Futbolekonomi- 10 Haziran 2016 Etik ve İtibar Derneği 13 Haziran 2016 Pazartesi günü, İstanbul'da  Etik Zirvesi düzenleyecek.  Bu sempozyuma yazarlarımızdan Tuğul Akşar da  ''Sporun Endüstriyel Gelişimi ve Krizdeki Futbol'' başlıklı bir sunumla katılacak. 

Günümüzde endüstriyel futbolunun değişim geçirerek, finansal aşamaya ulaşması, futbol gelirlerini olağanüstü arttırdı. Parasal gelirde yaşanılan bu artış, çok doğal olarak futbol gelirlerinin paylaşımında da eşitli sorunlara sebep oldu. Özellikle, futbolda parasal genişleme ve pastanın büyümesi, zamanla etik sorunları da beraberinde getirdi. Bu süreçte başta teşvik, şike, yolsuzluk, rüşvet, bahis ve şiddet gibi anti futbol unsurları da futbola girmeye ve güzel oyunun bağışıklık sistemini çökertmeye başladı. Parasallaşma bir yandan futbolun tüm dünyada daha fazla izlenmesine ve yaygınlaşmasına olanak sağlarken, diğer taraftan da güzel oyunun ruhunun örselenmesine neden oldu.  Bugün FIFA ve UEFA'da yaşanılan kurumsal yolsuzluk ve rüşvet skandalları, futbolda bgizli kalan bazı çürümüşlüklerin olduğunu bize bir kez daha gösterdi. Kısacası, ünlü Uruguaylı şair ve spor yazarı Eduardo Galeona'nın söylediği gibi ''futbol parasallaştıkça, güzelliğinden bir şeyler kaybetmeye başladı.''

İşte bu bağlamda, futbol ve dolayısıyla sporda etik sorun ilk defa böylesi bir sempozyum ile gündeme getirilmiş olacak.Etik ve İtibar Derneği'nin bu sempozyumu bu anlamda önemli bir kültürel etkinlik olacak.

İsterseniz, futboldaki bugünkü etik problemlerin doğuşuna ilişkin gelişmeyi biraz ele almaya çalışalım.

Futbolun 1990'lı yılların başından itibarn başlayan gelişim ve değişim sürecinde futbol önce oyun yapısını geliştirdi, daha sonra niteliksel ve niceliksel bir dönüşüm sürecine uğrayarak, bugünkü endüstriyel yapıya ulaştı. Futbol bu transformasyon sürecinde, alt yapı ve üst yapı olarak kendisini en üst düzeyde yeniden organize etti, biçimlendirdi. Futbol bu dönemde pazar için üretilen bir meta haline geldi. Futbol kulüplerinin bu dönemde yapısı değişip birer ekonomik örgüte dönüştü. Bu dönemde taraftarın yerini, tüketici taraftar ya da müşteri taraftar aldı. Rekabetin yapısı değişti ve Avrupa'da rekabet yeniden düzenlendi. Bu bağlamda, merkez ligler ve çevre ligler yapılanması oluşturuldu. Bu dönem, dijital yayın platformlarının futbola  etkimeye başladığı ve futbolu yönlendirmeye başladığı bir dönemdir aynı zamanda. Dijital yayın platformlarının gelişimi, bugünkü futbolun temel yakıtı olan naklen yayın gelirlerini geometrik artıran bir özelliği de beraberinde getirdi bu süreçte. Yine bu zaman diliminde futbol, bu platformlar aracılığıyla pazarlanan  ürün konumundan, diğer ürünleri küresel olarak pazarlayan ve satan ürün konumuna geldi.

1990'lardan itibaren dijital platformların gelişmesi ve giderek yaygınlaşmasına paralel olarak futbolun yapısı ve niteliği farklı bir boyuta evrildi. Futbol bu süreçte endüstriyel bir karaktere dönüştü. 2000'li yılların başından bu yana televizyonun internet ve sosyal medya ile girdiği sinerjik ve simbiyotik ilişki, hem görsel teknolojiyi, hem de futbolu derinden etkiledi. Bu gelişim ve değişim süreci futbolun ticarileşmesi ve parasallaşmasını çok farklı bir alana, yani finansallaşmaya taşıdı. Özellikle, UEFA’nın gelir maksimizasyonu odaklı organizasyonlara ağırlık vermesi, Şampiyonlar Ligi’ni bu kapsamda yeniden dizayn etmesi, kulüpleri yüksek gelir ve giderli bütçeler yapmaya özendirdi. Ancak, bu koşullarda bu yarışmalarda parasal gelirden pay almak mümkün hale getirildi. Bu da, kulüplerin finansal bir yapılanmaya gitmesine sebep oldu. 

Kısacası, futbolun 1990’lı yıllarla başlayan endüstriyel transformasyon süreci, 2000’lerden itibaren daha farklı bir aşamaya ulaştı. Bu süreçte teknolojinin tamamen televizyon ve internet emrine girmesiyle, kulüplerin kendi faaliyetlerinden yarattığı gelirlerin dışında (başta sponsorluk, halka arz, medya, maç günü gibi futbol gelirleri olmak üzere), çoğu gelirlerinde geometrik artışlar yaşandı. Futbolun yarattığı yıllık parasal gelirin Bu artışlar bir süre sonra bazı Ligler'de aşırı gelir yoğunlaşması ve buna bağlı servet birikimlerine neden oldu. Başta naklen yayın gelirleri olmak üzere gelirlerdeki sıra dışı artışlar, kulüplerin bütçelerinin büyümesine olanak sağladı.

Bozulan Rekabet, Servet Birikimini Hızlandırdı

Kulüpler arasındaki rekabetin dengesiz ve haksız bir rekabete dönüşmesi, kulüplerin bileşkesinden oluşan Lig yapılanmaları arasında da rekabetin bozulmasına yol açtı. Bunun doğal sonucu merkezde kümelenmiş ve futbolu domine eden merkez ligler (İngiliz Premier Lig, Alman Bundesliga, İspanyol La Liga, İtalyan Serie-A ve Fransız Lig1) oluştu. Bu ligler sahip oldukları haksız rekabet olanaklarını lehlerine kullanarak, zaman içinde Avrupa ve Dünya futbolunu yönlendiren ligler konumuna geldiler. Süreç içinde bu liglerin çevresinde de Periferi ve semi-periferi olarak nitelendirebileceğimiz lig yapılanması meydana geldi. Beş büyük ligin dışında, ancak sportif performans olarak onları zorlayabilecek ligler olarak değerlendirebileceğimiz (Hollanda Ligi, Portekiz Ligi, Belçika Ligi, Rusya Ligi, Türkiye Süper Ligi gibi) semi-periferi liglerin oluşumuna UEFA olanak tanıdı. Bu ligler, rekabetin tamamlanması için zorunlu liglerdi. 

Bu süreç aynı zamanda Merkez Ligler için bir servet birikim süreciydi de bir bakıma…Bu dönem teşvik, şike, rüşvet, şiddet, bahis gibi anti futbol unsurların da yavaş yavaş futbolun bağışıklık sistemini çökertmeden, palazlanmaya başladıkları dönemdir aynı zamanda. “Kazanmak için her şeyin mübah olduğu” bir ortamda, haksız rekabetlerini daha da maksimize etmeye çalışan takımlar, sportif performansın önündeki engelleri kaldırabilmek için yeri geldiğinde teşvik, şike, rüşvet, şiddet ve bahis gibi anti futbol unsurlarını da kullanmaktan çekinmediler. 

Ancak, bu olumsuzlukların bir süre sonra kendisine zarar verdiğini gören Finansal Futbol, bu kez başta Finansal Fair Play kuralları olmak üzere, bir dizi uygulamalarla futbolu, anti futbol unsurlarına karşı koruma altına almaya çalıştı. Ama bunu yaparken de, yine Merkez Liglerin ve bu liglerin takımlarının çıkarlarını koruyarak bu düzenlemeleri getirdiler.

Servetin Belirli Ellerde Birikmesi Yolsuzlukları da Beraberinde Getirdi

Futbolun yıllık yarattığı parasal gelirin devasa tutarlara ulaşması, bu büyüklüğün futbol otoritesinin ilgili kurumlarınca yeterince denetlenmemesi, çok önemli etik problemleri ve yolsuzlukları da beraberinde getirdi. Gerek kulüpler, gerekse futbolu düzenleyen kurumlar bazında bugün yüz yüze kaldığımız bazı yolsuzluk soruşturması ve usulsüzlükler, parasal büyümenin futbolu bir şekilde zehirlediğini de ortaya koyuyor. 

Özellikle, son zamanlarda FIFA ve UEFA nezdinde devam eden yolsuzluk soruşturması ve bazı yöneticilerin tutuklanıp görevlerinden alınması, FIFA başkanı Blatter ve UEFA başkanı Platini’nin yönetim kurulu üyeliklerinin askıya alınması, FIFA’nın hesaplarına bloke konulması gibi yaptırımlar da gösteriyor ki, futbolun parasal yönünün denetlenmesi konusunda önemli zaafların bulunduğunu bize gösteriyor. 

Kısacası, futbolda parasal büyümenin denetim dışında tutulması, futbolun yozlaşması ve bozulmasına neden oluyor. Bu durum futbolda rekabeti bozarken, servet paylaşımında da önemli eşitsizliklere ve etik olmayan durumlara yol açıyor. Güzel ve masum oyunun kirlenmesine neden olan bu olumsuzlukla mücadele, aynı zamanda bir etik ve itibar mücadelesi olacaktır. Bu mücadele, etik olarak top yekün tüm futbol yapılanması ve üst kurulları tarafından verilmek zorundadır. Çünkü, anti futbol unsurları futbolun ciddi bir şekilde itibar kaybetmesine yönelik her türlü patolojik duruma yol açabilecek niteliktedir. Etik olmayan koşullarla savaşım, bir bakıma futbol için aynı zamanda bir itibar mücadelesidir.  

Detaylı program aşağıda paylaşılmaktadır. Yazarlarımızdan Tuğrul AKŞAR'ın  oturumu  14.00-15.30 arası yapılacak oturumda yer alacak.

14:30 – 15:30 Spor Endüstrisinde Etik ve Uyum - Çağdaş Sanatlar Müzesi – 3. Kat 

Moderatör: Av. Okan Demirkan

·       Tuğrul Akşar, Futbol Ekonomisti

·       Av. Dr. Ural Aküzüm, Galatasaray Spor Kulübü, Hukuk İşlerinden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi

·       Dorukhan Acar, Value Partners Management Consulting, Türkiye Genel Müdürü, Yönetici Ortak

Tarih: 13 Haziran 2016 Pazartesi 

Saat: 09.30-17.40

Yer: Istanbul Bilgi Universitesi Santral Kampüsü – Çağdaş Sanatlar Müzesi

Detaylı Programımız: 

09.30 – 10.00: Kayıt & İkram

10.00 – 10.30: Açılış Konuşmaları - Çağdaş Sanatlar Müzesi – 3. Kat

·       Selçuk Öncer, TEİD Yönetim Kurulu Başkanı

·       Prof. Dr. Atilla Eriş, İstanbul Bilgi Universitesi Rektör Yardımcısı

10:30 – 11:00 Keynote - Çağdaş Sanatlar Müzesi – 3. Kat  

·       Monty Raphael QC, Beyaz Yaka Suçları Uzmanı, Peters&Peters, Zirve Başkanı

11:00 – 11:15 Kahve Arası - Çağdaş Sanatlar Müzesi – 3. Kat

11.15 – 12.30 Paralel Oturumlar – Çağdaş Sanatlar Müzesi – 1. Kat  

·       Paralel Oturum 1 – Şirket Varlıklarının Kötüye Kullanılması ve Yolsuzluk Risklerine İlişkin Etkin Mücadele Yöntemleri – Fikret Sebilcioğlu

·       Paralel Oturum 2 – Arabuluculuk Sanatı: Uyuşmazlık Çözüm Stratejinizi Sorgulayın – Av. Dr. Çağrı Bağatur - Av. Arb. Hakan Öztatar - Av. Arb. Nihat Şimşek

·       Paralel Oturum 3 – Güven, İtibar ve İletişim – Mustafa İlgün

·       Paralel Oturum 4 – Şirket Perspektifinden Kişisel Verilerin Korunması – Ali Ilıcak

·       Paralel Oturum 5 – 21. yy’ın Rekabetçi Ortamında Aile Şirketleri – Güray Karacar - Orhan Turan

12.30 – 14.00 Öğle Yemeği – Konuk Konuşmacı Ali Nasuh Mahruki, AKUT Kurucu Üyesi ve Başkanı

14.00 – 14:30 Keynote - Çağdaş Sanatlar Müzesi – 3. Kat  

·       Dominikus Golsong, Goodyear, Hukuk ve Uyumdan Sorumlu Başkan Yardımcısı

14:30 – 15:30 Spor Endüstrisinde Etik ve Uyum - Çağdaş Sanatlar Müzesi – 3. Kat  

Moderatör: Av. Okan Demirkan

·       Tuğrul Akşar, Futbol Ekonomisti

·       Av. Dr. Ural Aküzüm, Galatasaray Spor Kulübü, Hukuk İşlerinden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi

·       Dorukhan Acar, Value Partners Management Consulting, Türkiye Genel Müdürü, Yönetici Ortak

15:30 – 15:50 Kahve Arası ve Networking - Çağdaş Sanatlar Müzesi – 3. Kat 

15.50 – 17.10: Panel “Tufanda hayatta kalmak” - Çağdaş Sanatlar Müzesi – 3. Kat  

Moderatör: Tayfun Zaman

·       Dr. Yılmaz Argüden, ARGE Danışmanlık, Yönetim Kurulu Başkan

·       Ali Rıza Ersoy, Siemens Türkiye, Genel Müdür Yardımcısı

·       Babak Yektafar, Center for International Private Enterprise (CIPE), Orta Doğu ve Kuzey Afrika Kıdemli Program Yöneticisi

·       Gönenç Gürkaynak, ELİG Ortak Avukatlık Bürosu, Kurucu Ortak

17.10 – 17.30 Keynote “Sular Çekildikten sonra …” - Çağdaş Sanatlar Müzesi – 3. Kat  

·       Salim Kadıbeşegil, REPMAN İtibar Araştırmaları Merkezi Kurucu

17.30 – 17.40 Kapanış Konuşması - Çağdaş Sanatlar Müzesi – 3. Kat  

·       Monty Raphael QC, Beyaz Yaka Suçları Uzmanı Peters&Peters, Zirve Başkanı

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş