Tuğrul Akşar- 30 Eylül 2021 Yazımızın üçüncü bölümünde bu hafta Ülkemizde ve dünyada işlem gören fan tokenların piyasada oluşan değerleri ve fiyatlarındaki rasyonaliteyi sorgulayacağız. Bunu yaparken de, kripto borsasındaki yüksek riskler ve volatilitenin mantığını incelemeye çalışacağız.

Finansal krizdeki kulüplerin batağa sürüklenirken, bu kulüplerin çıkartmış oldukları fan token fiyatları adeta uçuyor. Bu konu gerçekten de sorgulanmaya değer. Zira, mali dengesi kaybolmuş, mevcut finansal yükümlülüklerini yerine getiremedikleri için borçları ikinci kez yapılandırılan kulüplerin ihraç ettikleri tokenların fiyatlarının yükselmesi bu piyasada bir tersliğin olduğunu bize gösteriyor. İşte tam da bu bağlamda bu bölümde kulüplerimizin finansal durumlarını da dikkate alarak fan tokenları inceleyeceğiz.

Yine bir başka ilginçlik ise, fan token fiyatlarındaki dengesiz yükseliş ve buna bağlı oluşan fan token piyasa değerleri.

Bu amaçla öncelikle 14/7/2021 itibariyle Avrupa ve Dünya’da işlem gören fan tokenlara bir bakalım isterseniz. Fenerbahçe 9 Ağustos 2021’de ihraç edildiği için aşağıdaki listede görünmüyor ama işlem gören diğer Türk kulüplerinin fan tokenlarını görebileceksiniz.

Aşağıdaki tablonun dışında ülkemizde halka arz olunan fan tokenlara ilişkin düzenlediğimiz aşağıdaki tabloya göre de en yüksek piyasa değeri 142,6 Milyon TL'lık değeriyle Fenerbahçe fan token görülüyor.

14/7/2021 İtibariyle Avrupa ve Dünya’da İşlem Gören Bazı Fan Tokenlar^[1]

Halka arz tarihi itibariyle USD bazında sağladığı getiri bakımından ise, Galatasaray fan token % 393,53’lük getirisiyle ilk sırada yer alıyor.

Yukarıdaki tabloyu değerlendirdiğimizde;

- Galatasaray fan token 29 Milyon 325 bin USD piyasa değeri,  dolar bazında 8,39 USD'lik işlem fiyatı ve halka arzdan bu yana  % 393,5'luk getirisiyle ilk sırada yer alıyor. Galatasaray fan tokenın halka arzdan beri, dolar bazında % 394'lük bir getiri sağladığını görüyoruz. 1,7 USD'den halka arz olunan Galatasaray fan token'ın fiyatı 8.39 USD'ye ulaşmış durumda.  

- Fenerbahçe fan token daha çok yeni halka arz olunmasına karşın yatırımcısına kısa süre içinde USD bazında % 109,24'lük bir getiri sağlamış görünüyor. 

- Fan Token borsasında işlem gören beş fan tokenın ortalama piyasa değeri USD bazında 11 milyon 297 Bin 74 olarak gerçekleşirken, halka arzdan bu yana ortalama getiri ise USD bazında % 157,82'ne ulaştı.

Peki kulüplerin fan tokenları bu kadar yüksek getiri sağlamış olmasına karşın, onların finansal yapıları ne durumda?

Kulüpler Batakta, Tokenlar Uçuşta!

Yukarıda da görüldüğü üzere, Türk kulüplerinin çıkartmış oldukları fan tokenlar, çıkartıldıkları günden bu yana uçuşa geçmiş durumda.

İhraç tarihlerinden bu yana, dolar bazında (USD olarak) Galatasaray’ın fan tokenı % 393,53; Trabzonspor fan tokenı % 217,94  ve Fenerbahçe fan token’ı da % 109,24’lük bir değer artışı sağlamış durumda…

Peki bu tokenların fiyatları ve piyasa değerleri bu kadar artarken, bu kulüplerin finansal yapıları ne vaziyette?

Gelin birlikte bir bakalım, kulüplerimiz ne durumdalar?

Dört kulübün 31/05/2020/-31/05/2021 dönemine ilişkin özet verileri aşağıdaki gibidir.

-Konsolide gelirleri toplamı 2.1 Milyar TL olarak gerçekleşirken, Yıllık zararları toplamı 1.3 Milyar TL’na ulaşmıştır. Yani gelirlerinin % 61’ini kaybetmişler.

-Yıllar itibariyle biriken kumüle zarar toplamı ise 5.1 Milyar TL’na yükselirken, Birikimli zarar toplamı gelirlerinin 2.5 katına yaklaşmıştır.

-Toplam borçları 12 Milyar TL seviyesinde olup toplam yıllık gelirlerinin 5,8 katına ulaşmıştır.

-Toplam borçlar içinde banka kredilerinin payı 8,6 Mia TL ile % 72’ye ulaşmıştır. Bu kredilere karşın yapılan yıllık finansman gideri ise 650 Mio TL olmuştur. Yani gelirin neredeyse üçte birine yaklaşmıştır.

-Artan zararlar sonucu özkaynak açıklarıysa, 4.1 Milyar TL’na yükselmiştir. Yani özkaynakları negatife dönmüştür.

-Ödenmiş sermayeleri toplamı 1.380 Mio TL olan 4 kulübün birikimli zararlarının 5.1 Milyar TL olduğu dikkate alındığında, ortada herhangi bir sermaye ve özkaynak kalmadığı anlaşılıyor.

Tokenlar Uçuşa Geçse de, Bu Mali Yapılar Sürdürülemez

Kulüp fan tokenlarının piyasa fiyatlarının yükselmesi, aşağıda paylaştığımız veriler de dikkate alındığında; mali yapıdan, ekonomik ve sportif performanstan bağımsız bir gelişim izliyor.

Kulüp fan token getirileri ile kulüplerin mali yapıları ve ekonomik durumları ile sportif performansları arasında kalıcı bir ilişki bulunmuyor. Bu da fan tokenlarda çok yüksek bir spekülasyonun olduğunu ortaya koyuyor. Bu varlıklara yatırımın arkasında ağırlıkla spekülasyon saiki yatıyor.

Kulüplerin 31/5/2021 verilerine göre oluşturduğumuz genel mali rasyolarını tablo ile gösteriyoruz.

Şimdi de gelin bu tabloyu birlikte yorumlayalım.

- Konsolide borçları, konsolide gelirleri toplamını aşmıştır. Buna göre, dört kulübün toplam borçları, toplam gelirlerinin 5,5 katına ulaşmıştır. Ya da bir başka ifadeyle, kulüpler hiç harcama yapmasalar bile, mevcut gelir yapısıyla borçlarını ancak 5.5 senede ödeyebileceklerdir.

- Kulüplerin yıllar itibariyle artan zararları toplamı, gelirlerinin 2,3 katına ulaşmıştır.

- Artan zararlar, kulüplerin özkaynaklarını eritmiş ve onları negatife döndürmüştür. Bu bağlamda kulüplerin özkaynak açıkları toplamı, mevcut gelirlerinin 1,8 katına ulaşmıştır.

- Kulüpler artan finansman ihtiyaçlarını mali kesimden sağladıkları kredilerle karşılama yoluna gittiklerinden, kazandıkları her 100 TL’nın 31 TL’sını bankalara faiz gideri olarak ödemişlerdir.Bu oran yapılandırma öncesi % 58 idi.   

Bu verilere göre dört kulübün finansal dengeleri kaybolmuş durumda. Mali dengesini yitiren bu yapıların sürdürülebilirliği kalmamıştır. 

Sağlığını ve dengesini yitirmiş bu finansal yapılar, zaman içinde kulüplerin sportif anlamda rekabetçi yeteneklerini de daraltıcı bir etkiye sahiptir.

Dört kulübün sahip oldukları finansal veriler, bu kulüplerin mevcut koşullar içinde, benzer politikalarla içinde bulundukları mali olumsuzluklardan kurtulamayacaklarını bize gösteriyor. 

Yukarıda belirtilen mali yetersizlikler her geçen gün daha da artarken, kulüplerin kendilerine fon sağlamak için gelir yaratıcı her yola başvurmaları ve her üründen yararlanmaya çalışmaları, kulüp açısından anlamlı olabilir. Ne var ki, ortada ciddi mali risklere bulunmasına karşın, taraftarın kulüp tokenlarına talepte bulunması, rasyonel olmaktan uzaktır. 

Kriptopara Piyasası Yüksek Spekülasyonun Döndüğü Bir Piyasadır

Kriptopara piyasası son derece yüksek spekülasyonun döndüğü bir piyasadır. Bu piyasada alıcıların fiyatların daha da artacağı beklentisiyle bu varlıklara yönelmesi, bir süre sonra bu varlıklarda çok önemli balonların oluşmasına yol açıyor.

Desteklenen herhangi bir kripto varlığın değerini koruyacağına, en azından finansal olarak değer kaybetse bile ekonomik ve fiziki olarak bir varlığı garanti edecek bir kurumun olmayışı, bu varlıkta spekülasyonu, dolayısıyla riski çok artırıyor.

CoinMarketCap verilerine göre bugün 8.415 kripto para birimi, 1 trilyon 387 milyar dolarlık piyasa değerine sahip. Bunlar içerisinde en fazla öne çıkan ise Bitcoin.^[2] Fiyatı 20 Eylül 2021 itibariyle 45.118 dolar olan Bitcoin’in, günlük işlem hacmi 31 Milyar Dolar, piyasa değeri ise 845 Milyar dolar seviyesinde.^[3]

Bitcoin ya da Tokenlara marka değeri yüksek kuruluşların girmesi, o Bitcoin ya da Token’a önemli itibar ve güven yaratır. Bugün Tesla’nın Bitcoin’e çok önemli yatırımlarda bulunması, cripto paralarda Bitcoin’e açık ara bir üstünlük ve güven sağlıyor. Tesla, ABD’nin sermaye piyasası kurumuna Ocak ayına ilişkin olarak yaptığı bildirimde 1,5 milyar dolar tutarında Bitcoin alımı gerçekleştirdiğini ifade etti.

Kripto paraların ilgi görmesinin en önemli nedeni kurumsal yatırımcıların ilgi göstermeye başlaması oldu. Salgın döneminde dijital para birimlerini bir riskten korunma aracı olarak gören fonlar arttı.

Peki, kripto para işlemleri ve bu varlıklara yatırımın ne gibi riskleri bulunuyor? Bunları da detaylı olarak önümüzdeki hafta sizlerle paylaşacağız.{jcomments on}

Kaynaklar:

[1]   https://www.paramevzu.com/haber/futbol-kuluplerinin-fan-token-siralamasi-galatasaray-zirveyi-zorluyor 

[2]https://coinmarketcap.com/tr/all/views/all/ 

[3]https://coinmarketcap.com/tr/currencies/bitcoin/ 

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş