Recep Cengiz - 20 Ocak 2024 Her canlının türü ile konuşma yeteneği vardır.

Kuşlar aralarında “öterek”, koyun  “meleyerek”, Kurtlar “uluyarak” iletişim kurarlar. Ancak, düşünme ve konuşma becerisi diğer canlılara göre insanı üstün ve ayrıcalıklı kılmaktadır.

1. Aristo “insan, konuşan bir varlıktır.” Diyerek insanı diğer canlılardan üstün kılan bir yönüne işaret etmektedir. 

Konuşma kabiliyeti, bu yönüyle insanoğluna müthiş bir üstünlük sağlarken diğer bir yönüyle de ağır bir sorumluluk yüklemiştir. Güzel ve etkili bir konuşma sergilemek ve kontrollü bir konuşma için “Kim?, Ne?, Ne zaman?. Nerede?, Niçin?, Nasıl?” sorularının cevaplandırılmasıönemlidir.

Peki ya susmak?

Konuşmak güç, Susmak erdemdir.

Konuşurken, sesini yükseltmek kişilerde daha baskın olmak, muhataplarını korkutup sindirmek güç algısı yaratsa da anlama ve dinlemenin olmadığı durumlarda sakin kalmak bir erdemdir. 

Susmak, eziklik, korkmak, sinmek veya boyun eğmekten değil edepten, adaptan veya hikmettendir. Serdar Tuncer’e göre “muhatap arifse edep, âşıksa adap, ahmaksa cevaptır.”1

Hz. Muhammed (s.a.v.), huzurunda konuşan bir hatibi dinledikten sonra “Sözde sihirleyen bir kudret vardır.” buyurdukları rivayet edilir. Ancak, söylemekteki temel ilkeyi ise şöyle ifade etmiştir: “Ya hayrı söylemek ya da sükût etmek.”1 

Bilişsel bir etkinliği kapsayan bir süreçtir.

1. Gelen mesajı dinlemek, anlama yorumlama fırsatı ve zamanı kazanmaktır. Sözü muhatabının istediği çizgiye getirmemektir.

Dilin bir ânıdır.

Susmak dilsizleşmek değil, çekinmek değil, korkma hiç değil, kelimelerin kifayetsizliğini anlama anını yakalamak, Sartre’nin dediği gibi kimi zaman zor olan “konuşmaktan kaçınmaktır.”3

Zekâ ve irade ürünüdür. 

Tartışmayı reddetmek için akıllıca bir duruş, daha sonra güçlü bir konuşma için güçlü strateji ve akıllıbir taktiktir.

“Konuşmak bir ihtiyaç olabilir ama susmak bir sanattır.” Goethe

​Sabretmek ve duyguları kontrol etmektir. 

Kendisini son derece güvensiz, değersiz ve yetersiz hisseden, ama bunu kabul etmeyen insanlara karşı4, insan bilmediği için değil çok şey bildiği için bazen susar. “Söylenecek sözün çokluğu bazen insanı dilsiz bırakır, tıkanır kalır. Haklılığın suskunluğu diğer suskunlara benzemez.” Murathan Mungan

​Konuşmacıyı analiz etmek, konuşmanın karmaşıklığını gidermektir. 

​Yerinin ve zamanının bilinmesi gereken bir eylemdir. Aksi durumda eleştirici ve tartışmacı bir tutum, konuşanı savunucu olmaya yöneltir ve öfkelendirir.

Kırıldığını göstermenin en iyi yoludur.

“Söylesem tesiri yok sussam gönül razı değil Çektiğim âlâmı bir ben bir de Allah’ım bilir.” Fuzûlî

Bazen yapacağınız en hayırlı iştir.

Muhatap alınmaması gereken insanlara karşı susmak erdemdir. Söylememek, söylemekten daha dürüstçe ise kaçınılmaz olandır.

“Edebim el vermez, edepsizlik edene. Susmak en güzel cevap, edebi elden gidene!” Yunus Emre

Susmak, kabullenmek değil, bir eylem biçimidir. 

Peyami Safa’nın dediği gibi “cevapların en fenasıdır.” Anlaşılmayacak pek çok şeyi anlatır. anlayana... O zaman sorunu ta başından bir daha ele almak ve kendi kendimize niçin çok konuşuyoruz, sadece biz konuşuyoruz, diye sormak yerinde olur.

​Cevap vermek hakkını saklı tutmaktır.

Bunlar gerektiği zaman, gerektiği şekilde konuşmak hakkının varlığını engellemez. İnsan, bazı şeyler söylememeyi seçtiği için değil, onları uygun gördüğü zamanda, belli bir biçimde söylemeyi seçtiği için susar. Kuşkusuz, insanı olgunlaştıran şey de budur.

​​​“Söz gümüşse sükut altındır”

Kaynak:

1.Tuncer, S.  https://tr.pinterest.com/pin/313070611580869109/(Erişim tarihi, 16.01.2024).

1. 2. Yaman, E. (2020), Susmanın Erdemi, Din ve Hayat Dergisi 22, 120-123.

3.Sartre, J.P. (2008), Edebiyat Nedir? 3. Basım, Çeviren Bertan Onaran,  Can Yayınları, İstanbul.

1. 4. Gruen, A. (2010), Demokrasi Mücadelesi Radikalizm, Şiddet ve Terör, (Türkçesi, İİgan), Çitlenbik Yayınları, İstanbul, s.49.

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş