Kulüpler Sportif A.Ş.’lerden Kurtulmaya Çalışıyorlar
Bizi Takip Edin Futbol ekonomisi facebookta futbol ekonomisi twitterde
x
Buradasınız >> Ana Sayfa Haberler & Makaleler Ekonomi Tuğrul AKŞAR Kulüpler Sportif A.Ş.’lerden Kurtulmaya Çalışıyorlar

Kulüpler Sportif A.Ş.’lerden Kurtulmaya Çalışıyorlar

alt

Tuğrul AKŞAR/ 24 Ocak 2011

Spor kulüplerimiz sonunda Sportif A.Ş.lerden kurtulmanın yollarını aramaya başladılar.

 Her yıl kulüp dışında üçüncü kişilere ya da başka bir ifadeyle mali yatırımcılara milyon dolarlarca temettü ödemesi adı altında fon transfer etmek durumunda kalan Sportif A.Ş.’ler,  futbol kulüplerinin kabusu olmaya devam ediyor.

Yanlış şirketleşme ve halka arz modelleri nedeniyle kulüplerin girdikleri bataklık kulüplerin aktiflerini sürekli eritiyor, onları finansal ve sportif rekabette geride bırakıyor. Bugün gelinen noktada hareket alanı giderek daralan kulüplerin artık bu modelden kurtulmaktan başka çareleri yok. Bu nedenle ilk hamleyi anımsayacağınız üzere Ekim 2010’da Galatasaray yapmış ve sağladığı banka kredisiyle borsada işlem gören hisselerinin önemli bir kısmını çağrı yoluyla geri almıştı.

Bu modelin neden olduğu sıkıntılar üzerine 2005 yılında yayınlanan  Endüstriyel Futbol kitabımızdan başlamak üzere yaklaşık beş yıldır yazıyor, çözüm önerilerimizi sunuyorduk. Ancak henüz o yıllarda daha “bıçak kemiğe dayanmadığı” için kulüpler de bir aksiyon alma yoluna gitmemişlerdi. Ancak bu sürdürülemez durumun bilanço ve finansal yapıda verdiği ağır hasarlar ve sürekli eriyen aktif nedeniyle artan borçluluk ve bunun neden olduğu bilanço açıkları kulüpleri bu mecburi yola sokmuş görünüyor. Bu modelin o kadar çok yanlışlıkları ve hatalar var ki,  bu modelde, kulüpler kendi fonlarına inanılmaz faiz ve vergi ödemek durumunda kalıyorlar.

Tüm bu konularda  7 Eylül 2009’da bu sütunlarda “Sportif A.Ş.’ler Kulüplerin Sonu (mu) Olacak?” yine, 15.02.2010 tarihinde “Kulüpler Bu Sportif A.Ş.’lerden Nasıl Kurtulacaklar?” başlıklı yazılarımızı sizlerle paylaşmıştım.

Tüm yazılarımızda ve kitaplarımızda öz itibariyle futbol kulüplerimizin halka arzlarını, “Halka açılma değil, saçılma” olarak nitelendirmiş ve bu durumun uzun süreli sürdürülebilir bir durum olmadığını ifade etmiştik.

İsterseniz kulüplerimizin borsa maceralarına bir bakalım isterseniz.

Fonlar Sportif A.Ş.’ye!

Galatasaray, Fenerbahçe ve Trabzonspor’un 2002, 2004 ve 2005 tarihlerinde halka arz ettikleri Sportif A.Ş.’ler aralarında küçük biçimsel farklılıklar da olsa “gelir ağırlıklı” ve “maksimum temettü dağıtma temelli” halka arz modelleri öz olarak birbirlerinin aynı özelliklere ve bu nedenle de benzer sorunlara sahip görünüyor.

Nedir sorun?

Kulüpler o günkü koşullarda maksimum halka arz satışı ve buna bağlı olarak halka arz geliri elde edebilmek amacıyla, Avrupa’da ve Dünya’da eşi, örneği olmayan tamamen “Alaturka” bir modelle şirketleşip, halka arz modeliyle Sportif A.Ş.’lerin hisselerini mali yatırımcının talebine sundular. Spor kulübü olmaları nedeniyle taraftarın çok da temettü kaygısı içinde olmaksızın bu hisseleri alacağını düşünen kulüpler, içinde bulundukları finansal durumları nedeniyle de kulübün birkaç istisna dışında hemen hemen tüm gelirlerinin  Sportif A.Ş.’lere devir ve temlik olunduğu; buna karşın giderlerin kulüpte ya da Futbol A.Ş.’de bırakıldığı bir model içinde yaratılan “sanal şirketler” aracılığıyla İMKB’ye gittiler.

Sonunda Kulüpler Doğru Yolu Buldular

Gerçekten de sonunda kulüpler doğru yolu buldular ama ne yazık ki, bu konuda yol almak için para bulamıyorlar. Daha doğrusu bu kangrenden kurtulmak için aşağıdaki tablodan da görülebileceği üzere inanılmaz kaynaklar bulmak zorundalar.

Kulüplerin Sportif A.Ş.’lerden kurtulmak için verdikleri çabaların hızlanmasının arkasında iki temel neden yatıyor. Bunlardan ilki, yukarıda açıkladığımız gibi giderek bozulan mali yapı ve 2014-15 sezonundan itibaren hayata geçecek olan  “UEFA Finansal Fair Play” uygulaması.

Önce Galatasaray Birleşti!

Şüphesiz ki, yanlış şirketleşme ve halka arzın en yakıcı etkisini Galatasaray yaşamıştır. Galatasaray’ın 2002 yılından bu yana kulüp dışına ödediği toplam temettü tutarı 41,5 milyon dolara ulaşmış durumda. Yani 20.8 milyon dolarlık halka arz gelirinin tam iki katına yakın bir tutarı Sarı Kırmızılılar temettü ödemesi altında kulüp dışına transfer etmek durumunda kalmışlar. Bu nedenle başkan Adnan Polat, “Futbol A.Ş. ile Sportif A.Ş. birleşmesi beş şampiyonluğa bedeldir” diyor.

Sarı kırmızılı kulüp, bu birleşme için beş bankadan 6.5 yıl vadeli 70 milyon dolarlık kredi sağlamış ve  bu tutarın yaklaşık yarısıyla borsadan çağrı yoluyla Galatasaray Sportif'in halkın elindeki hisselerin önemli bir kısmını satın almak suretiyle %37.05 olan halka açıklık oranını %17’ye düşürmüş ve sonuçta Sportif A.Ş. ile Futbol A.Ş.’yi de birleştirmişti.

Fenerbahçe de Çağrıda Bulundu

Galatasaray’ın birleşme çalışmaları ve bu işi bir şekilde sonuçlandırması Fenerbahçe’yi de harekete geçirdi ve yönetim kurulu “Fenerbahçe Sportif Hizmetler Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin, UEFA kriterleri gereği olarak kulübün futbol şubesi olarak yapılandırılmasına imkan sağlamak üzere yapılacak ana sözleşme tadilleri ve şirket birleşmesi öncesinde halka açık hisseler için gönüllü çağrı yapılmasına karar verdi.”

2004 yılında 30 milyon dolarlık bir halka arzda bulunan kulüp geçen süre içinde tam 26 milyon doları kulüp dışına temettü ödemesi altında aktarmak durumunda kalmış. Yani Fenerbahçe elde ettiği halka arz gelirinin yaklaşık %86’lık kısmını tekrar mali yatırımcılara iade etmiş.

Bugün gelinen noktada içinde bulunduğu yanlışlıktan kurtulmaya çalışan Fenerbahçe, bu hatasını telafi edebilmek için yaklaşık 156 Milyon dolar kaynak bulmak durumunda. Yani Fenerbahçe’nin 21 Ocak 2011 piyasa değeri üzerinden   halka açık %15’lik hisselerini toplayabilmesi için bulması gereken para tutarı bu…Her ne kadar son altı aylık ortalama fiyat üzerinden hareket edilse bile, yüzde on sapmayla buna yakın bir tutarı Fenerbahçe bulmak durumunda.

 

Fenerbahçe’nin Borsaya Açılmasının Kulübe Faturası 190 Milyon Dolar


20 Şubat 2004'te Sportif AŞ'nin yüzde 15'ini halka arzeden Fenerbahçe’nin, bugüne kadar ödediği 26 Milyon dolarlık temettü tutarı ve birleşmek için bulmak zorunda kalacağı 156 milyon dolar ve bunun finansmanını da dikkate aldığımızda işin Fenerbahçe’ye faturası 190 milyon dola ulaşıyor. Yani halka arz gelirinin tam 6.3 katı kadar bir zarardan bahsediyoruz. 

Trabzonspor da Çağrı Yapacak

Trabzonspor Yönetim Kurulu da, TS Sportif'teki halka açık hisselerin satın alınması için Sermaye Piyasası mevzuatı uyarınca hesaplanacak asgari fiyattan ''gönüllü çağrı'' yapmaya karar verdi ve borsaya aşağıdaki açıklamayı gönderdi.

 

''Bağlı ortaklıklarımızdan Trabzonspor Sportif Yatırım ve Ticaret A.Ş'nin (TS Sportif), şirketimizden olan alacaklarının kısmen veya tamamen ödenmesi maksadıyla profesyonel futbol takımımızın alt yapılarıyla birlikte tespit edilecek değer üzerinden TS Sportif'e satılmasına, bu satış işleminden sonra Trabzonspor futbol faaliyetlerinin TS Sportif bünyesinde yapılandırılmasına ve/veya Trabzonspor Futbol İşletmeciliği Ticaret A.Ş. ile TS Sportif'in birleştirilmesine, TS Sportif'in ana sözleşmesinin ilgili maddelerinin bu yapılandırma çerçevesinde tadil edilmesine, bu işlemler öncesinde, TS Sportif'teki halka açık hisselerin satın alınması için Sermaye Piyasası Mevzuatı uyarınca hesaplanacak olan asgari fiyattan gönüllü çağrı yapılmasına, bu çağrı işlemi için gerekli olan finansmanın temini için finans kuruluşlarıyla görüşmelere başlanılmasına ve bu çağrıya aracılık edecek olan aracı kurumun tespit edilmesine oy birliği ile karar verilmiştir."

 Trabzonspor’a Birleşme İçin 120 Milyon TL Lazım

Trabzonspor 2005 yılında en son halka arza giden kulüp olmasına karşın, Fenerbahçe ve Galatasaray örneklerini hiç incelememiş, uyarıları hiç dikkate almamış olacak ki, aynı hataları tekrar ederek, tamamen yanlış bir şirket ve halka arz modeliyle borsaya açıldı ve hisselerinin %25’ini 24 milyon dolarlık bir gelir karşılığında halka arz etti. Ancak 2005’ten 2008 yılına kadar geçen süre içinde halka arz gelirinin %45’ine karşılık gelen bir tutarı, yani 10.8 milyon doları kulüp dışına temettü ödemesi yaptı. Bugün borsaya kote hisseleri geri almak için Trabzonspor halka arz gelirinin tam 5 katı bir tutara yani 120.5 milyon dolara ihtiyacı var.

Sportif A.Ş.’lerin Temettü Performansları Göz Kamaştırıyor

Aşağıdaki tablo kulüplerimizin halka arz ve şirketleşme modellerinin rakamlara yansımış halini ifade ediyor.

Dört kulübümüzün halka arz gelirleri toplamı aşağıdaki tablodan da görülebileceği üzere 88,6 milyon dolar.  Bugüne kadar bu kulüplerimizin dağıttıkları brüt temettü tutarı  ise 345 milyon dolara yükselirken; bu temettülerden kulüp dışına çıkan kısım 78,6 milyon dolar.  Yani bu tutar, kulüplerimizin 103.3 milyon dolarlık halka arz gelirlerinin %76,09’unu oluşturuyor. Daha somut ifadeyle kulüplerimiz elde ettikleri halka arz gelirinin yüzde yetmiş altısını tekrar yatırımcıya iade etmiş durumdalar. 

Kulüplerimizin Halka Arz ve Temettü Durumları

Sportif A.Ş

İlk Halka Arz  Oranı (%)

21.01.2011 itibariyle Halka Açıklık Oranı (%)

 Halka Arz gelirleri (Bin USD)

2009 Yılına Kadar Dağıtılan Brüt Temettü (Bin USD)

Halka Arzdan Bu Yana Üçüncü Kişilere Ödenen Toplam Tutar    (Bin USD)

Kulüp Dışına Yapılan Tem. Ödemelerinin Halka Arz Gelirine Oranı (%)

21.01.2011 itibariyle Piyasa Değeri  (Bin USD)

Kulüplerin Bugünkü Piyasa değerleri Üzerinden Sportif A.Ş.&Futbol A.Ş. Birleşmesi İçin Bulmaları Gereken  min. Kaynak Tutarı (Bin USD)

Beşiktaş

16

34

28.528

1.549

465

3,37

306.317

Gerek Yok

Galatasaray

15

17

20.799

107.974

41.500

199,53

480.504

Birleşti.Gerek Yok

Fenerbahçe

15

15

30.030

192.165

25.800

85,91

1.041.002

156.150

Trabzonspor

25

25

24.000

43.540

10.885

45,35

481.812

120.500

Toplam

 

 

103.357

345.228

78.650

76,09

 

276.650

 

Bugün Sportif A.Ş.’lerin Futbol A.Ş.’lerle birleştirilebilmesi için Sportif A.Ş.lerin cari piyasa değerleri baz alındığında;

  • Fenerbahçe’nin 156 milyon dolar,
  • Trabzonspor’un da 120 milyon dolar kaynağa ihtiyacı bulunuyor.

Yani Sportif A.Ş.’lerden kurtulabilmenin yolu 2 kulüp için minimum toplam 276 milyon dolar kaynak bulmaktan geçiyor. Gelir ağırlıklı model ve yüksek temettü ödeme temelli modeli seçen Fenerbahçe ve Trabzonspor’un toplam halka arz gelirlerinin 54 milyon dolar olduğu dikkate alındığında; bu iki  kulübün birleşme için ihtiyaç duydukları kaynak tutarı halka arz gelirlerin tam 1,76 katına ulaşıyor.

Sonuç

Bugün Beşiktaş’ın dışındaki diğer üç kulübün Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un yanlış şirketleşme ve halka arz  modeli, onların aktiflerini  giderek eritiyor. Bu sürdürülebilir bir durum değildir. Çünkü bu olumsuzluk süreç içinde bu kulüplerin rekabet güçlerini de negatif olarak etkileyebilecektir. Bunu çok iyi bildikleri için ilk olarak Galatasaray harekete geçti ve borsada işlem gören hisselerin bir miktarını alarak Futbol A.Ş. ile Sportif A.Ş.’yi  birleştirdi. Bu sayede Sportif A.Ş. salt gelir ağırlıklı bir şirket olmaktan kurtulup, kulübün giderlerini de bünyesine almış oldu. Bu nedenle artık Sportif A.Ş. her sene milyon dolarlara ulaşan temettü ödemesi gerçekleştiremeyecek.

Şimdi sıra Fenerbahçe ve Trabzonspor aynı yolu izlemeye çalışıyor. Böylece, gelirlerin ve giderlerin bir arada olduğu Futbol A.Ş. modeline dönmek için çaba harcıyorlar. Bunun için de kaynak arıyorlar. Ancak görünen o ki, bu kulüplerimizin bugün içinde bulundukları finansal durum da buna pek olanak vermiyor. Ancak başka bir çıkış yolu da bulunmuyor. Aksi halde dertten kurtulabilmek için kulüplerimizin bu şirketlerin sözleşmeyle belirlenen ömürlerinin bitmesini beklemeleri(!) gerekecek.  {jcomments on}

                    linkedin-logo Paylaş                        Flipboard -logo Paylaş

Bu İçerik  49374  Defa Okunmuştur
 

Degerli yazarimiz Tuğrul Akşar Cuma, 02 Nisan 2010.

YAZARIN DIGER YAZILARINI GORMEK ICIN TIKLAYIN

Neden Futbol Ekonomisi?

 

www. Futbolekonomi.com’un  vizyon ve misyonu temel olarak  Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi’nin (FESAM) vizyon ve misyonuna paralel ve aynı düzlemdedir.

 

Bu bağlamda temel misyonumuz: Futbolun yerel ve küresel makro özelliklerini incelemek ve yeni yapısal modeller önermek; bu kapsamda entelektüel gelişimi hızlandırmak ve buna ilişkin referans olabilecek bir database oluşturmak ve bunu tüm futbol araştırmacılarının emrine sunmak... Bu amaçla yapılan çalışmaları yayımlamak; gerekli her türlü bilimsel futbol araştırma ve geliştirme projelerine entelektüel anlamda destek vermek.

 

Temel Vizyonumuz: Önerilen yeni modellerin gerçekleştiğini görmektir.

 devamı >>>

finansal-futbol-anim-1

tugrulaksar_ge_roportaj

Tuğrul Akşar Güngör Urasın sorularını yanıtlıyor

  Yazar Tuğrul Akşar,
Milliyet Gazetesi Yazarı Güngör Uras'ın
sorularını yanıtlıyor.
detay için tıklayınız..

 

Spor Endexi

 

17/09/2024

Kapanış Günlük
Değişim %
  BİST 100

9.774,49

+0,17

 bjk BJKAS

6,23

-1,89

 fb FENER

134,90

+4,57

 gs GSRAY

7,12

-1,39

 trabzon TSPOR

1,09

-3,54

   SPOR ENDEKSİ

3.792,55

-0,37

Videolar

Tuğrul, Tuğrul Akşar, Pusula, Ekonomi, Futbol, Futbol Ekonomi, Mali,VİDEONUN DEVAMI VE DİĞER VİDEOLAR İÇİN TIKLAYIN.

İstatistikler

İçerik Tıklama Görünümü : 42307732

TRENDYOL SÜPER LİG 2024-2025 SEZONU

  

 

 Sıra TAKIMLAR 0 G B M A Y AV
Galatasaray 6 6  0 20 5 15 18
2 Fenerbahçe 6  4   1 1 14  5   9

13

3 Beşiktaş 5 4 1  0 11 4 7

13

4 Samsunspor 6  4   0  2 3  4 12
5 Başakşehir 5 3 1  1   11  7 4 10
6 Göztepe 5 2 3 0 8  3 

  5 

 9 
7

Eyüpspor

6 2  3  1   8 5 9
8 Konyaspor 6 2 2

7 -1 6
9 Sivasspor 6 2 2 -1 6
10

Antalyaspor

6 2 2 2 12   -3 8
11 Kasımpaşa 6 1 2

6

8   -2  6
12 Alanyaspor 6 2 9 -3  6 
13 Bodrumspor 2 0

4

5  9  -4  6
14 Trabzonspor 5 5 0 0 5
15 Gaziantep 5 1 3 4 7 -3 4
16

Rizespor

6

1

1 4 3 14  -11 4
17 Kayserispor 5  3 5 -4
18 Hatayspor 6 2 4 4 10  -6 2

19

A.Demirspor 6 0 1 5 5 14 -9 

 

                 

Okur Yazar


Futbolun ekonomisi, mali, hukuksal ve yönetsel kısmına ilişkin varsa makalelerinizi bize gönderin, sizin imzanızla yayınlayalım.

Yazılarınızı  info@futbolekonomi.com adresine gönderebilirsiniz. 

 

 

Annual Review of Football Finance 2023

Annual Review of Football Finance 2023

Deloitte Sports Grup'un Avrupa Futbol Finansmanına ilişkin 32. kez düzenlediği yıllık futbol finans raporuna göre, Avrupa futbol pazarı 2021 - 22 sezonunda bir önceki yıla göre %7 büyüyerek 29.5 Milyar Euro büyüklüğüne ulaştı. Rapora ulaşmak için tıklayınız

Deloitte Money League - 2024

Deloitte Money league 2024

Deloitte Money League Raporunu 27. kez yayınladı. Rapora göre Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün 2022-23 sezonunda gelirleri toplam 10.5 Milyar Euro'ya ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

UEFA Kulüp Finans&Yatırım Raporu 2024

 

UEFA Raporu-2023

UEFA Kulüp futbolunun finansal durumları ve yatırımlarına ilişkin yıllık görünüm ve benchmark raporunu yayınladı. Okumak için tıklayınız

 


 

2021-Money-league-Raporu

 

Yirmidördüncü Deloitte Money League raporuna göre Barcelona'nın 715.1 Milyon Euro'luk geliriyle ilk sırada yer aldığı, tamamı merkez lig kulüplerinden oluşan ve bir önceki yıla göre gelirleri %12 azalan Para Ligi raporunu okumak için tıklayınız

 


 

 

annual report 202021 photo

 

Avrupa Futbolunun patronu UEFA’nın gelirleri 5.7 Milyar Euro’ya Ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

 


 

 UEFA-Kulup-Futbolu-Lisanslama-2023


UEFA’nın 2023’te yayınladığı en son  Kulüp Lisanslamaya İlişkin Karşılaştırma raporuna göre kulüpler Pandemi döneminde 7.3 Milyar Euro zarar ettiler. UEFA raporu, Avrupa kulüp futbolunun endişe verici bir resmini çiziyor. Raporu okumak için tıklayınız.

 


    

191112 Aktifbank Ekolig

 

Türk futbolunun gelirlerinin ve ekonomik görünümünün mercek altına alındığı Futbol Ekonomi Raporu – EkoLig'in dördüncü sayısı yayınlandı. Süper Lig’in 2017-2018 sezonu sonunda 3,2 milyar TL olan geliri, 2018-19 sezonunda 4,2 milyar TL’na ulaştı. Bkz.

 

 

master bm report lowres

 

The European Club Footballing Landscape 2022


UEFA'nın Avrupa Lulüp futboluna ilişkin 13, kez yayınladığı, Covid-19'un etkilerinin de analiz edildiği raporu okumak için Bkz.


 

 EkoSpor-y

“Ekospor’un aylık bültenlerinden haberdar olmak için tıklayınız”

 

Süper lig Marka değeri araştırma

''Taraftar Algısına Göre Türkiye Süper Ligi Marka Değerini Etkileyen Faktörlerin ve Marka Değeri Boyutlarının Değerlendirilmesi'' Prof. Dr. Musa PINAR öncülüğünde yapılan bu araştırmayı okumak için tıklayınız.

 

 

the-european-elite-2019

KPMG Avrupa’nın 32 Elit Kulübünün değerlemesini yaptı. Süper Lig’den Galatasaray ve Beşiktaş’ın da bulunduğu bu raporda en değerli kulüp 3.2 Milyar Euroluk değeriyle Real Madrid oldu. Raporu okumak için tıklayınız.
 

Endustriyel_futbol

 

Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı Üzerine

Futbolun Endüstriyel gelişimi, kulüplerin sportif ve iktisadi/mali yapılanışını derinden etkiliyor. Dorukhan Acar’ın Kurumsal Yönetim temelli yaklaşımı ile "Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı"yı okumak için tıklayınız

 

 

Türkiye'de Kadın Futbolunun Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu

 

imagesCAVM4O4L

 

Dr. Lale ORTA’nın Kadın Futboluna Entelektüel Bir Yaklaşım Sergilediği makalesi için tıklayınız.” 

 

 

İngiliz Futbolunda Kurumsal Yönetişim Üzerine

 

governance_in_football

 

Tüm kulüplerimize ve Türk Futbol yapılanmasına farklı bir bakış açısı kazandırabileceğini düşündüğümüz, İngiliz Parlementosu’nun Kültür, medya ve spor Komitesi’nin hazırladığı raporu okumak için tıklayınız. 

 

money-and-soccer

“Money scorring goals”, Gerçekten de “Para Gol Kaydedebiliyor mu? “

Euro 2012’nin olası ekonomik etkilerini
okumak için tıklayınız. 



FFP

Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında ''Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama 
Hüseyin AKTAŞ/Salih MUTLU,

okumak için tıklayınız.