20 Aralık 2011- Sebahattin DEVECİOĞLU

Futbolekonomi.com yazarlarından Yrd. Doç.Dr. Sebahattin Devecioğlu ile İzmir Life dergisinin yapmış olduğu ilgi çekici söyleşiyi sizlerle paylamak istiyoruz. (İzmir Life  Sayı:124, Yıl 11 Aralık 2011) 

Sporun bir kent bir bölgeye veya bir ülkeye ekonomik katkılarını tespit edebilmek için    çok farklı parametreleri değerlendirmek gerekmektedir… Sporun kentlere olan ekonomik katkıları ile ilgili bir çok çalışma literatürde bulunmaktadır. Ayrıca yapılan büyük spor organizasyonları ile birlikte çok ünlü spor kulüpleri ile adını dünyaya duyurmuşlardır. Barselona,  Los Angeles, Sydney son zamanlarda İstanbul gibi kentler spor sayesinde yapılan, Televizyon yayınları, reklamlar vb medya organizasyonları ile isimlerini markaya dönüştürmeyi başarmışlardır.

Sporun kentlere ekonomik anlamda katkılarını iki boyutlu düşünmek gerekmektedir. Birincisi stadyum, spor salonu, yüzme havuzu, tenis kortları, rekreasyon alanlarının projelendirilmesi tesisleşme ve alt yapı yatırımları ile ilgili yapılan spor yatırımlar süresince, kentin cazibe merkezi haline dönüştürülürken aynı zaman inşaat, ulaşım, konaklama, gıda gibi vb sektörlere istihdam oluşturarak işsizliği azaltmak ve bu alanda katma değer sağlamaktır.  İkincisi var olan insan kaynakları, tesisler, ulaşım gibi mevcut şartları değerlendirerek veya harekete geçirerek yapılan faaliyetler ve organizasyonların yan sektörler ile birlikte kente ekonomik anlamda katkı sağlamasıyla değerlendirilmektedir.  Kentlerin spor yatırımları veya spor organizasyonları ile ekonomik anlamda kazanımlarına baktığımızda yapılan organizasyonun şekline ve veya yapılan yatırımların özelliklerine göre farklılıklar arz ettiğini görmekteyiz .. Örneğin 1992 yılında Barselona olimpiyat oyunlarını düzenlenme hedefleri arasında, şehrin çekiciliğini artırmak ve yaşam kalitesini artıracak büyük bir kentsel dönüşüm oluşturmak bulunmakta idi bu hedef ve amaçlar doğrultusunda Barselona Olimpiyatlarının bütçe gelirleri 1.638. Milyar Dolar iken buna karşılık 1.635. milyar dolarlık harcama yapılmıştır. 2008 yılında pekin yapılan olimpiyatları için Çin 42 milyar dolardan fazla harcama yaptığı bilinmektedir. Bu harcamaların 10 milyar dolardan fazlasının çevre şartlarının iyileştirilmesi hava kirliliğinin en aza indirilmesine yönelik faaliyetlere ayırırken, Denir yolları, köprüler hava limanları, kalıcı olimpik tesislerin yapılmasına yönelik harcamaları 29-30 milyar dolarında olduğu bilinmektedir.  Uluslar arası Olimpiyat Komitesi'ne göre 2012' Londra oyunlarının ülke ekonomisine katkısı en az 7 milyar Sterlin olacağı tahmin edilmektedir. Brezilyada yapılacak olan 2014 FIFA Dünya futbol şampiyonasında Yapılacak yatırımların bir çoğunun Rio ve Salvador şehirleri gibi nüfus ve gecekondulaşmanın yoğun olduğu, bölgelerin kentsel dönüşümüne katkıda bulunacağı şekilde tasarlandığı bilinmektedir.

1. Türkiye’de sporun otomotiv sektöründen bile daha hacimli bir endüstri olduğu ifade ediliyor. Ancak bunun önemi kavranmamış gibi. Siz ne düşünüyorsunuz?

Türkiye bulunduğu jeopolitik konumu itibari ile Asya, Avrupa  arasında önemli bir köprü oluşturması, kültüre,  tarihsel değerlere sahip olması, Avrupa’nın en genç ve dinamik nüfusuna sahip olması,  iklim ve çevresel şartlarının uygun olması, son yıllarda modern havalimanlarının yapılması, ulaşım ve iletişim ağlarının iyileştirilmesi, siyasi otoritenin desteği ve güvenceleri, gibi bir çok artılarının  bulunması  spor organizasyonlarının düzenlenebilecek ülkeler arasında önemli bir yere sahip bulunmakla birlikte spor sektöründen önemli paylar alabilecek seviyeye ulaşmıştır. Bu güne kadar Türkiye’de olimpiyat oyunları hariç bir çok dünya standartlarında spor organizasyonları düzenlendiğine biliyoruz, fakat yetişmiş insan kaynaklarının yetersiz oluşu veya yeterince organize olmamamsı, bazı alt yapı ve ulaşım, konaklama gibi problemlerin henüz arzu edilen seviyede çözüme kavuşturulamaması ve güvenlik problemleri ile kötü çevre şartlarının henüz yeterince iyileştirilememesi, Türkiye’de spor organizasyonu düzenleyecek otoriteleri zaman zaman düşündürmektedir. Fakat Türkiye’nin çevresindeki bir çok ülkenin son siyasi ve ekonomik krizlerden etkilenmesi yeni spor organizasyonlarının Türkiye’de yapılacağı sinyallerini vermektedir. Bu yaz yapılacak olan Akdeniz Oyunlarının Mersin ilimize verilmesi bunun en çarpıcı örneğini teşkil etmektedir.  Tüm bunların yanı sıra Türkiye spor ekonomisinde Tüketici ülke konumunda bulunmaktadır. Spor bilgi ve teknolojilerinin, ,spor sağlık antrenman laboratuar gibi bir  çok spor araç gereç ve malzemelerinin önemli bir kısmını ithal etmekte olup dünyada marka olmuş NBA , Formula 1, Şampiyonlar Ligi gibi organizasyonların yayın haklarına milyonlarca dolar ödemektedir. Dünya ölçeğinde marka olmuş bir spor kulübü veya bir spor ligi bulunmayan ülkeler içerisinde yer alması ile  spor ekonomisi şartlarını henüz oluşturamamıştır bu endüstrinin dinamiklerini harekete geçirmek için gerekli olan yasal düzenlemelere ve profesyonel ve  kurumsal yapılanmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Alına bilecek tedbirler ve uygulamalar ile Özel sektörün spor endüstrisi alanlarında teşvik edilerek cesaretlendirilmesi gerekmektedir.

1. Spor organizasyonları düzeyinde düşünürsek, Futbol Şampiyonası, Formula 1, Olimpiyat Oyunları gibi büyük projelerin kentlere çekilmesi var. Bu gibi organizasyonların kentlere getirileri nedir? Birkaç dünya örneği verebilir miyiz? Diğer yandan kentlerin öncülük edebileceği yeni organizasyonlar da olabilir. Daha kısaca söylemek gerekirse bir kent spora nasıl yatırım yapar? (Tesis, organizasyon, kulüp sayısı, sporcu başarısı, yerel yönetimin isteği vb.)

Olimpiyat oyunları ve Dünya şampiyonaları gibi büyük organizasyonlara ülke olarak talep de bulunulup daha sonra kentlerin belirlenmesi ilgili ülkenin siyasi otoriteleri ve kurumları tarafından yapılmaktadır. Uluslar arası olimpiyat komiteleri, federasyonlar, spor bakanlıkları, belediyeler bir kentte yapılacak yatırım ve organizasyonların belirlenmesinde önemli rol oynarken, kentlerin yerel yöneticileri veya siyasi otoriteleri, bir organizasyonunu o kente verilmesine yönelik ülke yönetimlerine kendilerine kabul ettirmeye yönelik faaliyetler içerisinde olmaları oldukça belirleyici rol oynamaktadır. Tüm bunların yanı sıra bir kentin sporun ekonomik pastasından faydalanması için tepe yöneticilerin, siyasi otoritenin, yerel yönetimlerin, il genel meclisinin, yerel medya kuruluşlarının, sivil toplum kuruluşlarının, üniversitelerin, spor kulüplerinin, bu konu ile ilgili bilgilendirilmesi bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Spor adına yapılan yatırım ve organizasyonların bir kentin ekonomik kalkınmasına ne ölçüde katkılarda bulunacağı somut örneklerin yer aldığı bilgilendirme toplantıları, kentin en üst düzeyindeki kişiler ile birlikte, o kentte yaşayan tüm insanlara ulaşılacak şekilde planlanmalı ve uygulanmalıdır. Bu ortak akıl ve bilincin oluşturulmasının yanı sıra kentin altyapı, yeterli insan kaynakları, uluslar arası standartlarda tesisleşme, güvenlik, ulaşım, çevre şartları, iklim gibi faktörlerin ve paydaşların bir bütün olarak kentte oluşacak spor ekonomisi parametrelerini ayrıca etkilediğini de bilmek gerekmektedir. 

1. Dünyada “spor kenti” denilebilecek kentler var mıdır?

Yaşana bilir kentler, aslında “spor kentleri” olarak da tanımlana bilinir.

Dünyanın biçok bölgesindeki şehirler yapılan organizasyonlar ve sahip oldukları tesisler ile spor kentleri olmuştur. Amerika’nın New York, Kanada’nın Toronto Avustralya’nın  Sydney,  İngiltere’nin Londra, Almanya’nın Berlin, Köln, Çinin Pekin,  İspanyanın Barselona,  İtalya’nın Napoli,  Brezilyanın Rio kentleri spor organizasyonları veya devasa stadyumları yada  spor yatırımları ile anılmaktadır. Son olarak Dubai’de yapılan spor yatırımların bu kentin “ Dubai Spor City” olarak adlandırılmasına neden olmuştur.  Spor Yatırımları açısından Dubai Örneği önümüzdeki yüzyılda bir ok kente örnek olabilecek özellikler taşımaktadır.  Ayrıca; Türkiye’de İstanbul, Antalya, İzmir, Mersin, Trabzon, Erzurum gibi kentler spor turizm, sağlık, organizasyon ve kongre merkezleri olarak tasarlanıp planlanmış olmaları ile birlikte günümüzde sahip olmuş imkanlardan dolayı,  sporun ekonomik faydalarından beklide farkında olmadan, en iyi şekilde yararlanmaktadırlar.

1. İzmir ölçeğinde düşünürsek; İzmir, Akdeniz Olimpiyatları’na ve Üniversiade 2005’e ev sahipliği yaptı. İzmir Cup var. Çok iyi tenis tesislerine sahip. 6 spor kulübü var. EXPO 2020’ye aday. Öte yandan şehir olarak pek çok açıdan (uygun iklim koşulları, civar bölgeleri, ulaşım kolaylığı vb) uygun imkânlara sahip. İzmir’in böyle bir vizyon belirlemesi halinde nasıl bir yol izlemesi gerektiğini düşünüyorsunuz?

İzmir spor açısında tartışılmaz tarihi bir dokuya sahiptir. Antik Olimpiyatların yapıldığı bölgede bulunması, Türkiye’deki ilk futbol kulüplerini İzmir’de örgütlenmesi gibi, bir çok tarihi mirasın ev sahipliğini bünyesinde barındıran bir kent olarak İzmir Ege, Akdeniz ve Marmara denizine olan yakınlığı ile de önemli bir merkez olarak bilinmektedir. İzmir gün geçtikçe kendisini geliştiren ve yaşanabilir kentler arasında yerini sürekli iyileştiren bir kent konumundadır.  İzmir, iklimi çevresel şartları,  konaklama ve ulaşım imkanları sayesinde bir çok kongre turizm ve spor organizasyonuna ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca son yıllarda yerel yönetimlerin Üniversitelerin, spor kulüplerinin ve il müdürlüklerini spor adına yapmış oldukları faaliyetler model teşkil edecek nitelikler taşımaktadır. Tarihsel kazanımları sayesin İzmir Halkının, Sivil Toplum Kuruluşlarının ve Yerel Medyanın spor adına çok büyük bilgi birikimleri ve tecrübelerinin bulunması İzmir’de bir spor kültürünün ve bilincinin olması İzmir’in en önemli avantajları olarak sayıla bilinir.

İzmir uzun dönemde önemli bir, Spor, Sağlık ve Ticaret ve Turizm ve Kongre merkezine dönüşe bilmesi dünya ölçeğinde bu anlamda marka şehir olabilmesi için şu anki mevcut kurumların veya özel sektör ile yerel yönetimler arasındaki koordinasyon eksikliği ile farklı hedeflere yönelmiş bulunan dağınıklığın, tek bir hedef etrafında toplanarak yapılacak yatırımların, bu tek hedef doğrultusunda planlanıp uygulanması   ve tek bir hizmet paketi haline dönüştürülmesi gerekmektedir.  Ayrıca İzmir kentinin siyasi otoriteni destekleri ile birlikte, gerekli koordinasyonun sağlanarak, Dubai modelinde olduğu gibi önemli bir cazibe merkezine dönüşmemesi için hiçbir engelin bulunmadığı kanaatimcedir.

Önemli olan hedeflerin doğru belirlenerek gerekli olan sinerjinin oluşması için ilgili kurumlar ve halkın desteği ve yerel medyanın imkânlarını harekete geçirmektir. Tüm bunların yanı sıra, gelişen bilim ve teknolojiden yararlanarak sportif hizmetlerdeki hızlı değişme ve gelişmeleri yakından takip ederek, toplumun spor konusunda beklenti ve ihtiyaçlarını tespit ederek,  bu yönde planlamalar ve stratejiler geliştirmek gerekmektedir.

http://www.izmirlife.com.tr/{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş