Sebahattin Devecioğlu- 25 Eylül 2021 Günümüzde sıkça duyulan fakat herkesçe bilinmeyen kelimelerden biri de Ampute.

 Ampute, yapı olarak amputasyon kelimesinden meydana geliyor. Ampute kelimesi yalnızca bir uzvunu yitirmiş kişiler için de kullanılmaz. Aynı zamanda geçirdiği ameliyat sonucunda veya talihsiz olay neticesinde, kolunun yarısı kesilmiş kişilere de kullanılır. Ayrıca ampute kelimesinin ek aldığı bazı durumlara da şahit olunmuştur. Özellikle futbolda veya bir takım kazalar sonucunda kullanılan kelime, özünde tıbbi bir terim. Nitekim bazı sebepler neticesinde kaza geçirmiş ve bir takım uzuvları kaybolan kişilere ampute denir. 

Örneğin ampute futbol, ampute sporcu gibi nitelikler de yine bazı kişilerce kullanılır. Nitekim bu durum, ampute kelimesinin belirlediği durumu aynen gözetir. Çünkü ampute futbol, bu sıfatı almış kişiler için ayrılmış farklı bir spordur. Hem kuralı ile hem de oyuncularıyla, normal futboldan daha farklıdır (1) .  

Ampute futbolu, ampute ve uzuv kusurları olan insanlar için bir oyundur. Sahada tek ayakla oynayan oyuncular koltuk değneği üzerinde hareket eder. İki ayaklı kaleciler, tek el/kol ile oynamaktadırlar. 1900'lerin başlarında, savaş sonrası Avrupa'da, amputelerin koltuk değnekleriyle futbol toplarını tekmeledikleri görülüyordu. Oyun 1980' de ilk kez Amerikalı Don Bennet tarafından Avrupa ülkelerinin dikkatine sunuldu. 1980'lerin sonunda 5 takım Dünya Kupası etkinliğiyle başladı. Ampute futbol  her ülkenin yıllık rotasyonda bir etkinliğe ev sahipliği yaptığı dış mekan 11’e 11 ve daha küçük iç mekan 7’ye 7 formatlarında oynanmaktadır. 

2002 yılında Dünya Ampute Futbol Federasyonu yönetim organının kurulmasından sonra, oyun dünya çapında istikrarlı bir büyüme ve artan katılım gördü. Dünya Kupası artık her 4 yılda bir düzenlenmektedir. Kupa 26'ya kadar üye ülkenin katıldığı ve yalnızca 60x40m'lik bir sahada 7'ye 7 formatında oynanmaktadır. 

Avrupa Ampute Futbol Federasyonu (EAFF), 2015 yılında kuruldu ve o zamandan beri Avrupa ülkelerindeki büyüme hızlı oldu.  EAFF'in misyonu, ampütasyonlu veya uzuv kusurlu insanları dahil etmek ve desteklemek, ampute futbol fırsatlarına erişimlerini artırmak ve yaşam kalitelerini iyileştirmek için futbolu kullanmaktır.

2015'te kurulan federasyon, 2020'de 18 üyeye ulaşarak sürekli büyümektedir. Federasyonun kurulması, Avrupa'da ampute futbolun daha da dinamik gelişimine katkıda bulundu ve futbol entegrasyonunu kıtaya yaydı. Şu anda Avrupa'da 150'si 16 yaş altı genç olmak üzere 1300 aktif ampute futbolcu var. 80'den fazla ampute futbol kulübü, oyuncuların düzenli olarak oynamasını sağlamaktadır.

EAFF’nin amacı: “Avrupa ülkelerindeki oyuncu/kulüp/lig/milli takım/taraftar sayısını artırmak, Bir bütün olarak Avrupa çapında ve tek tek ülkelerde disipline daha fazla ilgi uyandırmak, ulusal ampute futbol derneklerini entegre etmek, ana akım futbol (UEFA, ulusal federasyonlar, kulüpler, oyuncular) ve ampute futbol arasında ilişkiler kurmak ve geliştirmek ve diğer kıtalarla işbirliği olarak ” belirlenmiştir.

EAFF, Ampute futbol ailesini genişletmek için sürekli olarak yeni üye ülkeler oluşturmaya yardımcı olmaktadır. Bu büyüme, Federasyon genelinde yeni taban fırsatları oluşturmaya yardımcı olmaktadır. Hem Avrupa Gençler Kampları hem de Avrupa Ampute Futbol Şampiyonlar Ligietkinliklerinin her yıl düzenlenmektedir (2).

Avrupa Ampute Futbol Şampiyonası 2020'de COVID-19 salgını nedeniyle Eylül 2021'e ertelenmişti. Ampute Futbol Euro 12-19 Eylül 2021 tarihlerinde Polonya Krakow’da düzenlendi.  Polonya A Millî Futbol Takımı kaptanı Robert Lewandowski'in şampiyona elçisi olduğu 2021 Avrupa Ampute Futbol Şampiyonası'nda 4 ayrı grupta toplamda 14 takım yer aldı.  Ampute Futbol Euro Krakow 2021’de, Türkiye Futbol Federasyonu'nun “Türkiye Futbol Oynuyor” projesi kapsamında destek verdiği, Bedensel Engelliler Spor Federasyonu bünyesindeki son Dünya 2.'si ve Avrupa Şampiyonu unvanıyla sahaya çıkan Türkiye Ampute Futbol Milli Takımı,  2021 Avrupa Şampiyonası finalinde İspanya'yı 6-0 mağlup etti ve üst üste ikinci kez Avrupa şampiyonu oldu. İspanya ikinci, Polonya üçüncü oldu (3). 

Milli takımın yıldızı Ömer Güleryüz, turnuvayı hem "gol kralı" hem de "en değerli oyuncu" unvanıyla tamamladı. Turnuvayı 11 golle tamamlayan Ömer, düzenlenen törende ödüllerini aldıktan sonra sevincini asker selamı vererek yaşadı.

Türkiye'nin muhteşem zaferiyle sona eren Avrupa Ampute Futbol Şampiyonası,  Ülkemiz ve Bedensel Engelli Sporcularımız için bir ümit oldu. Tüm engellere rağmen bir kez daha Avrupa şampiyonu olan Gaziler Günü’nde bizleri sevince boğan futbolcularımızı yürekten selamlıyorum,  başarılarının devamını diliyorum.  

Aynı başarıyı Dünya Kupası Avrupa elemelerinde mücadele eden A Milli Futbol Takımı için temenni ediyorum… {jcomments on}

1-  https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ampute-ne-demek-ampute-nedir-41455185

2-  https://amputeefootball.eu/european-amputee-football-federation/amputee-football/

3-  https://ampeuro.eu/en/turkey-won-amputee-football-euro-krakow-2021-spain-second-poland-third/

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş