Deniz Gökçe- 7 Temmuz 2010

Dünya Kupası İspanya'nın turnuva öncesi beklenen şekilde şampiyon olması ile sonuçlandı. Turnuva başladığında A. T. Kearney firmasının araştırmalarından alınmış istatistikleri futbolekonomi.com'da  gündeme getirmiştik.

A. T. Kearney,  37 ülkede elliden fazla ofisi bulunan, 1926 yılında ABD'de kurulmuş, 2700 kadar danışman çalışanı ve bir milyar dolara yaklaşan cirosu ile dünyanın en büyük yönetim danışmanlığı firmalarından biridir. Son dönemde A. T. Kearney spor ekonomisi ve yönetimi konusundaki çalışmaları ile dikkati çekmektedir. Dünya Kupası birden zevklenip, hele Arjantin ve Brezilya gibi herkesin gönlündeki (ve dünyaya en çok oyuncu satan ülkelerin)  takımları elenip, üstelik Avrupa'nın baba liglerini oluşturan İngiltere (Premier Lig), Fransa (Ligue 1), İtalya (Serie A)  gibi şöhretli ligleri olan ülkelerin milli takımları erkenden veda edince, hem 'baba' spor kulüplerinin, hem baba 'liglerin' hem de baba 'milli takımların' ekonomisi gündeme geldi. Aşağıda Avrupa milli takımları için istatistiki özeti veriyoruz.

Sonuçta milli takımının parasal değeri en yüksek olan İspanya şampiyon oldu. Ülke ligi en yüksek parasal değere sahip İngiltere ise perişan oldu. Liginde az yabancı oyuncu oynatan ülkeler, yüzde 32 ile İspanya ve yüzde 29 ile Almanya, yüzde 44 civarında yabancı oyuncu oynatan diğer ülkelere göre daha başarılı oldu.  Milli takımında devşirme oyuncu olmayan İspanya şampiyon olurken, devşirme oyuncu fazlası olan ülkeler genelde zirveye gidemediler. İspanya'nın özel bir durumu olduğu, takımın iskeletinin yarıdan fazla Katalan Barcelona üzerine kurulu olduğu ve Barcelona'nın bu siyasi fark nedeni ile İspanyol oyuncu değil, kendi altyapısından yetiştirdiği oyuncuları yabancılarla karma ederek ve Hollanda futbolunu ve teknik adamlarını ithal ederek başarılı olduğunu, Barcelona kulübünün bir 'sahibi' olmadığını, para veren yüz bini aşkın üyesi olduğunu, bu nedenle de İspanya futbolunun farklı yapısını da ekleyelim. İsteyen bu istatistiklerden istediği sonucu çıkartabilir. Biz liglerde yabancı sayı artışının (ve yabancı kalitesi düşüşünün) milli takıma zarar verdiğini, 'finansal çözümün' de altyapıdan gelebileceğini düşünüyoruz

Şimdi ise yerel ligler, Şampiyonlar Ligi ve Avrupa ligi başlarken, biz de analizlerimizi üst profesyonel liglerin ekonomisine çeviriyoruz.
Tabii ki Türkiye'deki duruma da yakından bakacağız. Ama önce özendiğimiz Avrupa liglerinin ekonomisini inceleyeceğiz.

Zaten yerel medya da yavaş yavaş liglere şüpheci bakmaya başladı. Cumhuriyet Gazetesi 18 Temmuz Pazar günü 'Avrupa kulüpleri borç batağında' başlığı ile konuya girerken, 'Türkiye'de bahar' alt başlığı ile ülkemizdeki komik yüksek transfer paralarını gündeme getiriyordu. UEFA tarafından Haziran 2010 tarihinden itibaren gündeme gelen 'finansal sportmenlik' kuralları, kulüplerin gelirlerinin yüzde 75 yerine, şimdi yüzde 25 kadarı borçlanabilecekleri vurgulanıyordu. Sabah Gazetesi de gene 18 Temmuz Pazar günü Beşiktaş altyapı sorumlusu ve başarılı bir işadamı olan Sinan Vardar ile mülakat yapıyor ve Vardar ülkemizde 190 kulüpten 140 kadarının özellikle de ikinci ligdekilerin, kepenk kapatacak durumda olduklarını vurguluyor, ve 'büyük' olduğu iddiasındaki kulüplerimiz dahil herkesin 2014 yılına kadar UEFA kriterlerine uymak zorunda olduklarını söylüyordu. Özellikle de Avrupa'da kupalara katılan takımların mikroskobun altına girecekleri çok açık diyen Sinan Vardar, 30 yaşı geçmiş yabancı dışarıda, bire oynayacaksa ülkemizde 4 fiyatına oynuyor derken, Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş dahil tüm kulüplerin sosyal sigortalara, bankalara, vergi dairelerine borçlarının dernek statüsündeki mal varlıklarını aştığının altını çiziyordu. Bu konulara detaylı eğileceğiz.
Ama şimdi A. T. Kearney tarafından yapılan son araştırmadaki, Avrupa ligleri ve kulüplerinin ekonomik durumunun özetini verelim.  Avrupa'nın üst ligleri yani İngiltere, İspanya, İtalya, Fransa ve Almanya ligleri bir bütün olarak analiz edildiğinde, eğer bu ligler normal şirketlerin tabi olduğu kriterlere göre analiz edilse, haşmetli İngiltere ve İspanya liglerinin karlılık oranı (ROA)  ve özvarlık /toplam varlık oranlarının eksi olması nedeni ile bir yıl içinde iflas etmiş olacaklarını, İtalya'nın ise federasyonun çabalarıyla biraz daha iyi durumda olduğunu, ama 2 yıl içinde onların da iflas edebileceklerini vurguluyor. En iyi durumdaki Almanya ve ikinci iyi durumdaki Fransa liginde ise, hem karlılığın, hem de özvarlık rasyonunun pozitif olması nedeniyle, bu iki lig iflasın eşiğinde değiller. Peki ya bizim lig ve Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş gibileri? Spor medyası kafasını kuma gömeceğine,  cesur davranarak, aslında bizim kadar bildikleri gerçekleri yazmalı. İtalyan Roma takımının 325 milyon euro borcun altından kalkamayarak Unicredit bankasına devredildiğini, George Soros'a satışının bile gündemde olduğunu yazalım. Veya Manchester United taraftarlarının 700 milyon sterline yürüyen borç nedeni ile takımın kırmızı formalarını atıp, kuruluştaki sarı yeşil formaları giymeye başladıklarını ve kulübü devir almak için bireylerden para topladıklarını belirtelim. Ama kendimize de çuvaldız batıralım. {jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş