Alpay Köse- 26 Haziran 2025 Paralimpik sporlarda sınıflandırma sistemi, yıllardır eşitlik tartışmalarının merkezinde yer alıyor. Her sporcu, kendi fiziksel durumuna göre belirlenen kategorilerde yarışıyor.

Ancak bu sistemin “ne kadar adil uygulandığı” zaman zaman hem sporcular hem de kamuoyu nezdinde sorgulanıyor. Son olarak, ABD’li para bisikletçi David Berling’in Uluslararası Paralimpik Komite’ye (IPC) karşı açtığı dava bu tartışmaları hukuki zemine taşıdı.

Berling’in itirazı, kendi sınıfına değil, rakip bir sporcunun sınıflandırmasına yönelikti. Çünkü mevcut IPC kuralları, sporcuların yalnızca kendi sınıflandırmalarına itiraz edebilmesine olanak tanıyor. Rakip sporcunun yanlış sınıfta yarıştığını düşünüyorsanız, yapabileceğiniz hiçbir şey yok. İşte Berling bu çıkmazı Köln Eyalet Mahkemesi’ne taşıdı.

Mahkeme kararı ise son derece çarpıcı: IPC’nin bu uygulaması, temel haklara ve Avrupa hukukuna aykırı bulundu. Karara göre bir sporcunun adil bir yarış ortamı talebi, yalnızca kendisiyle değil, rakiplerinin uygun şekilde sınıflandırılmasıyla da doğrudan bağlantılı. Dolayısıyla bir sporcunun rakibinin sınıflandırmasına itiraz edememesi, yargı denetiminden uzak bir alan yaratıyor ve bu durum kabul edilemez bulunuyor.

Kararın gerekçesi, spor hukukunun özerklik ilkesiyle temel haklar arasındaki dengenin ne kadar hassas olduğunu bir kez daha gösteriyor. Spor federasyonları kamusal işlev gördüklerinde, sporcuların haklarını sınırlayan kuralların bağımsız yargı tarafından denetlenmesi kaçınılmaz hale geliyor. Köln Mahkemesi de tam olarak bunu yaptı: IPC’nin sınırlayıcı hükmünü geçersiz saydı ve ihlalin devamı halinde para cezası tehdidinde bulundu.

Bu karar, sadece Berling’in lehine sonuçlanmış bir dava değil. Aynı zamanda Paralimpik sistemde yıllardır tartışılan “sınıflandırma manipülasyonu”na karşı hukuk eliyle verilmiş güçlü bir yanıt. Bundan sonra IPC’nin ya yeni bir itiraz mekanizması kurması ya da bu yetkiyi uluslararası federasyonlara devretmesi gerekecek.

Spor hukuku açısından bu dava, şu temel soruyu tekrar gündeme getiriyor: “Sporcu hakları” sadece kendi alanımızla mı sınırlı, yoksa adil bir müsabaka ortamını hep birlikte mi korumalıyız?Görünen o ki, artık ikinci yol yargı kararlarıyla şekilleniyor.

Kaynakça:

1. LG Köln, 12.09.2024 tarihli karar özeti

2. Wieschemann.eu – David Berling v. IPC

3. ABAD, Bosman ve Meca-Medina Kararları

Av. Alpay Köse

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş