Futbolekonomi-8 Nisan 2025 Perth'deki Optus Stadyumu, Jakarta Uluslararası Velodrom, Sidney'deki Allianz Stadyumu ve Melbourne'deki Rod Laver Arena'yı içeren bir portföye sahip olan Cox Architecture, stadyum alanının ön saflarında yer alıyor.

Geleceği şekillendiren 10 trendi keşfetmek için Cox Architecture yöneticilerinden Alastair Richardson ve Richard Coulson ile bir araya geldik.

Cox Architecture, Avustralya ve Yeni Zelanda'daki stadyum projelerindeki çalışmalarıyla küresel bir üne kavuştu.

Peki, gelecekte ne olacağını düşünüyorlar?

Trend 1: Teknolojik Yenilik ve Dijital Dönüşüm

Alastair Richardson: "Birçok stadyumda ekran savaşı yaşanıyor, video panoları giderek büyüyor ve her yüzeyde LED şeritler beliriyor. Entegre ağlar da giderek daha önemli hale geliyor. Böylece taraftarlar stadyumun neresinde olurlarsa olsunlar, her zaman oyuna bağlı oluyorlar. Nakit para kullanmaksızın bu oyunları oynamak her zamankinden daha yaygın. 

"Bence tüm bunların anahtarı, teknolojinin sürekli değişiyor olmasında yatıyor. Dolayısıyla esnekliğin gerçekten çok önemli. Teknoloji beş yıl içinde güncelliğini yitirebilir, dolayısıyla kapasite, Wi-Fi ve fiberoptik omurgalara çok fazla çaba harcanıyor. 

"Bu, tamamen sürükleyici bir ortam sağlıyor. Bunun arkasında, giyilebilir teknoloji de büyüyor ve oyuncu performans verilerinin gerçek zamanlı olarak stadyumdaki taraftarlara iletilmesi için fırsatlar var."

Richard Coulson: “Performans verilerine zaten takımlar erişiyor, bu yüzden bunu seyircilere sunmak doğal bir adım. Artık insanların gözlerini tüm maç boyunca sahaya dikmesini bekleyemezsiniz. Ayrıca, ödeme yapmak için durmadan bir satış noktasından yiyecek ve içecek alabileceğiniz anlamına gelen RFID tabanlı yenilikler gibi kuyrukta bekleme sürelerini kısaltabilecek her türlü teknoloji giderek daha popüler hale gelecek.”

Alastair Richardson: "Bu teknoloji sayesinde Avustralya stadyumlarındaki yiyecek ve içecek (F&B) satışlarında kişi başı 17 dolardan 30 dolara muazzam bir artış görüyoruz."

Trend 2: Stadyum Operatörlerinin Taraftar Çekmek İçin Her Zamankinden Daha Fazla Çalışması Gerekiyor

Richard Coulson: "Taraftarların stadyumlarda kolektif ve sosyal bir deneyimin parçası olma konusunda hala tutkulu oldukları görülüyor. Ancak, bunun tekrarlanmasının zor olduğu unutulmamalıdır. Ne var ki, sosyal deneyimi güçlendirmek ve bir mekana katılmayı mümkün olduğunca rahat ve esnek hale getirmek önemlidir."

Alastair Richardson: "Stadyumlardaki taraftarlar daha fazla vakit geçirmek, oyun hakkında konuşmak ve farklı yiyecek seçenekleri için daha fazla alan istiyor. Örneğin Melbourne'de Marvel Stadyumu'nda hepsi benzersiz bir etkinlik deneyimi yaratmak için tasarlanmış çok sayıda yeni restoran açıldı.

"Yiyecek ve içecek unsuru gerçekten ilginç. Örneğin açık hava konserlerinde, bilet sahiplerinin Uber Eats'ten giriş kapısına sipariş alıp sonra da bunları aldıklarını gördüm, bu da ikram için bariz sonuçlar doğuruyor. Hayranlar konser ekonomisi aracılığıyla mekanlarda yiyecek ve içeceği nasıl tüketecek? Bence bu büyüleyici bir soru."

Trend 3: Geleneksel Misafirperverliğin Yerini Premium Deneyimler Alıyor

Richard Coulson:   “Daha önce hiç olmadığı kadar çok çeşitli misafirperverlik hizmeti sunuluyor ve giderek daha fazla sayıda müşteri, misafirlerinin bir kutuya hapsolmasını istemiyor. 16 kişilik 10 süit yerine, bazen 160 kişinin kaynaşabileceği bir alanda olması daha iyi oluyor.”

Alastair Richardson:  "Geleneksel kurumsal süit tam olarak budur: bir gelenek. Kurumsal müşteriler genellikle bunlardan uzaklaşıyor ve bunun yerine yüksek özellikli yenilemelere yatırım yapıyor, orta düzey kulüp alanları ise giderek daha popüler hale geliyor. Ayrıca daha az maça giden, ancak maça gittiklerinde bunu özel bir gün haline getirmek için daha fazla harcama yapan genç taraftarlar görüyorsunuz.  

"Sadakat programlarının gelişiminin, kulüp üyeliğine dayanmayan üyelik modellerinden, AMEX Centurion Kulüpleri gibi sadakat programlarıyla ilişkilendirilen kurumsal ortaklıklara kadar mekanlara dönüştüğünü görebiliyoruz. 'Sadakat' ürünleri açısından bakılacak bir lider, havayolu endüstrisi ve sık uçan yolcuların kademeleridir ve aynı gelişimi 'premium' teklifin bir parçası olarak stadyumlarda da göreceğiz."

Trend 4: Yıl Boyu Açık Mekanların Artan Önemi

Alastair Richardson:   “Yılda sadece 20 veya daha fazla maça ev sahipliği yapmanın yeterli olmadığı giderek daha fazla kabul görüyor. Tasarım açısından, çok amaçlı, topluluk odaklı bir stadyuma esneklik kazandırmak esastır ve yeni gelir kaynakları açılıyor. Bunu, Avustralya'da bir stadyumun ayak izine tamamen entegre olacak ilk oteli tasarladığımız Adelaide Oval'da gördük.”

Richard Coulson:   “Topluluğun beklentileri gerçekten önemli ve bir mekanın ne sıklıkla kullanılabileceği konusunda geri dönüş süreleri açısından pratik hususlar var. Ancak, konserlere ev sahipliği yapmak bir mekanın gelir performansını temelden değiştirebilir. Bu nedenle, örneğin, ekibin üzerinde çalıştığı Hobart'taki önerilen Macquarie Point stadyumu, çok amaçlı bir teklifin parçası olarak konserlerin yanı sıra spora da ev sahipliği yapacak şekilde tasarlanıyor.”

Alastair Richardson:   “Macquarie Point, konser organizatörleri için daha çekici hale getirecek belirli unsurlar tasarlamak için adımlar attığımız için harika bir örnektir; sahne cebi ve sanatçılar için özel tesisler de buna dahildir. Bu arada, spor tarafında, şeffaf bir çatı sayesinde burası dünyanın ilk 'kapalı' kriket stadyumu olacak. Mekan başlangıçta bir günlük uluslararası ve T20 müsabakalarına ev sahipliği yapacak ve her şey yolunda giderse 2030'a kadar Test kriketine ev sahipliği yapacak.

"Daha genel olarak, bahsettiğimiz genel zorluk stadyumların kullanımını artırmaktır. Buna katkıda bulunacak önemli bir eğilim, kadın sporlarının profesyonelleşmesidir ve bu da sonunda yerleşik mekanlarda daha büyük kalabalıklar önünde daha fazla oyun oynanmasına yol açacaktır. Kadın oyunları için genellikle daha küçük ve 13.000 ila 20.000 koltuklu olma eğiliminde olan belirli mekanların geliştirildiğini görüyoruz, ancak talep hızla kapasiteyi aşacak.

"Kadın profesyonel sporunun özlemi eşitlik olmalı ve buna takımın ana sahasına ve manevi kalbine erişim de dahildir. 'Erkek oyunu'nun profesyonelliğin zirvesi olduğu fikri dünün düşüncesidir. Profesyonel spordaki en hızlı büyüyen şey kadın oyunudur."

Trend 5: Erişilebilirliği Göz Ardı Etmek İmkansız (ve pahalı) Hale Geliyor

Alastair Richardson:    "Erişim eşitliğine büyük bir inancımız var ve bunun stadyum tasarımına dahil edilmesi gerekiyor. Bu, Avustralya'da giderek daha fazla unisex olan tuvaletlerin ötesine geçiyor. Örneğin, bir anne çocuğunu bebek arabasıyla götürebilmeli ve birlikte maç izleyebilmeleri için onu bir platforma yerleştirebilmelidir.

"Gerçek bir topluluk stadyumu olan bir mekan herkese erişim sağlamalıdır. Geleneksel olarak, bir tekerlekli sandalye kullanıcısı ve tek bir bakıcı bir maça gelirdi. Günümüzde, tekerlekli sandalye kullanıcısıyla birlikte maça gelmek isteyen dört veya beş arkadaş veya aile üyesi daha olabilir, bu nedenle insan gruplarının bir arada olmasına izin verecek esneklik olmalıdır."

Trend 6: Simgesel Olimpiyat Oyunları Mekanları Artık Sadece Yeni İnşa Edilmiyor

Richard Coulson:   “Paris'te ikonik ve tarihi mekanların nasıl kullanıldığını görmek harikaydı. Mekanları yeniden kullanma konusunda yeni bir çığır açtılar. Brisbane'deki Olimpiyat ve Paralimpik Oyunları'na sekiz yıl kaldı, burası düşük yoğunluklu, banliyö manzarasıyla tamamen farklı bir yer.

"Ancak Queensland'ın mirasa odaklanma geçmişi var çünkü 'ödül' stadyumlarını destekleyecek bütçeleri hiç olmadı. Bu yüzden odak noktası miras ve bu mekanlardan gelen topluluk kullanımı olmalı, ancak bazı insanların planların nesilde bir kez gelen bir fırsatı yakalamak için yeterince iddialı olmadığı konusunda endişelenmesiyle doğal bir çekişme de var.

"Atalarımızdan kalan sporlarımızın çok sporlu mekanlarda oynanması, Brisbane'deki dikdörtgen profesyonel sporlarımızın - futbol, ​​ragbi ligi, ragbi birliği - hepsinin tek bir mekanda, Suncorp Stadyumu'nda oynanması Avustralya'da bizim için bir lütuf. Aynı zamanda oval tabanlı stadyumlarımız iki profesyonel sporu, kriket ve Avustralya kurallı futbolu destekliyor. Bu kullanım profiliyle, birincil mekanlar için mirasın Brisbane'i yuva olarak adlandıran profesyonel sporlar için kalıcı bir sonuca sahip olduğu bir konumdayız."

Trend 7: Stadyumlar Büyük Yeni Bölgelerin Demirbaşları Haline Geliyor

Alastair Richardson:   “Avustralya'daki tüm stadyum altyapısı, toplumsal varlıklar oldukları için, esasen bir tür hükümet fonlaması yoluyla sağlanır. Bu, kamu-özel sektör ortaklıklarının artmasına yol açtı. Şu anda Marvel Stadyumu olan yer, temelde eski Melbourne Docklands'ın tamamen yeniden geliştirilmesinin dayanağıydı, ancak Japonya gibi ülkelerde ve tabii ki Amerika Birleşik Devletleri'nde de benzer modeller görüyoruz. Manchester United'ın stadyumunun yenilenmesine yönelik son teklifin, Old Trafford çevresindeki alanın potansiyel dönüşümünden bahsetmesi ilginçti.”

Richard Coulson:   “Stadyum bölgelerinde, ulaşım burada büyük bir meseledir çünkü genellikle mekanın kendisinden çok daha fazla altyapı harcaması gerektirebilir ve bu iki parçanın el ele gitmesi gerekir. Bu nedenle, gerekli taahhütleri almak için siyasi güç gerekir.”

Trend 8: Sürdürülebilirlik Artık Sadece 'olması güzel' Bir Şey Değil

Richard Coulson: “Sürdürülebilirlik Miras ve Kaynaklarla ilgilidir. 'Beyaz filler'den kaçınmak için miras kullanımının ve esnek doluluğun devam ettirilmesinin dikkate alınmasını içermelidir. Stadyumlar genellikle büyük altyapı parçalarıdır, bu nedenle kaynakların odaklanmış ve uygun şekilde kullanılması gerekir ve eğer haftada yalnızca bir gün kullanılıyorlarsa, o zaman bu karbon ayak izleri nasıl haklı çıkarılabilir?”

Alastair Richardson: "Sürdürülebilirliğin artık yeni stadyumlar için bir 'olmazsa olmaz' olduğu konusunda hiçbir şüphe yok. Örneğin, Avustralya'da su çıkartılması ve enerji verimliliği konusunda mevzuat var. Sürdürülebilir seçenekler gerçekten dünyanın neresinde olduğunuza bağlı. Örneğin, iklimimiz nedeniyle Avustralya'da çatılarda güneş panelleri kullanmak mantıklı, ancak Kuzey Norveç'te belki de daha az mantıklı. Hindistan'da, 2036 Olimpiyatları'na ev sahipliği yapmayı uman şehirlerden biri olan ve hedefleri sıfır karbonlu Oyunlar olan Ahmedabad ile çalışıyoruz.

"Uzun ömürlülük için tasarlanmış daha fazla stadyum görüyoruz ve bu bizim büyük odak noktamız. Örneğin, kurucumuz Philip Cox, 1988'de açılan Sydney Futbol Stadyumu'nu tasarladı. Uygulamamız, 2022'de onun yerini alan yeni Sydney Futbol Stadyumu'nu tasarladı ve 50 yılı aşkın bir süre dayanacak tesislere, esnekliğe ve ekonomik sürdürülebilirliğe sahip olacak.

“Stadyumlar ve arenalarla ilgili tüm sürdürülebilirlik sorunlarının anahtarı, kullanımdır. Örneğin, bir stadyumun yalnızca erkek profesyonel takımının ana sahası olduğu fikri, varlığın kullanımını en üst düzeye çıkarmaz. Profesyonel kadın sporu bu bakış açısını değiştirmelidir, ancak bununla birlikte mekanlarımızı daha iyi bir yaşama sahip olacak şekilde tasarlama şeklimizde nüanslar vardır. Avustralya'da büyük mekanlarımız yılda ortalama 60-80 etkinlik gününe sahiptir ve bu, dünyanın herhangi bir yerindeki en yüksek oranlardan biridir.”

Trend 9: Yapay Zeka Giderek Büyüyor

Richard Coulson: "Yapay zeka halihazırda kullandığımız birçok araçtan biri. Yapay zeka çok sayıda veriyi işleyip stadyum tasarımında verimliliği ve daha iyi sonuçları iyileştirebilir. Ancak harika mekanların, ait olacakları şehri, iklimi ve topluluğu yansıttığından emin olmak için yine de sezgiye ve deneyime ihtiyaçları vardır."

Alastair Richardson: “Yapay zeka fikir üretmede harikadır, ancak bir stadyumda harika bir taraftar deneyimi yaratan şeyin özünü yaratamaz. Yapay zeka örneğin Anfield Kop'un benzersiz atmosferini yeniden yaratabilir mi?

"Yapay zekanın değeri, veri odaklı tasarımın hasat edilmesi, bir araya getirilmesi ve sentezlenmesi, tasarım için sonuçların baştan itibaren iyileştirilmesi becerisindedir. Zorlandığı şey, tüm duyularımız arasındaki etkileşimi ve bunların benzersiz bir mekan, atmosfer ve deneyim yaratmak için nasıl etkileşime girdiğini anlamaktır. Bu nitelikler, doğuştan gelen bir insan deneyimidir."

Trend 10: Spor Dünyası Küçülüyor

Alastair Richardson:   “Stadyum alanında, tasarımın bir meta haline gelmesi söz konusu, ancak mekanların ortamın, şehrin ve topluluğun benzersiz bağlamını yansıtması gerektiğine inanıyoruz. FC Barcelona'nın Camp Nou gibi yeniden geliştirmelere baktığınızda, herhangi bir yere yerleştirilebilecek genel bir mekan olmaktan ziyade şehre güçlü bir bağ koruyor. Stadyumlar şehrin bir parçası olmalı ve yılın 365 günü doğrudan etkileşimde bulunmalıdır. Bu nedenle, mekanların daha uzun ömürlü olmasına doğru kayacağımızı düşünüyorum.

"Spor dünyasının küçülmesi açısından şanslıyız. Bakış açımızı Okyanusya'ya, Avrupa'ya ve Kuzey Amerika'ya doğru genişletiyoruz, ancak Avustralya'da bulunmamız tüm bu pazarlara dalmak yerine onları gözlemlememizi sağlıyor. Bu, dünya çapında çeşitli stadyum kültürlerinin en iyi unsurlarını birleştirerek gerçekten benzersiz mekanlar yaratmamızı sağlıyor."

Kaynak: https://www.sportbusiness.com/2025/02/10-trends-shaping-the-future-of-stadiums

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş