H.Alpay Köse- 7 Mart 2013 Sporda şiddet Dünya genelinde spor organizasyonlarının en önde gelen problemlerinden birisini teşkil etmektedir.

Nitekim ülkemizde de spor sahalarında yaşanan şiddet eylemlerinin gittikçe artan boyutlara ulaşması ve durumun statlarda cinayetlere[1] ve şehir sokaklarında gerek polis ile gerek ise taraftarların kendi aralarında adeta bir meydan muharebesini andırır çatışmaları sorunun boyutlarını katlanılmaz hale getirmiştir. Bunun sonucu olarak her ne kadar 5149 sayılı sporda şiddeti önlemeye ilişkin bir yasa bulunsa da yeterli görülmeyerek yeni bir yasa hazırlığına gidilerek 6222 Sayılı Sporda Şiddeti Ve Düzensizliği Önleme Yasası çıkarılmıştır[2].

Kanunda özellikle taraftar eylemlerine karşı ciddi yaptırımlar öngörülmüş ve bazı suçlardan 5 yıla kadar hapis cezası verilmesi düzenlemiştir. 5149 sayılı kanunun aksine uygulayıcılar kanunu uygulama noktasında daha motive olmuşlar ve nitekim bunun ilk sonuçları kanunun çıkmasından kısa bir süre sonra büyük olayların yaşandığı Bursaspor-Beşiktaş maçında görülmüştür[3]. Çıkan olaylar sonucu 51 taraftarın tutuklanması bir anda spor kamuoyunda şok etkisi yaratmış ve uzun bir süre saha olaylarında ciddi azalmalar olmuştur. Maalesef kanun içeriğinde Şike ve Teşvik Priminin de suç olarak tanımlanması ve ardından 3 Temmuz 2011 Şike soruşturmasının gelmesi sonucu kanun “Şike Kanununu” ismi ile anılmaya başlanmış ve bir süre sonra Şike suçunu işleyenlere verilecek cezalarda indirime gidilmesi amaçlanmış ancak neden olduğu anlaşılamaz biçimde taraftarlara verilebilecek cezalarda da ciddi indirime gidilmiş ve cezalar para cezasına ya da ertelenebilecek sınırın altına indirilmiştir[4]. Bu durum kanunun bu anlamda şiddetle mücadelesini büyük ölçüde ortadan kaldırmıştır.

Ancak kanunda özellikle şiddetin en büyük müsebbibi olan “holigan” tabir edilen şiddeti bir amaç olarak edinmiş taraftarlar ile mücadele amacı ile “Seyirden Ysaklanma” tedbir ve cezası da getirilmiştir[5].            Bu maddeye göre 6222 sayılı kanundan veya atıfta bulunduğu mevzuattan hüküm giyen herkese güvenlik tedbiri olarak müsabakaları seyretmesi yasaklanması gerekmektedir. Madde içeriğinde seyirden yasaklanma ayrıca tanımlanarak “Seyirden yasaklanma ibaresinden kişinin müsabakaları ve antrenmanları izlemek amacıyla spor alanlarına girişinin yasaklanması anlaşılır” denmektedir. Buna ilaveten maddede seyirden yasaklanmanın mahkemece verilmesinin gerekmediği ve savcılıkça soruşturma açıldığı anda savcı tarafından uygulamaya konulacağı da belirtilmektedir[6]. Burada amacın şiddete karışmış kişinin ivedilik ile spor sahalarından ayıklanması olduğu açıkça görülmektedir. 

Maalesef bu maddenin uygulanmasında ciddi sıkıntılar ve kafa karışıklıkları bulunmaktadır. Bunun ilk örneği 3 Temmuz şike soruşturmasında yaşanmıştır. Soruşturma başladığı anda savcılıkça bu konu da bir karar verilmesi gerekmekte iken ancak iddianame hazırlanıp mahkemeye sunulduğu anda yani soruşturmanın başlamasından yaklaşık 5 ay sonra şüpheliler hakkında seyirden yasaklanma kararı verilmiştir. Ancak seyirden yasaklanma taraftar, futbolcu, antrenör veya yönetici ayrımı yapılmadan bütün şüpheliler hakkında verilmiştir. Madde metni incelendiğinde gerçekten bir ayrıma gidilmeden “Kişinin, bu Kanunda tanımlanan veya yollamada bulunulan ilgili kanunlardaki suçlardan dolayı” denerek bir ayırıma gidilmediği görülmektedir. Buna karşın aslında bu tedbirin futbolun izleyenleri pozisyonunda olan kişilere yönelik olduğu kanunun genel amacından ve maddenin ruhundan anlaşılmaktadır. Nitekim bu durumu değerlendiren mahkeme bu tedbiri kaldırmıştır.

Bunun yanı sıra kanunun uygulamasında ortaya çıkan bir diğer problem hakkında bu tedbir uygulanan kişinin takımın maçları sırasında karakola başvurma düzenlemesinden kaynaklanmaktadır. Kanunda bu düzenlemenin yeterli olmaması nedeni ile kanunun uygulama yönetmeliği[7] çıkarılmış ancak bu husus yine de uygulamada kafa karışıklığına yol açmaya devam etmiştir.

Bunun en somut örneği kamuoyunu dikkatinin yeniden sporda şiddet konusuna yoğunlaşmasına neden olan ve şiddetin sadece futbolda olmadığını gösteren Beşiktaş – Galatasaray tekerlekli basketbol maçı sırasında yaşanan olaylardır. 9 Aralık 2012 de oynanan maç sırasında –saha da bir gerginlik olamamasına karşın- seyirciler arasında arbede yaşanmış, engelli sporcuları zor durumda bırakan şiddet olayları meydana gelmiş ve polisin kapalı ortamda biber gazı kullanmak zorunda kalması ile dünya medyasına yansıyan kötü görüntüler ortaya çıkmıştır[8]. Bunun üzerine polis 16 taraftarı olaylara karıştıkları gerekçesi ile gözaltına almış ve savcılık tarafından bu kişiler için –doğru olarak- seyirden yasaklanma kararı verilmiştir. Ancak olay dava aşamasına geldiğinde bir kısım sanıklar vekilleri mahkemeye “müvekkillerinin Galatasaray takımı taraftarı olduğu, Galatasaray takımının sporun 14 dalında mücadele ettiğini, seyirden yasaklanma gereği müvekkillerinin her maçta imza atmalarının gerektiği bunun anlamın nerde ise her gün karakola gitmek olduğunu” belirterek bu yasağın kaldırılmasını talep etmiştir. Mahkeme ise talepleri haklı bularak yalnız talep edilen kişilerin değil sanıkların tamamının cezasını kaldırmıştır.

Burada öncelikle seyirden yasaklanmanın tanımı ile bu tedbirin uygulanması hususunda ki yöntemlerin birbirinden ayrılması gerekmektedir. Zira uygulamada seyirden yasaklanma halinin sadece ilgili takımın maçları sırasında imza verileceği kuralı nedeni ile sanki sadece o maç sırasında etkili olacağı şeklinde bir yanlış kanaate neden olabilmektedir. Seyirden yasaklanmanın anlamı; hakkında bu tedbir uygulanan kişinin hiçbir spor müsabakasını veya antrenmanını izleyememesi ve bu amaçla statlara ya da antrenman sahalarına asla girememesidir.

Hakkında seyirden yasaklanma tedbiri verilen kişinin karakola başvurma zorunluluğu konusuna gelinecek olunursa; öncelikle ortaya konulması gereken bu kişinin hangi takımın ve hangi maçlarında karakola başvurması gerekmektedir. Aslına bakılırsa uygulamada imza atma zorunluluğu olarak geçmesine karşın kanun metninde “bulunduğu yere en yakın genel kolluk birimine başvurmakla yükümlüdür[9]” şeklinde geçmekte olduğundan kanunen imza atma gibi bir yükümlülük olduğu da söylenemez. Yukarıda değinilen bir kulübün birden çok dalda mücadele eden birden çok takımı olması halinde her takımın maçında karakola gitmesi gerekip gerekmediği konusu ise; kanun metni incelendiğinde bu konuda açık bir hüküm olduğu rahatlıkla görülmektedir. Kanunun “spor müsabakalarını seyirden yasaklanan kişi, yasaklama kararının sebebini oluşturan fiilin işlendiği müsabakanın tarafı olan ve taraftarı olduğu takımın katıldığı spor müsabakalarının yapılacağı gün[10]” kişinin karakola gitmesi gerektiğini belirtmektedir. Burada iki kriter getirmekte kanun koyucu birincisi; yasaklanma kararının sebebini oluşturan fiilin işlendiği müsabakanın tarafı olan takım. Yani karakola gidilecek maçı oynayan takımın yasaklanma fiilinin işlendiği müsabakanın taraflarından biri olması gerekmekte. İkinci kriterde ise müsabakanın hangi tarafı olan takımın maçında karakola gidilmesi gerektiği tanımlanarak; taraftarı olduğu takım denilmektedir. Buradan açıkça anlaşıldığı üzere seyirden yasaklanan kişi sadece bir takımın oynadığı maçlarda karakola gitmelidir. Söz gelimi Galatasaray – Beşiktaş tekerlekli basketbol maçında seyirden yasaklanan bir taraftar, sadece maçı izlerken taraftarı olduğu tekerlekli basketbol takımının maçları sırasında karakola gitmek zorundadır.

Ancak yine tekrar etmek gerekirse bu kişiler kendi takımlarının maçları sırasında karakola gideceklerse de diğer hiçbir takımın spor müsabakasını izlemek amacı ile spor sahalarına gidemeyecekleri aşikârdır. Burada bu kişilerin sahalara girmemesinin sağlanması için çıkarılan yönetmelik ile emniyet, TFF ve ilgili takımlara bazı yükümlülükler ve imkanlar getirilmeye çalışılmaktadır[11].

Burada gündem olduğundan bir sporcu hakkında seyirden yasaklanma tedbirinin verilip verilemeyeceği, verilirse bu sporcunun mesleki faaliyeti olan müsabaka ve antrenmana çıkmak amacı ile spor sahasına girip girmeyeceği hususu da tartışmalıdır. Burada bakılması gereken kanunun amacının ne olduğu hususudur. Kanunun koyucu bu kanun ve bu madde ile şiddete yol açan kişilerin bir süre spor sahalarından uzak kalmasını istemiştir. Ancak madde başlığından da açıkça anlaşılacağı üzere yasaklanan konu “seyir” dir[12]. Yani kişinin spor müsabakası ya da antrenmanını seyretmesi yasaklanmaktadır. Ancak sporcular hiç tartışmasız olarak spor müsabakalarını icra etmektedirler. Dolayısı ile hiçbir halde bir sporcu hakkında bu tedbir verilmiş olsa dahi sadece sporcu müsabakaları ya da antrenmanları seyretme amacı ile spor alanlarına girmek istemesi halinde hakkında uygulanabilir.

Uygulaması kanunun yeniliğinden dolayı sık rastlanmayan seyirden yasaklama tedbiri uygulanırken mutlaka bazı aksaklıklar ve yanlışlıklara rastlanacaktır, ancak uygulama da kanunun amacı dikkate alınmalı ve şiddete karışan kişilerin spor sahalarından uzak tutulması için getirilmiş ve gerekli olan bu tedbir hassasiyetle uygulanmalıdır.{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş