Çevrenizde futbolla ilgilenmeyen biri var mı? Kimimiz onun için çıldırıyor, kimimiz oynamayı, çoğumuz konuşmayı ölesiye seviyoruz. En azından onunla ilgili bitmez tükenmez tartışmalara zaman zaman kulak veriyor, kimileyin biz de katılıyoruz. Peki futbol hakkında gerçekte ne biliyoruz?

Hele futbolun ekonomisi, yönetimi denildiğinde peş peşe dizebileceğimiz kaç cümlemiz var dağarcığımızda? Galiba bizim futbolla ilişkimiz, İngilizlerin şu atasözüyle daha kolay açıklanabilir: İnsanlar bilmedikleri konularda daha çok konuşurlar... Üstelik bu eksiklerimizi gidermek için çırpınan insanlar varken...

Tuğrul Akşar ve Doç. Kutlu Merih adeta Türk futbolunun temel eserlerini yazmaya soyunmuş gibiler. Tabii ki bu iş 100 Temel Eser boyutuna kadar varacak değil ama bu kitaplarla yapılmaya çalışılan gerçekten son derece anlamlı ve önemli. Futbolun ve sporun dışındaki alanlarda da toplum olarak kitapla yoğun bir ilişki içinde olmadığımız biliniyor. Bu alanınsa özellikle bir çöl olduğunu söyleyebilmek olanaklıydı. Son yıllarda bu durum biraz değişti. Nitelik ve nicelik olarak yabana atılmayacak çalışmalar ortaya çıkmaya başladı.

Bu kapsamdaki en kapsamlı çalışmalarda Tuğrul Akşar’ın imzası var. Bu dizinin ilk kitabı Endüstriyel Futbol (2005) tek başına Akşar’ındı. Sonraki Futbol Ekonomisi kitabını Doç. Kutlu Merih ile birlikte yazdılar. Bu dizinin son kitabı Futbol Yönetimi adıyla yayımlandı. Akşar ve Merih, iktisatçı kökenlerinden de kaynaklanan bir durum olarak futbolun ekonomisiyle daha derinden ilgileniyorlar. Yalan yanlış bilinen ya da biliyormuş gibi görünmeye daha çok özen gösterilen bu alanda pek çok temel kavramı yerli yerine oturtmaya ve bunları öğretmeye çalışıyorlar.

Akşar ve Merih’in en ağırlıklı olarak üzerinde durdukları konu, futbol pastasının paylaşımındaki adaletsizlik. Biliyorsunuz, bugünkü en büyük gelir kalemi olan naklen yayın parası ağırlıklı olarak dört büyüklere gidiyor. Bu da var olan çarpık düzenin sürüp gitmesinde temel etken oluyor. Bu konuda yıllardır adil paylaşım için çaba gösteren ve bunun yolunu yöntemini anlatmaya çalışan Akşar-Merih’in vardığı nokta şu: “Bu durum Türk futbolu için kanayan bir yaradır. Futbol gelirlerinin adil paylaşımı belki de hiçbir zaman mümkün olmayacaktır. Ama rekabeti öldürmeyecek ve dengede rekabeti oluşturabilecek bir yapıyı kuramadığımız sürece Türk futbolunda rekabete ve kaliteye hasret kalacağımız görülüyor. Bu yapının oluşturulması, sadece lokal rekabeti getirmiyor, Avrupalı devlerle de baş edebilmenin yolu buradan geçiyor.”

Sağda solda bu rakamlar hep değişik şekilde çıktığından doğrusunun bilinmesi için şu bilgiyi aktarmakta yarar var: “2005-06 sezonu itibarıyla Süper Lig’in yaratmış olduğu yıllık futbol pastasının büyüklüğü 472 milyon dolar civarında. Ülkemizde profesyonel olarak 153 kulüp faaliyet gösteriyor. Bu kulüplere yapılan mahalli destekler de dikkate alındığında; Türk futbol pastasının büyüklüğü 600 milyon dolara ulaşıyor. Bu büyüklük 17,5 milyar dolarlık Avrupa futbol pastasının % 3’üne karşılık geliyor.”

Futbolumuzda sorunların bir türlü çözülmeyip biriktirildiği kitaptaki en önemli saptamalardan biri. Ne yazık ki bu sadece futbolla ilgili bir durum değil; biz toplum olarak sorunlarımızı çözmek yerine o sorunlarla birlikte çürümeyi yeğliyoruz. Kulüplerin dernekler yasasıyla yönetilmesinin olanaksızlığının çözümü gibi gösterilmeye çalışılan şirketleşme işinde yaşanan fiyaskolar da bu kitapta bir kez daha ele alınıyor.

Bugün ısrarla en iyi yönetilen kulüp olarak gösterilen Fenerbahçe’nin bile çok üzerinde durulan kurumlaşma yolunda nerede olduğu tartışmalı. Çünkü bu konuda da sürekli başkan Aziz Yıldırım’dan söz ediliyor. Bizdeki kurumlaşma da böyle çağdaş padişahlar üreterek oluyor galiba. Bu yolda atılan önemli adımlara karşın kulüplerin hala kişilere bağlı yönetim modelinden kurtulamadıkları biliniyor. Bunun da sonucu çok çarpıcı oluyor: O kulübün batışında çok ciddi payları olan kişiler kurtarıcı olarak da görülebiliyor... Son yıllarda hayatımıza daha çok giren FIFA’da neler olup bittiğine kitapta yer verilmesi benim için hoş bir sürpriz oldu. Bu konuda da bilmemiz gereken noktalar kitapta yer alıyor. Başkan Blatter’in insanı ürpertecek kadar çok olan kirli çamaşırları, Andrew Jennings’in Faul adlı kitabına göndermelerle zenginleştirilmiş... Taraftar ilişkilerinden Brezilya futbolunun dönüşümüne kadar aklınıza takılan bütün soruların yanıtları bu kitapta var.

 

Kitabı satın almak içinn tıklayın