Recep Cengiz- 9 Şubat 2022 Bir futbolcunun pozisyon veya pas hatasından takımının puan kaybetmesi, o futbolcunun hedef tahtasına konulmasına yetiyor.

Maç içerisinde; taraftar protestosu, takım arkadaşlarının söylenmesi, antrenör fırçası ile başlıyor. Maç sonrasında soyunma odasında devam ediyor.

Bununla bitiyor mu?

Hayır!

Yöneticilerin ‘kendine bak, daha dikkatli ol!’ uyarısı ve futbol yorumcularının önce yetersizlik ve beceriksizlikle suçlaması sonrasında nasihati bitmiyor.

Allah muhafaza, bir sonraki maçta benzer hata olduğunda önce yapılanların dozu artmaya başlıyor. Eski defterler açılıyor, hırpalama ve hakaretler (Kerem ve Marcao örneğinde olduğu gibi) kavgalara kadar varabiliyor.

Futbolcunun, bu takımda oynamaması gerekiyordur ve genellikle öyle olur. Klasik düşünce yapısı ile hemen alternatifler aranır. Yapılacak işlem klasiktir, önce dinlendirme (yedek bırakma) sonra pişmesi için (gideceği takım ekmek fırını ya) elden çıkarma ve alternatif oyuncu arama…

Yukarıdaki süreç futbolcunun ‘neden’ hata yaptığı konusunda hiçbir somut bilgi içermiyor. Söylemlerin hiçbiri ‘eğitici ve öğretici’ değil, farkındalık yaratmıyor. “Futbolcu neden hata yaptı?” sorusunun cevabını doğru olarak ortaya koymuyor. Futbolcu ‘neden’ hata yapıyor?

Futbolcunun hata yapmasına ‘neden’ olan birçok faktör vardır. Futbolcu oyunda birbiriyle çelişen sayısız düşüncenin etkisi altındadır. Bu etki hata yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Futbolun hatalar oyunu olarak adlandırılmasının nedeni de budur. Buna rağmen futbolcular yetenek, beceri, güç ve enerjileriyle belirli bir performans düzeyi oluştururlar. Hata yapma tutumlar bilişsel, duygusal ve davranışsal olarak ele alınabilir.

1.Bilişsel faktörler: Futbolcunun oyun ve pozisyon bilgisini işaret eder. Oyuna ilişkin düşünce, bilgi ve inançlarından oluşur. Futbolcunun oyunun yapısını, oyun anlayışını, görev tanımını, sahadaki rolünün anlamını, pas kayıplarının takıma etkisini, her türlü soruna karşı önlem almayı, problem çözme konusundaki inançlardan oluşur.

2.Duygusal faktörler: Futbolcunun hata yaptıktan sonra tutumuna ilişkin duygu ve değerlerinden oluşur. Kuşkusuz her futbolcunun yetenekli olduğu inancı vardır (Aksi durumda kim, neden transfer etsin?) Ancak, takımla duygusal bağlılığı olan kendisini takımın önemli bir parçası olarak gören futbolcular daha fazla üzülüp içselleştirse de zihinsel dayanıklılık, psikolojik sağlamlık, takım ve taraftar desteği ölçüsünde hata yapmayı olumlu değerlendirecek, telafisi için çaba gösterecektir. Aksi durumda, Beşiktaş’ta kaleci Fevzi’nin ayağının altından kaçırıp gol yediğin pozisyonun futbol hayatına mal olduğunu hatırlamakta fayda var. Takımı ile duygusal bağı kopmuş futbolcular ise umursamaz davranabilecektir. Bu noktada profesyonellikle umursamazlık tespit edilmesi çok kolay olmayan, niyet okunmaması gereken bir durumdur. Oyunda dikkat, konsantrasyon eksikliği, özgüven kaybı, stres, kaygı ve motivasyon gibi zihinsel sorunların belirli bir ölçüde yaşanmasının doğal kabul edilmesi gerektiğini unutmamak gerekir. Kısacası, bir hata ya da benzer hatalara ilişkin bir tutumdan söz edebilmemiz için, bu hataya ilişkin bilgi, düşünce ve inançlara olumlu veya olumsuz duyguların eşlik etmesi gerekir. 

 3.Davranışsal: Oyunda hata olarak nitelendirilen tutumların üçüncü bileşeni davranışsal bileşendir. Oyun içerisinde çok pas veya pozisyon hatasının nedenlerine bakıldığında; çevre kontrolü yap(a)mamak, baskı altında top saklamayı bilmemek, top tekniği kötü olması, reaksiyon zamanını (Ör. zamanlama hatası yapmak, pasın yönünü, topun hızını ve şiddetini) hesaplayamamak, çok gereksiz koşularla enerjiyi tüketmek, doğru karar ve tercih yapamamak gibi örneklerin, büyük oranda altyapı eğitiminin eksik ve yetersiz olmasından, oyuncunun yetecek ve becerilerinin sınırlı olmasından kaynaklandığı düşündürmektedir.

Sonuç olarak, kulüp ortamında hata yapmayı bir sorun olmaktan çıkarmak, olumlu ve üretken bir kültürün yansıması açısından önemli bir etkendir. Futbolculara “hatasız oynamaları” veya “yüksek performans göstererek, en iyisi olmaları gerektiğinin” sürekli vurgulanmasının doğurabileceği bazı olası tehlikeler vardır. Bu futbolcuların “sadece hep iyi olursam onlar için değerliyim” kanısına varmalarını kolaylaştırır. Bu saptama olumlu insan ilişkileri yerine yapay bir “evet efendimciler” çemberi içinde yaşamayı seçer. Bu durum futbolcunun benlik tasarımından yoksunluğunu doğurur.{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş