Ahmet Güvener- 7 Ekim 2015 Son birkaç yıldır özellikle ülkemizde hakemlerin elle oynama konusunda verdikleri kararlarda hem bir standart yok, hem de çok fazla yanlış değerlendirme var.

Bu standarttan sapma UEFA’nın – FIFA’nın değil – birkaç yıl önce elle oynama kuralını yeniden yorumlaması ile başladı. Dikkat edin temel kural değişmedi. UEFA’nın iyi niyetle yeniden yaptığı bu yorum bazı ülkelerde ve özellikle Türkiye’de yanlış değerlendirildi. Her ne kadar bu sezon birazcık işler yoluna girmiş görünse de hala yanlış yorumlar devam ediyor. Bu yanlış yorumlara futbol yorumcularının yanlış yorumlarının da katkısı çok fazla oldu. Bu yanlış yorumların neredeyse tamamı ihlal olmayan el – top temasının serbest vuruş veya penaltı olarak değerlendirilmesi ile sonuçlanıyor. Öyle ki Süper Ligde oyuncular her el top temasında düdük bekler hale geldiler. Hâlbuki izlediğimiz Türk olmayan hakemlerin kararlarında belirli bir standardı ve UEFA’nın yorumunu doğru algılamayı gözlemliyoruz.

Herhangi bir kuralı anlayabilmek için öncelikle kuralın tarihçesini, lafzını ve ruhunu iyi anlamak gerekir. Elle oynama, rugby ile futbolun 1860’larda yollarının ayrılmasındaki iki kuraldan birisi. Diğeri de tekme atmak. Onun için her ikisi için de kural koyucular çok hassaslar. Elle oynama derken elin ve kolun vücudun bir parçası olduğunu ve bir müsabakada defalarca aralarında temas olabileceğini unutmayalım. Önemli olan el veya kolun top ile temasta bilinçli olarak kullanılıp kullanılmaması.

20 yıl öncesine kadar, 12. Kuralda 9 ihlal ve bu tüm ihlaller için “kasıt” önkoşulu vardı. IFAB bu kasıt ön koşulunun getirdiği yanlış anlamaları düzeltmek için ihlal sayısını 10’a çıkardı ve ihlalleri iki sınıfa ayırdı. 7 ihlal için “hakemin kanaatince dikkatsiz, kontrolsüz veya aşırı güç kullanarak” ön koşulunu getirirken, diğer 3 ihlal için bu ön koşulu koymadı. Bu 3 ihlal rakibi tutma, rakibe tükürme ve elle oynamadır. Bu 3 ihlalin ortak özelliği kazaen olamamalarıdır. Üstelik IFAB elle oynamaya “kasıt” (intentional) ön koşulunu kaldırsa da “bilerek” (deliberate) ön koşulunu da koydu. Yani elle oynama dikkatsiz, kontrolsüz kapsamına sokulmadı.

İşte o noktada yorumlar devreye girdi. Top ile el/kol temasında ne durumlarda ihlal yani bilerek elle oynamak vardır? Buna karar verirken top ile el/kol mesafesine, topun süratine, oyuncunun teması önleyecek zamanı ve/veya çabası olup olmadığına ve el/kolun konumu ile hareketine bakmak lazım. Örneğin; yakından bile vurulsa eğer bir oyuncu kolları ile vücudunu topun geçmesine engel olmak için büyütüyorsa burada bilerek elle oynamak vardır. Yorumdaki en sübjektif ve zor yorum kolların doğal pozisyonu idi. Futbolcular sahada elleri vücutlarına yapışık oynayamayacakları için doğal kol pozisyonu pozisyondan pozisyona değişir. Nitekim UEFA bu seneki yorumda kolların doğal konumu kavramı yerine kolların vücuttan çok açık olması kavramını getirdi. Unutmayalım FIFA’nın Oyun Kuralları kitapçığındaki bu konudaki yorumunda “doğal pozisyon” kavramı yok. Her ne kadar tarihsel olarak elle oynama kural koyuculara göre “tu kaka” bir durum ise de sert oyuna göre futbola çok daha az zarar vermektedir. Dolayısı ile şüpheli elle top teması pozisyonlarında özellikle penaltı çalmak için hakemlerin çok fazla düşünmesi gerekir. Şimdi sizce son 2 senede Süper Lig’de elle oynama nedeniyle verilen penaltıların yüzde kaçı doğru?{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş