Sebahattin Devecioğlu- 8 Nisan 2013 Yüz yılı aşkın bir geçmişi olan futbol bugün çok güçlü ve yaygın bir endüstri haline gelmiştir.

Kitlesel tüketime çok yatkın, heyecan ve coşkuya açık, üstelik ucuz ve eğlenceli oluşu gelinen aşamada önemli etkenler arasındadır. İşte bu duygusal ve toplumsal meblağ, futbolun benzer spor ve eğlence sektörlerinin önünde yer almasının da önemli nedenlerindendir. Günümüzde Futbol toplumun sosyal, ekonomik ve kültürel parametreleri ile örtüşerek önemli bir yapı sergilemektedi.

Yeni futbol ekonomisi, küreselleşmenin de verdiği ivmeyle, sahadaki oyun anlayışına, takımın ruhuna, ve spor ahlakına doğrudan etki etmektedir. Artık ideal seyircinin yerini, şarkılar söyleyip çırpınan alt gelir grubuna mensup avam takımı değil, stadyum localarına kurulan VIP’ler almaktadır. Endüstriyel bir iş koluna dönüşen günümüz futbolunda, Sponsorların, firmaların ya da kişisel ortaklıkların yıllık olarak kiraladığı bu geniş ve konforlu bölmeler, kulüpler açısından önemli bir gelir kaynağı haline gelmiş; tam da bu anlamda geleneksel futbol seyircisi, gelişen yeni futbol ekonomisinin bir gereği olarak yerini müşteri-seyirci profiline bırakmıştır. Yani futbol seyircisi, birer müşteri haline dönüştürülmüştür. Bu profil içinde yer alan en iyi müşterilerin de, yıllık gelirlerinin dişe dokunur bir kısmını, bu işe ayıranlardan oluştuğunu gözlemlemekteyiz. Kısaca orta ve üst gelir grubu olarak nitelendirebileceğimiz bu seyirci profili, futbolun uluslararası patronu olan UEFA ve FIFA’nın olduğu kadar diğer lokal federasyon ve kulüplerin de müşteri edinmeye çalıştığı önemli bir segmenti oluşturmaktadır. Artık stadyumdaki taraftar sayısından çok, onların gelir düzeyi daha önemli hale gelmiştir.

Günümüzde futbolun gelmiş olduğu nokta; Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’nın (OECD) nin Mali Eylem Görev Gücü (FATF), “Futbol” konulu rapora göre, son 20 yılda sadece eğlence veren bir sektör olmaktan çıkan futbol, küresel bir endüstri haline dönüştüğünü belirterek, futbolun artan iktisadi önemi de, sektöre yapılan yatırımları artırdığı, yönündeki açıklamalar futbol sektörüne ilişkin olarak; “Futbolda sadece Avrupa pazarının büyüklüğü 13,8 milyar liraya ulaştığı. Avrupa’nın en büyük ligleri arasında İngiltere’de futbol gelirleri yılda 2 milyar 273 milyon avro, Almanya’da 1 milyar 379 milyon avro, İspanya’da 1 milyar 326 milyon avro, İtalya’da 1 milyar 163 milyon avro, Fransa’da da 972 milyon avro olarak belirlendiği”şeklinde ifade edilmektedir.

Ayrıca Rapora göre, futbol son yıllarda eğlence aracı olmaktan çıkıp, küresel bir endüstri haline geldi. Ekonomik değerin milyarlarca Euro`ya ulaşması suç aktörlerinin de yeşil sahalara girmesine sebep olduğu ifade edilmektedir. FATF`ın `kara para aklama` raporu futbol sektörünün büyüklüğünün milyarlarca Euro para akışına sebep olduğu, bunun da hile, yolsuzluk, vergi kaçakçılığı ve kara para aklamayı beraberinde getirdiği dile getirilmektedir. Pazara giriş için herhangi bir engelin olmadığının belirtildiği rapor : “Sektörde para kazananların sayısı her geçen gün arttığı, TV ve sponsorluk geliri sürekli yükseldiği, Futbolcu alım satımları, menajerlerin, sponsorların ve dışarıdan ilgilenenlerin sayısını arttığı, Futbolcuların transfer bedelleri kontrolsüz şekilde arttığı Bunun neticesinde büyük hacimli işlemlerin yapılması, para akışında hileli işlemlerin gizlenmesini kolaylaştırdığı. Bu da kara para aklanmasına fırsat verdiği”ifade edilmektedir.

Futbol sektöründe pek çok ticari ve sınai alana göre çok daha büyük parasal miktarlarda ticaret ve yatırım söz konusu olmasına rağmen, spor kulüplerinin hala bir dernek statüsünde kalması (ve amatör yöneticiler tarafından geleneksel yaklaşımlarla yönetilmeleri) temel çelişki noktalarını oluşturmaktadır. Bir başka deyişle; futbolun örgütsel yapısı, sektörün finansal yapısına asla uygun değildir. Dolayısıyla futbolda başarıya gidecek yolda atılması gereken ilk adım, örgütsel yapının sektörün gereklerine uygun hale getirilmesidir.

Yeni ekonomik düzende, Futbola özgü kurumların yeniden yapılandırılması gerekmektedir. spor kulüpleri futbolun sportif kriterlerini yerine getirmek ile birlikte idari ve mali özelliklerini finans sektöründeki "bankacılık sistemleri" gibi oluşturmaları gerekmektedir. Bankacılık sistemlerindeki gibi oluşturulacak kulüp yönetim sistemlerinde, idari ve mali kayıplar en aza indirilerek, sistemden en üst düzey de verim elde edilecektir. Dolayısı ile kulüplerin yeniden şekillendirilecek olan bu yapısal özelliklerinden, futbol ile ilgili kişi ve kurumlar en iyi şekilde ekonomik fayda sağlayacaklardır.{jcomments on}

Kaynaklar:

1. Doğan,İ., “Türk Futbolunda Potansiyel İstanbul Ruhu ve Şiddet”,Düşünen Siyaset ,Mart, 1999
2. Authier, C., Futbol A.Ş., Kitap yay., sh.18, İstanbul.,2002
3. Financial Action Task Force (FATF), Money Laundering through the Football Sector, 2009
4. Dorukkaya, Ş. Türkiye’de Futbol Kulüplerinin Şirketleşmesi, Halka Açılması, Finansmanı ve Vergileme, Dünya Yayıncılık, ,1998

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş