Futbol hakemlerinin Kural Yorumlarının Ölçülmesi
Bizi Takip Edin Futbol ekonomisi facebookta futbol ekonomisi twitterde
x
Buradasınız >> Ana Sayfa Haberler & Makaleler Genel Lale ORTA Futbol hakemlerinin Kural Yorumlarının Ölçülmesi

Futbol hakemlerinin Kural Yorumlarının Ölçülmesi

Scottish-referees-007

Yrd.Doç.Dr.Lale Orta- 12 Ağustos 2012  Bir futbol maçının zevkli, heyecan verici, Fair Play ilkeleri içersinde, bol gollü geçmesinde ve bitmesinde veya düzensiz, olaylı, kavgalı bir hava içersinde oynanmasında hakemin rolü son derece önemlidir.

Bu çalışma;  Cambridge Üniversitesi’nin 23-25 Temmuz 2012 tarihinde düzenlediği 3. Uluslararası Spor Toplum Konferansı’nda virtual bildiri olarak sunulmuş ve İİB International Refereed Academic Social Sciences Journal  July-August-September 2012 Volume: 03 Issue:06’da makale olarak yayınlanmıştır.

 

Lale ORTA1, Yalçın BESIKTAŞ1, Ali KIZILET2

 

1Okan Üniversitesi, Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Spor Yönetimi Bölümü

2Marmara Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

 

Özet:

Dünya futbolunun en üst kurumu olan FIFA; Futbol Oyun Kurallarının tüm dünyada standart bir yaklaşımla yorumlanmasını amaçlamaktadır. Böylece futbolda; hakeme, medyaya, futbolcuya, yorumcuya, seyirciye ve yöneticiye göre farklı yorumları ortadan kaldırmak istemektedir. Bu amaçla, Dünya Futbol Federasyonları Birliği FIFA tarafından hazırlanarak ülke federasyonlarına 24 maç pozisyonu gönderilmiş ve bu pozisyonlarda hakemler tarafından verilmesi istenen kararlar belirtilmiştir.

 

Araştırmamız; 2007–2008 futbol sezonu için, Türkiye’nin çeşitli illerinden gelerek Süper Lig, Süper Lig Yardımcı, A Klasman, B Klasman C Klasman ve C Klasman Yardımcı Hakem Kadrolarına Yükselme Kurslarına katılan 336 hakem üzerinde uygulanmıştır. Araştırmaya katılan hakemlere; araştırma ile ilgili ayrıntılı bilgi verildikten sonra, değerlendirme kâğıtları dağıtılmıştır. 24 pozisyondan oluşan FIFA görüntüleri tek tek izlettirilerek, her pozisyondan sonra pozisyonla ilgili yorumlarının kâğıtlara işaretlenmesi istenilmiştir. Pozisyon görüntüleri çok net olup, herkesin rahat görebileceği dev ekranlardan hakemlere izlettirilmiştir. Değerlendirme kâğıtları, her pozisyonla ilgili teknik ve disiplin kararı olmak üzere iki bölümden oluşmuştur. Değerlendirme formu üzerindeki teknik kararlarının dört, disiplin kararlarının ise 3 yanıt seçeneği bulunmaktadır. Teknik kararlar; “Faul Yok”, “Endirekt Serbest Vuruş”, “Direkt Serbest Vuruş” ve “Penaltı” seçeneklerinden, Disiplin Kararları ise; “Kart Yok”, “İhtar” ve “İhraç” seçeneklerinden oluşmaktadır. Hakemlerin her pozisyon için verdikleri kararların yüzdeleri hesaplanmış ve yorumlar bu değerler üzerinden yapılmıştır. 24 pozisyondan oluşan FIFA görüntüleri ile ilgili araştırmaya katılan 336 hakemin verdikleri yanıtlar değerlendirildiğinde; hakem başına düşen doğru yanıt ortalaması 14, yanlış yanıt ortalaması ise 10’dur. Futbol Hakemlerinin hatalı karar vermelerinin çok çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını ele aldığımızda; eğitim eksikliği, maç sırasında iyi pozisyon alamamaları, pozisyona uzak kalmaları, yorgunluk, seyirci baskısı, medya baskısı, futbolcu baskısı, pozisyonu yanlış algılama ve yorumlama, kural bilgisinin yetersizliği, vd. sayılabilir. Bu nedenler çok çeşitlilik gösterebilir. Hakemlerin hatalı karar verme nedenleri hakkında, bugüne kadar var olan genel kanı, daha çok hakemlerin maçlarda yaşadığı olumsuz koşullara bağlı olduğu yönündeydi. Bu çalışmamız; maçlarda yaşanan bütün bu olumsuz koşullar ortadan kaldırıldığında ve hakemlere ekran başında kuralları çok net olan pozisyonlar izlettirildiğinde, verdikleri kararların da standart olmadığını ortaya koymaktadır.

 

Anahtar Kelimeler: Futbol, Hakem, FIFA, Oyun Kuralları, Maç Pozisyonları, Hakem Yorumları

 

GİRİŞ

Bir futbol maçının zevkli, heyecan verici, Fair Play ilkeleri içersinde, bol gollü geçmesinde ve bitmesinde veya düzensiz, olaylı, kavgalı bir hava içersinde oynanmasında hakemin rolü son derece önemlidir (Orta, 2002a). Hakemlik; bilgi, deneyim, eğitim, yeterlilik, kişilik, kondisyon ve konsantrasyon gerektirir. Hakem; düzgün yaşantısı, dürüst kişiliği ile psikolojiden ve sosyolojiden anlayan, insanın bireysel ve toplumsal davranışlarını yorumlayabilen, saha içindeki ve dışındaki hareketleriyle örnek olması gereken kişidir (Orta, 2002b).

Dünyada futbol hakemliğinin başlangıcı futbolun başlangıcına ve yayılmasına paralel bir seyir izlemiştir. 1819 yılına kadar maçlarda takım kaptanları hakemlik yapmışlardır (San, Unsi and Var, 1963). Hakemlik kurumunun ilk defa İngiltere’de oluştuğunu (Orta, 2002) ve 1880’li yıllarda kurumsallaşmaya başladığını tespit ediyoruz (Lineker, 1994). Futbol oyunundaki tüm değişiklikler hakemliği de etkilemiştir. 1881 yılında oyun kurallarının içinde ilk defa hakemden söz edilmiştir (Babacan, 1972). 1890 yılından itibaren hakemler karşılaşmalarda tek yetkili olmuşlardır (Artun, 1992).

Futbol Kurallarının sistematize edilmesi ve yayınlanması 1896 yılında gerçekleşmiştir. Böylelikle tüm dünyada ortak uyum oluşturulmaya çalışılmıştır (Baba, 1992). Türkiye’deki hakemlik 1900 yılından sonra, futbolu bırakanların hakem olmasıyla gelişmeye başlamıştır (Tezcan, 1964).

 

Oyun kurallarının sık değiştirilmesi (FIFA Magazine, 1997) ile birlikte hakem hatalarının artması, futbolun en önemli unsurunu oluşturan hakemlere gereken önemin verilmediği sonucunu ortaya çıkarmıştır.  1990 yılından itibaren FIFA (Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği)  ve IFAB (Uluslararası Futbol Birliği Kurulu)  bu konu üzerinde çalışarak çeşitli adımlar atmışlardır (Orta, 2008). Bu yıllardan itibaren FIFA tarafından futbol oyununun kurallarının uygulanmasındaki birliğin ve standardın sağlanması için kurallarla ilgili birçok kaynak çalışması yapmıştır (Laws of the Game,1995; 1996; 2003).

 

Son yıllarda hakemler ve yardımcı hakemlerle ilgili artan sayıda araştırmalar yapılmaktadır. Bu araştırmalar, özellikle hakemlerin fiziksel yeterlilikleriyle ilgilidir. Bu alandaki çalışmalarda metabolik streslerin hakemlerin oyun esnasında kuralları uygulama performansları üzerindeki etkilerini araştırmışlardır (Krustrup, Mohr and Bangsbo, 2002; Castagna, Abt and D’ottavio, 2007; Bird, Nevill and Castagna, 2006).  Hakemlerin fiziksel özellikleriyle ilgili araştırmaların yanısıra psikolojik yeterlilikleri alanında da bir çok çalışma vardır. Bu çalışmalarda da psikolojik streslerin performansları üzerine etkileri ve psikolojik stresleri yönetebilme becerileriyle ilgilidir (Mascarenhas and Plessner, 2006).

Ayrıca hakemlerin davranış modelleri ve algılama kapasiteleriyle ilgili az sayıda olsa da ilgili araştırmalar vardır.

İtalya Futbol Ligi olan Seri A’da görev yapan hakemlerin davranışlarının analiz edildiği Futbol hakem kararlarının ekonometrik analizi incelenmiştir. Bu çalışmada seyirciler tarafından hakemler üzerinde sosyal basınç uygulandığı ve bunun sonucunda da ev sahibi takımlar lehine kayırmacılık yapıldığından bahsedilmektedir (Springer and Verlag, 2007).

 

Futbol oyuncuları tarafından adaletsizliğin algısı ve hakemlerin hata tipleri adlı yapılan çalışmada; futbolda oyuncular üzerinde adaletsiz olarak algılanan hakem kararlarının etkisi araştırılmıştır (Canovas, Reynes and Ferrand, 2008).

 

Benzer çalışmalarda farklı çevresel faktörlerin hakemlerin performansları üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu çalışmaların birinde futbol seyircinin sebep olduğu stress faktörünün (Downward and Jones, 2007; Balmer, Nevill, Ward and Fairclough, 2007; Johnston, 2008), bir diğerinde de yükseltinin hakem performansı üzerindeki etkileri araştırılmıştır (Kızılet, Kızılet, Topsakal and Orta, 2009)

 

Hakem performansının temel ölçütlerinden bir diğeri de karar vermelerindeki doğruluk ve tutarlılıktır. Bu konuda yapılmış birçok araştırma vardır (Catteeuw, Helsen, Gils and Wagemans; ; Mac Mahon, Helsen, Starkes and Weston, 2007). Bu araştırmalarda da temel vurgu hakemlerin kararlarındaki doğru sayısının performansını olumlu etkilediğidir.

 

Futbol Hakemlerinin hatalı karar vermelerinin çok çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; eğitim eksikliği, iyi pozisyon alamamaları, pozisyona uzak kalmaları, yorgunluk, seyirci baskısı, medya baskısı, futbolcu baskısı, futbolun parasallaşması/profesyonelleşmesine bağlı futbolcu yaklaşımı ve aldatmaya yönelik eylemleri, hakemlerin pozisyonu yanlış algılama ve yorumlamaları, kural bilgisinin yetersizliği, vd. sayılabilir (Orta and Söğütçü, 2004).

 

Bu nedenler çok çeşitlilik gösterebilir. Hakemlerin hatalı karar verme nedenleri hakkında, bugüne kadar var olan genel kanı, daha çok hakemlerin maçlarda yaşadığı olumsuz koşullara bağlı olduğu yönündeydi. Bu çalışmamız; maçlarda yaşanan bütün bu olumsuz koşullar ortadan kaldırıldığında, hakemlere ekran başında çok net pozisyonlar izlettirildiğinde, kararlarının standart olup olmadığını ölçmeyi amaçlamaktadır.

 

MATERYAL – METOD

Çalışmaya Katılan Gruplar

Araştırma; 2007–2008 futbol sezonu için, Türkiye’nin çeşitli illerinden gelerek Süper Lig, Süper Lig Yardımcı, A Klasman, B Klasman C Klasman ve C Klasman Yardımcı Hakem Kadrolarına Yükselme Kurslarına katılan 336 hakem üzerinde uygulanmıştır (Tablo 1).

 

 

 

Tablo 1: Hakemlerin İller Bazındaki Sayıları

HAKEMLERİN İLLERİ

HAKEM SAYISI

HAKEMLERİN İLLERİ

HAKEM SAYISI

HAKEMLERİN İLLERİ

HAKEM SAYISI

ADANA

2

DİYARBAKIR

5

MANİSA

9

AFYON

7

EDİRNE

7

K.MARAŞ

1

AĞRI

1

ELAZIĞ

1

MERSİN

1

ANKARA

4

ESKİŞEHİR

1

MUĞLA

7

ANTALYA

16

ISPARTA

8

ORDU

1

AYDIN

8

İSTANBUL

72

RİZE

1

BAYBURT

1

İZMİR

30

SAKARYA

14

BİLECİK

2

KARS

1

TEKİRDAĞ

6

BALIKESİR

16

KAYSERİ

2

TRABZON

5

BURSA

24

KOCAELİ

23

URFA

1

BİTLİS

1

KONYA

1

UŞAK

4

BURDUR

3

KIRKLARELİ

4

VAN

1

ÇANAKKALE

10

KÜTAHYA

14

YALOVA

5

DENİZLİ

15

MALATYA

1

TOPLAM

336

 

“Yükselme Kurslarına” Merkez Hakem Kurulları tarafından, Türkiye’nin tüm bölgelerindeki en başarılı hakemler davet edilmektedir. Çalışmamıza; 27 A Klasman Hakem adayı, 3 Bayan B klasman Hakem adayı, 31 B Klasman Hakem adayı, 56 C Klasman Hakem adayı, 191 C Klasman Yardımcı Hakem adayı, 9 Süper Lig Hakem adayı, 19 Süper Lig Yardımcı Hakem adayı olmak üzere 336 kişi katılmıştır (Tablo 2).

 

Tablo 2:  Klasmanlara Aday Hakem Sayıları

HAKEMLERİN ADAY OLDUKLARI KLASMANLAR

HAKEM SAYILARI

SÜPER LİG HAKEMİ

9

SÜPER LİG YARDIMCI HAKEMİ

19

A KLASMAN HAKEMİ

27

B KLASMAN HAKEMİ

31

C KLASMAN HAKEMİ

56

C KLASMAN YARDIMCI HAKEMİ

191

BAYAN B KLASMAN HAKEMİ

3

TOPLAM

336

 

Çalışmamız; hakemlerin pozisyonlardaki yorum başarısını da ortaya koyduğundan, klasman yükselmelerinde de dikkate alınmıştır. Testlere katılan hakemlerin onayları alınmıştır.

 

Araştırma Yöntemi

Araştırmamız, Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’nin 2007 yılında hazırladığı 24 maç pozisyonu görüntüsünden oluşmaktadır. Dünya futbolunun en üst kurumu olan FIFA; Futbol Oyun Kurallarının tüm dünyada standart bir yaklaşımla yorumlanmasını amaçlamaktadır. Böylece futbolda hakeme, medyaya, futbolcuya, yorumcuya, seyirciye, yöneticiye ve diğerlerine göre olan birçok farklı yorumu ortadan kaldırmak istemektedir. Pozisyon görüntüleri çok net olup, herkesin rahat görebileceği dev ekranlardan hakemlere izlettirilmiştir. Araştırmaya katılan hakemlere; araştırma ile ilgili ayrıntılı bilgi verildikten sonra, değerlendirme kâğıtları dağıtılmıştır. 24 pozisyondan oluşan FIFA görüntüleri tek tek izlettirilerek, her pozisyondan sonra pozisyonla ilgili yorumlarının kâğıtlara işaretlenmesi istenilmiştir. Değerlendirme kâğıtlarında her pozisyonla ilgili teknik ve disiplin kararı olmak üzere iki bölüm bulunmaktadır. Değerlendirme Formu üzerindeki teknik kararlarının dört, disiplin kararlarının ise 3 seçeneği bulunmaktadır. Teknik kararlar; “Faul Yok”, “Endirekt Serbest Vuruş”, “Direkt Serbest Vuruş” ve “Penaltı” seçeneklerinden, Disiplin Kararları ise; “Kart Yok”, “İhtar” ve “İhraç” seçeneklerinden oluşmaktadır. 2007–2008 futbol sezonu için, Türkiye’nin çeşitli illerinden gelerek Süper Lig, Süper Lig Yardımcı, A Klasman, B Klasman C Klasman ve C Klasman Yardımcı Hakem Kadroları için Yükselme Kurslarına katılan 336 hakeme yöneltilen, FIFA’nın hazırladığı maç pozisyonlarının çözümlemeleri şöyledir:

 

1- Futbolcu yerden kayarak, rakibin sağlığını tehlikeye atacak bir biçimde, ayağının biri havadan gelerek rakibine müdahale ediyor.

2-  Ceza sahası içinde, oyuncu rakibini dizi ile engelliyor.

3- Oyuncu taç çizgisi yanından kaleye yönelen rakibinin önüne geçerek, kalçası ile rakibini durduruyor.

4- Rakip ceza sahası içinde oyuncu düşüyor. Oyuncuya temas yok fakat oyuncu kendini aldatmak amacıyla bırakmıyor.

5- Gole giden oyuncu rakip ceza sahası dışında, rakibi tarafından arkadan çekilerek düşürülüyor.

6- Oyuncu rakibinin bacağına orta sahada tekme atıyor.

7- Oyuncu rakip ceza alanı içinde penaltı beklentisiyle kendini abartılı bir şekilde yere bırakıyor.

8- Kale alanı içinde, bariz gol şansına sahip topa vurmak üzere olan oyuncuya arkadan müdahale yapılıyor.

9- Oyuncu rakibinin ayağındaki topu almak için kayarak müdahale ediyor. Topa dokunamıyor fakat rakibinin ayaklarına dokunuyor. Kayarak müdahalesi rakibinin sağlığını tehlikeye atacak şiddette değil.

10- Kaleciden dönen topa, kaleci ile birlikte rakip oyuncu hamle yapıyor. Top,  her iki oyuncunun ortasında bulunuyor.

11- Oyun alanının içinden taç çizgisinin dışına doğru yerden kayıyor ve rakibine oyun alanının dışında müdahale ediyor. Hareket tamamen rakibe yapılıyor ve rakibi yaralayıcı nitelikte.

12- Kaleci; ceza alanı içersinde, topu kendinden kurtarmayı başaran rakip oyuncunun ayaklarına atlayarak oyuncuyu düşürüyor. Pozisyonda bariz gol şansı yok.

13-  Futbolcu yerden kayarak, topla oynamaya niyeti olmadan fakat rakibin sağlığını tehlikeye atmayacak bir biçimde, rakibine müdahale ediyor.

14- Ceza sahası içinde, oyuncu topla rakibi arasına girerek temaslı bir biçimde engelliyor.

15- Oyuncu topla ilerleyen rakibini formasından çekerek durduruyor.

16- Oyuncu topsuz alanda, rakibin bacağına arkadan tekme atıyor.

17- Oyuncu rakip ceza alanı içinde, hakemi aldatmak ve haksız kazanım elde etmek için kendini yere bırakıyor.

18- Ceza sahası içinde, rakip kaleye giden ve bariz gol şansına sahip oyuncuya arkadan faul yapılıyor.

19- Bariz bir rakip atağını önlemek amacıyla, topu eliyle keserek rakibin topla buluşmasını engelliyor.

20- İki rakibin ortasında olan topa, her iki oyuncuda yerden kayarak geliyor. Bir oyuncu ayağını rakibinden sakınmayarak dizine yaralayıcı bir biçimde vuruyor.

21- Ceza alanı içinde rakibine arkadan yüklenerek, omzuyla itiyor.

22- Kaleci; ceza sahası ön çizgisine kadar gelerek, rakibine kontrolsüz giriyor.

23- Topu rakibinden kurtaran oyuncuya kayarak müdahale yapılıyor.

24- Ceza sahası içinde, bariz gol şansına sahip bir oyuncuya arkadan müdahale yaparak düşürülüyor.

 

İSTATİSTİKSEL YÖNTEM

Hakemlerin bölgelere göre dağılımları, verdikleri kararların yüzdeleri hesaplanmış ve yorumlar bu değerler üzerinden yapılmıştır.

 

BULGULAR

Çalışmamıza katılan 336 hakemin aday oldukları hakem klasmanlarına göre sayıları ve yüzde oranları Tablo 3’te gösterilmiştir. 

 


Tablo 3:  Klasmanlar Aday Hakem Sayıları ve Yüzde  Oranları

HAKEMLERİN ADAY OLDUKLARI KLASMANLAR

HAKEM SAYILARI

YÜZDE ORANLARI

SÜPER LİG HAKEMİ

9

% 2,7

SÜPER LİG YARDIMCI HAKEMİ

19

% 5,7

A KLASMAN HAKEMİ

27

% 8

B KLASMAN HAKEMİ

31

% 9,2

C KLASMAN HAKEMİ

56

% 16,7

C KLASMAN YARDIMCI HAKEMİ

191

% 56,8

BAYAN B KLASMAN HAKEMİ

3

% 0,9

TOPLAM

336

% 100

 

24 pozisyondan oluşan FIFA görüntüleri ile ilgili araştırmaya katılan 336 hakemin verdikleri yanıtlar değerlendirildiğinde; hakem başına düşen doğru yanıt ortalaması 14, yanlış yanıt ortalamasının ise 10’dur (Tablo 4).

 

Tablo 4: Türkiye Profesyonel Liglerinde Görev Yapan Hakemlerinin FIFA Pozisyon Değerlendirmeleri

Hakem Sayısı

Toplam Soru Sayısı

Toplam Doğru Yanıt

Toplam Yanlış Yanıt

336

8064

4748

3316

Ortalama

 

14,13

9,87

 

Hakemler; yerden kayarak, rakibin sağlığını tehlikeye atacak bir biçimde, rakibine müdahale edilen bir pozisyon için % 98,2 oranında direkt serbest vuruş cezası verirken, bu pozisyonun disiplin kararı uygulamasında aynı yüksek yüzdeyi yakalayamamışlardır. Kırmızı kart gösterilmesi gereken bir pozisyonda hakemlerin % 58,7’si oyuncuyu oyun alanından ihraç edememiştir.

 

Hakemler, ceza sahası içinde, oyuncunun rakibini dizi ile engellediği bir pozisyonda % 76,6 oranında doğru karar olan penaltıyı vermişlerdir. Disiplin cezası uygulamasında futbol hakemlerimiz % 96,3 oranında doğru yanıtlayarak kart göstermemişlerdir.

 

Hakemler; taç çizgisi yanından kaleye yönelen rakibini önüne geçerek kalçası ile durduran oyuncunun pozisyonunda % 93,7 oranında doğru karar olan direkt serbest vuruş kararını vermişlerdir. Pozisyonun disiplin cezası kısmında ise; hakemlerin % 32,9 disiplin cezası yok derken, %  65,2’si ihtar olarak yanıtlamıştır. Kart gösterilmesi gereken bir pozisyonda hakemlerimizin % 32,9’u yalnızca serbest vuruş vererek oyuncuya sarı kart göstermemişlerdir.

 

Türkiye Futbol Liglerinde yaşanan en büyük sorunlardan birini de aldatmacalar oluşturmaktadır. Rakip ceza sahası içinde düşen oyuncu için “ihlal yok” olan doğru yanıtının oranı % 71,4’tür. Hakemler disiplin cezası uygulamasında kart gösterilmemesi gereken  pozisyon için % 43,6 oranında sarı kart göstermiştir.

 

Gole giden oyuncu rakip ceza sahası dışında rakibi tarafından arkadan çekilerek düşürülüyor. % 98,8 direkt serbest vuruş kararı ve % 97,9 oranında ihraç kararı vermişlerdir. Hakemler; bariz gol şansı pozisyonunda, hem teknik hem de disiplin kararında yüksek doğru yüzdesi yakalamışlardır.

 

Rakibinin bacağına orta sahada tekme atılan pozisyonda % 95,5 direkt serbest vuruş olarak yanıtlanmıştır. Hakemlerin % 26,9’u pozisyonu yanlış yorumlayarak oyuncuyu ihraç etmemiştir.

 

Oyuncu rakip ceza alanı içinde penaltı beklentisiyle kendini abartılı bir şekilde yere bırakıyor. Hakemlerin % 88,9 oyuncuya faul yapılmadığı görüşünde olmasına karşın, yalnızca % 59,6’sı hakemi aldatmadan dolayı oyuncuya sarı kart gösterilmesi görüşündedir. Bu pozisyon hakemler tarafından % 40,4 oranında yanlış yorumlanmıştır.

 

Kale alanı içinde, bariz gol şansına sahip oyuncuya topa vurmak üzereyken arkadan müdahale yapılıyor. Pozisyonu % 90,8 oranında direkt serbest vuruş ve penaltı olarak değerlendiren hakemlerin yalnızca % 60’ı oyuncuyu ihraç etmiştir. Bu pozisyonu hakemlerin % 40’ı yanlış yorumlanmıştır.

 

Oyuncu rakibinin ayağındaki topu almak için kayarak müdahale ettiği pozisyonda topa dokunamıyor fakat rakibinin ayaklarına dokunuyor. Rakibinin sağlığını tehlikeye atacak şiddette olmayan müdahalesinde hakemlerin % 93’si direkt serbest vuruşu verirken, yalnızca % 69,3’ü ihtar vermişlerdir. Hakemler % 30,7 oranında oyuncuya sarı kart göstermeyerek bu pozisyonu yanlış yorumlamışlardır.

 

Kaleciden dönen topa, kaleci ile birlikte rakip oyuncunun hamle yaptığı pozisyonda hakemlerin % 90,4’ü ihlal yok ve % 98,2’si disiplin cezası yok diyerek yüksek oranda doğru yorumlamışlardır.

 

Oyun alanının içinden taç çizgisinin dışına doğru, yerden kayarak yaralayıcı bir biçimde rakibine oyun alanının dışında müdahale edilen pozisyonda, hakemler % 77’6 oranında temasın oyun alanının dışında olduğunu tespit ederek doğru yanıtlamıştır. Disiplin cezasında ise hakemler arasında büyük görüş ayrılığını tespit ediyoruz. Hakemlerin % 48,3’ü bu pozisyona sarı kart verirken, yalnızca % 34’ü doğru yanıt olan kırmızı kartı gösterebilmiştir. % 17,7’si ise bu pozisyonda kartı gerekli görmemiştir.

 

Bariz gol şansı olmayan oyuncunun ayaklarına atlayarak düşüren kalecinin pozisyonunda hakemler % 93’4 oranında penaltı diyerek teknik cezayı doğru yanıtlamışlardır. Disiplin cezası uygulamasında ise; % 37,9 disiplin cezası yok derken, % 59,8’i  İhtar diyerek doğru yorum yapmışlardır.  Bu pozisyonda hakemler % 40,2 oranında yanlış kart uygulamasında bulunmuşlardır.

 

Futbolcu yerden kayarak, topla oynamaya niyeti olmadan fakat rakibin sağlığını tehlikeye atmayacak bir biçimde, rakibine müdahale ettiği pozisyonun teknik ceza kısmında hakemlerin % 96,4’ü  direkt serbest vuruş vererek doğru teknik ceza uyguladıkları halde, pozisyonun disiplin cezası kısmında  doğru yorum yapanların oranı yalnızca % 51,9’dur. Hakemlerin % 46,3’ü bu pozisyonda oyuncuyu ihraç ederek yanlış yorum getirmişlerdir.

 

Ceza sahası içinde, oyuncunun topla rakibi arasına girerek temaslı bir biçimde rakibini engellediği pozisyonun teknik ceza kısmında, hakemlerin % 40,1 direkt serbest vuruş ve penaltı olarak doğru yanıtlanmıştır. Pozisyonun disiplin cezası kısmında doğru yanıt olan ihtar oranının % 24,4 olarak oldukça düşük olduğunu tespit ediyoruz. Hakemlerin % 74,2’si bu pozisyonda disiplin cezası olmadığı yorumunu yapmışlardır.

 

Oyuncunun topla ilerleyen rakibini formasından çekerek durdurduğu pozisyonun hakemler tarafından büyük yüzde ile doğru yorumlandığını tespit ediyoruz. Hem teknik ceza hem de disiplin cezası uygulaması açısından hakemlerin bu konuda ortak görüş birliğine vardıkları ender pozisyonlardan birini oluşturmaktadır. Hakemlerin % 98,5 direkt serbest vuruş ve % 94,9’u İhtar vererek bu pozisyonda standardı yakalamışlardır.

 

Oyuncu topsuz alanda, rakibin bacağına arkadan tekme attığı pozisyonda, hakemlerin % 98,5’i direkt serbest vuruş ve % 76,5’i ihraç seçeneğiyle doğru yorumlamışlardır. Hakemlerin % 23,5’i bu pozisyonda oyuncuyu ihraç edememiştir.

 

Oyuncu rakip ceza alanı içinde, hakemi aldatmak ve haksız kazanım elde etmek için kendini yere bıraktığı pozisyonda hakemlerin % 19,7’si yanılarak penaltı kararı vermişlerdir.  Pozisyonun disiplin cezası kısmında oyuncuya aldatmadan dolayı ihtar veren hakemlerin oranı ise % 70,2.

 

Ceza sahası içinde, rakip kaleye giden ve bariz gol şansına sahip oyuncuya arkadan faul yapıldığı pozisyonda hakemlerin yalnızca % 70,4’ü doğru yanıt olan penaltıyı işaretlemişlerdir. Hakemlerin % 25,4’ü pozisyonda ihlal yok demişlerdir. Pozisyonun disiplin cezası kısmında doğru seçenek olan ihraç seçeneğini hakemlerin yalnızca % 54,7’si işaretlemiştir. Hakemlerin % 45,3’ü pozisyonu yanlış yorumlamıştır.

 

Türkiye’de hakemler tarafından ortak yorumlanabilen pozisyonlardan biri de, bariz bir rakip atağını önlemek amacıyla, topu eliyle keserek rakibin topla buluşmasını engellenmesi konusunun olduğunu tespit ediyoruz. Bu pozisyonda hakemlerin % 97,6’sı direkt serbest vuruş ve % 93,3’ü ihtar seçenekleriyle pozisyonu doğru yorumlamışlardır.

 

İki rakibin ortasında olan topa, her iki oyuncunun yerden kayarak geldiği ve bir oyuncunun ayağını rakibinden sakınmayarak diğerinin dizine rakibini yaralayıcı bir biçimde vurduğu pozisyonda hakemlerin % 93,1’i direkt serbest vuruşu verirken, yalnızca % 55,8’i doğru yanıt olan ihraç yorumunu yapabilmiştir. Hakemlerin 44,2’si bu pozisyonda atılması gereken oyuncuyu oyun alanından ihraç edememiştir.

 

Ceza alanı içinde rakibine arkadan yüklenerek, omzuyla ittiği pozisyonda hakemlerin % 94’ü doğru seçenek olan penaltı olarak yanıtlanmıştır. Bu pozisyonda hakemlerin % 20’si oyuncuya kart göstererek yanlış yorum yapmışlardır.

 

Kalecinin ceza sahası ön çizgisine kadar gelerek, rakibine kontrolsüz girdiği pozisyonda, hakemlerin % 93,7’si doğru yanıt olan penaltıyı seçtikleri halde, yalnızca % 50’si oyuncuyu ihraç edebilmiştir.

 

Topu rakibinden kurtaran oyuncuya kayarak müdahale yapılan pozisyonda, hakemlerin % 96,4’ü direkt serbest vuruş ve  % 90,6’sı ihtar seçenekleriyle ortak yorumu yakalayabilmişlerdir.

 

Ceza sahası içinde, bariz gol şansına sahip bir oyuncuya arkadan müdahale yaparak düşürülen pozisyonda hakemlerin % 82,4’ü direkt serbest vuruş ve penaltı olan doğru kararı verirken yalnızca % 57,9’u oyuncuyu ihraç edebilmiştir.

 

336 hakemin FIFA görüntülerine verdikleri yanıtlar her bir pozisyon için değerlendirildiğinde verilen yanıtların yüzdeleri Tablo 5 ve Tablo 6’da gösterilmiştir.

 

Tablo 5: Türkiye Profesyonel Liglerinde Görev Yapan 336 Hakemin 24 FIFA Pozisyonu İçin Verdikleri Teknik Karar Değerlendirmeleri

Soru

İhlal Yok

Endirekt Serbest Vuruş

(ESV)

Direkt Serbest Vuruş

(DSV)

Penaltı

FIFA’nın Kararı

1

% 0,3

% 1,5

% 98,2

--

DSV

2

% 21,9

% 0,3

% 1,2

% 76,6

Penaltı

3

% 3

% 3,3

% 93,7

--

DSV

4

%  71,4

% 22,8

% 0,9

% 4,9

İhlal yok

5

% 0,6

% 0,3

% 98,8

% 0,3

DSV

6

% 3

% 1,5

% 95,5

--

DSV

7

% 54

% 34,9

% 0,9

% 10,2

ESV

8

% 9,2

% 0

% 3,6

87,2

Penaltı

9

% 5

% 0,9

% 93,2

0,9

DSV

10

% 90,4

% 3

% 6,6

--

İhlal yok

11

% 77,6

% 2,7

% 17,7

% 2

İhlal yok

12

% 4,8

% 0,3

% 1,5

% 93,4

Penaltı

13

% 0,3

% 0,3

% 96,4

% 3

DSV

14

% 55,7

% 4,2

% 2,1

% 38

Penaltı

15

% 0,9

% 0,3

% 98,5

% 0,3

DSV

16

% 0,9

% 0

% 98,5

% 0,6

DSV

17

% 41,4

% 38,9

% 1,8

% 17,9

ESV

18

% 25,4

% 2,4

% 1,8

% 70,4

Penaltı

19

% 0,6

% 0,3

% 97,6

% 1,5

DSV

20

% 3,6

% 3,3

% 93,1

--

DSV

21

% 0,3

% 0

% 5,7

% 94

Penaltı

22

% 2,4

% 0

% 3,9

% 93,7

Penaltı

23

% 1,2

% 0

% 96,4

% 2,4

DSV

24

% 15,5

% 2,1

% 2,7

% 79,7

Penaltı

 

 

Tablo 6: Türkiye Profesyonel Liglerinde Görev Yapan 336 Hakemin 24 FIFA Pozisyonu İçin Verdikleri Disiplin Kararlarının Değerlendirmeleri

Soru

Kart yok

İhtar (sarı kart)

İhraç (kırmızı kart)

FIFA’nın Yanıtı

1

% 5,4

% 53,3

% 41,3

İhraç

2

% 96,3

% 3,7

% 0

Kart yok

3

% 32,9

% 65,2

% 1,9

İhtar

4

% 56,4

%  43

%  0,6

Kart yok

5

% 0,3

% 1,8

% 97,9

İhraç

6

% 4,2

% 22,7

% 73,1

İhraç

7

% 39,1

% 59,6

% 1,3

İhtar

8

% 23,1

% 16,9

% 60

İhraç

9

% 21,8

% 69,3

% 8,9

İhtar

10

% 98,2

% 1,8

% 0

Kart yok

11

% 17,7

% 48,3

% 34

İhraç

12

% 37,9

% 59,8

% 2,3

İhtar

13

% 1,8

% 51,9

% 46,3

İhtar

14

% 74,2

% 24,4

% 1,4

İhtar

15

% 5,1

% 94,9

% 0

İhtar

16

% 5,2

% 18,3

% 76,5

İhraç

17

% 29,2

% 70,2

% 0,6

İhtar

18

% 30

% 15,3

% 54,7

İhraç

19

% 6,4

% 93,3

% 0,3

İhtar

20

% 9,5

% 34,7

% 55,8

İhraç

21

% 80

% 19,3

% 0,7

Kart yok

22

% 12,1

% 37

% 50

İhraç

23

% 1,8

% 90,6

% 7,6

İhtar

24

% 23,1

% 19

% 57,9

İhraç

 

 

SONUÇ

Futbol Hakemlerinin hatalı karar vermelerinin çok çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını ele aldığımızda; eğitim eksikliği, maç sırasında iyi pozisyon alamamaları, pozisyona uzak kalmaları, yorgunluk, seyirci baskısı, medya baskısı, futbolcu baskısı, pozisyonu yanlış algılama ve yorumlama, kural bilgisinin yetersizliği, vd. sayılabilir. Bu nedenler çok çeşitlilik gösterebilir. Hakemlerin hatalı karar verme nedenleri hakkında, bugüne kadar var olan genel kanı, daha çok hakemlerin maçlarda yaşadığı olumsuz koşullara bağlı olduğu yönündeydi. Bu çalışmamız; maçlarda yaşanan bütün bu olumsuz koşullar ortadan kaldırıldığında, hakemlere ekran başında çok net pozisyonlar izlettirildiğinde verdikleri kararların da standart olmadığını ortaya koymaktadır.

 

24 pozisyondan oluşan FIFA görüntüleri ile ilgili araştırmaya katılan 336 hakemin verdikleri yanıtlar değerlendirildiğinde; hakem başına düşen doğru yanıt ortalamasının 14; yanlış yanıt ortalamasının ise 10 olduğu tespit edilmiştir.

 

FIFA pozisyonlarını soru bazında ele alarak değerlendirdiğimizde;   hem teknik hem de disiplin kararını doğru yorumlayan hakemlerin oranı yalnızca % 58’iken,   teknik ve/veya disiplin kararından birini veya ikisini birden yanlış yorumlayanların oranı % 42’dir.

 

Hakemlerin 24 pozisyon için verdikleri teknik kararlardaki doğruluk oranları % 83,5 disiplin kararlarındaki doğruluk oranı ise % 67,7’dir.

 

Hakemlerin en büyük sorunlarından birinin disiplin cezası uygulamaları olduğu açıkça görülmektedir. İhtar uygulaması gerektiren 10 pozisyon ele alındığında, % 32,1 oranında kart gösterilmeyerek yanlış uygulama yapıldığını tespit ediyoruz.

Hakemlerin ihraç uygulamasında da sorun yaşadıkları görülmektedir.  İhraç verilmesi gereken 10 pozisyonda, % 39,9’u hatalı karar vererek oyunculara kırmızı kart göstermemişlerdir. Hakemlerin kırmızı kartı doğru gösterme oranı ise; % 60,1’dir.

 

Türkiye Liglerinde maç yöneten hakemlerin ortak uyguladıkları ihtar pozisyonları; arkadan çekilen rakipler, topun rakipten kurtarıldıktan sonra arkadan yapılan kayarak müdahaleler ve rakibe bir topun gitmesini önlemek için elle kesilmesi durumunda sarı kart uygulamaları olduğunu tespit ediyoruz.

 

Hakemler, kart gerektirmeyen 4 pozisyonda % 82,7 oranında doğru yüzdesi yakalamışlardır.

Faul olmayan 3 pozisyonu hakemlerin % 79,8’i doğru yorumlarken, % 20,2’si de olmayan faulü vererek yanlış yorum yapmışlardır.

 

Endirekt serbest vuruşun verilmesini gerektiren 2 pozisyonda hakemlerin yalnızca % 36,9’u doğru yanıt seçeneğini işaretlemişlerdir. Endirekt serbest vuruşu gerektiren bu iki pozisyonda % 47,7’si ihlal olmadığı şeklinde görüş bildirmişlerdir. Bu da hakemlerin aldatmacalara yönelik hareketleri doğru değerlendiremediklerini ortaya koymaktadır.

 

Futbol maçlarının başarılı bir şekilde yönetilebilmesi; yapılan hata oranlarının azaltılması ve standart yönetim anlayışının geliştirilmesiyle mümkün olabilecektir. Hakemlerin pozisyonlar üzerinde görüş birliğinde olmaması, farklı yorumlamaları, gerek aynı maç içinde, gerekse maçlar arasında farklı uygulamalar yaptıklarının en somut göstergesi durumundadır.

 

UEFA tarafından EURO 2012’de çizgi teknolojisine alternatif olarak uygulamaya konulan çizgi hakemlerinin ilk kez görev almasına karşın, insan hatası faktörünü ortadan kaldıramamıştır. Futbolda; görüntülü teknolojiden yararlanılmadığı sürece, hataların olmaması mümkün değildir. Spesifik hatalarda yapılacak teknolojik yardım hem hakemlere hem de takımlara katkı sağlayacaktır.



 

KAYNAKÇA

ARTUN, T.Ü. and et all. (1992). Türk Futbol Tarihi (Ed. E.Arıpınar), C.I, Grafik Sanatlar Printing    House, İstanbul,  p.10.

BABA, N. (1939). Beynelmilel Futbol Kaideleri ve Kaideler Hakkında Sorgular-Cevaplar, Beden Terbiyesi Genel Direktörlüğü Neşriyatı Futbol No.2, Ankara, p.3.

BABACAN, D. (1972). Futbol ve Hakem, Türkiye Futbol Federasyonu Eğitim Yayınları: 4, S.14, İstanbul.

BALMER, N. J.NEVILL, ALAN M.,L., ANDREW M.,WARD, P.,WILLIAMS, A. M.,FAIRCLOUGH, S. H. (2007). Influence of Crowd Noise on Soccer Refereeing Consistency in Soccer, Journal of Sport Behavior, Vol. 30 Issue 2, 130-145,

 

BIRD, M.,S.,NEVILL,A., CASTAGNA, C. (2006). The effect of match standart and referee experience on the objective and subjective match workload of English Premier League Refereeseston, Journal of Science and Medicine in Sport, 9, 256-262

 

CASTAGNA, C., ABT,G., D’OTTAVIO, S. (2007). Physical aspect of soccer refereeing Performance and Training, Sport Medicine 37(7) 625-646

 

CATTEEUW, P., HELSEN,W., GILS, B., WAGEMANS, J. (2009). Decision-making skills, role specifity and deliberate practice in elite association football referees, Journal of Sports Sciences; 27(11) 1125-1136

 

DOWNWARD, P., JONES, M. (2007). Effects of crowd size on referee decision: Analysis of the FA Cup, Journal of Sports Science, 25(14), 1541-1545

COOPER, K., (ED), (1997). FIFA Magazine, Published Bimonthly by Federation Internationale de Football Association, No. 45pages: 6-13.

KIZILET, A., KIZILET, T., TOPSAKAL, N., ORTA, L. (2009). Physical And Physiological Profile Of Elite Soccer Referees In Preparative; On At Hıgh Altitude, 14th Annual Congress of the European College of Sports Science, Oslo, Norway,

KRUSTRUP P, MOHR, M, BANGSBO, J. (2002). Activity profile and physiological demands of top-class soccer assistant refereeing in relation to training status. J SportsSci. 20(11):861-71.

LAWS OF THE GAME (1995). Federation Internatıonale de Football Association, Zurich, page:15.

LAWS OF THE GAME (1996). Federation Internatıonale de Football Association, Zurich, page: 17.

LAWS OF THE GAME (2003). Federation Internationale de Football Association, Zurich, page: 16.

LINEKER, G., ED: RADNEDGE, K. (1994). The Ultimate Encyclopaedia of Soccer, Carlton THodder&Stoughton Boks Ltd., London,  pp: 11-12.

MACMAHON, C., HELSEN,W., STARKES, J.L., WESTON, M. (2007). Decision-making skills and deliberate practice in elite association football referees. Journal of Sports Sciences; 25(1), 65-78.

MASCARENHAS, D., O'HARE, D PLESSNER, H. ( 2006). The psychological and performance demands of association football refereeing, International Journal of Sort Psychology,37(2-3), 99-120.

MATTHEW, W., C., CASTAGNA, F. M., IMPELLIZZ E., ERMANNO, R., GRANT A. (2006). Analysis of physical match performance in English Premier League soccer referees with particular reference to first half and player work rates, Sports Medicine, 1440-2440 Australia.

ORTA, L. (2002A). Türkiye’de Hakemlik, Top Bir Dünyadır, Yapı Kredi Kültür Sanat Publication, Ticaret Joint-Stock Company., İstanbul, ss:54-65.

ORTA, L. (2002B). Dünyada ve Türkiye'de Futbol Hakemliğinin Başlangıcı ve Gelişimi, 7th International Congress of Sport Science, SB-012, Seminar Book p.14, 27-29 October, Antalya.

ORTA, L. (2002C). Futbol Oyun Kurallarının Tarihsel Gelişimi, 7th International Congress of Sport Scienc, Seminar Book p.230, 27-29 October  Antalya.

ORTA, L., SÖĞÜTÇÜ, T. ( 2004). Türkiye Profesyonel Liglerinde Görev Yapan Hakemlerin Kural Bilgilerinin Değerlendirilmesi, 10.ICHPER-SD Europe and 4th International Sports Science Congress Kemer, Antalya

ORTA, L. (2008). Futbol Oyun Kurallarının Evrimi (1863-2008), Journal of  Gazi University  İletişim Kuram ve Araştırma, N: 26, Winter-Spring ISSN:1302-146X, Ankara, 461-476.

CANOVAS, S., REYNES, E., FERRAND, C. (2008). Types of errors by referees and perception of injustice by soccer players: A preliminary study, Ammons Scientific, 99-110.  

RON, J. (2008). On referee bias, crowd size, and home advantage in the English soccer Premiership, Journal of Sports Sciences, 26(6): 563 – 568.

SAN, H., ÜNSI, T., VAR, S. (1963). Futbol Ansiklopedisi, Ticaret Postası Printing House, İstanbul, 134-140.

TEZCAN, F. (1964). Futbol, Bereket Printing House, İstanbul, , pp:32-36.

SPRINGER AND VERLAG, VINCENZO SCOPPA DIPARTIMENTO DI ECONOMIA E STATISTICA, UNIVERSITÀ DELLA CALABRIA,  (2007). “Are subjective evaluations biased by social factors Or connections? An econometric analysis of soccer Referee decisions”, Received: 15 May 2005 / Accepted: 15 February 2007 / Published online: 20 June 2007.

 

 

                    linkedin-logo Paylaş                        Flipboard -logo Paylaş

Bu İçerik  35841  Defa Okunmuştur
 

Degerli yazarimiz Lale Orta Pazartesi, 14 Kasım 2011.

YAZARIN DIGER YAZILARINI GORMEK ICIN TIKLAYIN

Neden Futbol Ekonomisi?

 

www. Futbolekonomi.com’un  vizyon ve misyonu temel olarak  Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi’nin (FESAM) vizyon ve misyonuna paralel ve aynı düzlemdedir.

 

Bu bağlamda temel misyonumuz: Futbolun yerel ve küresel makro özelliklerini incelemek ve yeni yapısal modeller önermek; bu kapsamda entelektüel gelişimi hızlandırmak ve buna ilişkin referans olabilecek bir database oluşturmak ve bunu tüm futbol araştırmacılarının emrine sunmak... Bu amaçla yapılan çalışmaları yayımlamak; gerekli her türlü bilimsel futbol araştırma ve geliştirme projelerine entelektüel anlamda destek vermek.

 

Temel Vizyonumuz: Önerilen yeni modellerin gerçekleştiğini görmektir.

 devamı >>>

finansal-futbol-anim-1

tugrulaksar_ge_roportaj

Tuğrul Akşar Güngör Urasın sorularını yanıtlıyor

  Yazar Tuğrul Akşar,
Milliyet Gazetesi Yazarı Güngör Uras'ın
sorularını yanıtlıyor.
detay için tıklayınız..

 

Spor Endexi

 

05/11/2024

Kapanış Günlük
Değişim %
  BİST 100

8.698,48

-0,17

 bjk BJKAS

4,48

-2,18

 fb FENER

100,30

0.00

 gs GSRAY

6,83

+0,15

 trabzon TSPOR

0,93

0,00

   SPOR ENDEKSİ

3.075,321

-0,41

Videolar

Tuğrul, Tuğrul Akşar, Pusula, Ekonomi, Futbol, Futbol Ekonomi, Mali,VİDEONUN DEVAMI VE DİĞER VİDEOLAR İÇİN TIKLAYIN.

İstatistikler

İçerik Tıklama Görünümü : 43814786

TRENDYOL SÜPER LİG 2024-2025 SEZONU

  

 

 Sıra TAKIMLAR 0 G B M A Y AV

1

Galatasaray 13 11 2  0 35 13 22 35
2 Fenerbahçe 13  10   2 1 36  12   24

32

3 Samsunspor 14 9 2  3

29

14 15

29

4 Eyüpspor 14  6   5  3 21 15 6 23
5 Beşiktaş 13 6 4  3  22  15 7 22
6 Göztepe 13 6 3 4 24  19 

  5

 21 
7

Başakşehir

13 5  4  4 21 18 3 19
8 Ç.Rizspor 13 6 1

6

15 20 -5 19
9 Sivasspor 14 5 3 6 18    22  -4 18
10 Konyaspor 14 5 3 6 16 21 -5 18
11 Antalyaspor 13 5 2 6

17

25   -8 17
12 Trabzonspor 13 3 6 4 18  16 2 15
13 G.Antep FK 13 4 3

6

19  21  -2  15
14 Kasımpaşa 13 3 6 4 16 19 -3 15
15 Alanyaspor 13 3 5 5 12 16 -4 14
16

Kayserispor

13

2

6 5 13 25 -12 12
17 Bodrum FK 14 3 2 9 10 21 -11 11
18 Hatayspor 13 5 7 12 20  -22 8

19

A.Demirspor 13 0 2 11 9 31 -22

 

                 

Okur Yazar


Futbolun ekonomisi, mali, hukuksal ve yönetsel kısmına ilişkin varsa makalelerinizi bize gönderin, sizin imzanızla yayınlayalım.

Yazılarınızı  info@futbolekonomi.com adresine gönderebilirsiniz. 

 

 

Annual Review of Football Finance 2023

Annual Review of Football Finance 2023

Deloitte Sports Grup'un Avrupa Futbol Finansmanına ilişkin 32. kez düzenlediği yıllık futbol finans raporuna göre, Avrupa futbol pazarı 2021 - 22 sezonunda bir önceki yıla göre %7 büyüyerek 29.5 Milyar Euro büyüklüğüne ulaştı. Rapora ulaşmak için tıklayınız

Deloitte Money League - 2024

Deloitte Money league 2024

Deloitte Money League Raporunu 27. kez yayınladı. Rapora göre Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün 2022-23 sezonunda gelirleri toplam 10.5 Milyar Euro'ya ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

UEFA Kulüp Finans&Yatırım Raporu 2024

 

UEFA Raporu-2023

UEFA Kulüp futbolunun finansal durumları ve yatırımlarına ilişkin yıllık görünüm ve benchmark raporunu yayınladı. Okumak için tıklayınız

 


 

2021-Money-league-Raporu

 

Yirmidördüncü Deloitte Money League raporuna göre Barcelona'nın 715.1 Milyon Euro'luk geliriyle ilk sırada yer aldığı, tamamı merkez lig kulüplerinden oluşan ve bir önceki yıla göre gelirleri %12 azalan Para Ligi raporunu okumak için tıklayınız

 


 

 

annual report 202021 photo

 

Avrupa Futbolunun patronu UEFA’nın gelirleri 5.7 Milyar Euro’ya Ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

 


 

 UEFA-Kulup-Futbolu-Lisanslama-2023


UEFA’nın 2023’te yayınladığı en son  Kulüp Lisanslamaya İlişkin Karşılaştırma raporuna göre kulüpler Pandemi döneminde 7.3 Milyar Euro zarar ettiler. UEFA raporu, Avrupa kulüp futbolunun endişe verici bir resmini çiziyor. Raporu okumak için tıklayınız.

 


    

191112 Aktifbank Ekolig

 

Türk futbolunun gelirlerinin ve ekonomik görünümünün mercek altına alındığı Futbol Ekonomi Raporu – EkoLig'in dördüncü sayısı yayınlandı. Süper Lig’in 2017-2018 sezonu sonunda 3,2 milyar TL olan geliri, 2018-19 sezonunda 4,2 milyar TL’na ulaştı. Bkz.

 

 

master bm report lowres

 

The European Club Footballing Landscape 2022


UEFA'nın Avrupa Lulüp futboluna ilişkin 13, kez yayınladığı, Covid-19'un etkilerinin de analiz edildiği raporu okumak için Bkz.


 

 EkoSpor-y

“Ekospor’un aylık bültenlerinden haberdar olmak için tıklayınız”

 

Süper lig Marka değeri araştırma

''Taraftar Algısına Göre Türkiye Süper Ligi Marka Değerini Etkileyen Faktörlerin ve Marka Değeri Boyutlarının Değerlendirilmesi'' Prof. Dr. Musa PINAR öncülüğünde yapılan bu araştırmayı okumak için tıklayınız.

 

 

the-european-elite-2019

KPMG Avrupa’nın 32 Elit Kulübünün değerlemesini yaptı. Süper Lig’den Galatasaray ve Beşiktaş’ın da bulunduğu bu raporda en değerli kulüp 3.2 Milyar Euroluk değeriyle Real Madrid oldu. Raporu okumak için tıklayınız.
 

Endustriyel_futbol

 

Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı Üzerine

Futbolun Endüstriyel gelişimi, kulüplerin sportif ve iktisadi/mali yapılanışını derinden etkiliyor. Dorukhan Acar’ın Kurumsal Yönetim temelli yaklaşımı ile "Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı"yı okumak için tıklayınız

 

 

Türkiye'de Kadın Futbolunun Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu

 

imagesCAVM4O4L

 

Dr. Lale ORTA’nın Kadın Futboluna Entelektüel Bir Yaklaşım Sergilediği makalesi için tıklayınız.” 

 

 

İngiliz Futbolunda Kurumsal Yönetişim Üzerine

 

governance_in_football

 

Tüm kulüplerimize ve Türk Futbol yapılanmasına farklı bir bakış açısı kazandırabileceğini düşündüğümüz, İngiliz Parlementosu’nun Kültür, medya ve spor Komitesi’nin hazırladığı raporu okumak için tıklayınız. 

 

money-and-soccer

“Money scorring goals”, Gerçekten de “Para Gol Kaydedebiliyor mu? “

Euro 2012’nin olası ekonomik etkilerini
okumak için tıklayınız. 



FFP

Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında ''Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama 
Hüseyin AKTAŞ/Salih MUTLU,

okumak için tıklayınız.