Tuğrul AKŞAR- 23 Haziran 2025  Yakın bir zamanda Athletich Bilbao’nun mali tabloları açıklandı.  Bu tabloları bir finansçı bakış açısıyla yorumlama yerine, bize bakış açısı verecek bir bütünlük içinde ele almak istedim.

Zira, kulüp sağlam, sağlıklı ve sürdürülebilir mali yapısı, düzenli gelirleri, olumlu sportif performansı ve tüm bunları sağlayan başarılı yönetim yapısıyla, borç batağında olan ve sportif yetersizlik içindeki kulüplerimize çok önemli mesajlar veriyor. Bu yazımda bu kulübü mercek altına alacağım.

2024-25’te Avrupa Ligi’nde İyi İş Çıkarttılar!

UEFA Avrupa Ligi’nde 2024-25 sezonunda süper bir performansla ligden lider çıkıp Avrupa Ligi yoluna devam eden Athletic Club, kendi evlerinde final oynayabilecek olmanın motivasyonuyla yarıfinale kadar çıktılar. Ne yazık ki, yarıfinalde Manchester United’a iki maçta da yenilerek elendiler.  San Mamés Stadyumu'nda oynanan final maçını tribünden seyretmek durumunda kaldılar.

Tüm bunlara karşın Athlethic Club, namı diğer aslanlar, 2024-25 sezonunda La Liga’yı 70 puanla 4.sırada tamamlayarak UEFA Şampiyonlar Ligi’ne direkt katılma hakkı kazandılar.

Yerelden Küresele Bir Başkaldırı

Athletic Bilbao ya da daha çok onların tercih ettikleri isimle Athletich Club, kuruluş felsefesi farklı bir Bask kulübü…Aslında, Athletich Club, zengin bakır madenlerinin bulunduğu Kuzey İspanya’nın eşsiz geleneklerine sahip, milliyetçi Bask bölgesinin en başarılı futbol kulüplerinden birisi. İklimi, doğası, denizi, turizmi ve gastronomisiyle,  sadece yerel oyuncularıyla İspanya’da ve Avrupa’da rekabetini sürdüren Atlas Okyanusu'nun Biskay Körfezi kıyısında yer alan bir liman şehri takımı.  

“Lezama” adını verdikleri akademilerinden çıkarttıkları oyunculardan oluşan, bir sistem ve mücadele kulübü. Altyapıdan yetiştirdikleri sayısız ünlü oyuncuyu satarak sürdürülebilir büyümesini finanse eden, yüz yıldır yerel değerleriyle Real Madrid, Barcelona, Atletico Madrid gibi devlerle İspanyol Ligi’nde rekabet eden, sıradışı bir kulüp.

Rekabet gücünü sadece yeşil sahalarda değil, aynı zamanda ekonomik ve finansal olarak ta sürdürebilme başarısı ve cesareti sergileyebilmiş bir futbol kulübü. 1971’de kurdukları “Lezama”dan yetişen oyuncularını çok önemli paralara dünyanın en büyük kulüplerine satma yeteneğine ve geleneğine sahip bir futbol yapılanması…Bu sayede ekonomik ve finansal refah düzeyini yukarı çeken, her yıl çok ciddi transfer gelirlerine ulaşan bir futbol takımı. Altyapısından yetiştirdiği futbolculardan  Kepa Arrizabalaga’yı 80 milyon euroya Chelsea’ye;  Aymeric Laporte’yi 65 milyon euroya Manchester City’e; Ander Herrara’yı 36 milyon euroya Manchester United’a; Javi Martiniez’i 40 milyon euroya Bayern Münih’e satma başarısına ulaşmış, yerel kalmış ama bir dünya markasına dönüşmüş bir futbol markası…

Yerel Oyuncularla Oynama Cesareti ve Kararlılığı

1911’de oynadıkları Copa del Rey maçında, kurallara uygun olmayan yabancı oyuncu oynattığı gerekçesiyle suçlanan kulüp, bunu milat kabul ederek yalnızca Bask bölgesinde doğan oyuncularla yoluna devam etme kararı verdiğinden bu yana 114 yıl geçti. Yazılı olmayan bir Atletich geleneği olarak, bu kural halen devam ediyor. Sadece 123 yıllık tarihinde Athletic Bilbao, Bixente Lizarazu’yu  (1996 - 97), Aymeric Laporte’yu (2012 - 18) ve şu 23 yaşındaki Dakarlı sol bek Adamo Boiro ile 24 yaşındaki Faslı Maroan Sannadi’yi oynattı.

Barcelona ve Real Madrid’le birlikte La Liga’dan hiç küme düşmeyen üçüncü kulüp olan Athletic Club, bu altyapı ve politikası ve oyun felsefesini İspanya ve Avrupa’da sürdürüyor. 

Altyapıya sıkı sıkıya sarılan, yerellikten asla uzaklaşmayan kulüp ekonomik krizlere karşı da hep dimdik ayakta kalabildi. Ekonomik ve finansal şoklara karşı hep korunaklı oldu. Finansal istikrarını hiçbir zaman kaybetmedi. Borçsuz yapısıyla rekabet gücünü artırdı.  Öylesi zor zamanlardan geçmesine karşın, bu anlayışını, politika ve felsefeni terketmeyen kulüp, 1929’da kurulan La Liga’da 96 senedir Real Madrid ve Barcelona ile birlikte hiç düşmeyen üçüncü kulüp oldu. Bu yapısal ve örgütsel anlayış onları yerelde sekiz kez La Liga şampiyonluğuna taşırken, 24 kez de Kral Kupasını müzelerine götürme başarısına ulaştılar.

Athletic, Bask bölgesinde doğmuş veya yetişmiş yeteneklerle sınırlı oyuncu alımını gerçekleştirdiği için futboldaki en benzersiz politikalardan birine sahip bir kulüp…

Sonuç olarak, kulüp dünyanın dört bir yanından oyuncuları transfer etmek için önemli miktarda para harcamak yerine, oyuncuları akademisi aracılığıyla yetiştirmesiyle bilinen, tanınan bir oyuncu yetiştirme ve geliştirme merkezi.

Neo Liberal Politika ve Küreselleşmeye Karşı Yerel Mücadele Azmi

Athletich’in başka önemli özellikleri ise dünya devleri Real Madrid ve Barcelona ile mücadelesinde yerel kalabilme başarısı gösterebilmesidir. Bu kulüplerin tüm dünyadaki scoutları aracılığıyla kazandığı yeteneklere ve olağanüstü yüksek tutarlı transferlerine karşı, Bask bölgesi içinde saptadığı yetenekli oyuncular aracılığıyla La Liga’da mücadelesine devam edebilme kararlılığına sahip olmasıdır. Neo-liberal küresel politikalara karşı mücadele ve rekabet gücünü sürdürülebilir; mali yapısını sağlıklı ve dengeli tesis edebilmesidir. Bunun için yönetsel politikalarını büyük bir cesaret ve kararlılıkla hayata geçirebilmesidir. 

Athletich Club Sadece Bir Futbol Kulübü Değil!

Athletich sadece bir spor kulübü değil, aynı zamanda bir toplumsal fayda sağlama amaçlı sivil kitle örgütlenmesi…Futbolu kullanarak sosyal fayda yaratmaya odaklı bir kuruluş…

Kulübün bu amaçlar doğrultusunda toplumsal fayda yaratabilmek amaçlı sosyal sorumluluk kapsamında oluşturduğu Athletic Club Foundation çok önemli bir misyona sahip.

Kulüp sosyal sorumluluk projesi kapsamında oluşturduğu Athletich Club Foundation ile BM tarafından yoksulluğu ortadan kaldırmak, gezegeni korumak ve yeni sürdürülebilir kalkınma gündeminin bir parçası olarak herkes için refahı sağlamak amacıyla oluşturulan Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine bağlı olduğunu deklare eden bir futbol kulübü örgütlenmesiyle karşı karşıyayız. Toplumdaki herkes için sürdürülebilir ve adil bir gelecek için somut eylemler öneren bir deklarasyonun altına imza atan bir kulüp.

Tüm dünyada ve yaşanılan toplumda barış ve adaletin sağlanması, bunları koruyacak toplumsal güçlü kurumların oluşturulması için farkındalık yaratmayı amaç edinen; çocuklara ve gençlere yönelik şiddet ve ayrımcılıkla mücadele etmeyi en ön plana koyan; sosyal katılımı, eşitliği, hoşgörüyü ve ekip çalışmasını teşvik eden; açlığa, yoksulluğa ve cinsiyet ayrımına karşı mücadeleyi öncelikleyen; doğayı korumaya, toplumsal eşitliği sağlamaya, evrensel hukuk normlarının tüm insanlar için eşit uygulanmasına ve bu amaçla doğa, toplum ve evren için toplumun tüm bireylerini harekeye geçirmeyi kendisine misyon belirlemiş bir sosyo-futbol örgütlenmesinden söz ediyoruz.

Bu amaçla, sürdürülebilir bir büyümeyi ve kalkınmayı sağlamaya yönelik olarak yerel eylemleri teşvik eden, bireyleri bu uğurda ittifaklar oluşturmaya davet eden bir toplumsal kitle örgütlenmesi ile karşı karşıyayız.

Sağlam ve Sürdürülebilir Mali Yapı Kulübün Rekabet Gücünü Artırıyor

Atletic Bilbao, Haziran 2025 itibariyle 365 Milyon euroluk takım değeriyle, La Liga’nın en değerli dördüncü kulübü konumunda.

La Liga’da devlerle mücadele ederken hiç borçlanmamak, lokal oyuncuları kadroya almak, La Liga’nın en değerli 4.kadrosuna sahip olabilmek, her sezon önemli transfer geliri elde edip buradan gelen fonları altyapıya harcamak, bölgenin en yetenekli oyuncularını bulup onların yetkinliklerini geliştirip takıma monte etmek Atletich Bilbao’nun önemli mali kasları…Bu kaslarını sürekli olarak geliştiren bir kulüp olarak banka hesaplarında da 40 milyon Euro’ya yakın nakit rezerve sahip olan kulüp, yerel kalıp küresel rekabet ederken, bu finansal gücünü kullanıyor.

La Liga’da dernek statüsünde organize olup taraftar tabanlı mülkiyet ile yönetilen Athletich Bilbao, La Liga’daki dört profesyonel futbol kulübünden birisi olarak karşımıza çıkıyor. Diğerleri ise Barcelona, ​​Real Madrid ve Osasuna… La Liga'daki diğer tüm kulüpler bir şirket olarak faaliyet gösteriyor.

30 Haziran 2024 tarihi itibarıyla üye sayısı 43.649'a ulaşmış durumda.

Kulübün Sportif Performansı

Kulüp son altı yıldır Lig sıralamasında istikrarlı olarak yukarıya doğru gitti.

Athletich’in 2009/10 ile 2024/25 arası sportif performansı aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.

2023/24 mali sonuçlarına göre kulüp  2023-24 sezonunu La Liga'yı 5. sırada tamamlayarak Avrupa Ligi'ne katılmaya hak kazanmış, ayrıca finalde Mallorca'yı penaltılarla yenerek Copa del Rey'i kazanmıştı. 2024-25 sezonunda ise La Liga’yı 4.sırada tamamlayarak Şampiyonlar Ligi’ne doğrudan bilet aldılar. 

Finansal Dengesi Bozulmayan Kulüp

Athletic, önceki sezonda olduğu gibi 2023/24'te de finansal dengesini koruyabildi.  Temkinli olmayı hiç elden bırakmayan kulüp,  kulübün kârlılığını belirli ölçülerde aşağı çekse de, olası risklerden oluşabilecek zararlara karşı serbest karşılıklar ayırdı. Bu kapsamda kulüp fonlarından ayrılan 14.2 Milyon euro karşılık özkaynak yapısını güçlendirirken, kulübü ekonomik şoklara ve finansal risklere karşı daha korunaklı kılıyor, mali yapıyı daha sağlıklı ve güçlü hale getiriyor.  

Gelirler %10 Arttı!

Kulüp gelirleri bir önceki döneme göre % 10 artışla 124,5 milyon euroya ulaştı. Oyuncu satışlarından elde edilen kâr ise 6,6 milyon euroya yükseldi. Bu artış, 142,7 milyon eurodan 149,9 milyon euroya (%5) artan faaliyet giderlerinin dengelenmesine olumlu katkı sağladı.

Gelir kalemleri büyümesi bakımından en önemli gelir artışı % 42’lik artışla 23,8 milyon euroya çıkan ticari gelirlerde yaşandı. Maç günü gelirlerinde de %14’lük bir artış kaydedilerek, 32,7 milyon euro maç günü gelirine ulaşıldı. Yayın gelirleri toplam gelirler içinde % 55’lik payı ile önemli bir yer tutuyor. Yayın gelirleri geçen seneye göre %1 aratarak 68 milyon euro olarak gerçekleşti.

Giderler Artıyor Ama Kontrol Altında

Kulübün toplam giderleri ise bir önceki yıla göre %14 artış kaydederek 142,7 milyon euroya ulaşmış olsa da, kulübün mevcut mali yapısı ve nakit akışı dikkate alındığında, kontrol edilebilir düzeyde bulunuyor.

Gider kalemleri içinde en önemli pay ise  % 79’luk payı ile ücret ve maaşlara ait görünüyor. Ücret ve maaşlar bu dönem %14 artarak kulüp rekoru olan 112,8 milyon euroya yükseldi. Giderler içinde oyuncu amortismanı ise bir önceki döneme göre  12,1 milyon eurodan 2,9 milyon euroya yaklaşık dörtte üç oranında azaldı. Diğer giderler de, 26,8 milyon eurodan 29,9 milyon euroya %11 arttı.

Kâr

Diğer merkez liglere kıyasla La Liga ekiplerinin büyük çoğunluğu 2023-24 sezonunda kar açıkladı: Bu kulüplerden 13'ü, 5 milyon euro veya daha az altında kazanç elde etti. En yüksek kar ise 20 milyon euroluk kâr ile Real Madrid’den geldi.

Athletich faaliyetlerinden 6.2 Milyon Euro zarar ederken, oyuncu satışından gelen 6.6 milyon euroluk kar, kulübün 400 bin Euro ile sezonu kapatmasını sağlamış oldu.

Başka bir ifadeyle, Athletic, ligdeki çoğu kulüple hemen hemen aynı seviyede kar açıkladı.

Borçlanma

Kulüp borçlanması sıfır olan kulübün bankalardaki nakit tutarı ise 36.9 milyon euro olarak gerçekleşti. Net borçlanması negatif olan kulüp son iki senede nakit fazlasına sahip görünüyor.

Gelir- Gider Kalemlerindeki Değişim Analizi

Kulübün gelir kaynakları içinde en önemli değişim ticari gelirlerde yaşandı. Ticari gelirlerin toplam gelir içindeki payının yüksek olması nedeniyle ticari gelirlerde yaşanılan olumlu değişim kulüp açısından yaşamsal öneme sahip. Diğer taraftan maç günü gelirlerindeki değişim ile oyuncu satımından elde olunan pozitif gelir (kâr) kulübün finansal dengesini kurmaya yardımcı oluyor. Yüksek bonservis bedelleri kulübün amortismanlarında da önemli artışlara yol açtı.

Kulübü tehdit eden en önemli risk ise oyuncu ücret ve maaşlarındaki artışlar. Bir önceki yıla göre %14 artan ücretler, kulübün ücret/gelir rasyosunu da zorlayacak sınıra ulaşmış durumda. 2023/24 verilerine göre kulübün ücret/gelir rasyosu bir önceki döneme göre 3 puanlık artışla % 91’e yükseldi.

 Sonuç

 Athletich Club ya da Athletich Bilbao, Lezama gibi motoru, benzersiz oyuncu politikası, sıfır borçlu mali yapısı ve taraftar sahipliğiyle, sportif olarak sürdürülebilir başarıyı yakalamış, bu performansıyla bir paha yaratmış özgün bir model. Barcelona ve Real Madrid gibi dünya devlerinin inanılmaz harcamalarıyla kurdukları galaktikos kadrolara ve astronomik transferlere karşı, tamamen yerelden beslenerek rekabet ediyor.  Kuruluş felsefeleri gereğince yerel kalıp küresel mücadele vermeye kurgulanmış bir kulüp yapılanması. Alt yapıya harcadıklarının semeresini alan, her sezon önemli oyuncu satış karı elde eden, takım değeri ve ortaya koyduğu sportif performans bakımından La Liga’nın en değerli dördüncü kulübü. Rekabet yetenekleri sağlam ve sürdürülebilir mali yapı üzerinde yükseliyor. Küresel devlerle yerel kalarak rekabet ederken, sahip oldukları geleneksel değerlerden asla taviz vermiyorlar.

Modelin başarısı her ne kadar güçlü Bask futbol kültürüne dayalı olsa da, modelin barındırdığı bazı riskler de bulunuyor. Örneğin, yerel potansiyelde yetenek havuzu daralıp kulüp yetenek yaratmada sınıra geldiğinde model kendisini nasıl sürdürecek? Bu model istikrarlı olarak sürekli yerelden yetenek çıkartmaya endeksli. Havuzun daralması, kalitenin düşmesi her zaman teorik bir risk.

Öz olarak Athletich’in başarısı büyük ölçüde güçlü bir bölgesel kimliğe ve yetenek havuzuna dayanıyor.

Ancak, bu modelden alınacak en büyük ders: Atletich’in başarılı bir yönetsel yapıyla, yerelden küresele başkaldırabilmesi ve lokal potansiyelini harekete geçirip Barcelona ve Real Madrid gibi kulüplere meydan okuyabilme cesaretine sahip olmasıdır. Kendi gücüne ve modeline güvenmesidir. 

Tablolar, https://swissramble.substack.com/p/athletic-bilbao-finances-202324?  den alınmıştır.

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş