Sebahattin Devecioğlu- 15 Kasım 2022 Futbolda çoklu kulüp sahiplik modeli, Multi-club ownership (MCO) son beş yılda önemli ölçüde arttı ve bu eğilim yavaşlamıyor. 

Uluslararası profesyonel hizmetler ve denetim firması Deloitte tarafından yapılan araştırmaya göre, şu anda 70'in üzerinde MCO'nun var olduğu düşünülüyor. Bu sayı 28’ e ulaşarak sadece beş yıl önceki miktarın iki katından fazla arttı. Futbol son derece kazançlı bir iş ve özellikle Avrupa kulüpleri, en büyük getiriler noktasında bir şans sağladıkları için dünyanın her yerinden yatırımcıları çekmeye devam ediyor.

City Football Group (CFG) ve Red Bull'un beğenileri, İngiltere'nin Manchester City ve Almanya'nın RB Leipzig'i gibi kendi 'yıldız' kulüplerinin başarısı ve önemi göz önüne alındığında, son yıllarda MCO'nun ön saflarında yer almaya başladı.

En iyi 20 kulüpten dokuzu bir MCO modeli içinde faaliyet gösterdiğinden, İngiltere Premier Ligi'nde gözle görülür şekilde yaygınlaşıyor. Bu eğilim, yatırımcıların, hedge fonlarının ve hatta egemen ulusların, markalarını ve ağlarını büyütmek için çok sayıda bölge ve ülkede birden fazla takıma sahip olma fırsatını kullanmalarına yol açtı.

Daha yakın zamanlarda, Avrupa futbolundaki MCO modeli, açık bir fırsat bulan ABD'li yatırımcıların dikkatini çekti. Özellikle, özel sermaye grubu RedBird Capital Partners, 2020'de Fransız Ligue 1 kulübü Toulouse'u, İtalyan devlerini satın alarak ve 2022 Haziran ayında yaklaşık 1,2 milyar Euro karşılığında Serie A şampiyonu AC Milan'ı yöneterek takip etti.

Bugün grup, Troyes (Fransa), Lommel (Belçika) ve Girona'ya (İspanya) katılan İtalyan takımı Palermo'nun en geç Temmuz ayında olduğu Avrupa'da olmak üzere dünya çapında toplam 11 futbol kulübünde çoğunluk veya azınlık hissesine sahip. CFG, Eylül ayında Brezilyalı takım Bahia'nın çoğunluk hissesini almak için 190 milyon dolarlık bir teklifte bulunarak ahırını daha da genişletmeye çalışıyor. Enerji içecekleri devi, MLS'de New York Red Bulls'un yanı sıra Brezilya ve Gana'daki kulüpleri de çatısı altında bulunduruyor. CFG ve Red Bull, en tanınmış çoklu kulüp sahipleri arasında olsa da, İtalyan işadamı Giampaolo Pozzo kendisini öncülerden biri olarak görüyor (1).

UEFA araştırmasına göre, Avrupa çapında en iyi 26 kulüp bir tür çapraz sahiplik içinde yer alıyor. Kısa bir süre önce UEFA, 100'den fazla Avrupa kulübünün MCO yapılarına dahil olduğunu belirlerken, diğer araştırmalar 2022'de sahibi veya önemli hissedarlarının diğer kulüplerde (azınlık hisseleri dahil) hisselere sahip olduğu 180'den fazla kulübü tespit etti. Genel olarak, üç veya daha fazla kulüpte hissesi olan yaklaşık 21 MCO grubu var, ancak grup yapılarının çoğunluğu (yaklaşık üçte ikisi) sadece iki kulüpten oluşuyor. Giderek artan sayıda kulüp sahibi MCO'yu, her şeyden önce finansal olarak futbola yatırım yapmanın en sürdürülebilir yolu olarak görse de, sadece iki kulüpten oluşan bir portföyün gerçekten avantajları yakalayıp yakalayamayacağı konusunda şüpheler var.

Bahsedilen zorlukların üstesinden gelmenin bir yolu, merkezi olarak yönetilebilen tüm operasyonlar için profesyonel departmanlar kurarken, kulüplerden mümkün olduğunca fazla operasyonel işi titizlikle devralan merkezi bir holding varlığı ile çoklu kulüp sahipliğine girmektir. Tabii ki, bu azınlık hisseleri ile çalışmaz, bu nedenle ilgili tüm kulüplerin çoğunluk mülkiyeti bir ön koşuldur. MCO modeli arka ofis faaliyetleriyle başlar ve finansal planlama ve bütçelemeden İK, keşif ve pazarlamaya kadar uzanır. Bu şekilde, ölçek ekonomileri kaldıraçlarını gerçekten ortaya çıkarabilir ve iç kaynaklar için rekabet hafifletilir. İletişim kanalları son derece kısadır, kulüpler maksimum fikir alışverişi sağlar ve kaynaklar çok daha etkin bir şekilde yatırılabilir. Günümüzün bağlantılı dünyasında, belirli kulüplerin coğrafi konumu da bu tür modeller için daha az önemli hale gelmektedir. Kuruluşlar uzaktan iyi çalışabilir ve dünyanın her yerinden kaynak sağlayabilirseniz yetenek havuzu çok büyüktür. Ancak, belirli bir kulüp için değil, merkezi kuruluş için çalıştıkları her çalışan için net olmalıdır. En yüksek olgunlaşma düzeyinde, bu MCO modeli yalnızca oyuncuların ve en dar koçluk personelinin belirli bir kulübe ait olmasına izin verir.

Sonuç olarak, MCO muhtemelen finansal getiri açısından olduğu kadar sportif performans açısından da daha verimlidir. İşbirliği ve sinerjiyi teşvik etmek, ölçek ekonomilerinden yararlanmak için güçlerini birleştirmek, çeşitli organizasyon türleri için verimli olduğu kanıtlanmıştır, bu nedenle futbol kulüpleri ve sahipleri için de geçerli bir model olabilir. Bir MCO'ya yaklaşmak için farklı modeller olsa da, en önemli husus, her bir tarafın gruba maksimum bağlılıkla girmesi gerektiğidir (2). 

MCO modeli, COVID-19 pandemisinin ardından hayatta kalmak için mücadele eden birçok küçük kulüple devam edecek gibi görünüyor. Çoklu kulüp sahipliği (MCO), dünyanın dört bir yanından sahipler tarafından sahip olunan veya bağlantılı kulüplerle oyunun küreselleşmesinin simgesi haline geldi ve bu artan birbirine bağlılığın sporun yönetimi üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır. MCO'ların yakın zamanda ortadan kalkması pek olası değil ve oyun yöneticilerinin düzenleme zorluğuyla nasıl başa çıktıkları, önümüzdeki yıllarda taraftarlar, oyuncular ve kulüpler arasındaki ilişkileri etkileyecektir (3).

Büyüyen futbol endüstrisinde finansal problemlere yönelik geliştirilen çoklu kulüp sahiplik modeli, Türkiye’de borç yükü altında olan spor kulüplerine önemli bir model olabilir.

Kaynaklar

(1).https://www.sportcal.com/analysis/multi-club-ownership-the-roots-opportunities-and-challenges-of-the-accelerating-trend

(2). https://totalfootballanalysis.com/article/analysis-how-to-approach-multi-club-ownership

(3).https://www.playthegame.org/news/multi-club-ownership-in-football-challenges-governance-at-many-levels/

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş