Olimpiyatlar Ev Sahibi Ülkeye Ne Katar?
Bizi Takip Edin Futbol ekonomisi facebookta futbol ekonomisi twitterde
x
Buradasınız >> Ana Sayfa Haberler & Makaleler Ekonomi Tuğrul AKŞAR Olimpiyatlar Ev Sahibi Ülkeye Ne Katar?

Olimpiyatlar Ev Sahibi Ülkeye Ne Katar?

1625f329bebc

Tuğrul AKŞAR-29 Temmuz 2024 Paris 2024 Olimpiyatları büyük bir coşkuyla başladı. 

 

Yaz olimpiyatları dünyanın en büyük ve en saygın spor organizasyonu.  Büyüklük sadece sportif anlamda değil, ekonomik, ticari ve finansal olarak da aynı zamanda. 

 

Bu türden büyük spor organizasyonları yapılan harcamalar ve sağlanan gelirler bakımından da olağanüstü büyük bütçelere sahip.

 

Bu konuda daha önceden bir makalemi bu sütunlarda sizlerle paylaşmış ve “Olimpiyat Düzenlemek Akıl Karı Mı? Ülkeler Neden Olimpiyat Düzenlerler?” diye sormuştum.[1]

 

Şimdi de 2024 Paris Olimpiyatı için aynı soruyu sorarak, daha geniş kapsamlı konuyu ele almak istiyorum. 

 

Olimpiyat Düzenlemek Pahalı Bir İş

 

Olimpiyatlar sayesinde o ülke, oyunların yapılacağı kente metrosundan konaklama yerlerine, spor komplekslerinden iletişim alt yapısına varıncaya  kadar  bir çok alanda ciddi alt yapı yatırımları yapıyor.  Bu yatırımlar  için Milyar Eurolara ulaşan devasa bütçelere ihtiyaç duyuluyor.  Bu yatırım harcamalarının kısa vadede bir istihdam yaratma etkisi olsa da, daha çok altyapı modernizasyonu gibi uzun vadeli yatırımların geri dönüşü uzun yılları gerektiriyor.

 

Ancak şurası bir gerçek ki, olimpiyat düzenlemek “astarı yüzünden pahalıya varan” pahalı bir iş. 

 

Peki, o zaman böylesi pahalı ve getirisi kısıtlı bu etkinliği ülkeler neden düzenlemek için yarışır? Olimpiyat düzenlemek kime ne sağlar? Olimpiyattan ev sahibi ülkeler ne kadar para kazanır? Bir olimpiyat düzenlemek için bu kadar kamu bütçesini yormaya gerek var mı? Daha bir çok soruyu arka arkaya sorabiliriz. 

 

İşte biz bu yazımızda bu sorulara yanıt arayacağız.

 

Öncelikle bu işin maliyet tarafından başlayalım.

 

Bir Olimpiyat Kaça Çıkar? Paris Olimpiyatlarının Maliyeti Ne Olacak?

 

Olimpiyatların maliyetleri ve yaratacağı ekonomi konusunda çok çalışma ve analiz var. 

 

Oxford Üniversitesinin 2024 yılında yayınladığı araştırmaya göre[2] 2024 Paris Yaz Olimpiyatlarının 2008 yılında Çin’in Pekin kentinde düzenlenen Yaz Olimpiyatlarından beri en düşük maliyetle düzenlenen organizasyon olması bekleniyor. Bugüne kadarki en pahalı Yaz Oyunları 23,6 milyar ABD Doları ile 2016 Rio ve 23,6 milyar ABD Doları ile 2012 Londra oldu. Yine aynı araştırmaya göre, günümüzde yaz olimpiyatlarının ortalama maliyeti 7.5 Milyar Euro’yu buluyor.

 

Bu haliyle, Paris 2024 olimpiyat oyunları yaklaşık 10 Milyar Euro’ya ulaşacak maliyetle nispeten düşük maliyetli olimpiyatlardan birisi olacak.[3]

 

Fransız ekonomistler ise Paris 2024 oyunları maliyetinin toplamda 9,7 milyar euroya ulaşacağını tahmin ediyorlar. 

 

Paris Olimpiyatlarına Olimpiyat Komitesi 4.38 milyar euro destek sağlarken, bütçenin geri kalanı bilet, lisans, TV hakları, sponsorluk ve Fransız  kamu maliyesinden karşılanacağı ifade ediliyor. Kesin olmamakla birlikte, Fransız devleti kamu kaynaklarından oyunların kusursuz gerçekleşebilmesi için altyapı, ulaşım, tesisler, güvenlik, konaklama, yeme-içme vb.harcamalar olmak üzere 4 ila 4.5 milyar Euro civarında oyun bütçesine ayrıca katkıda bulunacak. 

 

En yüksek maliyetli olimpiyatların başında 28.9 Milyar Dolarlık maliyetle 2014 Sochi kış olimpiyatları ile 23.6 Milyar dolarlık maliyetiyle 2016 Rio yaz olimpiyatları oldu. Üçüncü en yüksek maliyetli olimpiyat ise 16.8 Milyar dolarlık maliyetiyle Londra olimpiyatı. 

 

Olimpiyat bütçeleri bütçelenen maliyetlerin çok üzerinde seyrediyor.

 

Nitekim yapılan araştırmalar, Montreal 1976 Olimpiyat Oyunları’nın finansmanının geri ödemesinin  tam 30 yıl sürdüğünü ortaya koyuyor.

 

2000 Sydney Olimpiyatları’ndan 7 sene sonra yapılan bir analizde, ‘dolaylı faktörler’ de katıldığında, Avustralya ekonomisine olan net zararının 2 milyar dolar olduğu hesaplanmış.

 

Yine 2004 Atina olimpiyatlarının devlete maliyeti  yaklaşık 8,9 Milyar Euro’ya ulaşmıştı. Ne yazık ki, Yunan ekonomisi daha sonar bu maliyetlerin altından kalkamadı ve beklenen getiri ile gerçekleşen getiri arasında ciddi farklar oluştu.

 

Yine, 2012 Londra Olimpiyatlarının mali portresi de 17 Milyar dolara ulaştı. İngiliz yetkililerin yaptığı açıklamalar, Londra Olimpiyatlarının ekonomide beklenen gelişmeye ulaşamadığını ortaya koyuyor.

 

Buradan da çıkan sonuç şu ki: Olimpiyatların dışsal pozitif etkileri dikkate alındığında, bu oyunların ekonomiye her zaman dolaylı net bir katkı sağladığını, söylemek mümkün görünmüyor.

 

Olimpiyatlar Ev Sahibi Ülke Ekonomisine Katkı Sağlıyor mu?

 

Bu tür etkinliklerin sonucunda oyunların kar bırakıp bırakmadığını hesaplamak çok kolay değil. Bir rakam söylense bile bu tutar, tahmini bir rakam olmak durumunda. 

 

Bu tür büyük oyunların etkilerini maliyet yönünde net olarak söyleyebilmek daha kolay. Çünkü, bu işe ayrılan ve harcanan para belli. Ancak, bu işten elde olunacak gelir veya kar sadece oyun süresinde yapılan satışlar nedeniyle bir nakit akışı olduğu için hesaplanabilirken, bu oyunların gelir yönünden ülke ekonomisini uzun vadeli etkilerini hesaplamak, o kadar kolay olmamaktadır. Bunun için çeşitli tahmin yöntemleri kullanılarak, olası orta ve uzun vadeli getiriler varsayımsal olarak hesaplanabilmekte.

 

Olimpiyatlar, Dünya Kupası, Avrupa Şampiyonaları gibi büyük organizasyonların ev sahibi ülke ekonomisine ilişkin kısa, orta ve uzun vadeli etkilerine ilişkin gerçekleştirilen araştırmalar, bu organizasyonların ev sahibi ülke ekonomisine karından daha çok zararı olduğunu ortaya koyuyor. 

 

Bu tür büyük spor organizasyonlarının ülke ekonomisine olası katkılarını hesaplamaya yönelik Almanya’nın Euro 2024 Avrupa Şampiyonasına ev sahipliği yaptığı bu sene Deutsche Bank bir araştırma yayınladı.[4] Haziran 2024’te paylaşılan araştırmaya göre, Olimpiyatlara veya FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapan ülkeler, yeni stadyumlar ve kamusal altyapı için yapılan ve çoğunlukla büyük ve kamu tarafından finanse edilen yatırım harcamalarından ülke ekonomileri nadiren olumlu ekonomik veya sosyal getiri elde edebiliyor. 

 

Öte yandan, Limoges Üniversitesi'ne bağlı Hukuk ve Spor Ekonomisi Merkezi yaptığı çalışmada Olimpiyat oyunlarının Paris ekonomisine olası etkisini araştırdı.[5]2018 ile 2034 yıl aralığının baz alındığı araştırmada Olimpiyat oyunlarının Paris bölgesine 6,7 milyar ile 11,1 milyar Euro arasında ekonomik fayda sağlayacağı belirtiliyor.[6] 

 

Diğer taraftan Lozan Üniversitesi'nde coğrafya ve sürdürülebilirlik profesörü olan Martin Müller, Olimpiyatlar, Dünya Kupası gibi büyük organizasyonların şehirlere olan ekonomik katkısını araştırdığında çarpıcı bir sonuçla karşılaştı.[7]

 

1964 yılından 2016 yılına kadar 3 organizasyonun kâr edebildiği görülüyor. etti. Bunlar 1984 Los Angeles Olimpiyatları, 1996 Atlanta ve 2000 Sidney olimpiyatları. 

 

Ancak genel olarak ortaya çıkan tablo bize şunu gösteriyor. Olimpiyatlar, kamu maliyesinde telafisi zor “mali çukurların” oluşmasına neden oluyor. Bunun da temel sebebi: harcanılan paraların ekonomiye geri dönüşünün yetersiz olması. Ev sahibi ülkelerin etkinlikten sonra sınırlı kullanımı olan özel altyapıya çok fazla para harcaması ekonomide kara deliklerin oluşmasına yol açıyor.

 

Bugüne kadar yapılan araştırmalar ortaya koymuştur ki, bu organizasyonlardan kamu maliyesine vergi, sosyal güvenlik geliri gibi kamusal gelir artışında çok fazla bir gelişme olmuyor. Sadece organizasyon için yapılan harcamalar üzerinden alınan vergiler ve yaratılan bazı prim ödemeleri oluyor ki, buralardan elde olunan kamusal gelirlerin, yapılan kamusal harcamaların gerisinde kaldığı görülüyor. Ancak bir kamusal gelir yarattığı da doğrudur. Yayın hakları satışından bilet gelirlerine, ve diğer harcamalar zerinden alınan tutarların yaklaşık 3 ila 5 milyar euro civarında kamu ekonomisine bir katkı sağlayabilecektir.

 

En yüksek kârı elde eden organizasyon ise 1984 Los Angeles Olimpiyatları.[8]

 

 2024 Paris Tablo1

 

Olimpiyatların ev sahibi ülkeye, daha doğrusu düzenlenecek kentin istihdamına katkı sağladığı konusunda da bazı görüşler olmakla birlikte yapılan analizlere göre, bu tür büyük spor etkinliklerinin geçici olarak istihdamın artmasına katkı sağlıyor. Kısa dönemli faaliyet ve istihdamı artırmak için bir kaldıraç  olabiliyor. İstihdama katkının sınırlı olması, beklenen makro ekonomik etkinin çok genele yaygın olamayacağını bize gösteriyor. Daha çok organizasyonun olduğu kentlerde kısa süreli istihdam artışı olabiliyor. Bu da ekonomik etkinin herkes tarafından hissedilmeyeceği anlamına geliyor.

 

Sonuçta genel olarak, olimpiyatların ev sahibi ülke ekonomilerine olumlu bir ekonomik etkisi olduğuna dair çok az kanıt var. Ulusal Ekonomi Araştırmaları Bürosu, ev sahipliğinin bir ülkenin uluslararası ticareti üzerinde olumlu bir etkisi olduğuna dair bulgular yayınladı. Ancak ekonomistler Stephen Billings ve Scott Holladay, ev sahipliğinin bir ülkenin gayri safi yurtiçi hasılası (GSYİH) üzerinde uzun vadeli bir etkisi olmadığını ortaya koydu.[9]

 

Aynı araştırmaya göre Olimpiyatların, reel olarak %159 ile tüm mega projeler arasında ikinci en yüksek ortalama maliyet aşımına sahip olduğu görülüyor. Yalnızca nükleer atık bertaraf projelerinin reel olarak %238 ile 1960 yılından beri yalnızca 3 organizasyonu kâr açıklayan Olimpiyatlardan daha yüksek maliyet aşımına sahip olduğu dikkat çekiyor.

 

Olimpiyatlarının Dışsal Negatiflikleri

 

Araştırmalar gösteriyor ki, olimpiyat düzenlemek pahalı bir iş. Ekonomik ve finansal açıdan bakıldığında, ev sahibi ülke açısından rasyonel bir faaliyet değil. Ülke ekonomisinin makro ekonomik dengesine olumsuz etki yapan, ülke hazinesinde kara delikler açan, aynı zamanda içeride sosyal huzursuzluklara yol açan bir organizasyon.   Bunun yanısıra bu etkinliklerin negatif dışsallıkları da bulunuyor. Bu kapsamda değerlendirirsek, karşımıza temel negatif dışsallıklar çıkıyor. Paris olimpiyatlarının olumsuz dışsal etkileri de sözkonusu. 

 

1.    Gündelik Yaşamın Sekteye Uğraması

 

Örneğin, Turist akınına karşı metro bilet ücretlerinin geçici olarak 4 euroya çıkarılması ve halka Olimpiyatlar süresince evden çalışılması tavsiyesi nedeniyle birçok Parisli beş haftalık ücretli izinlerinin bir kısmını temmuz ve ağustos aylarında Paris'i terk etmek için kullanmayı planlıyor. Yerli turist şehri terk ederken Paris'e gelmesi beklenen yabancı turist sayısında da umulan yükseliş yaşanmayabilir. Diğer taraftan bu tür büyük organizasyonların en büyük olumsuzluklarından birisi de, çok sıkı güvenlik önlemlerinin alınması nedeniyle, gündelik yaşamın zorlaşmasıdır.

 

 2.  Kamu Kaynaklarının Bir Daha Kullanılmayacak Tesislere Harcanması Nedeniyle Ortaya Çıkan İsraf (Beyaz Filler)

 

Beyaz filler olarak adlandırılan,  boyutları ve işlevleri gereği sadece bu etkinlikler için kullanılan spor komplekslerinin inşa edilmesi, olimpiyat sonrası sınırlı kullanılabilecek pahalı tesislerin kamu hazinesine getirdiği ağır yükler bir başka negatif dışsallık olarak karşımıza çıkıyor. Bu tesisler genellikle ilerleyen yıllarda kamuya önemli ekonomik ve finansal yükler getiriyor. 

 

Örneğin, Sidney Olimpiyat stadyumunun bakımı şehre yılda 30 milyon dolara mal oluyor. Pekin'in ünlü "Kuş Yuvası" stadyumunun yapımı 460 milyon dolara mal oldu, bakımı için yılda 10 milyon dolar gerekiyor ve 2008 oyunlarından sonra şehir 2022 Kış Oyunları'na tekrar ev sahipliği yapana kadar çoğunlukla kullanılmadan kaldı. 

 

2004 Atina olimpiyatları nedeniyle yapılan yüksek tutarlı harcamalar Yunanistan’ın borç krizine girmesinde önemli bir katalizör oldu. 2004 Atina Olimpiyatları için inşa edilen tesislerin neredeyse tamamı artık terk edilmiş durumda. 1976’da Montreal'de düzenlenen Olimpiyatlar için yapılan kamu harcamalarının finansmanının tamamlaması 30 yıl sürdü.  Big Owe olarak bilinen Olimpiyat stadyumu, muazzam maliyetleri nedeniyle Quebec hükümeti 2024'te nadiren kullanılan stadyumun çatısını üçüncü kez değiştirmek için 870 milyon dolar harcayacağını açıkladı. 

 

 Soçi 2014 Kış Oyunları'nın 28.9 Milyar Dolara ulaşan maliyetleri, son on yılda Rus kamu hazinesine yıllık ilave 1 milyar dolara ek yük getirdi. Soçi'de olimpiyat nedeniyle inşa edilmiş ama bazıları kullanılmayan stadyumlar ve tesisler bir israf olarak kaldı. 

 

 Olimpiyatlara ev sahipliği yapan ilk Güney Amerika ülkesi olan Brezilya'da, 2016 oyunlarının maliyeti 20 milyar doları aştı ve tek başına Rio şehri en az 13 milyar dolar ödedi. Ülkenin derin resesyonuyla karşı karşıya kalan Rio, Olimpiyatları denetlemenin maliyetini karşılamak için federal hükümetten 900 milyon dolarlık bir kurtarma paketi talep etti ve tüm kamu çalışanlarına ödeme yapamadı. Şehir ayrıca, bazı sıkıntılı mahallelerini canlandırmak için geniş bir altyapı yelpazesine büyük yatırımlar yapmak zorunda kaldı, ancak sonrasında çoğu mekan terk edildi veya neredeyse hiç kullanılmadı.

 

 IOC Ülkeleri Çok Zorluyor

 

 Uluslararası Olimpiyat Komitesi hangi ülkeye olimpiyat vereceğini tekelinde tutan bir kuruluş. Karar verici organ statüsündeki Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin olimpiyat düzenleyecek şehirlere dayatma gücünün bulunması, aday şehirlerin mali riskleri göz önünde bulundurmaksızın bu organizasyona talip olmaları ve olimpiyat masraflarının önemli bir kısmının kamu hazineleri  tarafından karşılanıyor olması, olimpiyatları düzenleyen şehirlere çok büyük finansal yük getiriyor.

 

Olimpiyatlar Nasıl Daha Yönetilebilir Hale Getirilebilir

 

 Ekonomistler arasında Olimpiyat Oyunları'nın ev sahipleri için daha uygun fiyatlı hale getirilmesi için reformlara ihtiyaç duyulduğu konusunda bir fikir birliği oluştu. Birçok kişi, IOC ihale sürecinin en iddialı planları sunan potansiyel ev sahiplerini kayırarak israfçı harcamaları teşvik ettiğine dikkat çekti. Bu sözde kazananın laneti, genellikle yerel inşaat ve misafirperverlik çıkarları tarafından zorlanan aşırı şişirilmiş tekliflerin, ev sahipliğinin gerçek değerini sürekli olarak aştığı anlamına geliyor. Gözlemciler ayrıca IOC'yi oyunlardan elde edilen hızla büyüyen gelirin daha fazlasını paylaşmadığı için eleştirdiler.

 

"IOC çok daha büyük miktarda uluslararası, TV ve üst düzey sponsorluk gelirlerini paylaşabilir." diyen Circus Maximus kitabının yazarı Profesör Andrew Zimbalist,[10]yayın kuralları konusunda tekel konumunda olan ve kendi koşullarını dikte ettiren kuruma bağlı Olimpik Yayın Hizmetleri'nin (OBS) önemli miktarda gelir elde ettiğini vurguluyor. Ancak bu gelirler ev sahibi şehrin organizasyon komitesiyle paylaşılmıyor ve bunun yerine milyarlarca dolarlık bir fatura ortaya çıkıyor.

 

 Buna karşılık, Başkan Thomas Bach yönetimindeki IOC, 2020 Olimpiyat Gündemi olarak bilinen süreçte reformlar yapılmasını teşvik etti. Bu öneriler arasında ihale maliyetinin düşürülmesi, ev sahiplerine halihazırda var olan spor tesislerini kullanmada daha fazla esneklik sağlanması, ihale sahiplerinin sürdürülebilirlik stratejisi geliştirmeleri için teşvik edilmesi ve dış denetim ve diğer şeffaflık önlemlerinin artırılması yer alıyor.

 

 Bazıları daha sert önlemlerin gerekli olduğunu düşünüyor. Ekonomistler Robert Baumann, Bryan Engelhardt ve Victor A.Matheson,[11]düşük ve orta gelirli ülkelerin ev sahipliği yapma yükünden tamamen kurtulmaları gerektiğini ve IOC'nin bunun yerine "oyunları daha fazla maliyeti karşılayabilen zengin ülkelere vermesi" gerektiğini savunuyor. Olimpiyatların maliyet şahini Zimbalist, pahalı altyapının yeniden kullanılmasına izin veren bir şehrin kalıcı ev sahibi yapılmasını önerdi. Birçok ekonomist, bunun dışında, ev sahipliği yapmayı planlayan herhangi bir şehrin, oyunların Olimpiyat şenliklerinden daha uzun süre yaşayacak gelişimi teşvik etmek için daha geniş bir stratejiye uymasını sağlaması gerektiğini savunuyor.

 

 Bu Tür Büyük Organizasyonlar Artık bir Spor Etkinliği Olmaktan Çıktı

 

 Günümüzde Dünya Kupası, Olimpiyat gibi büyük ve saygın organizasyonlar artık bir spor etkinliği olmaktan çıktı. Bu türden organizasyonlar çok ciddi bütçe gerektiren, yüksek maliyetli ekonomik ve finansal bir faaliyete dönüştü. Çünkü, bir olimpiyat düzenlemenin ortalama maliyeti bugün 7.5-8 Milyar Euro civarında. Bu etkinlikle oluşan gelirlerin toplamı 4-6 Milyar Euro düzeyine çıkabiliyor. Dolayısıyla, bu kadar yüksek tutarlı ve pahalı bir organizasyonu sadece bir sportif  organizasyon olarak görmek, olayın ekonomik ve finansal yönünü gözden kaçırmak anlamına gelir ki, bu bizi yanlış analize götürür. 

 

 Bu organizasyonları tekelinde tutan, oluşan gelirin yarıdan fazlasını alan ve bilançosunda milyarlarca dolar servet ve birikime sahip görünen IOC, UEFA, FIFA gibi örgütlenmeler artık günümüzde birer ekonomik ve  finansal dev uluslararası şirketlere dönüşmüştür. Bu kurumların yıllık bütçeleri, faaliyetleri sonucunda elde ettikleri gelirler milyarlarca dolara ulaşıyor. Bu gelirlerini sporun emrinde kullanması gereken bu kuruluşlar, varlıklarının çok önemli bir kısmını finansal getiri amaçlı kullanıyorlar. Yıllık net karları 250 Milyon dolarlara ulaşıyor. Temel amaçları sportif olması gereken bu kurumların, milyarlarca dolarlık finansal varlığa sahip olmaları, bu örgütlerin  finansal bir şirkete dönüştüklerini bize gösteriyor. 

 

 IOC Dev Bir Finansal Şirkete Dönüşmüş Durumda

 

 IOC Finansal raporuna göre[12] IOC 2017-2021 arası toplam 7,6 Milyar Dolar para kazandı. Bunun üçte ikisi 5.1 Milyar Doları yayın gelirlerinden geldi. IOC’nin finans kurumlarında ve bilançosunda tuttuğu nakit ve benzeri varlıkları toplamını oluşturan dönen varlıkları toplamı 4.486 Milyar Dolar seviyesinde. IOC’nin finansal olarak sahip olduğu varlık tutarı (finansal getiri elde ettiği) ise 2.971 Milyon Dolar. IOC’nin tüm varlıklarının toplamı da 2023 sonu itibariyle 6.491 Milyon Dolar oldu. IOC harcamalar ve diğer giderler düştükten sonra 2023 sonu itibariyle 308 Milyon 345 Bin Dolar gelir fazlasına ulaştı ve 2023’ü 176,1Milyon net karla kapattı. IOC 2022 yılında da  261 Milyon 195 Bin Dolar net kar yapmıştı. 

 

 Bu işten kim para kazanıyor?

 

 Gelirin önemli bir kısmı Uluslararası Olimpiyat Komitesi’ne (IOC) gidiyor. IOC, oyunların en büyük gelir kaynağı olan televizyon yayın gelirleri ile sponsorluk gelirlerinin yarıdan fazlasına sahip oluyor. 

 

 2020 Tokyo olimpiyatları naklen yayın bedeli 3.1 Milyar Dolar idi. Paris 2024’ün yayın gelirlerinin de 3.8 Milyar dolara ulaşması bekleniyor. 

 

 Aslında, olimpiyatları düzenleyen ülkelerin hazineleri ellerini taşın altına sokarken, IOC  bu etkinliklerin nimetlerini topluyor. Bu etkinlik sonrası külfet olimpiyatı düzenleyen ülkeye, nimet ise IOC’ye düşüyor.

 

 Peki IOC bu işlerden ne kadar para kazanıyor? 

 

 IOC Yolsuzluklara Bulaşmış Durumda

 

 Yolsuzluk, IOC seçim sürecini de etkiledi. Rüşvet skandalları 1998 Nagano ve 2002 Salt Lake City oyunlarını gölgeledi. 2017'de Rio Olimpiyat komitesi başkanı, Brezilya oyunlarını güvence altına almak için ödeme yaptığı iddiasıyla yolsuzlukla suçlandı ve 2020 Tokyo seçiminde yasadışı ödeme iddiaları ortaya çıktı.

 

 Öte yandan, Tokyo Olimpiyatları düzenleme komitesinin eski üyelerinden Haruyuki Takahashi organizasyonun hazırlığı sırasında 1,4 milyon ABD Doları rüşvet aldığı iddiasıyla yargılanıyor.[13]

 

 Sonuç

 

 Olimpiyatlar dünyanın en saygın ve en büyük spor etkinliği. Bu etkinlik, ev sahibi ülke ekonomisine ciddi mali yükler getirmesine karşın, ülkelerin bu etkinliği kendi ülkelerinde düzenlemeye talip olmalarının ekonomik gelişmişlik düzeylerine göre farklı sebepleri bulunuyor. 

 

 Gelişmiş ülkeler bu türden organizasyonlarla sporun küresel etkisinden yararlanıp spordaki hegemonik üstünlüklerini devam ettirebilmeyi amaçlarken; gelişmekte olan ekonomiler ise içerideki sosyal sıkıntıları bastırabilmeye; siyasi ve ekonomik sorunların üstünü örtebilmeye yönelik “yumuşak gücü” harekete geçirebilmek amacıyla olimpiyatları düzenlemek istiyorlar. Ayrıca bu ülkeler uluslararası saygınlıklarını artırabilmek, uluslararası alanda kendilerine dost müttefikler yaratabilmek ve  uzun vadede turizm başta olmak üzere bazı alanlarda gelir elde etmeyi de amaçlıyorlar. 

 

 Ne var ki, yapılan çalışmalar da gösteriyor ki, düzenlenen olimpiyatların mali külfeti, yarattıkları nimetlerin çok üstünde.  Genel olarak bu oyunlara harcanan devasa paralar, ev sahibi ülke ekonomilerine net bir ekonomik katkı sağlamıyor. Aksine, katlanılan yüksek maliyetler zaman içinde ekonomik gidişattaki olumsuzlukları daha da artırabiliyor, Atina örneğinde de gösterdiğimiz gibi  bir dizi olumsuz reaksiyona da neden olabiliyor. Bu bağlamda bir ülke için Olimpiyat düzenleme kararı almak, ekonomik bir karardan daha çok siyasi bir karar olarak önümüze çıkıyor.

 

 Diğer yandan, olimpiyatlarla ilgili tüm sosyal ve ekonomik faydaları –ve maliyetleri– rakamlara dönüştürmenin kolay bir iş olmadığını burada bir kez daha yineleyelim.  Olayın ekonomik yönünün dışında orta ve uzun vadede sosyal fayda sağlayıcı özelliğinin de olması,  örneğin olimpiyatların, genç nüfusu spora teşvik ederek, o ülkenin bir spor ülkesi olması yolunda atımlar atılması ve uzun vadede bundan ekonomik ve mali anlamda bir gelir elde edilmesi stratejisi de, günümüzde show business temelli finansal bir faaliyete dönüşmüş durumda…

 

 Bu işten para kazanan tek kurum var o da: Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC). Sporun uluslararası gelişimine katkıda bulunma misyonundan hızla uzaklaşan IOC’nin  ve komite üyelerinin adı UEFA ve FIFA’da olduğu gibi yolsuzluk ve rüşvetle anılır hale geldi. Son zamanlarda komite üyelerine açılan davalar ve yargılamalar da gösteriyor ki, IOC kirlenmiş durumda. Oysa, IOC gerçek vizyon ve misyonu ile hareket edip olimpiyatları daha çok ihtiyacı olan ülkelerde düzenlemek suretiyle spora ve insanlığa daha çok katkıda bulunabilir. Olimpiyat masraflarını üstlenerek, gelişmekte olan ülkelerde bu etkinliği düzenleyebilir ve  spor aracılığıyla uluslararası barışın sağlanmasına katkıda bulunabilir. Tüm ülkelerin bu sportif etkinlikten yararlanabilmesine olanak sağlayabilir. Ancak, IOC’nin hiç böyle bir derdinin olmadığı mali tablolarında yer alan finansal verilerden belli oluyor.   

 
Kaynaklar:

[1] Tuğrul Akşar, “Olimpiyat Düzenlemek Akıl Karı Mı? Ülkeler Neden

Olimpiyat Düzenlerler?1 Eylül 2013, 

https://www.futbolekonomi.com/index.php/haberler-makaleler/genel

/122-tugrul-aksar/2730-

olimpiyat-duezenlemek-akl-kar-m-uelkeler-eden-olimpiyat-

duezenlerler.html

[2]The Oxford Olympics Study 2024:  Are Cost and Cost Overrun

at the GamesComing Down? May 2024, 

https://www.politico.eu/wpcontent/uploads/2024/07/15/The_

Oxford_Olympics_Study_

2024_Are_Cost_and_Cost_O_240715_145740_cleaned.pdf

[3] The Economics of Hosting the Olympic Games,

https://www.cfr.org/backgrounder/economics-hosting-olympic-

games

[8]Martin Müller, David Gogishvili and Sven Daniel Wolfe,

 "The structural deficit of the Olympics and the World Cup:

Comparing costs against revenues over time", 2022.

                    linkedin-logo Paylaş                        Flipboard -logo Paylaş

Bu İçerik  1096  Defa Okunmuştur
 

Degerli yazarimiz Tuğrul Akşar Cuma, 02 Nisan 2010.

YAZARIN DIGER YAZILARINI GORMEK ICIN TIKLAYIN

Neden Futbol Ekonomisi?

 

www. Futbolekonomi.com’un  vizyon ve misyonu temel olarak  Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi’nin (FESAM) vizyon ve misyonuna paralel ve aynı düzlemdedir.

 

Bu bağlamda temel misyonumuz: Futbolun yerel ve küresel makro özelliklerini incelemek ve yeni yapısal modeller önermek; bu kapsamda entelektüel gelişimi hızlandırmak ve buna ilişkin referans olabilecek bir database oluşturmak ve bunu tüm futbol araştırmacılarının emrine sunmak... Bu amaçla yapılan çalışmaları yayımlamak; gerekli her türlü bilimsel futbol araştırma ve geliştirme projelerine entelektüel anlamda destek vermek.

 

Temel Vizyonumuz: Önerilen yeni modellerin gerçekleştiğini görmektir.

 devamı >>>

finansal-futbol-anim-1

tugrulaksar_ge_roportaj

Tuğrul Akşar Güngör Urasın sorularını yanıtlıyor

  Yazar Tuğrul Akşar,
Milliyet Gazetesi Yazarı Güngör Uras'ın
sorularını yanıtlıyor.
detay için tıklayınız..

 

Spor Endexi

 

05/11/2024

Kapanış Günlük
Değişim %
  BİST 100

8.698,48

-0,17

 bjk BJKAS

4,48

-2,18

 fb FENER

100,30

0.00

 gs GSRAY

6,83

+0,15

 trabzon TSPOR

0,93

0,00

   SPOR ENDEKSİ

3.075,321

-0,41

Videolar

Tuğrul, Tuğrul Akşar, Pusula, Ekonomi, Futbol, Futbol Ekonomi, Mali,VİDEONUN DEVAMI VE DİĞER VİDEOLAR İÇİN TIKLAYIN.

İstatistikler

İçerik Tıklama Görünümü : 43815895

TRENDYOL SÜPER LİG 2024-2025 SEZONU

  

 

 Sıra TAKIMLAR 0 G B M A Y AV

1

Galatasaray 13 11 2  0 35 13 22 35
2 Fenerbahçe 13  10   2 1 36  12   24

32

3 Samsunspor 14 9 2  3

29

14 15

29

4 Eyüpspor 14  6   5  3 21 15 6 23
5 Beşiktaş 13 6 4  3  22  15 7 22
6 Göztepe 13 6 3 4 24  19 

  5

 21 
7

Başakşehir

13 5  4  4 21 18 3 19
8 Ç.Rizspor 13 6 1

6

15 20 -5 19
9 Sivasspor 14 5 3 6 18    22  -4 18
10 Konyaspor 14 5 3 6 16 21 -5 18
11 Antalyaspor 13 5 2 6

17

25   -8 17
12 Trabzonspor 13 3 6 4 18  16 2 15
13 G.Antep FK 13 4 3

6

19  21  -2  15
14 Kasımpaşa 13 3 6 4 16 19 -3 15
15 Alanyaspor 13 3 5 5 12 16 -4 14
16

Kayserispor

13

2

6 5 13 25 -12 12
17 Bodrum FK 14 3 2 9 10 21 -11 11
18 Hatayspor 13 5 7 12 20  -22 8

19

A.Demirspor 13 0 2 11 9 31 -22

 

                 

Okur Yazar


Futbolun ekonomisi, mali, hukuksal ve yönetsel kısmına ilişkin varsa makalelerinizi bize gönderin, sizin imzanızla yayınlayalım.

Yazılarınızı  info@futbolekonomi.com adresine gönderebilirsiniz. 

 

 

Annual Review of Football Finance 2023

Annual Review of Football Finance 2023

Deloitte Sports Grup'un Avrupa Futbol Finansmanına ilişkin 32. kez düzenlediği yıllık futbol finans raporuna göre, Avrupa futbol pazarı 2021 - 22 sezonunda bir önceki yıla göre %7 büyüyerek 29.5 Milyar Euro büyüklüğüne ulaştı. Rapora ulaşmak için tıklayınız

Deloitte Money League - 2024

Deloitte Money league 2024

Deloitte Money League Raporunu 27. kez yayınladı. Rapora göre Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün 2022-23 sezonunda gelirleri toplam 10.5 Milyar Euro'ya ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

UEFA Kulüp Finans&Yatırım Raporu 2024

 

UEFA Raporu-2023

UEFA Kulüp futbolunun finansal durumları ve yatırımlarına ilişkin yıllık görünüm ve benchmark raporunu yayınladı. Okumak için tıklayınız

 


 

2021-Money-league-Raporu

 

Yirmidördüncü Deloitte Money League raporuna göre Barcelona'nın 715.1 Milyon Euro'luk geliriyle ilk sırada yer aldığı, tamamı merkez lig kulüplerinden oluşan ve bir önceki yıla göre gelirleri %12 azalan Para Ligi raporunu okumak için tıklayınız

 


 

 

annual report 202021 photo

 

Avrupa Futbolunun patronu UEFA’nın gelirleri 5.7 Milyar Euro’ya Ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

 


 

 UEFA-Kulup-Futbolu-Lisanslama-2023


UEFA’nın 2023’te yayınladığı en son  Kulüp Lisanslamaya İlişkin Karşılaştırma raporuna göre kulüpler Pandemi döneminde 7.3 Milyar Euro zarar ettiler. UEFA raporu, Avrupa kulüp futbolunun endişe verici bir resmini çiziyor. Raporu okumak için tıklayınız.

 


    

191112 Aktifbank Ekolig

 

Türk futbolunun gelirlerinin ve ekonomik görünümünün mercek altına alındığı Futbol Ekonomi Raporu – EkoLig'in dördüncü sayısı yayınlandı. Süper Lig’in 2017-2018 sezonu sonunda 3,2 milyar TL olan geliri, 2018-19 sezonunda 4,2 milyar TL’na ulaştı. Bkz.

 

 

master bm report lowres

 

The European Club Footballing Landscape 2022


UEFA'nın Avrupa Lulüp futboluna ilişkin 13, kez yayınladığı, Covid-19'un etkilerinin de analiz edildiği raporu okumak için Bkz.


 

 EkoSpor-y

“Ekospor’un aylık bültenlerinden haberdar olmak için tıklayınız”

 

Süper lig Marka değeri araştırma

''Taraftar Algısına Göre Türkiye Süper Ligi Marka Değerini Etkileyen Faktörlerin ve Marka Değeri Boyutlarının Değerlendirilmesi'' Prof. Dr. Musa PINAR öncülüğünde yapılan bu araştırmayı okumak için tıklayınız.

 

 

the-european-elite-2019

KPMG Avrupa’nın 32 Elit Kulübünün değerlemesini yaptı. Süper Lig’den Galatasaray ve Beşiktaş’ın da bulunduğu bu raporda en değerli kulüp 3.2 Milyar Euroluk değeriyle Real Madrid oldu. Raporu okumak için tıklayınız.
 

Endustriyel_futbol

 

Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı Üzerine

Futbolun Endüstriyel gelişimi, kulüplerin sportif ve iktisadi/mali yapılanışını derinden etkiliyor. Dorukhan Acar’ın Kurumsal Yönetim temelli yaklaşımı ile "Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı"yı okumak için tıklayınız

 

 

Türkiye'de Kadın Futbolunun Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu

 

imagesCAVM4O4L

 

Dr. Lale ORTA’nın Kadın Futboluna Entelektüel Bir Yaklaşım Sergilediği makalesi için tıklayınız.” 

 

 

İngiliz Futbolunda Kurumsal Yönetişim Üzerine

 

governance_in_football

 

Tüm kulüplerimize ve Türk Futbol yapılanmasına farklı bir bakış açısı kazandırabileceğini düşündüğümüz, İngiliz Parlementosu’nun Kültür, medya ve spor Komitesi’nin hazırladığı raporu okumak için tıklayınız. 

 

money-and-soccer

“Money scorring goals”, Gerçekten de “Para Gol Kaydedebiliyor mu? “

Euro 2012’nin olası ekonomik etkilerini
okumak için tıklayınız. 



FFP

Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında ''Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama 
Hüseyin AKTAŞ/Salih MUTLU,

okumak için tıklayınız.