Tuğrul AKŞAR 20 Haziran 2025 Bir zamanlar amatör ligde mücadele ederken, üç yıl üst üste terfi ederek, bir üst lige tırmanan ve dördüncü sezonunda da Premier Ligin bir altı Championship’e yükselen; 2,5 milyon dolarlık bir kulüp değerinden neredeyse yarım milyar dolarlık bir kulüp değerine ulaşan Galli Wrexham'da yaşananlar hayatın olağan akışına pek de uymuyor…

 Sıradışı Bir Öykü!

Ondört sezon İngiliz Ulusal ligi, yani amatör kümede hayat memat mücadelesi veren, adeta ligin dibine demir atmış bir amatör kulüpte yaşanan değişim ve gelişimler bize gösteriyor ki; bu süreçte yaşanılan dönüşümler, futbol finans tarihi ve taraftar kitlesi açısından sıradışı bir öykü olmaya aday.

Aslında Wrexham’da olup bitenler, Hollywood starları Ryan Reynolds ve Rob McElhenney’in kulübü satın aldıkları tarihten sonra FX'te yayınlanan "Wrexham'a Hoş Geldiniz" adlı popüler belgesel spor dizisi ile gözler önüne seriliyor. Sıradışı sportif ve finansal başarı sürecinde kulübün gerçekleştirdiği gelişmeler, popüler medya gözlüğüyle izleyiciye sunuldu. Belgesel gerçekten de samimi bir tonda, çok da fazla kurguya yer vermeksizin, tüm gelişmeleri baştan sona mümkün olduğunca izleyiciye aktarıyor. Bu belgesel ile Wrexham daha da popüler oldu. Şimdi artık, tüm dünya bu kulübü tanıyor.

Bu kulüpte yaşanan değişim adeta bir peri masalını andırıyor. Sanki sihirli bir sopa kulübe bir dokunuşta, onu dipten alıp en tepeye çıkarırken, futbol çevresi bu hikâyeyi soluksuz takip ediyor.

Nasıl izlenmesin ki?

Wrexham AFC, İngiltere futbol sisteminde üst üste üç yıl boyunca rekor kırarak yükselmeyi başaran nadir kulüplerden birisi. Belki daha önceden bu sportif başarıyı gösteren kulüpler de olmuş olabilir ama burada olayın bir de finansal yönü var ki; işte bu tam bir efsane gelişme. Kulübün dört yıl içinde piyasa değerinin 2,5 milyon dolardan 475 milyon dolara yükselmesi, ancak bir finansal sihirbazlıkla mümkün olabilir.

İşte, Wrexham’ın bu büyülü gelişim ve dönüşümü bir yandan hayran kitlelerini zafer sarhoşluğuna iterken, diğer taraftan finansal yatırımcıların da başını döndürüyor. Kulüp adeta bu kesimde yer alanlar için tam bir cazibe merkezine dönüşmüş durumda.

2,5 Milyon dolarlık bir değerden 475 milyon dolara giden bu süreç, rastlanması zor bir örnek olarak spor finans tarihindeki yerini alacak gibi görünüyor. Küreselleşmenin bir eseri olarak karşımıza çıkan bu gelişmeyi, ileride Hollywood senaryolarında bir gelişim ve dönüşüm hikâyesi olarak görürsek, hiç şaşırmayalım.

Championship’te Oynayacak Olmak Kulübe İlgiyi Artırıyor

Önümüzdeki sezon, İngiliz futbol piramidinde Premier Lig'in bir alt kademesindeki Championship’te  mücadele edecekler. Yani, İngiliz futbol liglerinin 2 numarasında oynayacaklar. Ondört sezon amatör kümeden çıkma mücadelesi verip de soluksuz üç yılın sonunda buraya, Championship’e yükselebilmek, gerçekten de olağanüstü bir başarı öyküsü…

Şimdi kulübün Championship’te sergileyeceği performansı herkes çok merak ediyor. Acaba, Wrexham peri masalını Premier Lig’e yükselerek te devam ettirebilecek mi? Bu gerçekleşmese bile, kulübün Championship’te ortaya koyacağı sportif başarı, Wrexham’ın değerinin daha da katlanmasına olanak sağlayabilir.

Başarıyı Paraya Döndürüp Hisse Satışı Yapmak!

Değişim ve dönüşümle gelen sportif başarı kulübün değerini katlayınca, şimdi kulüp sahipleri bunu paraya tahvil etmek istiyorlar. Bu, finansal futbol yapılanması içinde zaten beklenen bir gelişme.

Kısacası, Ryan Reynolds ve Rob McElhenney’in 2021’de 2.5 milyon dolara satın aldıkları kulüp 475 Milyon Dolarlık bir değere ulaşınca, Ryan Reynolds ve Rob McElhenneybu hikâyeyi gerçeğe dönüştürerek, kulüp hisselerini satmayı planlamaya başladılar.

Bir zamanlar amatör ligin dibine demir atmış kulüplerinden birisi olan Wrexham AFC, Hollywood yıldızları kulübü satın alıncaya kadar tam 14 sezon boyunca bir türlü buradan EFL League Two’a qualifiye olamadılar. Ta ki, kulüp mülkiyeti el değiştirene kadar. Ulusal Ligin gediklisi olan Wrexham AFC, şimdi Championship’te 475 milyon dolarlık bir değeriyle kendisine yeni sahip bekliyor.

Burada gördüğünüz rakam bir yazım hatası değil. Amatörden gelip aralıksız üç sezon bir üst lige yükselerek, dördüncü sezonda Premier Lig’den sonraki en yüksek lig olan Championship’e terfi eden Wrexham AFC’nin değeri bu dönemde %19.000 artarak 2,5 milyon dolardan 475 milyon dolara yükseldi. Girişim sermayedarlarının ağızlarının suyunu akıtan ve deneyimli spor yöneticilerinin kulüp değerlemesi hakkında bildikleri her şeyi sorgulamalarına neden olan türden bir sıçramadan bahsediyoruz.

Her Şey Hollywood Starlarının Kulübü Satın Almasıyla Başladı

Hollywood yıldızlarından Ryan Reynolds ve Rob McElhenney 2021'de Wrexham'ı satın aldığında, çoğu kişi bunun bir reklam gösterisi olduğunu düşünüyordu. Bu iki yıldız, kulübün sportif ve ekonomik-finansal ilerlemesini daha sonra “Welcome to Wrexham” ismiyle televizyonda  spor belgesel dizisi haline getirdiler. Bu belgesel kulübün gelişim ve dönüşüm sürecini duygusal yoğunluklu bir proje olarak kamuoyuyla paylaştı. Başlangıçta, iki yıldızın Wrexham AFC’yi satın almalarına bazı spor ve medya camiasında dudak büküldü ise de gelişmeler ve ortaya çıkan sonuçlar futbolun on yıllardır gördüğü en ilgi çekici dönüşümün gerçekleştiğini bize gösterdi. Bu süreçte kaydedilen olağanüstü marka değer artışı ise, Hollywood yıldızlarının rol yapmadıklarını gösterdi. Wrexham A.F.C.'yi satın alıp ticari ve finansal risklere katlanarak, çok özgün bir projeyle yerelden küresele nasıl bir marka inşa edileceğini tüm spor ve finans kesimine gösterdiler.

Şimdi artık bu sıradışı projenin hedefinde sanırım Premier Lig var. Buraya kadar yaşanılanlar, bunun bir hülya olmadığının da bir göstergesi. Bu amaç doğrultusunda, 2025-26 sezonunda Championship’te yollarında ilerlemek Wrexham AFC için finansman da gerektirecek. Hollywood starları belki de ceplerinden daha fazla para koyma yerine, tam zamanı gelmişken, ellerindeki değeri paraya çevirmek istiyor olabilirler.

Championship Ciddi Bir Bütçe ve Finansman Gerektiriyor

Böylesi bir ilerleme peri masallarında geçiyor olsa bile, yine de bir finansmana ihtiyaç duyar. Kulüp amatörden Championship'e doğru ilerledikçe, finansal gerçeklikler daha ağır basmaya ve maliyet yükü daha da artmaya başlar. Ortalama oyuncu maaşları üç katına çıkar. Kulüp operasyonel maliyetleri şişer. Stadyumun planlanan genişlemesi gibi altyapı ucuza gelmez. Bu gelişmeler ise kulüp için sermaye artırımını zorunlu kılar. Daha doğrusu bu gelişmelerin finansmanı için sermaye artırımı mantıklı olduğu kadar, kaçınılmaz bir sonuçtur da...Sermaye desteği sadece projenin tökezlemesini engellemek için değil, olgunlaşması amacıyla da verilir bu süreçte. Yeni para bu büyümeyi finanse eden, tulumbaya verilen su işlevi görür. 

Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere, kulübün bundan sonraki aşamalarda işi artık daha da zorlaşacak. Sürdürülebilir bir büyüme ve sağlıklı bir mali yapı oluşturarak yarışın içinde olmak, kulübe ciddi bir finansman desteği gerektirecek.

Artık 2025-26 sezonu için Championship’te yer alacak olan Wrexham AFC için şimdi masada yeni bir sermaye artışı var.  Bu sermaye artışıyla Wrexham, sadece geleneksel elitlerle arayı kapatmaya çalışmıyor; aynı zamanda futbolda değerin nasıl yaratıldığını zamanın ruhuna uygun bir şekilde aktif olarak yeniden tanımlıyor.

Kulübün Değeri Balon mu?

Kulüp değerinin hızla yükselmesi, finansal futbol dinamiklerinin Wrexhamda çalıştığını gösteriyor. Finansal Futbol isimli kitabımda bu konuya özel yer ayırmıştım. Finansal aşamada kulüpler değer maksimizasyonuna yönelirler. Bu kapsamda kulübün finansal yapısı, sportif performansı ve yönetsel anlayışı, bu değerin nereye kadar gidebileceğini belirler. Bu bağlamda konuya yaklaştığımızda, Wrexham’ın kulüp marka değerinde bir şişkinlik var mı diye tereddüte düşebiliriz.

Bunun için bir karşılaştırma yapmak gerekirse; Championship ekibi Sheffield United’ın geçen yılın sonlarında 135,5 milyon dolara; Premier Lig ekibi Everton’ın da Aralık’ta yaklaşık 500 milyon dolara satıldığı göz önüne alındığında, Wrexham’ın 475 milyon dolarlık değeri, çok makul görünmüyor. Oluşan bu fiyatta popülerlik primi belirleyici bir etken.

Nitekim 2024 Ekim’inde tıbbi cihaz şirketinin eski sahipleri olan Allyn ailesi, Wrexham'ın yaklaşık yüzde 15 hissesini 20,4 Milyon dolara satın alarak, kulübün değerini o tarih itibariyle 136 milyon dolara çıkarmıştı. Bu satış işleminin gerçekleştiği tarihte Wrexham League One’da mücadele ediyordu. Şimdi ise Championship’te…Buna göre kulübün değerindeki bir önceki seneye göre %249’luk bir artış sonucu oluşan kulüp değeri, bu fiyatta bir abartı olduğunu  gösteriyor. Çünkü, bu kulüp değeriyle Wrexham Championship’in en pahalı kulübü haline geldi. Muhakkak ki, bunda Hollywood starlarının popülerliklerinin küresel ve medyatik etkisi bulunuyor. “Wellcome to Wrexham’’ın da tabi ki…Bence, dizinin kulübün piyasa değerine etkisi, normal fiyat etkisinden daha fazla. Popülerleşme ve bir başarı hikâyesi...Bu sayede küreselleşme dinamiğini de kullandı. Sıradan bir takım iken, milyonlarca insanın birden gündemine giren kulübe dönüştü. Kulübün değeri yarım milyar dolara ulaştı.

Şüphesiz ki, bu konuda bir başka önemli faktör de, kulübün finansallarındaki olumlu gelişmeler…

Wrexham, el değiştirdikten sonra finansallarında müthiş olumlu gelişmeler oldu. Kulüp bu süreçte şaşırtıcı derecede yüksek gelirler elde etti. 2023/24 sezonunda, League Two'dayken, sadece ticari gelirden 27 milyon dolar kazandılar ki; bu gelir, bazı Premier Lig kulüplerinden daha fazla gelire ulaşmak anlamına geliyordu. Toplam gelirleri ise 36,5 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bir önceki sezona göre iki katlık bir artışı ifade ediyor bu tutar. Bloomberg'e göre, gelecek sezon bu tutarın 65-70 milyon dolar civarına çıkması bekleniyor.Kulüp finansallarındaki hızlı, ancak olumlu performans kulübe olan ilgiyi artırıyor.  Yeni değerlemeyle Wrexham AFC şu anda Championship’in en değerli kulübü durumunda.

Başarıyı Paraya Çevirmenin Tam Zamanı

Ryan Reynolds ve Rob McElhenney, kulübün sportif ve mali performansındaki bu olumlu gelişmeyi  şimdi paraya çevirmek istiyor.

Gerçekleşen piyasa değeri itibarıyla Wrexham AFC, kısa süre içinde astronomik bir mali performansa imza atmış oldu. Şapka çıkartan sportif performans, kulübün mali başarısını da geometrik artırdı. Kulübün piyasa değerini maksimize eden bu gelişme, aslında hikâyenin başlangıcında beklenen bir şey değildi. Nihayetinde, Wrexham bir amatör futbol kulübüydü.

Nasıl Oldu da Wrexham Kanatlanıp Uçtu?

Peki, ne oldu da ondört sene Ulusal Ligden profesyonel League Two yükselemeyen kulüp, sanki bir sihirli değnek dokunmuşçasına sportif ve finansal olarak uçuşa geçti?

Bu başarıyı anlamlandırabilmenin yolu, bir amatör küme kulübü olan Wrexham’ın değişim ve dönüşümünü anlamaktan geçiyor. Tabi ki, bunda iki Hollywood yıldızının bu işe girmelerinin de etkisi büyük. Daha doğrusu bir şans faktörü… Çünkü, amatör kümede bir kulübe sermaye koymak, önemli tutarlarda ilave para harcamak, daha baştan ticari ve finansal riskleri de üstlenmek demek. Futbolda böylesi bir kulübe finansal destek sağlamak, kuyuya bir taş atmaktan farksız. Ancak, sözkonusu belgeselden de görüleceği üzere, Ryan Reynolds takım teknik direktörüne, “bu kulüp bir üst lige terfi edebilir mi?” sorusuna olumlu yanıt almasına istinaden, McElhenney ve Reynolds 2,5 milyon dolara kulübün %98,6 hissesini satin alarak Wrexham macerasını başlatıyorlar.  

Sadece futbol tutkusuyla açıklanamayacak bu yatırımın temelinde esas itibarıyla, günümüzde futbolun, eğlenceyi paraya dönüştüren en önemli enstrümanlardan birisi olması yatıyor. Show dünyası futbolu bir manivela gibi kullanarak onu küresel bir eğlence varlığına dönüştürebiliyor.

Dünyanın En Eski 3.Kulübü Olmak Hikâye Yazmaya Zemin Hazırlıyor

Reynolds ve McElhenney'nin satın aldığı şey sadece amatör bir kulüp değildi. Hikâye yazabilecekleri boş bir defterdi onlar için. Amatör kümedeydiler. İlgiyi en üst düzeye çekebilmek için en kullanışlı araç ise kulübün tarihiydi. İşte bu tarihi miras, kulübe sportif ve finansal seviye atlatmada işe yarayacak bir mitolojiyi de gerekli kılıyordu.  Yaratılacak tarihi anlatı Wrexham'ı yerellikten küreselliğe taşıyacaktı.

Yeri gelmişken, biraz da kulübün tarihinden söz edelim.

Tam adıyla  Wrexham Association Football Club, namı diğer ejderhalar, Galler'in Wrexham kentinde 1864'te kurulmuş; Galler'in en eski kulübü olan Wrexham, spor dünyasının da üçüncü en eski futbol kulübü. Pazarlama ve satışa baz oluşturacak, anlatıya dayalı bir mitolojik öykü yaratmaya önemli bir ortam ve olanak hazırlayan alt yapı bu…

Wrexham 2025-26 sezonunda İngiliz futbol ligi sisteminin ikinci kademesi olan Championship’te mücadele edecek. Mayıs 2025 itibarıyla kulübün 4129 üyesi bulunuyor.

Tüm bunların ötesinde daha da önemlisi, Wrexhamlılar için umut içinde anlatılmayı bekleyen bir masal bu. Sahipleri zamanla bu masalı bir peri masalına dönüştürebilmek için içerik pazarlamasından daha çok, kültürel bir dalışa yöneldiler. Bunun için de kulüp tarihi bulunmaz bir fırsattı onlar için…

Kulübün amatörden başlayıp Championship’e kadar yükselme mücadelesini izlenmeye değer televizyon programlarına dönüştürebilmek için öncelikle stadı yenilediler, kadroyu değiştirdiler. Yeni küresel sponsorlar buldular. Kendi popülerliklerini bu süreçte kulübü daha üst seviyelere fırlatabilecek bir finansal tramplen olarak kullandılar.  Bu sayede üst liglere yükselme başarıları bir anlatı motoruna dönüştürüldü. Oluşturulan bu hikâye sadece taraftarları içine çekmekle kalmadı, kulübe inanan taraftarı ve en önemlisi bu dönüşümün gerçekleşeceğine inananları da bir araya getirdi. Ve şimdi bu değişim ve dönüşüm hikâyesine onlar para harcıyor.

Küresel Sponsorluklar, İçerik Pazarlama, Dijital Ölçek Ekonomisi ve Popüler Kültür Büyümenin Motorunu Oluşturuyor

Bu seviyedeki bir kulüp için finansal verilerdeki olumlu gelişme, yani büyüme gerçekten de olağanüstü. Bu büyümeyi sadece bilet satışlarıyla da açıklamak mümkün görünmüyor. Bu gelişim ve değer büyümesi, daha güçlü bir şeyi yansıtıyor. O da: Popüler kültür temelinde gerçekleşen ürün satışları, küresel sponsorluklar, içerik lisanslama ve dijital ölçek ekonomisini hayata geçirmek gibi... Futbol sektöründeki küresel, teknolojik ve varlık değerini maksimize etme gibi klasik futbol kulübü yöneticiliği vizyonuyla gerçekleşmesi pek de mümkün olmayacak bir ticarileşmeden söz ediyoruz.

Bu dönüşüm, bir varlık olarak kulüp değerinin küresel faktörlerin etkisiyle futbol piyasasında nasıl finansallaştırıldığını bize anlatıyor. Küreselleşme temelli finansal futbol yapılanması adeta bir kulüp başkanının başaramadığı bir şeyi gerçekleştirdi. Bu dinamik, bir kulübün duygusal bazlı değerini, doğrudan ticari değere dönüştürdü.

2,5 Milyon dolardan 475 milyon dolara giden kulüp değeri süreci tam bir şapkadan tavşan çıkartma dönemi oldu. Bunun getirdiği rüzgarla kulübün %15 hissesi Ekim 2024'te Allyn ailesine yaklaşık 136 milyon dolara satıldı. Bundan tam sekiz ay sonra şimdi ise, bu rakam 2,5 kat artış göstererek, 475 milyon dolara ulaştı. Belki de yeni değerlemeyle belirlenen bu fiyat, bir fırsatçılık olarak değerlendirilebilir, hatta bir sanrı olarak da görülebilir. Ancak, ulaşılan bu değeri göz ardı etmek, asıl meseleyi gözden kaçırmak anlamına gelir. Günümüz spor ekonomisinde, marka rezonansı genellikle lig yerleşiminden daha önemlidir. Wrexham Premier Lig'de olmayabilir, ancak taraftarların ve medyanın zihninde olduğu gibi yaşıyor.

NFL'den Dallas Cowboys bunun en iyi örneği; 1996'dan beri bir Super Bowl'a ulaşamadılar, ancak dünyanın en değerli spor markası olarak kendi liglerinde yer alıyorlar. 11 milyar dolar değerindeler veya dün Los Angeles Lakers'ın 10 milyar dolara satılacağı duyurulana kadar kendi liglerinde oynamaktaydılar. Ulaşılan değerlerin büyüklüğünü Avrupa ile kıyaslayacak olursak, Real Madrid iyi bir örnek olacaktır. Real Madrid’in bugünkü değeri 6,6 milyar dolar.

Bazı Riskler de Var!

Bu değerlemenin paraya çevrilmesi bazı riskleri de bünyesinde taşıyor. 

Kulüp Championship’te tökezlerse veya daha da kötüsü düşerse, yaratılmaya çalışılan anlatıya dayalı değerlemenin kırılganlığı ortaya çıkabilir. Bir başka olumsuzluk ta,  kulüpler "Wrexham modelini" kopyalamaya çalıştıkça, bu tür değerlemelerde bir doygunluk yaşanmaya başlar. Şüphesiz ki, her zayıf takımdan bu ölçekte bir hikâye çıkmaz ama çoğu zaman ünlü takım sahipleri de nasıl bir değere sahip olduklarının farkına varamazlar.

Sona yaklaşırken, şunu da vurgulamakta yarar görüyorum. Wrexham yeni sahiplerinden yana sadece şanslı değildi. Aslında yeni sahipler her şeyi bilinçli olarak medyasallaştırdılar. Bu amaçla sahipler kasabaya yerleştiler. Gösteri endüstrisinin getirisine dayalı sömürü her kesimde özenle yapıldı. Ticari anlaşmalar sadece logolarla ilgili bir işlemden ibaret değildi, aynı zamanda inşa edilen mitolojiyle de uyumlu hale getirilmişti. Bu yüzden bu değerleme, kulağa ne kadar saçma gelse de piyasa tarafından ciddiye alınıyor. Bu sadece bir abartı değil. Bu bir strateji.

Özgün Bir Proje ve Farklı Bir Başarı Modeli

Futbolda gelenekselci yaklaşıma sahip olanlar bu gelişimin sıra dışı olduğunu ileri sürebilir. Evet doğru...Ancak Wrexham artık farklı bir arenada faaliyet gösteriyor. Kültür, medya ve spor birlikteliğinin tam üstünde oturan bir başarı modeli. Futbol sektöründe her şeyin itinayla paraya çevrildiği bir özgünlüğü temsil ediyor Wrexham’ın yarım milyar dolarlık kulüp varlık değeri.

Bu yüzden kulübün 475 milyon dolarlık rakamda bir yatırımcı bulup bulmayacağını izlemekte fayda var. Sadece değerlemeyi doğrulamak için değil, aynı zamanda futbol kulüplerinin nasıl finansallaştırıldığının, bu maksimizasyon sürecinde geleneksel değerlerin popüler kültür ve medya aracılığıyla nasıl küreselleştirilebildiğinin yeni dönem ipuçlarını görebilmek için de.

Gelenekselci bakış açısı; kulüp varlık değerinin oynanan ligin değerinden, kazanılan kupalardan, gişe hasılatından, klasik gelir kalemlerinden geldiğini söyler. Bunların tabi ki, gelişmelerde payları olabilir ama Wrexham’da yaşanılanları açıklamada bunlar yetersiz kalıyor ne yazık ki.

Artık günümüz finansal futbol anlayışında tüm kulüplerin öncelikli amaçları, gelir maksimizasyonundan daha çok marka değeri maksimizasyonudur. Wrexham AFC’de gerçekleşetirilen  gelişim ve dönüşümler bu anlayışın bir sonucu olarak kendisini somutluyor.

Alt liglerde düşmemeye oynarken, soluksuz üç sezon bir üst lige terfi ederek yürüyüşünü devam ettiren bir kulüp Wrexham. Şimdi  2024-25 sezonunda Championship’e bu hikâyenin devamını yazıp belki de çok satan bir romana dönüştürecekler. Ne olursa olsun, Championship'te tüm gözler Wrexham'ın üzerinde olacak. Kulüpte değişim, dönüşüm ve değerini maksimize etme süreci bir peri masalı tadında devam ediyor.  Bu terfi sürecinde kulübün değeri neredeyse yarım milyar dolara ulaştı. Aralıksız devam eden büyülü sportif performansın göz kamaştıran finansal sonuçları kulübü inanılmaz bir düzeye getirdi. Ulaşılan varlık değeri nereden bakılırsa bakılsın çılgın bir başarı ve dönüşümün hikâyesini anlatıyor.

İşin başında ise Hollywood starları bulunuyor. Onlar da biliyor ki, Hollywood’da bu tür hikâyeler her zaman çok satar.

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş