızın III. bölümünde yer alacaktır.                 

Kaynakça

Orta, L., (2000). Dünyada ve Türkiye’de Futbol Organizasyonları -Analitik Bir Yaklaşım-, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş