GİRİŞ

Futbolun giderek endüstrileşmesi onu farklı bir parasal gelişim sürecine soktu. Futbol hızla endüstrileşirken ticarileşti ve çok ciddi para yaratan dev bir sektör haline geldi. Bu gelişim ve değişim sürecinin baş aktörü olan futbol kulüpleri de artık yüz milyon dolarlara ulaşan devasa bütçeleriyle sportif bir organizasyon olmaktan daha çok ekonomik kurumlar haline dönüştüler. Bu değişim sonucu ortaya “eko-sport” örgütlenmeler çıktı. Yani sportif bazlı ekonomik örgütler oluşumundan söz ediyorum. Sporun paraya çevrildiği; eğlencenin bir showbusiness’e dönüştüğü bir süreçten  bahsediyorum. Nitekim bu kulüplerin oluşturduğu ligler de bugün milyar dolarlara ulaşan gelirlere sahip durumdalar...  

 İşte bu parasal gelişimin oyuncu-kulüp-ligler bazında istatistiki olarak değerlendirildiği  verilerinin yayınlandığı bir web sitesi bulunuyor. Bu site düzenli olarak tüm Avrupa ligleri ve oyuncularının bonservis bedelleri üzerinden yaptığı piyasa değeri çalışmalar ve buna ilişkin tablolar aşağıda sizlerin dikkatlerine sunuluyor.  

UEFA üyesi ülkelere ilişkin yayınlanan  bu değerler aynı zamanda Türkcell Süper Ligi’nin de önemli bir değere sahip olduğunu ortaya koyuyor. Nitekim Türkcell Süper Lig (TSL) sahip olduğu 669.7 milyon Euro’luk değeri ile hemen beş büyük ligin arkasından geliyor.

Aşağıdaki tablodan da görülebileceği üzere, İngiliz Premier Lig 2,7 milyar Euro değeri ile ilk sırada yer alırken, bu ligi 2.4 milyar Euroluk değeri ile İspanyol Priemera Division ya da diğer adıyla La Liga takip ediyor. La Liga’nın hemen arkasında ise 2 milyar Euroluk değeri İtalyan Serie-A izliyor. Bu üç lig 2 milyar Euro ve üzeri  değere sahip ayrı bir kategoriyi oluşturuyorlar.

	Lİg ismi /Ülke	takım sayısı	Oyuncu Sayısı	Takım Piyasa değeri	Takım başına Piyasa Değeri
	Premier League (İNGİLTERE)	20	543	2.878.400.000	143.920.000
	Primera Division (İSPANYA)	20	567	2.463.400.000	123.170.000
	Serie A (İTALYA)	20	550	2.051.700.000	102.585.000
	1.Bundesliga (ALMANYA)	18	525	1.373.750.000	76.319.444
	Ligue 1 (FRANSA)	20	554	1.329.300.000	66.465.000
	Turkcell Süper Lig (TÜRKİYE)	18	494	674.900.000	37.494.444
	Premier Liga (RUSYA)	16	392	582.850.000	36.428.125
	Eredivisie (HOLLANDA)	18	484	575.225.000	31.956.944
	SuperLiga (PORTEKİZ)	16	401	532.475.000	33.279.688
	Super League (YUNANİSTAN)	16	470	442.600.000	27.662.500
	Jupiler League (BELÇİKA)	18	472	386.925.000	21.495.833
	Wischa Liga (UKRAYNA)	16	414	347.475.000	21.717.188
	Premier League (İSKOÇYA)	12	337	254.500.000	21.208.333
	Liga 1 (ROMANYA)	18	519	224.330.000	12.462.778
	Orange Ekstraklasa (POLANYA)	16	441	169.150.000	10.571.875
	SAS Ligaen (DANİMARKA)	12	327	156.415.000	13.034.583
	Axpo Super League (İSVİÇRE)	10	251	153.525.000	15.352.500
	Bundesliga (AVUSTURYA)	10	249	148.800.000	14.880.000
	Allsvenskan (İSVEÇ)	16	398	141.520.000	8.845.000
	T-Com 1. HNL (HIRVATİSTAN)	12	318	135.755.000	11.312.917
	Meridian SuperLiga (SIRBİSTAN)	12	324	119.800.000	9.983.333
	Gambrinus Liga (ÇEK CUMHURİYETİ)	16	425	71.400.000	4.462.500
	Tippeligaen (NORVEÇ)	11	261	70.725.000	6.429.545
	Veikkausliiga (FİNLANDİYA)	14	311	24.500.000	1.750.000

 Beş büyük ligde yaratılan yıllık gelirler ve bu gelirlerin sağladığı büyümenin oluşturduğu piyasa değerleri aşağıdaki tabloda okurun dikkatine sunuluyor...

Aşağıdaki tablodan da görülebileceği üzere Avrupa’nın en büyük beş ligi toplam gelirin %61’ini kendi aralarında paylaşırken; diğer yandan bu beş büyük lig aynı zamanda piyasa değerleri toplamı bakımından da toplam Avrupa futbol piyasa değerinin yüzde ellialtısını oluşturuyor. 

Beş büyük lig içinde İngiliz premiership 2,8 milyar Euro piyasa değeriyle ilk sırada yer alıyor. Bu değer 17,9 milyar Euroluk toplam avrupa futbol piyasa değerinin  yüzde onaltısını oluşturuyor. Premier Lig diğer yandan yarattığı toplam 2,5 milyar Euro’luk geliriyle de 12.5 milyar Euro’luk Avrupa futbolunun yüzde yirmisini tek başına oluşturuyor. Sahip olduğu piyasa değeri ve yarattığı yıllık futbol geliri bakımından Avrupa’nın en büyük ligi olan Premiership’i haftada 170 ülkede yaklaşık 490 milyon insan izliyor. [2]

Turkcell Süper Lig ise yarattığı 450 milyon Euro yıllık gelir ve 675 milyon Euro piyasa değeriyle hemen beş büyük ligin arkasından geliyor.  

Avrupa futbol pastası içinde 5 Büyük Lig’in yarattığı hacim ve piyasa değerine bakıldığında ise gerek piyasa değerleri bakımından gerekse yarattıkları gelir bakımından çok büyük paya sahip oldukları aşağıdaki tablodan görülüyor.  

Yukarıdaki tabloya göre  5 Büyük Lig’in piyasa değerleri toplamı, Toplam piyasa değeri büyüklüğünün yüzde ellialtısına karşılık gelirken; sözkonusu liglerin Avrupa futbol pastasından aldıkları pay toplamı ise yüzde altmışbire geliyor. Aynı gözle olaya baktığımızda ise Turkcell Süper lig hem piyasa değeri hem de yarattığı yıllık gelir bakımından %4’lük bir paya sahip...

Avrupa’da piyasa değeri en yüksek 10 lig’e ilişkin tablomuz ise aşağıda yer alıyor. Bu tabloya göre Turkcell Süper Lig 6. sırada kendisine yer bulurken; Hollanda gibi futbolda ekol olmuş ligleri de geride bırakıyor.    Turkcell Süper Lig sahip olduğu 674,9 milyon Euro piyasa değeriyle Avrupa’nın en değerli altıncı ligi konumunda. Turkcell Süper Ligi ise 582 milyon euroluk piyasa değeriyle Rusya’nın Premier Liga’sı takip ediyor. Sahip olduğu enerji kaynaklarının dünya genel fiyatlarının artması, Rusya ligi’ni daha ön sıralara çıkartmış durumda...

Avrupa’nın en değerli ve en zengin ligi Premiership’te ise ilk beş sırayı ise  Chelsea, Man. Utd., Liverpool, Tottenham ve Arsenal paylaşıyor. Bu beş takımın piyasa değeri yaklaşık 1.4 milyar Euro’yu buluyor. Aynı zamanda bu beş takımın toplam piyasa değeri, 2.8 milyar Euroluk Premiership’in de %52’ini oluşturuyor...Bu beş takımın yaratmış oldukları yıllık gelir toplamı ise 910 Milyon Euro’ya ulaşıyor...Premiership’in yıllık 2,6 milyar dolara yaklaşan gelirinin yüzde otuzbeşini kendi aralarında paylaşan bu kulüplerden  Man. Utd. 5 kez; Arsenal 3, Chelsea ise 2 kez son on yılda  şampiyon olabilmiş...Aşağıdaki tabloda görülen beş kulüp aynı zamanda Deloitte’un 2007 para liginde de yer alan kulüpler olduğunu anımsatmak istiyorum.

Kasım 2008 İtibariyle Ülkemizde kulüplerimizin piyasa değerleri ne durumda? 

Nisan 2008’te 674 milyon 900 in Euro piyasa değerine sahip Türkcel Süper Lig, Euro 2008’te Milli takımımızın göstermiş olduğu başarılı performansın yanı sıra, 2008/09 sezonu için Ağustos ayından itibaren yapılan yeni transferler (özellikle yabancı oyuncu transferleri) sonrası 728 milyon 425 Bin Euro piyasa değerine ulaşmıştır. Piyasa değerindeki bu 53 milyon 573 Bin Euroluk artışta en büyük pay Üç Büyüklere ait.

Kasım’2008 itibariyle kulüplerimizin piyasa değerleri aşağıdaki tabloda okurun dikkatine sunuluyor...Tablodan da görülebileceği üzere Galatasaray  sahip olduğu 116,7 milyon Euroluk değeriyle ilk sırada yer alıyor. Galatasaray’ı hemen arkadan 106,5 milyon euroluk piyasa değeriyle Fenerbahçe izliyor. Bu ikiliyi izleyen üçüncü takım ise 76,8 milyon uroluk piyasa değeriyle Beşiktaş oluyor...

Üç büyük takımdan sonra kopmalar başlıyor. Dördüncü sıradaki Trabzonspor’un piyasa değeri 52,7 milyon civarındayken; Trabzonsporu izleyen Kayserispor ise 32 milyon Euroluk bir piyasa değerine sahip...

Üç büyüklerin piyasa değerleri toplamı, Turkcell Süper Lig’in toplam piyasa değerinin %41’ini  oluştururken; ilk beş kulübün piyasa değerlerinin payı ise yüzde 53,4 civarında...

Süper Lig’de takımların piyasa değerleri arasındaki fark aynı zamanda rekabet güçleri arasındaki farkı da ortaya koyması bakımından anlamlı. Bu konu üzerinde birazdan duracağız...Yüksek piyasa değeri aynı zamanda yüksek rekabet gücü anlamına geliyor. Bunun pratikteki anlamı ise en iyi oyuncuya, en yüksek gelire, en iyi stada, en fazla taraftara ve en fazla şampiyonluğa  sahip olmanız anlamına geliyor.  Bu analize geçmeden önce Süper Ligimizin genel durumuna bir bakalım isterseniz.

Süper Ligimiz hemen beş büyük ligin arkasından gelen parasal gücüyle aslında ihmal edilemeyecek bir öneme sahip. Öyleki, SL’in sahip olduğu 728,4 milyon Euroluk değeri, onun aynı zamanda ciddi bir para yaratma potansiyeline de sahip olduğunu gösteriyor.

TSL’in yıllık yarattığı yaklaşık 450 milyon Euroluk değeri her ne kadar piyasa değerinin altında olsa da, yarattığı bu değer 12.5 milyar Euroluk[3] Avrupa futbol pastasının %4’üne karşılık geliyor.

Diğer Avrupa ligleri ile kıyasladığımızda Süper Lig’in yarattığı 450 milyon Euroluk futbol geliri de, yine piyasa değerinde olduğu gibi hemen beş büyük ligin arkasından geliyor.

Yukarıdaki tabloyu analiz ettiğimizde;

1.   TSL’in sahip olduğu 450 milyon Euroluk gelirin, Avrupa futbol pastasının %4’üne karşılık geldiğini,

2.   Toplam ligler içinde piyasa değeri ile karşılaştırıldığında en yüksek rasyoya %94 ile Bundesliga’nın sahip olduğunu;

3.  Beş büyük lig, piyasa değerlerinin %75’i kadar bir gelir yaratırken; TSL’in ancak piyasa değerinin %62’si kadarlık bir gelir yaratabildiğini;

4.      Beş büyük lig’in yaratılan toplam gelirin %61’ini kendi aralarında paylaştığını

Görüyoruz.

Aşağıdaki tabloda TSL kulüplerinin sahip olduğu piyasa değerleri görmekteyiz. 18 kulüp ortalaması mavibarda 40.470.833 EUR olarak gösterilmiştir. Aşağıdaki tabloya göre ligimizin en değerli takımı 116.7 milyon Euro ile Galatasaray olurken; onu 106.5 milyon Euro ile Fenerbahçe izlemektedir. Beşiktaş ise 76,8 milyon euroluk değeriyle üçüncü sırada yer alırken; ligin en düşük piyasa değerine sahip kulüp olarak ta karşımıza 18,1 milyon Euroluk değeriyle Antalyaspor çıkıyor.

TSL’in toplam piyasa değeri 728.4 milyon Euro civarındayken, en yüksek piyasa değerine sahip üç büyükler ile diğer 15 kulüp arasında neredeyse iki kat fark bulunuyor. TSL ortalama piyasa değeri 40.4 milyon euro olarak görünürken; 14 kulüp piyasa değeri bakımından ortalama piyasa değerinin altında kalıyor.

TSL’nin en değerli takımı ile en düşük değerli takımı arasında 98,6 milyon Euro fark bulunuyor. Ortalama piyasa değerinin iki katına karşılık gelen bu fark, rekabetçi denge bakımından da büyük bir olumsuzluğa işaret ediyor.

Ortalamanın altında piyasa değerine sahip kulüplerin ortalaması ise 26.837 bin euro civarında görünüyor.  

Türkcell Süper Lig’de En Değerli Oyuncular

Yarattığı pasta ve sahip olduğu piyasa değeri ile Avrupa’nın hemen beş büyük liginin arkasında kendisine yer bulan TSL’de en değerli 20 futbolcu aşağıda dikkatlerinize sunuluyor.  

Tablodan da görülebileceği üzere TSL’de en değerli futbolcu olarak karşımıza 15 milyon Euroluk değeriyle Arda TURAN  çıkıyor.  Arda’yı 14’er milyon euro ile Alex ve Guiza izliyor. Meira ise 10 Milyon Euroluk değeri ile kendisine 4. sırada yer bulurken ilk beşte yer alan son futbolcu ise 9 milyon Euroluk değeriyle Lugano…

Top 20’nin değeri 162,5 milyon Euro’ya ulaşıyor. Toplam 728.4 milyon Euro tutarındaki Türkcel Süper Lig’in  %22’sini bu 20 futbolcunun piyasa değeri oluşturuyor. Top 20’de yer alan oyuncuların hangi kulüplerde oynadığına baktığımızda ise sadece beş kulüp görüyoruz.

Türkcel Süper Lig’de En Değerli 20 Oyuncu (Euro) 

 {jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş