Dr. Gökhan ÇAKMAK- 18 Ekim 2025 Geride bıraktığımız transfer sezonu Türk futbolunda daha önce görülmemiş büyüklükte bir harcama çılgınlığına sahne oldu.

Avrupa'nın önde gelen kulüpleriyle dahi rekabet edebilecek bonservis ve maaş ödemeleriyle kadrolarını güçlendiren Süper Lig takımları, özellikle "üç büyükler" ve iddialı diğer kulüpler rekor üstüne rekor kırdı. Ancak bu gösterişli transfer şöleninin ardında maliyetin büyük bir kısmının dolaylı yoldan hatta doğrudan taraftarın omuzlarına yüklendiği acı bir gerçek yatıyor.

Transfer döneminde konuşulan bonservis bedelleri, yüksek maaşlar ve imza paraları kulüplerin toplam borç yükünü astronomik seviyelere taşırken finansal sürdürülebilirlik tartışmaları bir kez daha alevlendi. Veriler, Süper Lig kulüplerinin transfer giderlerinin transfer gelirlerinin çok üzerinde olduğunu gösteriyor. Örneğin, son dönem transfer bilançolarında bazı büyük kulüplerin on milyonlarca Euroluk ekside olduğu görülüyor. Bu devasa bütçelerin büyük bir kısmı yayın gelirleri, sponsorluklar ve en önemlisi taraftar gelirleri ile finanse edilmeye çalışılıyor.

Bilet ve Kombine Fiyatlarında Fahiş Artışlar: Taraftarın Fedakarlığı

Aslında taraftar doğrudan ve dolaylı olarak futbol ekonomisine can veriyor. Doğrudan taraftar tüketimine sunulan forma, atkı, mont vb. kulübün lisanslı ürünlerini satın alması beklenen taraftarlar aynı zamanda sponsor firmaların ürünlerinin tüketicisi ve maç yayınlarının da satın alıcısıdır. Yani aslında futbolun gelir kaynaklarının temelinde tekil olarak taraftar vardır.

Transfer harcamalarının taraftara yansıyan en somut ve en can yakıcı göstergesi, stadyumlardaki bilet ve kombine fiyatlarındaki kontrolsüz artıştır. Geçtiğimiz sezonlara kıyasla kulüplerin kombine fiyatlarında enflasyon oranlarının çok üzerinde fiyat artışlarına gittiği gözlemleniyor.

Önceki sezonlarda belli bir fiyat aralığında seyreden en ucuz ve en pahalı kombine ücretleri, yeni sezonda rekor seviyelere ulaştı. Büyük İstanbul kulüplerinde en pahalı kombine bilet fiyatları yüz binlerce Türk Lirası seviyesine çıkarak, Avrupa'nın 5 büyük ligindeki birçok köklü kulübün dahi kombine fiyatlarını geride bıraktı. Bazı kulüplerde en yüksek kombine bedellerinin yüz binlerce Türk Lirası'nı aşması futbolu artık lüks bir tüketim haline getirmiş durumda.

Ortalama bilet fiyatlarında da benzer bir tablo söz konusu. Taraftarların maç günü stadyumdaki tek seferlik deneyimi için ödemek zorunda kaldığı ücretler dar ve orta gelirli bir ailenin bütçesini zorlayacak düzeylere tırmandı. Bu durum, özellikle genç nesil ve düşük gelirli taraftarların stadyumlardan uzaklaşması riskini doğuruyor.

 Maliyetin Taraftara Yüklenme Yolları

Kulüplerin transfer bütçelerini denkleştirmek ve borçlarını yönetebilmek için uyguladığı yöntemler arasında, bilet/kombine fiyat artışları başı çekiyor. Ancak bu, tek yol değil:

 1.Bilet ve Kombine Fiyatlarının Yükseltilmesi: En doğrudan gelir kapısı. Yüksek profilli transferlerin getirdiği heyecan ve beklenti, fiyat artışlarına karşı tepkiyi bir süreliğine hafifletiyor. Üç büyük kulübün geçen sezon ile bu sezon bilet ve kombiye fiyatları arasında nerdeyse %70’e varan artış söz konusu.

 2.Ürün Fiyatları ve Lisanslı Ürün Satışları: Formalar, eşofmanlar ve diğer lisanslı ürünlerin fiyatları da transfer maliyetlerinin bir kısmı olarak yansıtılıyor. Örneğin Galatasaray Osimhen transferiyle birlikte oyuncunun maskesini de içeren özel bir paketi yaklaşık 10.000 TL gibi bir miktara satışa sundu.

 3.Artan Sponsorluk Anlaşmaları: Her ne kadar doğrudan taraftara yüklenmese de sponsorluk maliyetlerinin bir kısmı sponsor firmaların ürün ve hizmet fiyatlarına yansıyarak dolaylı yoldan tüketiciye ulaşabiliyor.

4.Ekstra Maç Gelirleri: Kupa maçları, hazırlık turnuvaları ve Avrupa maçları için bilet/kombine dışı ek ücretler talep edilmesi.

Tribün Kültürü Tehlikede

Elbette taraftarlar sevdikleri yıldız futbolcuların takımlarında oynamasını istiyor. Transfer dönemindeki coşku ve yeni oyuncu beklentisi, bir kulübün en büyük itici gücüdür. Ancak bu kısa vadeli heyecanın uzun vadeli bedelleri ağır olabilir.

Yüksek bilet ve kombine fiyatları futbolun temelindeki tribün kültürünü tehdit ediyor. Stadyumlar artık sadece belli bir gelir düzeyinin üzerindeki kişilerin erişebildiği mekanlar haline gelirse futbolun toplumsal kapsayıcılığı ve dinamizmi ciddi zarar görecektir. Futbol, sadece bir spor dalı değil aynı zamanda sosyo-kültürel bir olgudur. Avrupa'nın bazı liglerinde, özellikle Almanya Bundesliga'da, düşük bilet fiyatları politikasıyla stadyumların sürekli dolu tutulması ve futbolun halk için erişilebilir kılınması Türkiye için önemli bir ders niteliğindedir.

Sonuç olarak, geçtiğimiz transfer sezonu Türk futbolunun ekonomik açıdan ne denli riskli bir yolda ilerlediğini bir kez daha gözler önüne serdi. Gelen yıldız futbolcuların tribünlerde yarattığı anlık coşku ne yazık ki artan yaşam maliyetleri ve astronomik bilet fiyatları nedeniyle kalıcı bir burukluğa dönüşme tehlikesi taşıyor. Kulüplerin kısa vadeli sportif başarı hevesiyle uzun vadeli finansal sürdürülebilirliği ve en değerli varlıkları olan taraftarlarının stadyumlara erişimini feda etmesi Türk futbolunun geleceği adına endişe verici. Görünen o ki transfer coşkusunun gerçek maliyetini ödeyenler her zaman olduğu gibi en büyük fedakarlığı yapan sadık taraftarlar olmaya devam edecek.

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş