I. GENEL OLARAK

A. Giriş

 Spor kulüplerimizin gerçekleştirdikleri oyuncu transferlerinde karşımıza “menajerlik” adı altında çıkan sporcu temsilciliği olgusu, içeriği pek doldurulmadan ve epeyce yaygın bir şekilde kullanılır bir terim olarak hepimizin zihninde belli belirsiz bir yer edinmiştir. Son zamanlarda, Avrupa’da ve dünyada, sporcu temsilcilerinin hizmetlerinden farklı spor dallarının mensuplarının faydalanmasında gözle görülür bir artış söz konusu olsa da, futbol, menajerlerin katılımının en yüksek oranda söz konusu olduğu spor dalı olarak göze çarpmaktadır. Menajerlerin söz konusu alana iştiraki bilhassa milletlerarası transferlerde görülmektedir.   

Bu çalışmada, uzun zamandan beri varlığını koruyan ancak yakın zamana kadar özel düzenlemelere tabi tutulmamış bir alan olan “futbolda menajerlik olgusu”nun esas itibarıyla nasıl bir faaliyet sahasını düzenlediğini, futbolda menajerliği düzenleyen milli ve milletlerarası kurallarının neler olduğunu ve yanlış menajerlik uygulamalarının menajerler, kulüpler ve oyuncular için ne gibi olumsuz hukuki sonuçlar doğurabileceği konularını ele almaya çalışacağız.

B. Menajerlik Kavramı ve Uluslararası Hukuk Sahasındaki Gelişimi

Genel olarak menajer, ‘bir sporcunun veya sanatçının mesleki işlerini düzenleyen ve yöneten kimse’ olarak ifade edilmektedir. Yakın vakte kadar, spor hukuku alanında özel bir düzenlemeye tabi tutulmadan varlığını sürdüren menajerlik müessesesi, menajerlerin faaliyetleri ile ilgili çeşitli skandalların patlak vermesini takiben inceleme altına alınmıştır. Bu skandallardan en bilinenlerinden biri,  Amerikan Basketbol Ligi NBA’in en fazla sayı üretmiş oyuncusu olarak tarihe  geçen Kerim Abdul Cabbar’ın mağduru olduğu skandaldır. Kerim Abdul Cabbar olayında, menajeri oyuncuya olan sadakat yükümlülüğünü ihlal etmiş, oyuncunun rızası dışında onun parasını kullanarak yatırımlarda bulunmuş ve hatta kendi şahsi borçlarının kapatılmasında bu oyuncunun hesabından çektiği paraları kullanmıştır.

Yukarıda sözünü ettiğimiz skandal ve sporcu menajerlerinin adının karıştığı buna benzer pek çok olay neticesinde, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) bu mesleğe olan yaklaşım olumsuz yönde gelişmiş ve menajerlik mesleğinin saygınlığı ciddi oranda zedelenmiştir. Netice itibarıyla, ABD’de bu olumsuz kanaatleri ortadan kaldırmak ve bu mesleğe saygınlık kazandırmak için menajerliğin, daha sıkı yasal düzenlemelere tabi olan avukatlar tarafından yapılması yoluna gidilmiştir. Bu gelişme nedeniyledir ki günümüzde, ABD’li avukatlar sporcular, kulüpler ve sponsorlar arası arabuluculuk faaliyetlerinde önemli bir rol üstlenmektedirler.

Sporcu menajerliğine özgü olarak yapılan ilk hukuki düzenleme, ABD’de Kaliforniya Eyaleti’nde 1981 yılında yasalaşan ‘Atlet Temsilciliği Kanunu’dur.  Bu konuda Avrupa’da atılan ilk hukuksal adım ise, Fransa’da, 84-610 sayılı ve 16 Temmuz 1984 tarihli ‘Fiziksel ve Sportif Faaliyetlerin Desteklenmesi ve Organize Edilmesine İlişkin Kanun’unda değişiklik yapan 92-652 sayılı ve 13 Haziran 1992 tarihli yasadır.

Uluslar arası alanda sporcu menajerliği faaliyetlerinin büyük oranda artış göstermesi ‘Bosman Kararı’ sonrasındadır.  Avrupa Birliği sınırları içinde sporcuların serbest dolaşımının önündeki engelleri kaldıran bu karar etkilerini sadece AB üyesi ülkeleri değil, aynı zamanda Avrupa Ekonomik Sahasında yer alan diğer ülkeleri de kapsayan seksenin (80) üzerinde ülkede göstermiştir. Tabiatıyla, bu kararın etkilerinin, oyuncuların transferleri ile doğrudan alakalı olan menajerlere de yansıması kaçınılmazdı.

Bu makaleyi kaleme aldığımız 2009 Mayıs ayı itibarıyla dünyada FİFA oyuncu temsilciliği lisansına sahip kişi sayısı 4702’dir. Bu sayının henüz iki sene önce, yani Nisan 2007’de 3225 olduğu göz önünde bulundurulacak olursa, lisanslı oyuncu temsilcisi sayısında ciddi ve sürekli bir artışın söz konusu olduğu tespit edilebilinir. Belirtmiş olduğumuz bu rakam içerisinde  sayı itibarıyla ilk beş ülkenin ve Türkiye’nin yeri şu şekildedir:

Türkiye için 86 olan bu rakam 75 milyon nüfuslu bir ülke açısından düşük görünse bile, dünya futbol endüstrisinin futbolcu fabrikası olarak da isimlendirilen Brezilya’nın 311 menajerinin bulunduğuna dikkat edersek Türkiye’deki 86 rakamının çok da düşük olmadığı kanaatine varabiliriz. Gerçekten de, Brezilya’ya baktığımızda yapılan uluslararası transfer sayılarının çok yüksek olduğunu gözlemlemekteyiz:

II. FIFA ve TFF OYUNCU TEMSİLCİLİĞİ DÜZENLEMELERİ 

Futbol sahasında milletlerarası düzenleme yapma ve bu düzenlemelere milli federasyonların uymasını sağlama yetkinliğine sahip en büyük katılımlı ve en güçlü organizasyon olan FIFA, menajerlik konusunu kapsamlı bir şekilde düzenleyen ‘Lisanslı Oyuncu Temsilciliği Talimatı’nı 10 Aralık 2000 tarihinde, FIFA İcra Komitesinin Roma’da yapılan toplantısı sonrasında, 1 Mart 2001 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere çıkarmıştır.  

Aslında FIFA, menajerlik konusuna ilişkin ilk düzenlemeleri 20 Mayıs 1994 tarihinde kabul etmiş, 11 Aralık 1995 tarihinde de çeşitli tadillerde bulunduktan sonra 1 Ocak 1996’dan itibaren uygulamaya koymuştur. Ne var ki, FIFA’nın yapmış olduğu bu düzenlemelere karşı, Fransa’da mukim menajer Laurent Piau tarafından, Strazburg’daki Avrupa Adalet Divanı İlk Derece Mahkemesinde düzenlemelerin ölçüsüz, ayırımcı nitelikte ve belirsizliklerle dolu olduğu iddiasıyla bir dava açılmıştır. Söz konusu dava, FİFA’nın oyuncu temsilciliği düzenlemelerinde bir takım değişikliklere gitmesi neticesinde Komisyon tarafından 1998 senesinde düşürülmüştür.

Bu dava ve sonucunda yapılan değişikliklere rağmen söz konusu düzenlemelere ilişkin şikayetler sona ermemiş bilakis artarak devam etmiş, sonuçta Avrupa Birliği (AB) Komisyonu FIFA’nın menajerliğe ilişkin düzenlemelerini yeniden ve üç temel rekabet hukuku sorunsalı açısından incelemeye almıştır. İncelemeyi gerektiren üç temel rekabet hukuku sorunsalı şunlardır:

i)                    Lisansız menajerlerden hizmet alan kulüp ve futbolculara uygulanacak  yasak,

ii)                  Oyuncu temsilcisi olarak lisans alan kişilerin durumu ve

iii)                200.000 İsviçre Frankı tutarında kesin teminat tutarı.

FIFA ile Avrupa Birliği arasında süren görüşmelerden sonra FIFA, söz konusu faaliyet sahasına gerçek kişilerin girişinin kolaylaştırılması amacıyla, kesin teminat tutarı talebini 200.000 İsviçre Frankı tutarında sigorta yapılması olarak yumuşatmıştır. Buna karşılık olarak Komisyon, FIFA’nın oyuncu temsilcilerini düzenlemeye tabi tutma yani lisanslama yetkisini tanımıştır.  FIFA ile AB arasında varılan bu uzlaşma sonucunda ‘Lisanslı Oyuncu Temsilciliği Talimatı’ 10 Aralık 2000 yılında yürürlüğe girmiştir.

FIFA Lisanslı Oyuncu Temsilciliği Talimatı’nın her bir milli federasyon tarafından kendi iç düzenlemesi haline getirilmesi bir zorunluluk olarak, söz konusu düzenlemenin başlangıç bölümünde düzenlenmiştir. Bu doğrultuda FIFA’ya üye tüm ülke federasyonları gibi Türkiye Futbol Federasyonu da hazırlamış olduğu ‘Futbolcu Temsilcileri Talimatı’nı 21 Haziran 2003 tarih ve 25151 sayılı Resmi Gazetede yayımlayarak yürürlüğe sokmuştur. Türkiye Futbol Federasyonunun hazırlamış olduğu ‘Futbolcu Temsilcileri Talimatı’nın iç hukuktaki dayanağı ise 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonunun Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile TFF Ana Statüsüdür.

Geçen süre zarfında, FIFA’nın ‘Lisanslı Oyuncu Temsilciliği Talimatı’, FIFA Yürütme Komitesi’nin 29 Ekim 2007 tarihli kararı ile birlikte yeniden gözden geçirilmiş ve 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yeni bir metin yayınlanmıştır. Bu yeni talimatla birlikte FIFA, üye federasyonlardan kendi iç hukuklarında yer alan talimatları 2008 itibarıyla geçerli kılınan yeni metin ile paralel hale getirmeleri için 31 Aralık 2009 tarihine kadar süre tanımıştır. Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), FIFA’nın bu talebini henüz karşılamış ve kendi ‘Futbolcu Temsilcileri Talimatı’nı 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş olan yeni düzenlemeyle paralel hale getirmiş değildir. Bu durumun ülkemiz futbolu açısından uluslararsı bir soruna sebep olmaması için TFF’nin bir an evvel harekete geçmesi ve söz konusu düzenlemeyi yürürlüğe sokacak adımları vakit kaybetmeksizin atması lüzumludur. 

Makalenin bundan sonraki kısmında, ‘FİFA Lisanslı Oyuncu Temsilciliği Talimatı’nın (FIFA Talimatı) ve ‘Türkiye Futbol Federasyonu Futbolcu Temsilciliği Talimatı’nın (TFF Talimatı) önem arz eden düzenlemeleri, FİFA Talimatı temel alınarak ve birbiriyle aynı başlıklar altında, mukayeseli bir anlatış şekliyle aktarılmaya çalışılacaktır.

A. Başlangıç/Amaç 

FIFA Talimatı bağlamında oyuncu temsilciliği kavramı, söz konusu düzenlemenin başlangıç bölümünde, “sözleşme yapılması amacıyla futbolcuları kulüplerle veya kulüpleri birbirleriyle  bir bedel karşılığı bir araya getiren kişi” şeklinde tanımlanmıştır.

TFF Talimatı’nın 1. maddesinde talimatın amacı “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve/veya Türkiye Futbol Federasyonuna tescilli futbolcu temsilcilerinin; Türk uyruklu futbolcu ve/veya kulüpler arasındaki transferler ile yabancı uyruklu futbolcuların Türkiye Futbol Federasyonunda tescilli bir kulübe transferlerine ilişkin faaliyetlerinin usul ve esaslarını belirlemek” olarak tespit edilmiştir.

Bu noktada 2008 FIFA Talimatının 4 üncü maddesinde  yer alan ancak TFF Talimatı’na geçirilmemiş, avukatlar açısından önem arz eden bir düzenleme farklılığına dikkat çekmek isterim:

Avukatların Menajerlik Yetkisi: 

 FIFA Talimatının 4 üncü maddesinde şöyle bir ifadeye yer verilmektedir:

                                   “…

2. Bulunduğu ülke mevzuatı uyarınca avukatlık mesleğini icra etmesine imkân tanınan avukatlar  bir oyuncuyu veya kulübü transfer görüşmelerinde veya sözleşmenin imzalanmasında temsil edebilir.” 

Bu hüküm uyarınca, bulundukları ülkelerin yürürlükte ki kuralları ile uyumlu olmak kaydıyla ruhsat verilmiş avukatlar, lisans sahibi olmadan ve sadece oyuncu tarafından kendilerine verilmiş bir vekâletname ile oyuncunun veya kulübün temsilciliğini yapma imkânına sahip olabilmektedirler.

Ne var ki, FIFA Talimatında avukatlara tanınmış olan bu imkândan Türk Hukukçuları, tabi oldukları 1136 Sayılı Avukatlık Kanununun 11. maddesi sebebiyle faydalanamamaktadırlar. Bu sebepledir ki, FIFA Lisanslı Oyuncu Temsilciliği Talimatında yer alan söz konusu istisnayı düzenleyen maddeye TFF Talimatında yer verilmemiştir.

Avukatlık Kanununun bu amir hükmünden kaynaklandığını belirtmiş olduğumuz söz konusu engel nedeniyle, Türkiye’de hukuki altyapısı olmayan kişilerin ellerine terk edilmek zorunda kalınan menajerlik, bilhassa futbol kulüplerimizin yapmış oldukları maddi miktarı yüksek transfer süreçlerinin iyi yürütülememesinden ötürü ciddi kayıpların yaşanmasına neden olmaktadır.

B. Oyuncu Temsilcisi Lisansı Alma Hakkı  

Bu hak, FIFA Talimatı bağlamında belirli şartlar altında her gerçek kişiye tanınmış bir imkân olarak karşımıza çıkar. Söz konusu düzenlemeye göre oyuncu temsilcisi olmak isteyen kişi, vatandaşlık bağı ile bağlı bulunduğu federasyona ya da son iki seneden beri yasal yollardan ikamet ettiği federasyona yazılı bir başvuruda bulunmalıdır. Başvuruda bulunan kişinin saygın bir itbarı olması gerekir ve bu bağlamda, herhangi bir suç kaydı bulunmayan şahsın saygın bir itibarı olduğu kabul edilmektedir. Gerçek kişiler dışında şirketlerin veya kulüplerin başvuru yapma yetkisi bulunmamaktadır.

TFF Talimatı’nda, futbolcu temsilcisi olmak üzere yapılacak başvuru için gereken şartlar madde 5’de şu şekilde ifade edilmiştir:

“Başvuru için gereken şartlar şunlardır;

a-       Türk vatandaşı olmak veya en az iki yıldır Türkiye de yasal ikametgâha sahip olmak ve çalışma izni bulunmak,

b-      En az lise veya dengi okul mezunu olmak,

c-       Yüz kızartıcı bir suçtan sabıkası bulunmamak ve memuriyete engel bir hali bulunmamak,

d-       FIFA dillerinden en az birini ve Türkçeyi iyi derecede bilmek,           

e-       FIFA, UEFA, Federasyon, herhangi bir kulüp veya bunlarla ilgili herhangi bir kurumda

görevli olmamak,

f-         Mesleki, sosyal ve ahlaki yönlerden iyi anılmak,

g-      Ekli taahhütnameyi imzalayarak Federasyona sunmak,

h-      Federasyonca talep edilecek diğer şartları yerine getirmek.”

TFF Talimatına göre de Kulüpler, şirketler ve sair tüzel kişiler futbolcu temsilcisi olamazlar. Başvuruları TFF tarafından reddedilen adaylar bu işleme karşı yasal süresi içinde Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu’na müracaat edebilirler.

FIFA Talimatı’nın 7. maddesi uyarınca, TFF’ye futbolcu temsilcisi olmak üzere başvuruda bulunan bir kişinin söz konusu başvurusunun reddedilmesi ve bu kararın TFF Tahkim Kurulu tarafından onaylanması üzerine elinde başvurusunu neticelendirmek için bir imkân daha bulunmaktadır, bu imkân, söz konusu kişinin FIFA Oyuncu Statüsü Komitesine başvurmasıdır.  Eğer FIFA Oyuncu Statüsü Komitesi’de başvurunun reddini uygun bulursa o takdirde başvuru sahibi başvuru şartlarını karşıladıktan sonra tekrar başvuruda bulunabilir. FIFA Talimatı’nın önceki halinde, FIFA Oyuncu Statüsü Komitesi başvurunun reddini uygun bulursa o takdirde başvuru sahibi iki yıl boyunca TFF’ye veya herhangi bir milli federasyona futbolcu temsilcisi olmak üzere başvuruda bulunamaması düzenlenmekteydi. Anlaşılan o ki, iki yıllık bir başvurudan men süresini FIFA değiştirme gereği duymuştur, bu gereklilik Avrupa Birliği yargı merciilerinde konunun ele alınması riskinden de kaynaklanmış olabilir. Burada yaptığımız açıklamalarımıza bir hususu daha eklemek lazım ki o da, menajerlik başvurusu FIFA tarafından da geri çevrilen bir gerçek kişinin başvuracağı nihai hukuki merciinin merkezi İsviçre’de bulunan Spor Tahkim Mahkemesi “CAS” olduğudur.

Milli federasyonlar her yıl oyuncu temsilci olmak üzere başvuranları tabi tutacağı iki imtihan yapmak ile yükümlüdür. FIFA her yıl Ocak ve Nisan aylarında, Mart ve Eylül dönemlerinde yapılacak sınavlara ilişkin zorunlu takvimini milli federasyonlara bildirir (FIFA Talimatı’nın 8. maddesi).

Sınavlar, TFF Talimatının 7. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:

“ Yazılı sınavlar yılda iki kere FIFA tarafından belirlenen tarihlerde yapılır.

Sınav tarihleri makul süre öncesinden ve uygun yöntemler ile adaylara duyurulur.

Sınav ücretleri her yıl için Federasyon Yönetim Kurulu tarafından belirlenir ve her sınav için ayrı ödenir. Adaylar, Federasyon tarafından belirlenecek sınav ücretini süresi içinde yatırmak zorundadır. Sınav ücretinin süresinde yatırılmaması halinde başvuru süresinde yapılmamış sayılır.

Sınavda başarılı olabilmek için gereken asgari puan, sınavdan önce FIFA / Federasyon tarafından belirlenir. Futbolcu temsilcisi adayı, Federasyon tarafından belirlenen asgari puanı alırsa başarılı kabul edilir.

Asgari puanı alamayarak sınavda başarısız olan futbolcu temsilcisi adayları tekrar sınava girebilir. Eğer aday, ikinci denemesinden sonra da asgari puanı almayı başaramaz ise, son başarısız olduğu sınavı takip eden iki sınava giremez. Ancak bundan sonra üçüncü kez sınava girebilir. Üçüncü denemesinden sonra asgari puanı almayı başaramayan aday iki yıl süresince tekrar sınava giremez.”

TFF Talimatına göre, futbolcu temsilcisi adayı, belirlenen asgari puanı alarak sınavda başarılı olur ise, bir sigorta şirketinden profesyonel sorumluluk sigortası yaptırmak ve sigorta poliçesini Federasyona ibraz etmek zorundadır. Sigorta poliçesini düzenlenmesinde korunmak istenen hukuki yarar, TFF Talimatına ve/veya ulusal-uluslararası kurallara aykırı hareket eden futbolcu temsilcilerinin faaliyetlerinden doğan futbolcu, kulüp veya başka bir futbolcu temsilcisinin tazminat taleplerini, özellikle futbolcuların transferlerine özgü tüm riskleri karşılamaktır. Bu poliçe, Federasyon tarafından belirlenecek asgari şartları taşıyacak şekilde düzenlenir. Sigorta, poliçe süresi boyunca meydana gelen olaylar ile ilgili olarak poliçenin süresinin bitiş tarihinden sonra yapılacak talepleri de kapsar şekilde düzenlenir.

2001 tarihli FIFA Talimatının 6. maddesinin 4 numaralı alt bendinde, oyuncu temsilcisinin temin etmekle yükümlü olduğu sigorta poliçesinin kapsamı dâhiline alınacak en yüksek tutarın, sigortayı yaptıran oyuncu temsilcisinin cirosu üzerinden hesaplanacağı belirtilmekteyken, 2008 tarihli FIFA Talimatının konuya ilişkin 9. maddesinin 1 numaralı alt bendi ile sigortayı yaptıran oyuncu temsilcisinin cirosu üzerinden hesaplama yönteminden vazgeçilmiş, oyuncu temsilcisinin düzenleyeceği sigortanın faaliyetlerinden doğabilecek tüm riskleri kapsar nitelikte olması gerektiği hükmü getirilmiştir.

2008 tarihli FIFA Talimatı  ile TFF Talimatı’nın yukarıda aktarmış olduğum düzenlemesini ele aldığımızda, her iki düzenlemenin de 2001 tarihli FIFA Talimatında yer verilen düzenlemenin aksine somut ve ölçülebilir bir hesaplama yöntemi sunmadığını görmekteyiz. Kanımca, 2001 FIFA Talimatında düzenlendiği şekliyle oyuncu temsilcisinin temin edeceği sigorta poliçesinin kapsamının söz konusu temsilcinin cirosuna göre tespit edilmesi, ülkemizde yürürlükte olan ve 2008 tarihli FIFA Talimatı ile getirilen düzenlemelerde olduğu gibi konunun federasyonların takdirine bırakılmasına nazaran daha yerinde bir usuldür. TFF Talimatında yer alan bu hüküm nedeniyle, belki de iş hacimleri arasında ciddi farklar bulunan oyuncu temsilcileri arasında ayrım gözetmeksizin tespit edilecek poliçe kapsam tutarları, hakkaniyete aykırı sonuçlara yol açabilmesinin yanında menajerlik mesleğine girişte bir bariyer olma niteliğine de bürünebilir.   

Futbolcu temsilcisi yukarıda belirlenen şartlara uygun profesyonel sorumluluk sigortasını yaptıramaz ise alternatif olarak, bir İsviçre Bankasından 100.000 İsviçre Frankı tutarında banka garantisi verebilir. Profesyonel sorumluluk sigortası ile aynı amaçlara sahip olan bu garanti geri alınamaz ve sadece FIFA tarafından kullanılabilir. Garanti miktarı, zararın gerçekleşmesi durumunda ilgili tarafa ödenecek azami tutarı yansıtmaz. Zararın banka garantisi tutarını aşması durumunda banka garantisi ile karşılanamayan bedelden futbolcu temsilcisi bizzat sorumludur.

Sınavda başarılı olan futbolcu temsilcisi adayının lisans alabilmesi için yukarıda belirlenen yükümlülükleri yanı sıra, ayrıca futbolcu temsilcisi olarak hareket ettiğinde bu talimatta belirlenen prensiplere uymayı taahhüt ettiği, Federasyon tarafından hazırlanan taahhütnameyi imzalaması zorunludur (2008 tarihli FIFA Talimatı’nın 11. ve TFF Talimatı’nın 10. maddesi).

Futbol Federasyonu tarafından düzenlenen Lisans, kişisel olup hiçbir surette başkasına devir ve/veya temlik edilemez. Lisans, süresiz olarak düzenlenir. Ancak her yıl Federasyon tarafından vize edilir. Futbolcu temsilcisi, Federasyon Yönetim Kurulu tarafından belirlenen yıllık vize ücretini öder ve gerekli görülen bilgi ve belgeleri sunarak lisansının süresini uzatır.

C. Lisansı Futbolcu Temsilcilerinin Hak ve Vecibeleri 

Lisansı Futbolcu Temsilcilerinin Hak ve Vecibeleri konusu FIFA Talimatı’nın aynı başlıklı IV. Bölümünün 19. ve devamı maddelerinde, TFF Talimatı’nın ise 12. maddesinde düzenlenmiştir.

TFF Talimatı’nın 12. maddesinin konuya ilişkin düzenlemesi şu şekildedir:

“ Futbolcu temsilcileri;   

-    Herhangi bir kulüp ile geçerli bir sözleşmesi olmayan veya sözleşmesi sona eren futbolcular ile transfer görüşmeleri yapma,

-    Transfer görüşmelerinde herhangi bir kulüp veya futbolcuyu temsil etme ve/veya genel mevzuata uygun vekâletname ile temsil ettiği kişi adına sözleşme yapma, (Sözleşmeye, vekâletname ile temsil ettiği kişinin nam ve hesabına imza atan temsilcinin adının ayrıca yazılmasına gerek yoktur.)

-    Gerekli vekâletnameyi ibraz kaydı ile futbolcu adına Federasyon nezdinde idari işlem ve kararlar açısından başvuruda bulunma hakkına sahiptirler.

Ancak, futbolcunun üçüncü kişiler ile mevcut ihtilaflarına ilişkin ve yargısal netice doğuracak talep ve başvurular ancak futbolcunun kendisi veya gerekli vekâletnameye sahip T.C. vatandaşı bir avukat tarafından yapılabilir.

Futbolcu temsilcileri bu hak ve yetkilerini kullanır iken;

-                FIFA, UEFA ve Federasyonun statü ve talimatlarına uymak,

-                Katılımı ile yapılan her işlemin FIFA, UEFA ve Federasyonun statü ve talimatlarına uygun olmasını sağlamak,

-                Bir kulüp ile sözleşmesi devam eden bir futbolcunun, sözleşmeyi zamanından önce feshetmesini temin için girişimde bulunmamak, mevcut sözleşmelerde yazılı bulunan hak ve görevlere müdahale etmemek,

-                Transfer görüşmelerinde taraflardan birini temsil etmek,

-                Talep halinde Federasyona ve/veya FIFA’ ya gerekli bilgi ve belgeleri eksiksiz olarak vermek,

-                İmzaladığı tüm sözleşmelerde kendi isim ve imzası ile temsil ettiği tarafın (kulüp ya da futbolcunun) adının açıkça belirtilmesini sağlamak,

-                Katılımı ile yapılan işlemlerin yürürlükte bulunan mevzuata uygun olmasını temin etmek,

-                Federasyon veya FIFA tarafından düzenlenen tüm eğitim çalışmalarına katılmak,

-          Yılda en az bir kere, çalışanlarının listesini, çalışmaya başlamalarından en az üç ay önce Federasyona yazılı olarak bildirmek ve listedeki her değişiklikten derhal Federasyonu haberdar etmek (Değişiklik Federasyona bildirildiği tarihten itibaren yürürlüğe girer) zorundadırlar.

Futbolcu veya kulüp ile arasındaki sözleşmede kendisine münhasır yetki verilmeyen futbolcu temsilcisinin, hizmetlerinden yararlanılarak imzalanan transfer sözleşmesini yanında katıldıkları taraf ile birlikte açık kimliğini ve sıfatını yazarak imzalaması zorunludur. Aksi takdirde herhangi bir hak iddiasında bulunamaz.

Münhasır sözleşmesi futbolcu tarafından haklı bir sebebe dayanmadan feshedilen temsilci, feshedilen sözleşmenin süresi içerisinde futbolcunun yapacağı transfer sözleşmelerinden münfesih sözleşmelerde yer alan hükümler çerçevesine tazminata hak kazanır.”

Bu başlıkta avukatlar açısından dikkat edilmesi gereken bir husus, futbolcunun üçüncü kişiler ile mevcut ihtilaflarına ilişkin olan ve yargısal netice doğuracak talep ve başvuruların ancak futbolcunun kendisi veya gerekli vekâletnameye sahip T.C. vatandaşı bir avukat tarafından yapılabilmesidir. Örneğin, Futbol yönetim ve disiplin kurullarının verecek oldukları cezalara itirazlarda bulunmaya veya bu kurumlara yapılacak yargısal netice doğuracak talep ve başvuruları yapmaya menajerler değil sadece avukatlar yetkili kılınmıştır.

Futbolcu temsilcilerinin vecibeleri ve bunları ihlalleri durumunda karşılaşacak oldukları müeyyideler konusuna örnekler verilmek suretiyle aşağıda değinileceğinden, bu başlık altında yer verdiğimiz Talimat’ta bulunan düzenlemeler derinlemesine ele alınmayacaktır.

D. Futbolcu ve Kulüplerin Vecibeleri 

TFF Talimatı’nın 10. maddesinde düzenlenmiş bulunan bu başlık altında futbolcuya veya kulübe düşen temel sorumluluk, bir temsilci ile münhasır sözleşmesi bulunulması halinde başka bir temsilcinin hizmetinden yararlanmamaktır. Bu hükme rağmen, futbolcunun veya kulübün münhasır yetkiye sahip temsilcinin hizmetinden yararlanmadan sözleşme imzalamaları halinde ilgili taraflar bu durumu transfer sözleşmesine açıkça yazmak zorundadırlar. Bu yükümlülüğe aykırı davranılması halinde, münhasır yetkili temsilcinin sözleşmesel hakları saklıdır.

E. Futbolcu Temsilcisi Sözleşmesi 

Futbolcu temsilcisi sözleşmesi TFF Talimatı’nın 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu talimat uyarınca futbolcu temsilcisi, temsil ettiği kulüp veya futbolcu ile örneği Federasyon tarafından hazırlanmış futbolcu temsilcisi sözleşmesi imzalamak zorundadır. Sözleşme, TFF Talimatı’nın ekinde yer alan örneğine uygun olarak en fazla iki senelik bir süre için yapılabilir. Sözleşme, tarafların karşılıklı anlaşması ile yazılı olarak yenilenebilir, ancak sözleşmenin, süresinin bitiminde kendiliğinden uzayacağına dair hükümler geçersizdir.  

Sözleşmenin imzalanmasında ve sonrasında yapılması gereke çeşitli usulü işlemler vardır ve bu işlemler TFF Talimatı’nın 14. maddesinin üçüncü paragrafında şu şekilde düzenlenmiştir:

“ Sözleşmenin dört nüsha olarak düzenlenmesi ve tümünün taraflarca imzalanması şarttır. Birer nüsha taraflarda kalmak kaydı ile diğer iki nüshadan birisinin, sözleşmenin imzalanmasından itibaren en geç 30 gün içinde Federasyona, diğerinin de sözleşme yapılan kulüp veya futbolcunun tescilli olduğu ulusal Federasyona tescil için sunulması şarttır. Federasyonun sözleşmede değişiklik yapılmasını talep etme ya da sözleşmeyi tescil etmeksizin iade hakkı saklıdır. Federasyon tarafından tescil edilmeyen sözleşmelere dayanarak Federasyon nezdinde talepte bulunulamaz.”

FIFA Talimatı’nın 19. maddesinin dördüncü bendi ve TFF Talimatı’nın ilgili hükmü uyarınca, futbolcu temsilcisi sözleşmesinde futbolcu temsilcisine ödenecek ücret tutarının, ödeme şeklinin ve sair esaslı şartların belirlenmesi zorunludur.

Sözleşmeden kaynaklanan her türlü damga resmi ve diğer mali yükümlülükler temsilciye aittir. Bunların ödenmiş olduğuna dair belge Federasyona sunulmadan sözleşme tescil edilmez.

TFF Talimatı’nın 14. maddesinin alıncı paragrafın uyarınca, futbolcu temsilcisi ile futbolcu, ödenecek ücret tutarı üzerinde anlaşmaya varamazlar ise ve/veya sözleşme bu ücreti belirlemeye elverişli değil ise, futbolcu temsilcisi, kendi katılımı ile futbolcunun gerçekleştirdiği transfer sözleşmesinden futbolcunun alması gereken yıllık brüt gelirin (parasal kıymeti olan sair unsurlar, örneğin; daire, araba, prim, ikramiye bu tutara dahil edilmez) % 5’i tutarında tazminat talebinde bulunabilir. Aynı oran 2001 tarihli FIFA Talimatı’nın 12. maddesinin beşinci ve sekizinci bentlerinde düzenlenmiş bulunmaktaydı, fakat 2008 tarihli yeni FIFA Talimatı’nın 20. maddesinin dört numaralı alt bendi uyarınca bu oran %3’e indirilmiştir. Görüleceği üzere, şu an itibarıyla TFF düzenlemesiyle FIFA’nın mevcut düzenlemesi arasında bu önemli sayılacak konuda bir ayrılık söz konusudur ve bu hususun 31 Aralık 2009 tarihine kadar giderilmesi gerekir.

Sözleşmede ücretin maktu olarak belirlenmediği hallerde, futbolcu temsilcisinin futbolcu adına katıldığı transfer sözleşmesi, sözleşmeden daha uzun süreli ise futbolcu temsilcisi sözleşmenin süresinin bitiminden sonra dahi yıllık ücret üzerinden komisyon talebinde bulunabilir. Bu durum, futbolcunun transfer sözleşmesinin süresinin bitimine kadar veya futbolcunun bu futbolcu temsilcisinin yardımı olmadan yeni bir sözleşme imzalamasına kadar sürer.

F. Cezaya İlişkin Hükümler

Gerek FIFA Talimatı’nda gerekse bu düzenleme temel alınarak çıkarılan TFF Talimatı’nda futbolcu temsilcilerinin, futbolcuların ve kulüplerin söz konusu belgelerde yer verilmiş kaidelere uymamalarının neticesinde milli ve milletlerarası federasyonlar tarafından cezalandırılacakları belirtilmiştir. 

Futbolcu temsilcilerinin kendi faaliyet alanlarına ilişkin düzenlenmiş kaidelere uymamalarının neticesinde maruz kalacakları cezalar konusu TFF Talimatının 15. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre söz konusu Talimat ile belirlenen haklarını kötüye kullanan, bu talimatta belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmeyen, bu talimat hükümlerine aykırı hareket eden futbolcu temsilcileri hakkında, fiilin ağırlığı, niteliği, tekrar durumu nazara alınarak birlikte ya da ayrı ayrı şu cezalar uygulanır:

- uyarı, kınama,

- para cezası,

- lisansın askıya alınması cezası,

- lisansın iptali cezası,

Futbolcu temsilcisinin, bu talimatta belirtilen lisans alımı için gerekli koşullardan herhangibirisini sonradan kaybetmesi ve/veya futbolcu temsilcisinin Federasyon, FIFA ve UEFA statü ve talimatlarına aykırı hareket etmesi durumunda, lisans için gerekli şartların yerine getirilip eksikliğin giderilmesi ve talimatlara uygun hareket edilmesi için futbolcu temsilcisine Federasyon tarafından uygun ve nihai bir süre verilir. Bu süre içinde de eksikliğin giderilmemesi durumunda lisans Federasyon tarafından iptal edilir. Lisansın iptal edilmesi, futbolcu temsilcisinin tüm haklarının ortadan kalkması neticesini doğurduğu gibi futbolcu temsilcisi iptal tarihinden itibaren iki yıl süre ile sınava dahi kabul edilmez (TFF Talimatı madde 15, paragraf 3 ve 4)

Futbolcuların ve kulüplerin kendi faaliyet alanlarına ilişkin düzenlenmiş kaidelere uymamalarının neticesinde maruz kalacakları cezalar konusu TFF Talimatının 16. maddesinde ve bir arada düzenlenmiştir. Söz konusu madde hükmü şu şekildedir:

“ Futbolcular ve kulüpler ancak bu talimatta belirlenen şartlara uygun olarak Federasyon tarafından düzenlenmiş lisansa sahip futbolcu temsilcilerinin hizmetlerinden yararlanabilir ve bu temsilciler ile sözleşme imzalayabilirler. Futbolcuların ve kulüplerin bu talimata uygun olarak verilmiş, geçerli bir lisansı bulunmayan kişilerle temsilcilik sözleşmesi imzalamaları ya da hizmetlerinden yararlanmaları yasaktır.

Bu yükümlülüklerine ve/veya bu talimatta belirlenen diğer yükümlülüklerine aykırı hareket eden futbolcu ve kulüpler hakkında;

-                uyarı, kınama,

-                para cezası,

-                bir aya kadar hak mahrumiyeti cezası

fiilin ağırlığı, niteliği, tekrar durumu nazara alınarak birlikte ya da ayrı ayrı uygulanır.”

            Talimat metninden de anlaşılacağı üzere futbolcuların ve kulüplerin en temel ödevi ancak ve ancak, bu talimatta belirlenen şartlar.

Av. M. Emin ÖZKURT

  Bu e-Posta adresi istek dışı postalardan korunmaktadır, görüntülüyebilmek için JavaScript etkinleştirilmelidir

Kaynak: http://www.sporhukuku.org/makaleler.php

{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş