Dr. Lale Orta – 23.01.2012

Türkiye Futbol Federasyonu Genel Kurul’unda, Futbol Disiplin Talimatı’nın “Müsabaka Sonucunu Etkileme” başlıklı 58. Madde’si yeniden yorumlanacak.   Federasyon’un, UEFA ile yaptığı görüşmeler sonucunda; 26 Ocak’taki Genel Kurul’da, UEFA’nın onayıyla “bir kereye mahsus” küme düşme cezasının kaldırılmasını, puan silme ve para cezalarını oylamayı kararlaştırdı. Buna göre: Suçlu bulunan kulüpler küme düşürülmeyerek, en az 12 puanları silinecek ve UEFA’nın isteği doğrultusunda, 2012–2013 Futbol Sezonunda Avrupa Kupalarına katılamayacaklardır.  Eğer bu eylemlerden biri en az 2 maçta yapılmışsa, puan silme cezasının önü açık olacak ve puan silme cezasının yanı sıra suçlu bulunan takımlara 2 milyon TL ile 10 milyon TL arasında para cezası verilecektir. Ayrıca, şike soruşturması kapsamında, kupa kazanan takımlar kupalarını, unvanlarını ve kazandıkları kupanın getirisi olan para ödüllerini de iade edeceklerdir.

Bu önerilere; Genel Kurul’dan “evet” kararı çıkarsa, 58. Madde değiştirilecektir.

Türkiye Futbol Federasyonu Yönetim Kurulu’nun 23.08.2011 tarih ve 6 sayılı toplantısında kabul ederek, 27.08.2011 tarihinde yayınlayarak yürürlüğe soktuğu “Futbol Disiplin Talimatı”nın “Müsabaka Sonucunu Etkileme” başlıklı 58. Madde’sinin mevcut durumu şu şekildedir:

(1) Müsabakanın sonucunu hukuka veya spor ahlakına aykırı şekilde etkilemek veya buna teşebbüs etmek yasaktır. Bir futbolcuya veya kulübe teşvik primi verilmesi de bu kapsamdadır.
(2) Bu hükmü ihlal eden kişiler, bir yıldan üç yıla kadar müsabakalardan men veya hak mahrumiyeti cezasıyla; kulüpler ise küme düşürme cezasıyla cezalandırılır. İhlalin ağırlığına göre küme düşürme cezasına ek olarak puan indirme cezası da verilebilir.
(3) İhlalde sorumluluğu bulunan kişi veya kulüplere ayrıca para cezası verilir.
(4) Anılan yasağın hakemler tarafından ihlali halinde sürekli hak mahrumiyeti cezası verilir.

Türkiye Süper Ligi’nin başladığı 1959 yılından itibaren “şike ve teşvik primi” ile ilgili sorunların hemen her dönemde var olduğunu görüyoruz. Mevcut yönetmelik, yasa ve talimatlar, şike ve teşvik primi konusunda caydırıcı olamamışken, 58. Madde daha da esnek hale getirilmeye çalışılmaktadır. “Bir kereden bir şey olmaz” görüşünden yola çıkarak, küme düşme cezası kaldırılacak, sonrasında ise 58. Madde’deki cezalar kademeli hale getirilecektir. “Müsabakanın sonucunu hukuka veya spor ahlakına aykırı şekilde etkileyenle, buna teşebbüs eden veya teşvik primi veren farklı değerlendirilsin” diye görüş birliği oluşturulmaya çalışılmaktadır.

Teşvik, şike, rüşvet ve şiddet gibi unsurlarla ilgili mevcut yönetmelik ve talimatların esnetilmeye değil; daha da net ve sertleştirilmeye ihtiyacı olduğu ortadadır. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde, günü kurtarma politikasıyla Türk futbolu her geçen gün içinden çıkılamaz bir hal almakta ve daha kötü sona yaklaşılmaktadır.

Bu konuyla ilgili olarak, “adam öldürenle, adam öldürmeye teşebbüs eden aynı şekilde cezalandırılmamalıdır” görüşü savunulmaktadır. Bu görüşten yola çıkarak, şike yapan veya şikeye teşebbüs eden kişilerle, adam öldüren veya öldürmeye teşebbüs eden kişiler aynı mantık örgüsünde değerlendirilebilir mi? Değerlendirilmeli mi?

Futboldaki “teşebbüs”le, ceza hukuku anlamında “teşebbüs” fiili aynı şey midir? 

Teşebbüs, ceza hukukunda ne anlama gelmektedir?

Teşebbüs, futbolda ne anlama gelmektedir?

Teşebbüs, ceza hukukunda; “Failin suç işlemek üzere icra hareketlerine başlamış olmasına karşın, elinde olmayan nedenlerle kanuni unsur içinde tanımlanan sonucun gerçekleşmemiş olmasıdır.” Kısaca, ceza hukuku anlamında teşebbüs, sübjektif anlamda tamamlanmış, ancak objektif anlamda tamamlanmamış fiildir. Yani fail, ceza kanununda tanımlanan neticenin gerçekleşmesi için elinden geleni yapmış, ancak netice failin iradesi dışındaki nedenlerle gerçekleşmemiştir. Kanuni unsurdaki sonucun gerçekleşmemiş olması nedeniyle teşebbüs edilen fiile Türk Ceza Kanunu'nun 35. maddesi gereğince, tamamlanmış suça oranla daha hafif cezalar verilmektedir...

Futbolda teşebbüsün ne anlama geldiğini anlamak için, Futbol Oyun Kuralları’nın ruhunun iyi anlaşılması gerekmektedir. Futbolu yönetmek için alınan ve uygulanan hiçbir karar, yönetmelik, talimat ve yasa “Futbol Oyun Kuralları”nın ruhuna ve amacına aykırı olamaz ve olmamalıdır.

Futbolda teşebbüs fiili, Oyun Kuralları’nın içinde şu şekilde geçmektedir: 12. Kural’da “tekme atmak”, “çelmelemek” veya “vurmak” eylemleri ile bunların teşebbüsleri aynı şekilde cezalandırılmaktadır.

• Bir oyuncu; rakibine tekme atar veya tekme atmaya “teşebbüs” ederse,
• Bir oyuncu; rakibini çelmeler veya çelmelemeye “teşebbüs” ederse,
• Bir oyuncu; rakibine vurur veya vurmaya “teşebbüs” ederse rakip takım lehine bir direkt serbest vuruş verilir

Futbolda yapılan bütün düzenlemeler ve değişiklikler, futbolu tehdit eden her türlü şiddet, düzensizlik, tehlike, kargaşa ve karmaşadan arındırmak için yapılmaktadır. Futbolda hiçbir kural değişikliği; disiplin cezalarının hafifletilmesi yönünde olmamıştır. Oyun kurallarında yapılan değişikliklerin bazılarını ele aldığımızda, futbolu tehdit eden unsurları çözmek için ağır yaptırımlar getirdiklerini görmekteyiz. Örneğin; Futbol Oyun Kuralları’nda fauller ve fena hareketlerle ilgili yapılan düzenlemelerde, cezai yaptırımlar artırılarak, futbolun Fair Play anlayışı geliştirilmiştir. Futbolu çirkinleştiren, pozitif oyunu ve golü engelleyen, seyirciler arasında şiddeti körükleyen eylemler yüzünden oyun kurallarında “bariz gol şansı” ve “ciddi faullü oyun” kavramları ortaya çıkmıştır. Bunların en önemlisi, rakip takımın oyuncusunun sağlığını tehlikeye sokan “arkadan müdahale”nin “ciddi faullü oyun” olarak değerlendirilerek oyundan ihraç edilme kararı olmuştur. Günümüz futbolunda, futbolu çirkinleştiren her şey cezalandırılmaktadır.

Fair Play, sporda dürüstlük demektir. FIFA’nın Fair Play İlkeleri her şeyi açıklamaktadır:

1. Kazanmak için oyna.
2. Hakça oyna.
3. Kurallara uy.
4. Rakiplere, takım arkadaşlarına, hakemlere, görevlilere ve seyircilere karşı saygılı ol.
5. Mağlubiyeti vakar ile kabullen.
6. Futbolun menfaatlerini ileri götür.
7. Rüşvet, uyuşturucu, ırkçılık, şiddet ve futbolu tehdit eden diğer tehlikelerden uzak dur.
8. Diğer oyunculara bozucu baskılara direnmekte yardım et.
9. Futbolun itibarını düşürmeye çalışan kişilerin karşısında dur.
10. Futbolun saygınlığını savunan kişileri onurlandır.

Futbol’da  “şike, şikeye teşebbüs etmek ve teşvik primi” manevi unsur olarak ele alınmalıdır. Manevi unsur yönünden; teşebbüs derecesinde kalmış bir suç ile tamamlanmış suç arasında hiçbir fark bulunmamaktadır.

Her şey teşebbüsle başlar…

Bir futbol maçının Fair Play ilkeleri içerisinde geçmesinde ve bitmesinde oyun kurallarının rolü olduğu kadar, yönetmelik ve talimatların da rolü son derece önemlidir. Futbol Oyun Kuralları’nda Fair Play ilkelerini korumak ve geliştirmek için disiplin cezaları her yıl ağırlaştırılırken, Futbol Disiplin Talimatı’nın mevcut yönetmeliklerinin yumuşatılmaya çalışılması bir çelişki değil midir?

Futbolu yönetenlerin olaya bakış açıları, zihinsel yapıları, kararları, yaptırımları, önlemleri ve uygulamaları futbolun tüm paydaşlarını da etkileyecektir.

“Bir kereden bir şey olmaz” görüşü futbolun her kademesine sirayet ettiğinde, nasıl bir önlem almayı düşünüyorsunuz?

Bu tarihi sorumluluğu almaya hazır mısınız?{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş