Özkan Cengiz- 10 Şubat 2022 Son zamanlarda taraftarlardan, camialardan, futbol yöneticilerinden en çok gelen soruların başında geliyor. Bizim Kulübü halka arz edemez miyiz?

Biraz ekonomik gelişmeleri takip eden, biraz futbol ekonomisi takip edenlerin aklına gelmesi çok ta şaşırtıcı değil. Çünkü özellikle son iki sene de Borsa İstanbul’da işlem görmeye başlayan şirket hisseleri oldukça fazla. Bu şirketlerin genel yapısına baktığımız da bugün süper ligde mücadele eden kulüplerin hacimsel büyüklüklerinden çok uzakta değiller. Kulüplerin de en çok paraya ihtiyaç duyduğu bir konjonktür olunca ister istemez zihinlerde bu iki olgu bir araya geliyor. 

Dernek yapısından Şirket yapısına dönüşmeye bu yazımızda uzun uzun değinmeyeceğim ama temel olarak konuşmak gerekirse, böyle bir yola çıkabilmek için kulüp yapısının bir A.Ş’ne dönüşmesi ilk şart.

Bir şirketin halka arz olabilmesi için onlarca hukuki süreç sayılabilir ama en basitinden ilerlersek iki tane temel gereksinime ihtiyaç var.

Futbol A.Ş.’lerin içine bir takım gelirler (mağaza, kira, reklam, hak vb), bir takım varlıklar (araziler, arsalar, binalar, üst kullanım hakları vb) konularak bu kriterleri sağlamak zor ama mümkün. Ancak bunları yaparak güçlü bir A.Ş. haline gelseniz de, bu sefer ilgili düzenleyici otoritenin “futbol kulübü olmaz” tavrı ile karşılaşıyorsunuz. 

Neden böyle bir tavırları var? Çok detaya girmeden analiz edersek: Hali hazır da Borsa İstanbul'da işlem gören futbol kulüpleri onlar için tam bir baş belası durumunda. Normal bir ticaret şirketi olsalar, çoktan borsa kotundan çıkarılacak veya SPK tarafından müdahale edilecek sportif A.Ş.’ler, kitlesel güçlerinin sağladığı korunaklı yapı ile borsada işlem görmeye devam ediyor. Bunlara bir çare bulamazken, yeni dertler istememeleri de ne yazık ki haklı bir gerekçe.

Pekiyi! Türk futbolunun kaynağa ihtiyacı var, borsanın da daha çok bireysel yatırımcıya bu iki ihtiyacı bir yol bulup bir araya getiremez miyiz? Gelin hep beraber beyin jimnastiği yapalım.

İlk olarak şunu açıkça ifade etmek lazım böyle bir ortamda bireysel kurtuluş zor. “Ya hep beraber, ya da hiçbirimiz”, felsefesini kulüplerin öncelikle kabul ederek yola çıkmaları gerekiyor. Eğer bunu başarabilirlerse, mesleki tecrübelerimiz ile 30 yıllık tribüncülüğümüzü birleştirerek, düşündüklerimizi dilimiz döndüğünce anlatmaya çalışalım. 

İlk model Futbol Yatırım Holding A.Ş. (veya girişim sermayesi) olarak tanımlayacağımız model;

Hiç teknik detaya düzeltilmesi gereken TFF talimatlarına girmeden en üst bakış açısı ile özetlersek 

• Bir Futbol Yatırım Holding A.Ş. kurulur,

• Tüm kulüpler (veya girmek isteyen kulüpler) Futbol A.Ş.lerin de sermaye artırımı yaparak hisselerinin bir kısmını bu yatırım holdinge geçmesini sağlarlar, 

• Yatırım holding A.Ş. iştirak ettiği hisseleri değerleyerek, finansal raporlarını oluşturur.

• Daha sonra halka arz olur. 

• Halka arzdan topladığı nakit girişi ile kulüplerdeki paylarını artırır.

• Daha sonra da sermaye artırımları ile taze kaynaklara ulaşan, finansal durumlarını düzelten, artık kendi başına halka arz olabilecek olan Futbol A.Ş.’leri kulüpler halka arz ederler. Yatırım holding işlevini bu proje için tamamlayarak yeni yatırımlara yelken açarlar. Belki 1.lige belki basketbola doğru yol alır.

Kilit soruya gelelim. Bu Yatırım Holding A.Ş.’i kim kurar? İlk sermayeyi kim koyar? Esasında basit mantık; parası olan, yatırım yapmak isteyen kurar. Daha somutlaştırırsak, kulüplerden alacağı olan bankalar kurabilir. Parası olan, kulübüne harcama yapmak isteyen ama şu anda dipsiz kuyuya atar gibi para harcamak zorunda kalan Kulüp Başkanları kurabilir. Futbola yatırım yapmak isteyen yatırım fonları, portföy yönetim şirketleri kurabilir. Projeye ve kulüpleri ikna edeceğine inanan herkes bu yoldan yürüyebilir. 

Bu birinci model fazlaca finansal fazlaca futboldan uzak gelebilir, o zaman daha zor ama daha güzel bir modele geçelim.

Halka Açık Süper Lig A.Ş. Modeli

• Tüm Kulüplerin ortak olduğu bir Süper Lig A.Ş. Kurulur,

• Süper lig tüm hakları ve yönetimi ile beraber bu A.Ş.’ne devir edilir,

• Tüm yapının sınırları belli olunca ligin pazarlama, reklam, yayın, vb gelirleri tek bir havuzda toplanır,

• Gelirlerin bir kısmı Lige katılım bedeli olarak kulüplere dağıtılır. 

• Süper Lig A.Ş. finansal raporlarında oluşan kar ve varlıklarla kriterleri sağlayan Süper Lig A.Ş. halka arz olunur.

• Halka arz’dan gelen para, eğer ortaktan satışsa, zaten kulüplere gider veya sermaye artırımı ile olduysa birikmiş borçlarını ödemesi için veya yatırımlarını yapabilmesi için kulüp futbol A.Ş.’lerin belirli hisselerine sermaye artırımları vasıtası ile ortak olunur.

• Hem artan lig gelirleri, hem de hisse devirleri nedeniyle finansal durumlarını düzelten artık kendi başına halka arz olabilecek olan Futbol AŞ’ler halka açıldığında hisse alındıysa, hisseleri satarak yeniden Süper Lig A.Ş.’nde fon toplanır. 

• Toplanan fonlarla da diğer gelirlerle beraber lig kalitesi, yayın kalitesi vb Türk Futbolunu geliştirecek yatırımlar gerçekleştirilir.

Kilit soruya gelelim, bu işi kim yapar? Ancak Kulüpler Birliği yapar. Tabi TFF’nin de süper ligi böyle bir yapıya devretmeye razı olması gerekir. 

Her iki modelde ütopik gibi dursa da, esasında bir birliktelik oluşturulduğunda, çok ta kolay uygulanacak modeller ve önceki yazılarımızda ısrarla ifade ettiğimiz Türk Futbolunun aradığı kurtuluş olabilir. Ancak bu modellerin gerçekleşebilmesinin tek temel koşulu var.

Tüm Kulüpler hatta kulüplerle de sınırlı değil tüm futbol paydaşları içinde bulunduğumuz ortamda tek başına kurtuluşun mümkün olmadığını “ya hep beraber ya hiç” noktasında olduğumuzu idrak etmeliler. “Ben eskiyim, ben büyüğüm, benim elmam daha kırmızı” demeden uzlaşarak. Birbirlerinin paçasından çekerek değil, el ele yükselerek, çözüm üretebilirler. Aksi takdirde Türk Futbolu için kaçınılmaz son hızla yaklaşıyor.{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş