Sebahattin Devecioğlu- 9 Mart 2013 Her kurumun var oluşunun bir amacı vardır. Özel sektörde var oluş amacı paydaş değerini yükseltmek olarak genellenebilirken kamu saektöründe amaç genellikle bir hizmetin yerine getirilmesi veya kamu yararına olacak faydalı bir sonucun elde edilmesidir.

Kurumun yönetilmesinin tanımı bu amacı gerçekleştirmek için koyulan hedeflere ulaşmaktır. Amaç ne olursa olsun hedeflere ulaşmak demek, her türlü riskle karşı karşıya kalmak demektir. Hal böyleyken yönetimin görevi, amaca ulaşma imkanının en üst düzeye çıkaracak şekilde risklere karşılık vermektir.

Risk insan faaliyetlerinin olduğu her yerde kaçınılmazdır. Kişilerin kendi faaliyetlerinde, özel sektörde ve kamu sektöründeki faaliyetlerde kendini gösterir. Temel bir kavram olarak risk çeşitli şekillerde tanımlanabilir. Risk; Kurumsal amaçları olumsuz etkileyebilecek olayların gerçekleşme olasılığını ifade etmektedir. Günümüzde kurumların karşı karşıya olduğu küreselleşme, yeni kurumsal ortaklıklar, iş dünyasında hareketliliğin artması, sürekli değişim gibi durumlar; karşılaştıkları risklerin de çoğalmasına neden olmaktadır.

Futbol yönetim ve organizasyonlarının son yıllarda, bir ekonomik faaliyetler bütünü içerisinde düşündüğümüzde, ekonomi yönetimini genel ve ilke ve kurallarının, futbol ve kurumlarını da bire bir ilgilendirdiğini görmekteyiz. Kulüplerin yönetim şekilleri ve uygulamaları, ürün satışları, hizmet üretimleri, televizyon, reklam, sponsorluk gibi gelirleri ile giderleri bir işletme mantığında ele alınarak değerlendirilme mecburiyetleri bulunmaktadır.  Nitekim UEFA uygulamaları da, futbol kulüplerinin bir işletme mantığı ve disiplini içerisinde yürütülmesini öngörmektedir.  

Futbolun üst yapıları bu amaçlar doğrultusunda spor kulüplerinin sağlıklı bir yapıya kavuşturulmasına yönelik kriterler geliştirmişlerdir. bunlar; Sportif, Altyapı, Personel, İdari ve Mali kriterler olarak belirlenmiş ve A,B,C kategorilerinde derecelendirilerek zorunlu yerine getirilmesi olan durumlar bulunmaktadır. Ayrıca futbolda mali yapıların iyileştirilmesi için yeni arayışlara giren futbolun üst yapıları, futboldaki kayıt dışı ekonomiyi önlemek, kara para trafiğini aza indirmek için, yeni kontrol mekanizmaları oluşturmakta ve uygulamaktadırlar.

UEFA’nın Finansal Fair-Play olarak belirlemiş olduğu kontrol mekanizması ise bir çok alt başlığı kapsamak da olup burada temel amaç olarak da kulüplerin mali açıdan kurumsal bir standart kazanması ve disipline edilmesini sağlamak olarak değerlendirilmektedir. Gerek UEFA Kriterlerinin gerekse Finansal Fair-Play uygulamalarının hayat geçirilmesi ile birlikte yapılan s on yıllardaki değerlendirmeler ve raporlarda mekanizmanı işlediği görülmektedir.

Örneğin ; UEFA Lisanslama ve Finansal Fair Play Departmanı tarafından 53 üye ülkede, 670 üst ligde yapılan analizler sonucu yayımlanan 5'inci karşılaştırmalı lisanslama raporunda, tüm Avrupa'nın en üst liglerinde mücadele eden kulüplerinin gelirlerinin, 2011 yılında 2007'den beri yüzde 24 artışla 13,2 milyar avroya yükseldiği, toplam borçlarının da yüzde 10'luk azalışla 7,7 milyar avroya düştüğü ifade edilmektedir. Raporda, personel ve transfer için yapılan harcamaların 2007'den beri ''yüzde 62 gibi dramatik bir oranla'' yükselerek kulüp gelirlerinin yüzde 71'ini oluşturduğu bildirilmiştir. Raporda, incelenmiş 2011 finansal yılının sonunda, en üst liglerdeki Avrupa kulüplerinin 5 yıldaki kaybının neredeyse 3'e katlanarak 1,7 milyar avro düzeyine gelirken, futbolcu maaşlarına yapılan harcamanın ise yüzde 40 artarak 8,6 milyar avroya çıktığı belirlendi. 2007 ile 2011 arasında en fazla kayıp yaşayan 10 kulübün zararının 260 milyon, sonraki 20 takımın zararının da 310 milyon avro olduğu saptanmıştır.

Futbolun içinde bulunduğu sektörel yapı,  devlet kurumlarında ve özel sektörde olduğu gibi denetim mekanizmalarına ihtiyaç duymaktadır, giderek profesyonelleşen, ticarileşen ve şirketleşen futbol kurumları, kendi iç denetim mekanizmalarını oluştururken, futbolun üst yapılarının da bu denetim mekanizmaların sistematik ve bağımsız yapılara dönüştürmeleri gerekmektedir.

Çünkü  spor kulüpleri yönetimi göstermiş oldukları faaliyetlerin özeliklerine göre, idari, mali ve sportif olarak birçok riski de bünyelerinde bulundurmaktadırlar. Şampiyonluk hedefleri, transfer politikaları, tesisleşme, stadyum maliyetleri, altyapı yatırımları, projeler, kullanılan krediler, borçlanmalar, ticarileşme, şirketleşme, profesyonelleşme gibi bir çok değişken maliyetli faaliyetlerini yanı sıra, mali anlamda zarara uğrama, iflas etme, yönetim krizleri ve istifalar, sportif anlamda da küme düşme riskleri taşımaktadırlar.

Dolayısıyla futbol sistemleri denetim mekanizmaları kadar idari, mali ve sportif anlamda da Risk Faktörlerini göz önünde bulundurarak risk analizlerini yaptırmalı aynı zamanda Risk yönetimi  prensiplerinden ve uygulamalarından yararlanmalıdırlar. Bu yönetim yaklaşımlarına, Türkiye’deki spor kulüplerinin kurumsallaşmamış yapılarının daha çok ihtiyacı bulunmaktadır.

Kaynaklar

1-Işılda Arslan, Kurumsal Risk Yönetimi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Mart, 2008    

2-http://spor.haber3.com/finansal-fair-play-analizleri-yapildi

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş