Arman Özdemir- 10 Ekim 2022 Günümüzün Finansal futbol karakteristiği içinde oyuncuların sözleşme bitimlerinde, oyuncunun kulüpte kalma opsiyon hakkının kulüp tarafından kullanımı konusunda önemli tartışmalar söz konusu. İşte bu konuda Panathinaikos FC ve Sotirios Kyrgiakos arasındaki opsiyon hakkının kullanılmasına ilişkin davada, CAS ilk kez profesyonel futbolcu sözleşmelerinde opsiyon hakkına dayanarak oyuncu sözleşmesinin kulüp tarafından tek taraflı uzatılmasına ilişkin hüküm tesis etmiştir. Bundan sonraki benzer olaylara da emsal oluşturacak CAS’ın tek taraflı uzatım opsiyonuna ilişkin 2005/A/973 Esas ve 10/10/2006 tarihli kararını değerlendireceğiz.

Olay Örgüsü

27.07.2001 tarihinde, 1979 doğumlu Sotirios Kyrgiakos (oyuncu), Panathinaikos (kulüp) ile hizmet sözleşmesi imzalamıştır. İmza tarihinde oyuncu Yunanistan 3. Liginde forma giymektedir. Sözleşme 27.07.2001 tarihinde başlayacak ve 30.05.2003 tarihine kadar 2 yıl sürecektir. Kulübün bu durumda ise sözleşmeyi 30.06.2005’e kadar 2 yıl daha tek taraflı uzatma hakkı bulunacaktır (1.opsiyon) . Kulübe ayrıca bu tarihten itibaren 30.06.2006’ya kadar 1 yıl daha uzatma hakkı tanınmıştır (2. Opsiyon).

Aynı tarihte taraflar arasında oyuncunun Yunanistan ligi, Yunanistan kupası ve resmi Avrupa maçlarının %60’ına katılması halinde yıllık alacağı bonuslar da belirlenmiştir. Sözleşme ile bonusa ilişkin olarak yapılan sözleşme birbirinin mütemmim cüz’üdür.

Akdin inikadı tarihinde oyuncu 21 yaş altı milli takımda zaten oynamaktadır. Kulüpte oynamaya başladığı ilk yılda A milli takıma da seçilmiştir. Oyuncu duruşma esnasında sözleşmenin 5 yıllık olmasından ve ücretten memnuniyetini belirtmiştir.

09.06.2003 tarihinde kulüp tarafından sözleşmenin 30.06.2005’e kadar uzatıldığı oyuncuya bildirilmiştir.

20-21.01.2005 tarihinde oyuncu, kulüp ve Rangers Football Club (3.kişi) arasında oyuncunun 30.06.2005’e kadar Rangers’a geçici transferine ilişkin sözleşme imzalanmıştır. Söz konusu sözleşme uyarınca akdin hitamında Rangers’a oyuncuyu tam transfer opsiyonu tanınmıştır. 31.05.2005’e kadar yapılması gereken bildirim karşılığında kulübe transfer bedeli olarak 1.500.000 Euro ödenecektir.

Mayıs ayında yapılan görüşmelerde Rangers oyuncuyu transfer etmek istediğini belirtmiş buna karşın önemli miktarda indirim istenmiştir. Kulüp tarafından bu istek reddedilmiştir.

13.06.2005 tarihinde kulüp uzatım opsiyonunu kullanmış ve aynı zamanda oyuncuya da 07.07.2005 tarihinde kulübün yeni sezon hazırlıkları için merkezinde hazır bulunmasını istemiştir.

14.06.2005 tarihinde Yunanistan Futbol Federasyonu aracılığıyla İskoçya Futbol Federasyonuna oyuncuyla ilgili olarak Uluslararası Transfer Lisansı yayınlanması talep edilmiş ancak İFF tarafından akdi uyuşmazlık bulunması gerekçesiyle bu istek reddedilmiştir.

16.06.2005tarihinde İFF’nin tek taraflı uzatım opsiyonlarının geçerli olup olmadığını ilişkin danışma amaçlı FIFA’ya başvurmuş bunun üzerine FIFA’dan Gianpaolo Monterini “soruya kesin bir evet veya hayır yanıtı verilemeyeceğini, her olayın ayrı ayrı incelenmesi gerektiğini belirtmiş bununla birlikte kulüp lehine olan tek taraflı opsiyonların genel olarak hükümsüz olacağını vurgulamıştır.

28.06.2005 tarihinde oyuncu tarafından kulübe yazılan yazıda kendisinin sözleşme yenilemeyeceği, opsiyon maddesinin geçersiz olduğu belirtilmiştir.

01.07.2005 tarihinde YFF tarafından İFF’ye tekrar Uluslararası Transfer Lisansı için tekrar yazı yazılmış fakat 04.07.2005 tarihinde bu istem tekrar reddedilmiştir.

22.07.2005 tarihinde YFF tarafından FIFA’ya başvurularak İFF’den Uluslararası Transfer Lisansının alınması talep edilirken 25.07.2005 tarihinde de oyuncu tarafından da başvuruda bulunularak kulüple aralarındaki sözleşmeden kaynaklı sorunun çözülmesi talep edilmiştir. Bunun üzerine FIFA tarafından İFA’ya oyuncunun Uluslararası Transfer Lisansını çıkarması yahut çıkarmamasını haklı gösteren sebepleri bildirmesi için yazı yazılmıştır. Şu halde FIFA’nın önünde iki derdest uyuşmazlık bulunmaktadır. Bunlardan tek yargıçla karar verileni (Players’ Status Committee) YFF’nin talebini uyuşmazlığın sözleşmeden kaynaklanması sebebiyle reddetmiştir.

04.10.2005 Buna karşın Bureau of the Players’ Status Committee (BPSC) konuyla ilgili hüküm ittihaz etmiştir. Şunu belirtelim ki hüküm tamamen FIFA düzenlemelerine dayanmaktadır. Doğaldır ki bazı noktalarda hukukun genel prensiplerine de atıf yapılmıştır. Karar 3 noktada önem taşımaktadır;

Ø  Sözleşmedeki opsiyonun tek taraflı olmasına, opsiyon hakkının iş ilişkisinde güçlü pozisyonda olan kulübe tanınmış olmasına vurgu yapılmıştır. Oyuncunun değerindeki olası değişimlerin göz önüne alınmadığı belirtilmiştir.

Ø  Tek taraflı opsiyonların oyuncuların serbest dolaşım hakkı üzerinde olumsuz etkilerinin olduğu ve oyuncu olası tercihlerini engelleyerek iş hukukunun genel prensiplerine aykırılık teşkil ettiğini,

Ø  Beş yıllık bir sürecin profesyonel bir futbolcunun kariyerinde önemli bir kısım teşkil ettiğini belirtmiş ve taraflar arasındaki sözleşmenin 30.06.2005 tarihinde sona erdiğini kabul etmiştir.

Karar üzerine kulüp tarafından konu temyiz yoluyla CAS önüne getirilmiştir.

Değerlendirmeler 

İlk olarak şunu belirtelim ki burada usule ilişkin tartışmalara girilmeyecektir. Karar incelendiğinde CAS her ne kadar konu üzerinde durmuş olsa da BPSC’nin kararının bozulmasıyla dosyanın oyuncunun sözleşmeyi ihlali nedeniyle tekrar incelenmek üzere FIFA’ya iadesine hüküm kısmında karar verdiğini hatırlatmakla yetinelim.

CAS Panel 97 Düzenlemelerinde tek taraflı uzatıma ilişkin hüküm bulunmadığını belirttikten sonra Yunan Spor Kanununda böyle bir hükmün belirtmiş ilk olarak kararını Yunan iç hukukuna dayandırmıştır.

Panel daha sonra ise tek hakimli olarak verilen karara atıf yapmış ve kararda geçen “tartışmalı geçerlilik” yani her olayın kendi özel koşulları içerisinde değerlendirilmesi gerektiğini de belirtmiştir.

Kararında devamında uyuşmazlık ortaya çıktığı dönemde yürürlükte dahi olmayan 2005 Düzenlemesinin rasyonalizayon açısından dikkate alınması gerektiği belirtilmiş ve Düzenlemenin 18. Maddesinde yer alan profesyonel futbolcu sözleşmelerinin en az yürürlük tarihinden sezon sonuna kadar sürmesi gerektiği ve en fazla 5 yıl için yapılabileceği yönlü hükmü de göz önüne almıştır. Yine mutlak olarak yanlış bir yorumlamayla futbolcunun kariyerinde 5 yıl gibi önemli bir sürenin davanın esasıyla ilgisi olmadığını zaten düzenlemelerin buna izin verdiğini hatta futbolcunun dahi sözleşmenin 5 yıl olmasından memnuniyetini duruşmada dile getirmesini göz önüne almıştır.

Bunlara ek olarak Panel kullanılan iki opsiyon açısından da maaş ve bonuslarda esaslı artışın sağlandığını da belirtmiştir. Yani Panel açısından alt ligden üst lige transfer olmuş oyuncunun aldığı ücrette opsiyonlar sonrası yapılacak artışlar tek taraflı opsiyon hükümlerini hukuken geçerli kılar niteliktedir.

Kulübün oyuncuya opsiyon kullanımlarından sonra ek yükümlülük getirememesi göz önüne alındığında ve Yunanistan koşullarında oyuncunun tanınmamış olması değerlendirildiğinde pazarlık açısından eşitsizlik iddiası Panel tarafından göz önüne alınmamıştır.

Tek taraflı uzatım opsiyonunun kullanılabilmesi için Panelin belirlediği yegane kriter oyuncunun maaşının opsiyon kullanımıyla esaslı biçimde artırılmasıdır. Bütün iş yaşantısını sadece maaş kriterine bağlayan bu yaklaşımın kabulü mümkün değildir.

Panel bunun yanı sıra Rangers FC tarafından daha fazla para önerilmesinin davayla alakasız olduğuna karar vermiştir. Bunun sebebi olarak ise ekonomik olarak daha güçlü konumda olan kulüplerin yüksek maaşlar önermesinin doğal olması gösterilmiştir. Oysa kararın bir önceki paragrafı iş yaşantısını sadece maaş esaslı artışına bağlamıştır.

Panel ayrıca pacta sunt servanda ilkesini de göz önüne almış ve oyuncunun akdi yükümlülüklerinden kurtulmak amacıyla iyi niyet kurallarına aykırı biçimde opsiyona ilişkin maddenin hükümsüzlüğünü ileri sürdüğünü belirtmiştir.

Sonuç 

1. Hizmete ilişkin sözleşmeler taraflardan birinin belirli bir ücret ödeme yükümü ile emir ve talimat verme yetkisini elinde bulundurduğu diğerinin ise belirli bir iş görmeyi yüklendiği sözleşmelerdir. Açıktır ki bu sözleşme ilişkilerinin doğaları gereği taraflar arasında eşitlik söz konusu olmaz.

2. Somut olay açısından değerlendirildiğinde belirli bir ülke koşulları açısından maaş yeterliliği uluslararası nitelik kazanmış bir ekonomi açısından kabul edilemez. Bunun yanı sıra belirtelim ki oyuncu sözleşmenin imzalandığı tarih olan 2001 yılından sonra sadece 13 yıl futbol oynamış ve 2014 yılında futbolu bırakmıştır.

3. Yürürlükte olmayan bir düzenlemenin (rasyonalizasyon açısından) hükme esas alınması düzenleme değiştiği takdirde hükmü irrasyonel hale getirecektir ki evrensel bir hukuk ilkesi olarak usule ilişkin hükümler hariç düzenlemelerin geri yürür biçimde uygulanması kabul edilebilir değildir.

4. Kaldı ki Panelin daha sonra yürürlüğe giren 2005 Düzenlemelerinde yer alan 5 yıllık süreyi opsiyonları dahil ederek değerlendirmesi ancak ve ancak hizmet sözleşmesi ilişkisinde istisnai durumlar haricinde oyuncu yararında yorum açısından göz önüne alınması gerekebilecek bir husustur.

5. Tek taraflı opsiyon kullanımını sadece maaş artışlarına bağlamak iş yaşantısını oluşturan çevresel faktörlerden insani ilişkilere kadar birçok hususu dışlamak demektir ki bunun sonucu profesyonel futbolcu köleliğidir. “Paranı veriyorum otur kenarda” en azından ülkemizin yabancısı olmadığı bir husustur.

6. Ek olarak CAS her ne kadar oyuncunun alt liglerden geldiğini belirtmişse de o lige zaten Panathinaikos tarafından geçici transferle gönderildiğini belirtmeyi unutmuştur!!.

7. Son olarak ise tek taraflı uzatım opsiyonları için 5 yıldan daha az makul bir süre öngörülmelidir.{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş