Sebahattin Devecioğlu, 20 Nisan 2013, New York - Amerika kıtasına futbol, Meksika yolu ile gelmiştir.

İspanyollar ve İtalyanlar modern şekliyle futbolu Güney Amerika'ya götürenlerin kendileri olduğunu iddia etseler de ayak topunun izleri M.Ö 3000 yıllarında Amerika'da yaşamış Aztekler, Mayalar, İnkalar gibi çok eski uygarlıklara dayanmaktadır. Meksika ve Peru yerlilerinin futbola benzer oyunlar oynadıkları bazı tapınaklardan, anıtlardan, duvar kabartmalarından ve heykellerden anlaşılmaktadır. Hatta bu “ayak topu” oyununun tapınaklarda kutsal bir oyun olarak oynandığı da sanılmaktadır ( Harvey,1989 ).

Binlerce yıllık serüvene sahip futbol topunun izlerini sürerken; 2013 Nisan ayında bir etkinlik için gitmiş olduğum, New York daki New Jersey bölgesinde güneşli bir hafta sonu arkadaşlarla gezinirken, Toprak sahada resmi statü görünümünde, formalı, hakemli ve seyircili oynanan futbol müsabakasını görünce, gözlerime inanamadım ve hemen arkadaşımdan aracını durdurmasını rica ederek, sanki yeni bir şeyi keşif etmiş bir kaşif gibi heyecanlanarak,  toprak sahada oynanan maçı izlemeye ve bu muhteşem spor olayını gözlemlemeye çalıştım …Önce inanamadım ve inanmak istemedim …fakat arkadaşlar beni aydınlattılar sağ olsunlar…Evet.. New Jersey de toprak sahada oynan oyun bizim bildiğimiz ayakla oynan futboldu (Zira Amerika’da ayakla oynanan futbol “Soccer” olarak tanımlanmaktadır. elle, ayakla ve eliptik bir topla oynanan takım oyunu olan Amerikan futbolu Amerika da ve Kanada da sadece “football” olarak adlandırılmaktadır) Amerika’daki göçmenler (Meksikalılar, Portekizliler, İspanyollar, Birezilyalılar, Afrikalılar)  haftanın yedi günü gece gündüz demeden, sabahlara kadar çalışma saatlerinden arta kalan boş zamanlarında, kendi aralarımda lig düzenleyerek, müsabakalar yaptıklarını oradakİ yaşayan Türk arkadaşlardan öğrenmiş oldum..

Kapitalizmin zirvesi olan Amerika’da, toprak sahada oldukça sert geçen bu futbol organizasyonlarının, sosyolojik olarak ne anlama geldiğini, Kaplan 2004 de yazmış olduğu “Neo-Pagan Popüler Kültür Olarak Futbol” isimli makalesinde; “Futbol, modern toplumun şekillendiği süreçte, her karmaşık oyun ve ritüel gibi, hâkim modern söylemsel pratiklere muhalefet eden bir konuma sahipti: Kırdan kentlere kitleler hâlinde akınların patlak verdiği sanayileşmenin kapitalist ilişki, üretim ve tüketim biçimlerinin motoru hâline geldiği bir zaman diliminde, kapitalist iş hayatının bunaltıcılığına, boğuculuğuna ve mekanikliğine karşı, işçi sınıflarının kapitalist sistemin mekanikleştirici ve ruhsuzlaştırıcı saldırısını tas tamam püskürtmek olmasa bile, en azından etkisiz hâle getirerek muhalif bir alt ve karşı-kültür oluşturmak gibi özgürleştirici bir iş ve işlev görüyordu” şeklinde çok güzel ifade etmiştir. Bence de New Jerseyde tüm gerçekliliği ve doğallığı ile bir zati yaşamış olduğum toprak sahada göçmen işçilerin oynadığı futbol olayının kapitalist sisteme başkaldırının sürecinin devam ettiğinin bir göstergesidir.

Toplumların modernleşmesinde, kitle iletişim araçlarının üstlendiği roller kadar futbolunda bu süreçte toplumlara önemli katkıları olmuştur. Futbol kitlelerin yönlendirilmesi uyumlaştırılması ve geliştirilmesi anlamında veya 1800 li yılların İngiltere’sinde sanayi devriminde işçi sınıfının, futbol yolu ile gerek oyuncu olarak gerek seyirci ve taraftar olarak, kendilerini ifade etmelerini sağlayan bir araç olarak kullanılmıştır.

Aslında Amerika da futbolun geliştirilmesi çabaları sürmektedir.. 2007 yılında Bechamın 248 milyon dolar gibi rekor bir rakamla Amerika'nın Galaxy takımına transfer edilmesi, Futbolda Dünya Kupasını almak için özel çaba göstermeleri, Mart 2013 de ABD’nin sıcak iklime sahip olan, Kosta Rika ile karşı karşıya geldiği Kuzey Amerika-Karayipler eleme maçının Colorado Commerce City’de yoğun kar fırtınası altında oynanması otoriteler tarafından , Amerika’nın Futbol da üstünlüğünü ispatlama olarak yorumlanmıştır.

Amerika uzun yıllardır, her alanda olduğu gibi siyasal ve ekonomik üstünlüğünü futbol ( Ayak topu ) alanında da profesyonelleşerek ticarileşerek sürdürmeye çalışılsa da , Futbol Amerika da yaşayan göçmenlerin bir araya gelerek her türlü ortamlarda ve şartlarda geleneksel metotlarla oynanmaya devam edecektir. Bir başka ifade ile ; 21. Yüzyılda New Jersey’ de toprak sahada kıyasıya oynanan futbol yeni ekonomik düzende insanoğlunun ödün vermeden kendini bir şekilde ifade etmesine yardımcı olduğunu göstergesidir…{jcomments on}

Kaynaklar

1-Harvey, D..1989. The Postmodern Condition: an Enquiry into the Origins of Cultural Change, Cambridge Mass.: Basil Blackwell. s.285

2-Kaplan, Y. Bir Futbol Arkeolojisi Ve Felsefesi: Neo-Pagan Popüler Kültür Olarak Futbol, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi Kasım 2004,Yıl:5,Sayı:57

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş