Sebahattin Devecioğlu- 15 Temmuz 2013 Yıllık Futbol Finansmanı Araştırması 2011’i yayınlayan Deloitte göre ; Avrupa futbol piyasasının gelir bakımından %4 (0,6 milyar €) büyüyerek 2009 - 2010 döneminde 16,3 milyar €’ya ulaştığını vurgulayarak Önemli ekonomik dalgalanmalara rağmen Avrupa’nın 'beş büyük’ liginin hepsinde gelir artışı kaydedildiği ifade edilmektedir. Araştırma’da ; bu liglerin toplam hacminin de (2008/09 yılına göre %5 artarak) 8,4 milyar €’ya çıktığını göstermektedir.

Ayrıca yayın gelirleri (%7 artışla) büyümenin ana itici gücü olmaya devam ederek ‘beş büyük’ lig için 4 milyar € seviyesine ulaştığı ifade edilmektedir. Avrupa futbol pazarı 2010/11 sezonunda gelir açısından %4 büyümeyle (0,6 milyar €) 16,9 milyar €’ya ulaşarak, . Zorlu ekonomik iklime karşın, Avrupa’nın ‘beş büyük’ ligi (Bundesliga, La Liga, Ligue 1, Premier League ve Serie A) toplamda 181 m € (%2) büyüme kaydederek 8,6 milyar €’luk bir toplama ulaştığı ifade edilmektedir (1).

Futbolun gün geçtikçe büyüyen bilançosunun en önemli gelir-gider kalemini futbolcu transferleri oluşturmaktadır. Dünya futbol pazarında tüm liglerde her sezon öncesi ve ara dönemlerde bir çok futbolcu ligler ve kulüpler arasında yer değiştirerek, futbol ekonomisinin dolaşımına katkıda bulunmaktadır. Futbol transfer borsasının karmaşık yapısı içerisinde, gelir –gider, vergi, sponsorluk, yetiştirme bedelleri ve benzeri bir çok ihtilaflı konuların yanı sıra, transferlerden elde edilen haksız kazanç ve kara para trafiği de futbol dünyasının en büyük problemleri içerisinde yer almaktadır.

FIFA'nın uluslararası futbol transferlerini daha şeffaf ve hukuka uygun hale getirmek için modern elektronik teknoloji kullandığı “Transfer Eşleme Sistemi Birimi (TMS)” tarafından açıklanan verilere göre; son 6 ayda, uluslararası transfer anlaşmaları sayısında % 2'lik düşüş görülürken, anlaşmaların mali değeri % 39 yükseldiği ifade edilmektedir. Bu dönemde yapılan 5204 uluslararası futbolcu transferinde 928,8 milyon dolar harcandığı; 2011 yılında 11 bin 481 uluslar arası transfer için toplam 2.8 milyar dolar harcanırken, ekonomik dalgalanmaların etkisiyle 2012 yılında transfer sayısı 11 bin 552 ile aynı seviye de kalmasına karşın harcanan toplam tutar yüzde 10 azalışla 2,5 milyar dolara indiği vurgulanmaktadır. Raporda ayrıca 2012 yılında Türkiye 78 milyon dolarla transfer en çok para harcayan 3. Ülke olduğu vurgulanmaktadır (2.3).

Konu ile ilgili TAVAK Vakfı 2012Futbol EkonomiAraştırmasına göre ; 2012/ 2013 yılı gelir ve giderlerine göre; Türkiyenin Süper lig takımlarının giderler toplamı 88.530.000euro iken, gelirler toplamı 35.415.000 euro olarak hesaplanmıştır. Dolayısı ile 2012/2013 sezonunda kulüpler, transfer gelir-gider farkına gore 53.115.00 euro zarar etmişlerdir.   Bu rakamlar, Türkiye liglerinin genelinde ; Giderler 205.665.529 TL Gelirler 82.273.181 TL olarak belirlenmiş ve Türkiye futbolcu transferlerinde 2012-2013 sezonunda   123.392.348 TL zarar etmiştir. Türkiye’ de Süper Ligin transfer bütçesi 2003 yılında 29.940 bin euro iken, bu rakam son 10 Yılda 4 katına çıkarak 2012 yılında 110.330 bin euroya yükselmiştir. 2012-2013 ara sezonunda, Süper Lig'de mücadele eden 18 takımdan 17'si, 41 yerli ve 23 yabancı oyuncu için toplam 22 milyon 850 bin euro (53.7 milyon TL) bonservis ve kiralama bedeli ödedikleri ifade edilmektedir. Özellikle transfer gelirlerinde istediği rakamları elde edemeyen Türkiye 10 ülkenin transfer gelir-gider farkına bakıldığında - 53 milyon Euro'luk bir rakamla İngiltere, Italya, Almanya, Fransa, Rusya ve Ispanya'nın ardından 7. sırada yer aldığı görülmektedir. Gelir-gider farkında 10 ülkenin 6'si ekside yer alırken, 3 ülke ise transferi kârla kapatttğı vurgulanmaktadır. Araştırma da ayrıca Transfer gelir-gider farkında en fazla kâr elde eden ülkeler Hollanda ve Ispanyanın olduğu, Türkiye‘de gelecek sezondan itibaren uygulamaya konulacak olan UEFA’nın yeni mali kriterleri Süper Lig kulüplerinin transfer harcamaları 41 milyon Euro azaldığı 18 takımın transfer harcaması 88.5 milyon Euro’da kaldığı, Geçen sezon bu rakam 129.8 milyon Euro’olduğu ifade edilmektedir. Transfer sözleşmeleriyle ilgili yapılan Dünya Spor Hukuku Konferansı'nda, bu yıl şimdiye dek yapılan transferlerin çoğunun bonservis bedeli ödenmeden gerçekleştiği vurgulanarak; 928,8 milyon bonservis geliriyse yapılan transferlerin sadece % 12'sinden elde edildi. Avrupa'da yılın ilk 6 ayındaki transfer anlaşmalarının çoğu ara transfer döneminde yapıldığı Belgelerle yapılan eski transfer bildirme yönteminin yerine getirilen Transfer Eşleme Sistemi Birimi (TMS) de transferlere dair kayıtlar, internet ortamında kaydedilmeye başlandığı ve artık bir uluslararası transferin geçerli sayılabilmesi için ilgili iki kulübün bilgileri Transfer Eşleme Sistemi Birimi (TMS) kaydettirmesi gerektiği ifade edilmektedir (4).

Son yıllarda futbolda oluşan finansal hareketliliklerdeki artışla birlikte, futbolun kayıt altına alınamayan, kara para trafiği için bir dizi önlemler alınmaktadır. FIFA, UEFA, TFF gibi futbolun üst kuruluşları, futbol liglerinde ve kulüplerindeki düzensiz mali yapıları kontrol edebilmek için; Finansal Fair Play, Transfer Eşleme Sistemi Birimi, gibi sistemler geliştirmek zorunda kalmışlardır. Futbolun endüstrileşmesi ile birlikte gelişen mali problemleri çözmek için futbol ekonomisini kontrol edebilecek yeni sistemlerine ihtiyaç bulunmaktadır. Futbol ekonomisini en çok hareketliliği ve problemli kısmı olan transfer uygulamalarının tüm dünya ülkelerinde uygulanabilecek standartları geliştirmek gerekmektedir. Özellikle de Transfer ekonomisinde her dönem zarar eden ve milyonlarca lirayı yurt dışında ki menajerlik şirketlerine kaptıran Türk futbolunun ve kulüplerinin bu konuda bilgiye ve profesyonel teknik desteklere ihtiyaç bulunmaktadır.{jcomments on}

Kaynaklar ;

1-https://www.deloitte.com/

2- Necdet Çalışkan, Transfer Çilekleri Krizi Futbolda Bitirdi,HaberTürk, 13.07,2013

3- Uluslararası futbolcu transferlerinde büyük artış http://www.1news.com./ tr/turkiye

4-http://www.brandday.net/arastirmalar/ekonominin-onemli-bir-sektoru-olarak-futbol-h505.html

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş