Tolga Genç- 21 Haziran 2024 Bu yazımızda 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası’nda yer alan oyuncuların 2023-24 sezonu itibariyle kariyerlerine devam ettikleri kulüplerin yer aldıkları federasyon ve liglerin analizi yapılıyor.

Turnuvada yer alan 24 takımda toplam 622 oyuncu kadrolarda kendisine yer buldu ve bu oyuncular milli takımlara seçilmeleri itibariyle kendi ülkelerinin en iyi oyuncuları. Tablo 1’deki bilgilere göre bu oyuncuların 32,08%’i kendi ülkelerinin liglerinde sezonu geçirdi. Kadrolarda 26’şar oyuncu olduğu dikkate alındığında İngilizler 24 oyuncu ile kendi kulüplerinde oynama konusunda başı çekiyor. Onu 23 oyuncu ile İtalyanlar, 20 oyuncu ile Almanlar ve 19 oyuncu ile İspanyollar çekiyor. Beş büyük futbol ülkesinden Fransa bu konuda biraz farklı ve sadece sekiz oyuncu Fransa’da geçtiğimiz sezonu geçirdi. Diğer milli takımlardan Çekya’da 16, Ukrayna’da 14 ve Türkiye’de 12 oyuncunun kendi liglerinde oynadıkları görülüyor. Öte yandan Arnavutluk ve Danimarka milli takımlarından hiçbir oyuncu kendi ülke liglerinden turnuvaya gelmedi, Gürcistan ve İsviçre milli takımlarında bu sayı sadece iki.

Tablo 1 – Milli Oyuncuların Kariyerlerine Devam Ettiği Önde Gelen Ülkeler

Beş büyük ülke ligleri dikkate alınarak hesaplama yapıldığında, bütün oyuncuların 62,06%’sı bu beş ülkenin kulüplerinde geçtiğimiz sezonu geçirdi. İngiltere 18,33% ile bu konuda ön sırada ve Slovenya milli takımı hariç bütün milli takımlarda İngiliz kulüplerinden oyuncu bulunuyor. İskoçya, Danimarka ve Portekiz milli takımlarından on ve üzeri oyuncu 2023-24 sezonunda İngiliz kulüplerindeydi. İtalyan kulüpleri ise 16,72% oran ile İngiliz kulüplerini takip ediyor ve burada da on oyuncu ile Arnavutluk dikkat çekiyor. Sadece Almanya, İspanya ve İskoçya milli takımlarından hiçbir oyuncu İtalya’da değildi. Bütün oyuncuların 13,02%’si geçen sezon Alman kulüplerindeydi ve 12 Avusturyalı oyuncu da bunların arasındaydı. İtalya, İskoçya, Portekiz, Romanya ve Ukrayna milli takımlarının Alman liglerinde temsil edilmediği, onun dışında bütün milli takımların Alman kulüplerinde temsil edilmediği görülüyor. Oyuncuların kulüplerinde 9,00% paya sahip İspanyol kulüplerinde İspanyol oyuncular dışında hiçbir milli takım oyuncu grubu ön plana çıkmıyor, en büyük temsil beş oyuncu ile Fransızlar ki Fransızların bu beşli içinde kendi liglerini tercih etmede en düşük orana sahip olduklarını daha önce belirtmiştik. Fransız milli oyuncular İtalya ve İspanya olmak üzere farklı liglere dağılmış durumdalar.

Sayı olarak daha çok milli oyuncuyu bünyesinde bulunduran diğer önde gelen ülke liglerinin Türkiye, Yunanistan, Kıbrıs RK, Suudi Arabistan ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) olduğu görülüyor. Bunlar içinde sadece Türkiye turnuvada finallerde mücadele ediyor ve Türkiye liglerinde geçen sezonu geçiren 25 oyuncunun 12 tanesi Türk milli takımında. Ligdeki diğer milli oyuncularda Romanya, Polonya ve Arnavutluk yanı sıra Hırvatistan, Sırbistan ve Slovenya gibi Doğu Avrupa ülkeleri başı çekiyor. Yunanistan ve Kıbrıs RK’ne de bakıldığında da benzer bir resim söz konusu ve bu ülke milli takım oyuncularına Gürcistan da ekleniyor. İlave bilgi olarak bazı Gürcü oyuncular daha önceki sezonlarda Türk kulüplerinde oynamıştı. Genel olarak bu üç ülke liglerinde Doğu Avrupa milli takımlarından oyuncular yer aldığı söylenebilir. Suudi Arabistan daha farklı bir profil çiziyor ve Batı ya da Doğu Avrupa’dan 11 farklı milli takımdan 14 oyuncu geçen sezonu bu ülke kulüplerinde geçirdi. Turnuvadan yedi oyuncu kulüplerinde oynamış olan ABD’de ise yine Doğu Avrupalı oyuncular ön planda.

Beş büyük futbol ülkesinin turnuvadaki bütün oyuncuların 62,06%’sını geçtiğimiz sezon kulüplerinde oynattığını gördükten sonra Tablo 2 ve Tablo 3’te bu oyuncuların lig seviyelerine ve oynadıkları pozisyon detaylarına bakıyoruz. Toplam oranları yanı sıra her pozisyon kendi içlerinde oranlanmış durumda. Her üç oyuncunun birisinin yer alması itibariyle dikkat çeken İngiltere ve İtalya’da ikinci seviye (Championship ve Serie B) kulüplerinin dahi toplamda (2,89% + 2,09%) yaklaşık yüzde beşlik bir paya sahip olması dikkat çekici. Bu da turnuvadaki 31 oyuncunun bu iki ülkenin ikinci liglerinde geçen sezonu geçirdiğini gösteriyor. Almanya, İspanya ve Fransa’da toplamda sadece sekiz oyuncu ikinci liglerde yer almış ve bu da bu ülkelerdeki alt liglerin pek cazip olmadığını gösteriyor. Dokuz İskoç oyuncusu geçtiğimiz sezon Championship kulüplerinde forma giydi. Türkiye, Danimarka, Avusturya ve Belçika’dan toplam altı oyuncunun da aynı durumda olduğunu görüyoruz. İkinci liglerde forma giyen diğer oyuncular ise Doğu Avrupa milli takımlarından. Romanya’dan beş oyuncu Serie B takımlarından turnuvaya geldi. Gürcistan’dan yine beş oyuncu ikinci lig oyuncusu, ancak Romanya’dan farkı beş büyük futbol ülkesinin her birine birer adet olarak dağılmış durumdalar. Sloven oyuncuların da ağırlıklı olarak Serie B’de olduğu görülüyor. Macaristan’dan dört oyuncu İngiltere, İtalya ve Almanya ikinci lig takımlarında geçtiğimiz sezonu geçirdi.

Tablo 2 – Beş Büyük Futbol Ülkesindeki Milli Oyuncular

Kaleden hücuma bütün pozisyonlarda bu beş büyük futbol ülkesinin payı 60,10% ile 63,89% aralığında ve en büyük oranın da kale pozisyonunda olması hem şaşırtıcı hem de dikkat çekici. Turnuvadaki kadrolarda yer alan bütün kalecilerin (24*3=72 kaleci), dörtte biri geçtiğimiz sezonu İngiliz kulüplerinde geçirmiş ki bu oran diğer pozisyonlara göre oldukça yüksek. Bu durumda İngiliz kulüplerinin önde gelen milli takımların kalecilerini tercih ettiği söylenebilir. Hem İngiliz hem İtalyan kulüpleri yine bu milli takımların savunma oyuncularına da kadrolarında yer vermişler (Sırasıyla 19,40% ve 18,41%). Bu durumda turnuvadaki neredeyse her beş savunma oyuncusundan biri İngiliz ve biri İtalyan kulüplerindeydi. İtalyan kulüplerindeki 19,18%’lik hücum oyuncusu oranı da bir diğer dikkat çekici oran. Almanya’da özellikle en üst lig olan Bundesliga kulüplerindeki milli oyunculara pozisyonlara göre bakıldığında kale diğer üç pozisyona göre 9,72% ile biraz geri planda, savunma ve hücum oyuncuları ön planda. İspanyol ve Fransız kulüplerinde özellikle kaleciler oranı yükseltiyor. 

Tablo 4 ise bu beş ülke dışında ülke kulüplerindeki oyuncularla ilgili pozisyon dağılım bilgilerine yer veriyor. 622 oyuncunun 37,94%’si tablodaki 30 federasyonun en üst ligleri tarafından paylaşılıyor. Turnuvadaki hiçbir oyuncu beş büyük futbol ülkesi dışındaki federasyonlarda en üst seviye ligler dışındaki daha alt seviye liglerde yer almamış.  Bu 30 federasyonun 18 tanesi turnuva finallerinde mücadele ediyor. Oyuncuların kariyerlerine devam ettiği liglerden altı tanesi yine UEFA mensubu federasyon ligleri ve altı tanesi de diğer konfederasyonlara ait. Turnuvaya katılanlar içinde sadece Arnavutluk’un liglerinde turnuvadan hiçbir futbolcu 2023-24 sezonunu geçirmemiş. Pozisyonlar arasındaki dağılımın da toplamda yine dengeli olduğu görülüyor.

Türkiye, 4,02% ile bu grup içinde en büyük paya sahip ve ağırlığın da kale ile hücum mevkileri olduğu görülüyor. Onu 3,54% ile Çekya takip ediyor ve Çek takımlarında oynayan 22 milli oyuncunun 16 tanesi Çek milli takımından, ağırlık orta saha ile hücum oyuncularında. Takip eden ligler Avusturya ve Hollanda’da ise ağırlık diğer ülke milli takım oyuncularında ve bu liglerdeki bütün milli oyuncular göz önüne alınarak Avusturya’da orta saha oyuncuları, Hollanda’da ise hücum oyuncuları ön planda. Ukrayna kulüplerinde de Çekya gibi kendi milli takım oyuncuları ağırlıkta, ama bu sefer savunma ve orta saha pozisyonları öne çıkıyor. Avrupa Şampiyonası’ndaki hiçbir milli kaleci Suudi Arabistan Ligi’nde yer almamış, ama burada da orta sahaların sayısı dikkat çekici. Belçika Ligi de yabancı milli oyuncular tarafından tercih edilmiş, pozisyonlar da ağırlıklı olarak kale ve orta sahada. Kendi ülke milli oyuncuları ile diğer milli takım oyuncularının dengede olduğu Portekiz’de ise tercih kale ve savunmada.

10 ve altında milli oyuncuyu bünyesinde bulunduran ülkelerden Romanya, Macaristan, Hırvatistan, Sırbistan, Slovenya, Gürcistan gibi Doğu Avrupa’da olanların ağırlığın kendi milli takım oyuncularında olduğu, diğer milli takım oyuncularının pek yer almadığı görülüyor. Bu, sadece Polonya için farklılaşıyor, ancak oradaki yabancı beş oyuncu da zaten Gürcistan, Romanya ve Slovenya gibi yine diğer Doğu Avrupa milli takımlarından. 14 oyuncusu İngiltere’de oynayan İskoçların sekiz oyuncusu da kendi ülkelerinde futbol hayatına devam ediyor ve İskoç kulüplerinde diğer milli takımlarından hiçbir oyuncu yer almıyor. İsviçre ve Danimarka’da ise diğer ülke milli takımlarından dörder oyuncu yer alıyor. İsviçre’de orta saha oyuncuları, Danimarka’da ise kaleciler ön planda.

Tablo 4 – Diğer Ülke Liglerindeki Milli Oyuncular

Bütün bu bilgileri toparladığımızda özellikle İngiltere ve İtalya başta olmak beş büyük futbol ülkesinin, kaleden hücuma her pozisyonda en iyi oyuncuları bünyesinde buldurdukları görülüyor. Ancak detayda beş ülkenin bazılarının kalecilerin bazılarında hücumcuların ön planda olması farklı ihtiyaçlar olduğunu da gösteriyor. Diğer 30 ülke federasyonunun pozisyon ağırlığı dağılımında farklılıklar gösterdiği ve ihtiyaçlarına göre belli pozisyonlara odaklandıkları görülüyor. 

Fransa hariç diğer dördünde milli oyuncuların kendi ülke kulüplerini ya da kulüplerin bu oyuncuları tercih etmesi söz konusu. Türkiye yanı sıra Doğu’da ön planda olan Yunanistan, Kıbrıs RK ve yeni gelişen ABD’de yer alan yabancı milli oyuncular genellikle Doğu Avrupalı oyuncular ki bu milli takım oyuncuları genellikle beş büyük ülkenin ikinci liglerinde de ön planda. Tabii ki Doğu Avrupa’dan birçok oyuncu beş büyük ülkenin en üst liglerinde de varlar. Danimarka, Belçika, Hollanda ve Portekiz gibi milli takımlardan birçok oyuncu İngiltere’de en üst lig olan Premier League’de. Coğrafi ve tarihi yakınlıkların da kulüp seçimlerinde belirleyici olabildiği görülüyor. Hollanda, Avusturya, Macaristan, İsviçre’den birçok oyuncu Alman kulüplerinde, Arnavutluk, Romanya, Hırvatistan, Sırbistan ve Slovenya’dan birçok oyuncu da İtalyan kulüplerinden turnuvaya gelmiş durumda. Turnuvanın en genç takımı olan Çekya’dan birçok oyuncu henüz kendi ülkesinde top koştururken tarihi bağı olan, benzer karakterdeki Slovakya’da sadece üç oyuncu kendi ülke kulüplerinde yer almış durumda. Polonya da İtalya’da dokuz temsilci ile coğrafi ya da tarihi bir yakınlık olmasa da farklı bir profil çiziyor. 

Önce beş büyük futbol ülkesi ve sonra da batıdaki bazı diğer ülkeler (Belçika, Hollanda, Portekiz) ile Suudi Arabistan pozisyon ihtiyaçlarına göre Avrupa’dan her yerden oyuncuları transfer edebilirken doğudaki liglerin ya da ABD’nin neredeyse sadece Doğu Avrupa’dan oyuncular transfer edebiliyor. Bunda oyuncuların mevcut kariyer planlamalarının ya da atlama yapma ihtimaline karşılık kariyer planlamalarının yanı sıra coğrafi ve tarihi yakınlıkların da etkili olduğu net bir şekilde görülüyor.

Kaynak: UEFA & Transfermakt

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş