Arman Özdemir- 19 Temmuz 2023 Geçici transfer sözleşmelerinde Sell-On klozlarına ilişkin CAS kararlarının futbol yönetimimiz ve kulüp yönetimleri açısından önemli olduğunu düşündüğüm için bu makalemi paylaşıyorum.[1]

Av.Devrim Nur KAYABALI’na...

Uyuşmazlığın tarafları Club Sekondi Hasaacas FC (davacı) ve Club Borussia Mönchengladbach’dır (davalı).

Davaya esas teşkil eden olaylar şu şekildedir;

15/10/1999 tarihinde davacı ile davalı arasında oyuncu L’nin davacıdan davalıya transferi için Transfer Sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşmenin (davacı tarafından İngilizceye tercüme edilen)[2] ilgili hükümleri şu şekildedir;

“İşbu sözleşmenin konusu, 14/01/1982 doğumlu L’nin Sekondi’den, sözleşmeye bağlı amatör oyuncu olarak sözleşme imzalayacağı, Borussia Mönchengladbach’a transferidir.

Oyuncu Borussia ile hukuken geçerli profesyonel bir sözleşme imzalarsa ve bu sözleşmeyi Borussia’ya taşırsa Sekondi’ye 95.000 Dolar transfer bedeli ödeyecektir.

Talep oyuncunun profesyonel futbolcu olarak oynamaya hak kazanması ve ITC’nin Borussia’ya gelmesiyle muaccel olacaktır.

Oyuncu L’nin profesyonel futbolculuk döneminde Borussia’dan üçüncü bir kulübe transferi halinde Sekondi net transfer bedelinin % 15’ini alacaktır.

Sözleşme Alman Futbol Federasyonu (DBF) ve FIFA’nın ilgili kurallarıyla uyumludur.

Münhasır yetkili mahkeme ve sözleşmenin icra yeri Mönchengladbach’dır.

Taraflar arasında aşağıda yer alan üç adet iş sözleşmesinin imzalandığı çekişmesizdir;

- 27/09/1999’dan 30/06/2001’e kadar geçerli olan ilk sözleşme,

- 01/07/2001’den 30/06/2003’e kadar geçerli olan ikinci sözleşme,

 - İkinci sözleşmeyi 30/06/2005 tarihine kadar uzatan üçüncü sözleşme. Bu sözleşmede davalıya 31/05/2005 tarihine kadar oyuncuya mektupla bildirimde bulunması halinde sözleşmeyi 2005/2006 ve 2006/2007 sezonları için uzatım opsiyonu hakkı tanınmıştır.

12/01/2004 tarihinde davalı ile 1. FC Nürnberg arasında başlığı “Transfer Sözleşmesi” olan bir metin imzalanmıştır. Sözleşmenin karakteristik özellikleri aşağıda yer verildiği şekildedir; 

 - Davalı oyuncuyu 12/01/2004 – 30/06/2005 arasında 1. FC Nürnberg’e geçici olarak transfer etmeyi üstlenmiştir.

 - 1. FC Nürnberg oyuncu ile 12/01/2004-30/06/2005 tarihleri arasında iş sözleşmesi imzalama yükümü altında olup oyuncuyu kazalara karşı sigorta ettirecektir.

- 1. FC Nürnberg tarafından oyuncunun transferi için davalıya ödenecek tazminat 2004/2005 sezonunda birinci yahut ikinci ligde mücadele etmesine göre değişecektir.

 - İkinci ligde mücadele etmesi durumunda 125.000 Euro, birinci ligde mücadele etmesi durumunda ise 200.000 Euro olacaktır.

- 2005 yılı Haziran ayının bitimiyle sözleşme kaynaklı yükümlülüklerini yerine getirmek için oyuncunun Borussia’ya dönmesi gereklidir.

1. FC Nürnberg tek taraflı olarak Haziran 2005 sonrasında sözleşmeyi uzatabilir. Bunun yapılabilmesi için 30/04/2005 tarihine kadar Borussia’nın yazılı olarak bilgilendirilmesi gerekmektedir.

Sözleşmenin ilgili maddesine göre 1. FC Nürnberg uzatım opsiyonunu kullanırsa transfer tazminatı olarak Borussia’ya 1.500.000 Euro daha ödeme yapacaktır (eksi daha önce ödenen geçici transfer bedeli).

1. FC Nürnberg ile oyuncunun 12/01/2004 - 30/06/2005 arasında geçerli olmak üzere iş sözleşmesi imzaladığı ve 1. FC Nürnberg tarafından davalıya 12/01/2004 tarihinde 200.000 Euro ödeneceği çekişmeli değildir.

Davalı da 1. FC Nürnberg de 30/06/2005 tarihi sonrasında oyuncuyla sözleşme ilişkilerini devam ettirmemişlerdir. Sözleşmesinin sona ermesinden sonra oyuncu Alman Kulübü Energie Cottbus ile sözleşme imzalamıştır.

05/10/2004 tarihinde davacı tarafından davalıya 15/10/1999 tarihli sözleşmeye dayanarak 1. FC Nürnberg tarafından kendisine ödenen bedelin % 15’i oranında ödemeyi talep edeceğini bildirilmiştir.  

25/11/2004 tarihinde davalı davacıyı oyuncunun 1. FC Nürnberg’e geçici olarak transfer edildiğini ancak herhangi bir ödeme almadığını belirtmiştir.

10/06/2005 tarihinde davacı tarafından FIFA yetkili makamları önünde başvuru yapılmıştır. İstem sonucunda davacı davalıdan 30.000 Euro talep etmiş olup söz konusu bedel 1. FC Nürnberg’in oyuncunun transferi karşılığında ödeyeceği miktarın %15’ine denk gelmektedir.

26/09/2006 tarihinde FIFA PSC Tek Hakimli olarak verdiği kararda sell-on klozunun geçici transferlerde uygulanmayacağını belirterek davanın reddine karar vermiştir.

05/01/2007 tarihinde karar davacıya tebliğ edilmiş olup bu tarihe kadar davalı tarafından herhangi bir sell-on ödemesi yapılmadığı taraflar arasında çekişmesizdir.

02/02/2007 tarihinde davacı kararı temyiz etmiş davalı temyize ilişkin cevaplarını 26/02/2007 tarihinde sunmuştur.

HUKUK

 1. CAS’ın yetkisi FIFA Kuralları md.60 ve CAS Kod R47’den kaynaklanmakta olup çekişme konusu değildir. 

 2. Sonuç olarak CAS uyuşmazlığın çözümünde yetkilidir.

 3. Kod R57 uyarınca Tek Hakem vakaları ve hukuku ele almada tam yetkiye sahiptir.

.....

 9. Uyuşmazlık 15/10/1999 tarihli Transfer Sözleşmesinin 4. Paragrafının, 1. FC Nürnberg tarafından davalıya ödenen bedele uygulanıp uygulanmayacağına ilişkindir.

10. Tarafların uyuşmazlığı “oyuncunun profesyonel oyunculuğu döneminde Borussia tarafından Sekondi bu transfer ücretinin net % 15’ini alacaktır” şeklindeki 15 Ekim 1999 tarihli Transfer Sözleşmesinin 4. Paragrafının yorumundan kaynaklanmaktadır. Davacı söz konusu hükmün her türlü transfere uygulanacağı görüşündeyken davalı sadece sürekli transferlere uygulanacağını iddia etmektedir.

 11. İsviçre Borçlar Kanunu md.1’e göre sözleşme tarafların karşılıklı anlaşmalarını gerektirir. Bu anlaşma açık ya da örtülü olabilir.

 12. Taraflar arasında sözleşmenin çekişmeli olduğu durumlarda, hakim, taraflarca yanlış olarak kullanılan ya da gerçek iradelerini gizlemek için kullandıkları ifadelere bakmaksızın gerçek ve karşılıklı iradelerini bakacaktır (İsviçre Borçlar Kanunu md.18). Tarafların karşılıklı iradelerinin belirlenemediği halde sözleşmenin iyi niyet kurallarına göre yorumlanması gerekir. Hakim olayın özelliklerini göz önüne alarak tarafların irade beyanlarının yahut dışarıdan anlaşılmasına verilecek mantıklı anlamı araştırmalıdır.

 13. İyi niyete dayalı yorum daha objektif bir kriter sağlamaktadır. Burada tarafların ne ifade etmiş olabilecekleri değil üçüncü kişinin ne anlayacağı öne çıkmaktadır.

 14.Taraf iradesinin ya da aynı durumlarda ki üçüncü kişinin bu iradeyi nasıl anlayacağının belirlenmesinde ilk olarak tarafların gerçekten kullandıkları kelimelere veya davranışlarına bakılır. Kelimelerin ve davranışların açık olması gerçek iradenin araştırılmasını sınırlamaz. Tarafların sözlerinin yahut davranışlarının ötesine geçmek için olayın tüm boyutları göz önüne alınmalıdır. Bu ise taraflar arasındaki sözleşme görüşmeleri ve önceki davranışlarıyla teamülleri de kapsar.

15.Profesyonel futbol dünyasında, tarafların Transfer Sözleşmesinde yaptığı üzere, sell-on anlaşmalarının yapılması standart bir uygulamadır. Söz konusu uygulama olayımızda olduğu üzere davacının düzeyindeki kulüplerle davalı gibi majör liglerde yer alan kulüpler arasında özellikle yaygındır. Sell-on klozları vasıtasıyla “küçük liglerden” “büyük liglere” transfer olan görece tanınmamış oyuncuların yetenekleri sergilenmekte ve buna uygun biçimde piyasa değerleri artmaktadır. Bu koşullar altında kendisinden oyuncu transfer edilen kulüp daha sonraki transferlerden gelir sağlama hakkını elde ederek daha küçük sabit bir meblağı kabul etmektedir. Oyuncunun transfer olduğu yeni kulüp ise oyuncunun sakatlanması ya da yeteneklerinin beklentileri karşılamaması durumuna karşılık olarak daha düşük bir transfer ücreti ödemektedir. Davalı tarafından belirtildiği üzere eski kulübün oyuncunun piyasa değerinin artırılmasına katılmasına yol açan şart gerçek yani kesin transferdir. Ancak tabiidir ki taraflar her olayın özelliğine göre sell-on klozlarının uygulanmasına yol açan sebepleri belirleyebileceklerdir.

 16.15/10/1999 tarihli Transfer Sözleşmesinde taraflar açık olarak oyuncunun transfer ücretini ikiye bölmüşlerdir. İlki 95.000 Euro’luk tek seferde ödenecek olan ikincisi ise oyuncunun daha sonraki transferinden elde edilecek olan ücretin paylaşılmasıdır. Orijinal Almanca metinde başka bir kulübe transferden (“…zu einem anderen Verein transferiert werden…”) ve ayrıca da kulüp değiştirmeden (“…15% der sich aus diesem Wechsel ergebenden Netto-Transfersumme…”) bahsetmektedir.

 17.Belirtildiği üzere, davacı, kiralamayı Transfer Sözleşmesi md.4 uyarınca transfer olarak görmektedir.

 18.Davalının temel savı ise oyuncunun başka bir kulübe transfer edilmediği kiralandığı yönündedir.

 19.Hakem taraflar arasındaki uyuşmazlığın temyiz edenin taraf olmadığı sözleşmeden kaynaklandığını gözlemlemiştir. Aynı şekilde cevap veren, temyiz edeni ya da 1. FC Nürnberg’i sözleşme görüşmelerinin varlığı tamamlanması ya da görüşmeleri esnasında hemen bilgilendirmemiştir.

 20.Davalı ve 1.Nürnberg arasındaki 12/01/2004 tarihli sözleşmeden tarafların gerçek iradeleri anlaşılamamaktadır. Taraflar arasında münakıt olan akit gerçekten geçici transfer olarak nitelendirilebilir mi? Asıl olarak oyuncu hiçbir zaman davalıya dönmemiştir. Davalı da olası tek taraflı hiçbir uzatım hakkını kullanmamış veya kullanmaya çalışmamıştır. Dahası oyuncu ve davalı arasındaki üçüncü sözleşme belirli süreli olup 30 Haziran 2005 tarihine kadar geçerli durumdadır. Davalı oyuncuyu 1. FC Nürnberg’e aynı şekilde 30 Haziran 2005 tarihine kadar transfer etmiştir. Bu tür bir transfer sadece sözde tek taraflı uzatım hakkı tanıdığı için teorik olarak geçici transfer niteliğinde değerlendirilebilir mi?

 21.İlk olarak davalı tarafından herhangi bir uzatım hakkı kullanılmamıştır. İkinci olarak söz konusu uzatım klozunun uygulanabilirliği ve geçerliliği İsviçre hukukunda tartışmalıdır. Diğer bir deyişle davalı uzatıma ilişkin hakkını kullanmış olsa bile oyuncunun söz konusu hakkın kullanımını ve böylece kulübe dönme zorunluluğunu dava konusu etmesi mümkündür. Eğer uygulanabilirliği varsa Alman hukukunun aynı sonuca yol açıp açmayacağına açık kapı bırakılabilir.

22.1.FC Nürnberg oyuncunun 12 Ocak 2004’den Haziran 2005’e kadar geçerli olacak şekilde kendi adına tescili amacıyla davalıya 200.000 Euro ödeme yapmıştır. Aynı süre için oyuncu sigortalanmış ve oyuncuyla da iş sözleşmesi imzalanmıştır. Sonuç olarak davalı tarafından artık ödenmeyen oyuncunun maaşını da ödemiştir. 200.000 Euroluk ödeme davalının oyuncunun hizmetlerinden mahrum kalmasının karşılığı olduğu anlaşılmaktadır.

 23.Mevcut durum oldukça yaygın olup eski işverenin sözleşmenin erken feshi karşılığında tazmin edilmesi durumu olan tipik, oyuncunun yeni kulübe katıldığı sürekli transfer sözleşmelerinden ayrılmamaktadır. Bu sebeple hakem davalının, oyuncun 1. FC Nürnberg’e geçici transferinden ne tür bir hak elde edeceğini anlamamaktadır. Aksine, birçok açıdan ama özellikle ekonomik açıdan oyuncunun 1. FC Nürnberg’e transferi sürekli transfer olarak değerlendirilebilir. Şöyle ki; davalı özellikle davacıya ödenen miktar ile karşılaştırıldığında önemli miktarda bir transfer ücreti elde etmiştir. Oyuncu davalı ile olan sözleşmesinin bitim tarihine kadar transfer edilmiş olup bu süreçte oyuncuya karşı herhangi bir yükümlülüğü bulunmamaktadır. Sonuç olarak oyuncunun kulübü değişmiş olup taraflar sözleşmelerini transfer sözleşmesi olarak adlandırmıştır. Nihai ile geçici transfer arasında bu durumlar göz önüne alındığında fark nedir?

 24.Ek olarak eğer mantıklı bir insanın Transfer Sözleşmesine ne anlam vereceği anlaşılmak isteniyorsa aşağıdaki şartların göz önünde bulundurulması gereklidir;

 25.Transfer Sözleşmesinde yer alan sell-on klozunu uygulanır kılan koşullar şunlardır;

- Oyuncu davalı için profesyonel futbol oynamalı,

- Davalı oyuncuyu başka bir kulübe transfer etmeli,

- Davacı bu transfer karşılığında davalının oyuncunun transferinden elde ettiği bedelin % 15’ini almalıdır.

   26. Kabul edilmiştir ki sözleşme davalı tarafından İsviçre hukukuna göre hazırlanmıştır. Söz konusu hukukta hakim olan ilke “in dubio contra stipulatorem” bu ilke uyarınca belirsizlik durumunda sözleşme hazırlayan aleyhine yorumlanacaktır. Davalı bu noktada sözleşme hükümlerinde ayrıca kiralık terimini yer alması gerektiğini kanıtlayamamıştır.

   27. Sözleşme sell-on klozunun uygulanabilirliğinin sadece nihai transfere ilişkin olduğu yönünde bir hüküm barındırmamaktadır. Tek hakimin bakış açısından eldeki nihai transfere davalı ile 1. FC Nürnberg arasında olduğu gibi birçok yönden benzeyen transferde tarafların iradelerini sadece nihai transferlerle sınırlandırıldığını düşünmek zordur. 

   28. Bu şartlar altında davalı tarafından ileri sürülen iddialar ikna edici bulunmamıştır.

  29.Tarafların yargılamada ortaya koydukları deliller, kullandıkları kelimeler ve derdest davanın koşulları ve oyuncunun 1. FC Nürnberg’ e özel transferi, 15 Ocak 1999 tarihli transfer sözleşmesinde yer alan sell-on klozunun uygulanması gereği nedeniyle ikna edici değildir.

  30. Sonuç olarak davacı davalı tarafından elde edilen net transfer gelirinin %15’i olan 30.000 Euro’ya hak kazanmış durumdadır.

  31. Ayrı bir sözleşme hükmü bulunmadığı için İsviçre Borçlar Kanunu md.104 uyarınca tek hakem % 5 faiz oranı uygulayabilir. Bu hüküm uyarınca ihtar üzerine borçlu yıllık % 5 oranında faiz ödemek durumunda olacaktır.

 32. Dies a quo ilkesi göz önüne alındığında davacı tarafından 1 Ağustos 2004 tarihinden itibaren % 5 faiz talep edilmiştir. Ancak davacı tarafından söz konusu tarihte ihtar gönderildiğine ilişkin herhangi bir delil sunulmamıştır. Aksine sell-on klozuna ilişkin ilk sözleşme taraflar arasında 5 Ekim 2004 tarihinde yapılmıştır. Söz konusu tarihte davacı davalıdan 1. FC Nürnberg tarafından ödenen bedelin % 15’ini talep etme niyetinde olduğunu beyan etmiştir. Bu şartlar altında ve aksi delil de sunulmadığından 10 Haziran 2005 öncesine kadar herhangi bir ihtar yoktur. Bu nedenle faizin 11 Haziran 2005 itibariyle başlatılması gereklidir...

 Anılan gerekçelerle temyiz talebinin kısmen kabulüne, 

24 Eylül 2006 FIFA PSC kararının iptaline,

 Club Borussia VfL’nin Club Sekondi Hasaakas’a 30.000 Euro ve 11 Haziran 2005 tarihinden itibaren % 5 oranında faiz ödemesine karar verilmiştir.    

Dipnotlar

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş