Tuğrul AKŞAR- 8 Ocak 2017  Geçen hafta Beş Büyük Lig ve bizde rekabettin iktisadi ve mali anlamda nasıl bir değişim ve gelişim yaşadığını irdelemiştik. Bu hafta da, bu ligler arasında sportif rekabet bakımından rekabet ne durumda? Buna bakmaya çalışacağız.

Bunu yaparken, bu liglerin sportif performansları olarak UEFA ve FIFA sıralamalarını baz alacağız. Yine, bu liglerin son beş yıl içinde Avrupa Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi’nde ortaya koydukları başarıları dikkate alacağız.

Son Beş Yılda İspanyollar UEFA’da, Almanlar FIFA’da Çok Başarılı!

FIFA ve UEFA ulusal sıralamalarına ilişkin aşağıda oluşturduğumuz iki tablo bize liglerin ve o ülke federasyonlarının yıl sonları itibariyle, son beş yıllık sıralamalarını gösteriyor.[1]

UEFA’nın Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi’ne katılım ve kulüplerin bu organizasyonlarda elde ettikleri sportif performans bazında oluşturduğu ülke katsayısına göre liglerin sıralaması aşağıda sizlerle paylaşılıyor.

UEFA’da İspanyollar Liderliği Kimseye Bırakmıyor!

Son beş yıllık süreç içinde İspanyol takımları, gerek UEFA Avrupa Ligi, gerekse Şampiyonlar Ligi özelinde ortaya koydukları başarılı sonuçlarla La Liga’yı UEFA’da 1. Sıraya taşıdılar.

İspanyollar 2012’den bu yana UEFA’da ilk sırada yer alıyorlar ve UEFA organizasyonlarına yedi takım gönderiyorlar. 2012-15 arası İspanyol kulüpleri Şampiyonlar Ligi’nde son beş yılda 3 kez, Avrupa Ligi’nde de 4 kez kupayı müzelerine götürdüler. Bu dönemde Şampiyonlar Ligi’ni Almanlar ve İngilizler birer kez kazanırken, UEFA Avrupa Ligi’ni sadece bir kez İngiliz kulüpler kazandı.

Kısacası, kulüp futbolu bazında İspanyollar Avrupa’da açık ara öndeler…İspanyollar bu dönemde sportif performansı, iktisadi ve mali başarıya  da dönüştürebildiler ve İspanyol La Liga 2.8 Milyar Euro gelir ve 3.6 Milyar Euro’ya ulaşan Lig değeriyle Premier Lig’in ardından ikinci sıraya yerleşti.[2] Aşağıdaki tablo bize bu gerçeği gösteriyor.

Bu dönemde parasal geliri en yüksek ve en değerli olan Premier Lig 2012’den bu yana UEFA ülke sıralamasındaki birincilikle üçüncülük arasındaki yerini korumaya devam ediyor.

İtalyan Serie-A istikrarlı bir şekilde Beş Büyük Lig içinde dördüncü sırada yer alırken, Fransız Lig 1 ne yazık ki, ilk beşe girememiş durumda.

Süper Lig ise 10.lukla, 12.lik arasında yerini korumaya çalışıyor.

Beş Büyük Lig 13 Milyar 630 Milyon Euro’luk parasal geliriyle, 25 Milyar Euro’ya ulaşan Avrupa futbol gelirlerinin %54’ünü aralarında paylaşıyor. Merkez Ligler, kulüp futbolu bazında sportif performans sıralamasını gösteren UEFA ülke sıralamasında da ilk altıda yer alıyor.  UEFA'ya bağlı 54 ülke federasyonunun maalesef ilk altıya kalıcı olarak girmesi çok mümkün görünmüyor. 

Tablo:1) 2012-16 Arası Beş Büyük Lig ve Süper Lig’de UEFA Sıralaması

Yukarıdaki tablo bize Avrupa kulüp futbolu özelinde, parasal büyümenin sportif performansa olumlu etki yaptığını gösteriyor. Avrupa’nın bir ve iki nolu kupasına ambargo koyan bu ligler, en iyi oyuncu ve teknik adamları da bünyelerine katarak, lig değerlerini de maksimize ediyorlar.

Lig Parametreleriyle Beş Büyük Lig ve Süper Lig’de Rekabet

Beş Büyük Lig’de ortalama takım sayısı 19.6. Yani, Bundesliga dışında diğer dört büyük ligde 20’şer takım bulunuyor.

Bu liglerde top koşturan oyuncu ortalama sayısı 529,6’ya ulaşırken, bu oyuncuların ortalama yaşları 26,4 civarında. Bu liglerde yer alan ortalama yabancı oranı ise %52.[3]

Beş Büyük Lig’in bonservis bedelleri üzerinden değeri 15.4 Milyar Euro’ya ulaşırken, bu liglerde ortalama oyuncu değeri ise 5.8 Milyon Euro olarak gerçekleşmiş durumda. Bu liglerde bir oyuncunun bir sezonda lig başına sağladığı ortalama gelir katkısı ise 25.7 Milyon Euro’ya yaklaşıyor.

Süper Lig’e baktığımızda ise, 491 oyuncunun Ligimizde top koşturduğunu, yaş ortalamasının 26,9’a ulaştığını, oyuncuların ortalama %43’ünün yabancı olduğunu, Ocak 2017 itibariyle 900 Milyon Euro lig değerine sahip Süper Lig’de oyuncu başına piyasa değerinin de 1 Milyon 830 bin Euro olarak gerçekleştiğini belirtelim.

Yıllık yaklaşık 700 Milyon Euro gelir yaratan Süper Lig’de, bir oyuncunun bir sezonda yaratılan toplam gelire katkısı ise ortalama 1.465.622 Euro olarak karşımıza çıkıyor.

FIFA Sıralamasında (Milli Takımlar Bazında) Rekabet Ne Durumda?

Milli takımların sportif performansları bazında FIFA’nın yapmış olduğu sıralamayı son beş yıl itibariyle aşağıda sizinle paylaşıyoruz.

Kulüp futbolu bazında çok başarılı olan liglerin, milli takımlar özelinde sportif başarıda geride kaldıkları gözleniyor.

Milli Takımlar bazında Beş Büyük Lig içinde en başarılı ülke olarak karşımıza Almanya çıkıyor. Almanların son yıllarda gösterdikleri olağanüstü başarılar, onları Avrupalı Büyük ligler içinde ilk sıraya taşıyor.

2014 Dünya Kupası’nı kazanan Alman milli takımı, son beş yılda düzenlenen iki Avrupa Kupası’nda yarı final oynama başarısı gösterdi.

2010’da Dünya Kupası’nı, 2012’de ise Avrupa futbol şampiyonasını kazanan İspanyol milli takımı Almanlardan sonra Avrupa’nın en başarılı ülkelerinden birisi. 2015’ten sonra sıra kaybeden İspanyollar 2016 sonunu FIFA sıralamasında 10. olarak bitirdiler.

Milli takımımıza baktığımızda ise, Türkiye’nin FIFA sıralamasında son iki yılda önemli bir performans ortaya koyarak, 43.lükten 24.sıraya kadar yükseldiğini görüyoruz. Bu gelişimi olumlu olarak değerlendirmek gerekir diye düşünüyorum.

Tablo:2) Beş Büyük Ligi ve Süper Lig’de FIFA Sıralaması

Sonuçta;

Beş Büyük Lig kulüp futbolu bazında Avrupa’nın en fazla gelir yaratan, en fazla değer kazanan, en fazla seyirci sayısına sahip olan ve en fazla kupa kazanan ligleri durumunda.

Süper Lig ise, başta parasal gelir olmak üzere, mali ve sportif anlamda merkez ligleri takip eden ama onların iktisadi/mali büyüklük ve sportif başarılarına ulaşamamış bir lig konumunda.

Makro parametreler, Avrupa’nın Beş Büyük Ligi’ni Merkez Ligler konumuna taşımış durumda. Beş Büyük Lig’in etrafında ise bizim gibi çevre ligler bulunuyor.

Merkez Liglerin sahip olduğu makro büyüklükler, Avrupa futbolunu sportif ve mali anlamda domine ettiğinden, kulüp futbolunda çevre liglerin Avrupa’da sürdürülebilir bir başarıya ulaşmasının önünü kesiyor ve asla bir sürprize izin vermiyor. Son sürprizi 2003-04 sezonunda Monaco’yu Şampiyonlar Ligi finalinde 3-0 yenen Jose Mourinho’nun Porto’su yapmıştı.

Şampiyonlar Ligi’nde durum böyleyken, çevre liglerin sadece UEFA Avrupa Ligi’nde sürpriz yapma olanakları bulunuyor. Ancak, parasal getiri bakımından Şampiyonlar ligi ile kıyaslanamayacak Avrupa Ligi'nde çevre liglerin sürprizi, sadece hoş bir sürpriz olarak kalıyor.

Süper Lig ise, her ne olursa olsun, hala Avrupa’nın en fazla geliri olan ve en değerli altıncı ligi olma iddiasını sürdürebilecek makro göstergelere sahip. Bizim bundan sonraki ana stratejimiz, Süper Lig’in çevre ülkeler içinde merkezde kalmaya çalışmasını kalıcılaştıracak iktisadi, mali ve sportif yapıyı geliştirecek yapılanmayı devam ettirmek olmalıdır. {jcomments on}