Murat Başaran- 9 Mart 2013

A-OYNAMA HAKKI/BONSERVİS BEDELİ ÖDENEREK YAPILAN TRANSFER

19 Ekim 2003 tarihli olarak  FIFA Statüsü'nün 5'inci maddesine binaen Yönetim Kurulunca çıkarılan FUTBOLCULARIN STATÜ VE TRANSFERLERİNE İLİŞKİN TALİMAT düzenlemelerine göre transfer, kiralama ve Yetiştirme ve Dayanışma Tazminatına ilişkin düzenlemeler şu şekildedir.

Sporcuların spor kulüpleri arasında transfer edilmesine dair temel ilkeler FIFA Transfer Talimatı düzenlemelerinden çıkarıldığı biçimde aşağıdaki gibidir:

- 23 yaşının altındaki oyuncuların transferinde, oyuncu yetiştiren kulüplere bir yetiştirme tazminatı ödenecektir.

- Oyuncu yetiştiren kulüplere gelir sağlayacak bir dayanışma katkısı ödenecektir.

- 18 yaşın altındaki (küçüklerin) futbolcuların uluslararası transferlerinde gerekli koruma tedbirleri alınacaktır.

- Sözleşmeler minimum 1 yıl, maksimum 5 yıl sürelidir.

- Sözleşmeler 28 yaşına kadar 3 yıl, daha sonra 2 yıl koruma altındadır.

- Kontratların tek taraflı olarak kulüp veya oyuncu tarafından bozulması durumunda bozan taraf bir tazminat ödemeyecektir.

- Geçerli neden olmaksızın koruma dönemindeki sözleşmelerin tek taraflı olarak bozulması durumunda oyuncu kulüp ve menajerlere sportif cezalar uygulanacaktır.

- Bir futbolcu için, aynı anda birden fazla kulüp adına lisans verilemez.

-Futbolcuların statülerini ve transferlerini düzenleyen Talimat ile bir ulusal federasyondan bir başka ulusal federasyona transfer edilecek profesyonel bir oyuncuya aşağıdaki koşullarla bir başka kulüple sözleşme imzalama serbestisi tanımıştır.

- O anki kulübüyle olan sözleşmesi sona ermişse veya altı ay içinde sona erecekse,

- O anki sözleşmesi tarafların biri veya diğerince geçerli nedenlerle feshedilmişse,

- O anki kulübüyle olan sözleşmesi her iki tarafça karşılıklı anlaşma ile feshedilmişse.

-Profesyonel bir oyuncu, sözleşmesinin yürürlükte olduğu süre içerisinde ayrılacağı kulüp, kendisi ve katılacağı kulüp anlaşmaya varmadığı takdirde transfer edilemez. Ancak bir profesyonel oyuncu yeni bir kulüp ile sözleşme imzalarsa, eski kulüp kendisinin yetiştirilme ve/veya geliştirme tazminatını talep etme hakkına sahiptir. Tazminatın miktarı, ilgili iki kulüp arasında kararlaştırılır.

            Sözleşmesi devam eden sporcunun bir spor kulübünden diğerine transferi için "önceki kulübüne sözleşme fesih bedeli olarak" ödenen paralar kulüpler arasında serbestçe belirlenebilmektedir. FIFA ve ulusal spor federasyonları tarafından belli edilen transfer dönemlerinde, en fazla 5 yıl için akdedilen sözleşme ile "korunan dönemdeki" sporcu, gerek tescil edildiği ulusal federasyona bağlı bir spor kulübüne, gerekse uluslararası transfer sertifikası ile (ITC) başka bir ulusal federasyona bağlı bir spor kulübüne, mevcut sözleşmesi feshedilerek transfer olabilir.

            Bu transfer işleminde, mevcut sözleşmenin tarafı sporcu ve spor kulüpleri ile transfer talebinde bulunan spor kulübü anlaşarak, mevcut sözleşmeyi ortadan kaldırarak yeni bir oynama hakkı yaratan bir sözleşme akdedebilecekleri gibi, sözleşme tek taraflı olarak fesih ile konu uluslararası uyuşmazlık mercilerinin kararına bırakılabilir. Her iki yolda da, transfer eden spor kulübü tarafından bu yeni sözleşme ile yapılan ödemeler, oynama hakkı karşılığı eski ifade ile bonservis bedeli olarak yapılan ödemeler olarak tarif edilecektir.

            AAD'nin Bosman kararından önce sporcu transferlerinde sıklıkla kullanılan bonservis kelimesi sözleşmesi devam eden bir sporcunun eski kulübünden yeni kulübüne transfer olurken ya da bir başka kulübe kiralanırken yani gerek ulusal gerekse uluslararası bir ligdeki spor kulübünde oynayabilmesi maksadıyla kulüpler arasında sporcunun oynama hakkının elde edilmesi için ödenen transfer bedeli anlamına gelmektedir. Transfer bedeli ya da elde eden açısından geliri (bonservis-yetiştirme tazminatı,dayanışma katkısı), bir profesyonel futbolcunun;

- Bağlı olduğu spor kulübü ile sözleşmesi sürmekte iken, oynama hakkının, oynama hakkını elinde bulunduran spor kulübü tarafından başka bir spor kulübüne devredilmesi veya kiralanması,

- Transfer Talimatlarında belirtilen, yaş ve koşullardaki sporcunun, oynama hakkını elinde bulunduran/yetiştirici spor kulübü tarafından yetiştirme tazminatı karşılığında bir başka spor kulübüne devredilmesi yoluyla alınan ve elde edilen gelirdir.

Sonuç olarak sözleşmesi devam eden bir sporcunun transferi için ödenen bonservis bedeli ile sporcunun oynama hakkı, yeni spor kulübü tarafından sözleşme dönemi için satın alınmakta, bu mahiyet, oynama hakkının bir tür gayrimaddi hak niteliğinde olduğunu göstermektedir. İşleme taraf iki spor kulübü arasında alım satıma konu olan şey futbolcunun futbol oynama hakkından hareketle gayrimaddi bir hakkın satış sözleşmesi ile el değiştirmesidir.

            B- PROFESYONEL FUTBOLCULARIN GEÇICI TRANSFERI (KIRALANMASI)

            Profesyonel bir futbolcu kendisi ile ilgili kulüpler arasında, akdedilecek yazılı bir sözleşme ile başka bir kulübe kiralanabilir. Bu tür kiralamalar Yetiştirme Tazminatı ve Dayanışma Tazminatı'na ilişkin hükümler de dâhil olmak üzere futbolcuların transferine ilişkin aynı hükümlere tabidir.

            Talimatın 5'inci maddesinin 3'üncü paragraf hükmüne göre minimum kiralama süresi iki Transfer ve Tescil Dönemi arasındaki süredir.

            Bir futbolcuyu kiralayan kulüp, futbolcuyu kiralık olarak veren kulübün ve söz konusu futbolcunun onayını almadan başka bir kulübe transfer edemez.

            C- YETİŞTİRME TAZMİNATI

            Yetiştirme tazminatı, bir futbolcunun profesyonel olarak ilk sözleşmesini imzaladığında ve  Profesyonel bir futbolcunun 23. yaş gününe denk gelen sezonun sonuna kadar yapacağı her bir transferde, futbolcuyu yetiştiren kulübe ödenir. Yetiştirme tazminatı ödeme yükümlülüğü; transferin futbolcunun sözleşmesi sırasında veya bitiminde yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın doğar. Yetiştirme tazminatına ilişkin hükümler bu Talimat'ın 4 nolu ekinde düzenlenmiştir.

            Bir futbolcunun yetiştirilmesi ve eğitimi onun 12 ile 23 yaşları arasında gerçekleşir. Yetiştirme tazminatı, genel bir kural olarak, 21 yaşına kadar gerçekleşen yetiştirme dönemi için 23 yaşına kadar ödenir, meğerki futbolcunun yetişme dönemini 21 yaşından önce tamamlamamış olduğu ispatlanmış olsun. İkinci halde, yetiştirme tazminatı, futbolcunun 23 yaşına bastığı sezonun sonuna kadar ödenir, ancak bu tazminat, futbolcunun 12 yaşı ile yetişme sürecini fiili olarak tamamladığı yaş arasındaki yıllar baz alınarak hesaplanır. Yetiştirme tazminatı ödeme yükümlülüğü, sözleşme ihlaline ilişkin tazminatının ödenmesi yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

            Yetiştirme tazminatına hak kazanılabilmesi için bir futbolcunun ya amatör statüden profesyonel statüye geçmesi ya da profesyonel statüsünü koruyarak 23 yaşına kadar bir kulüpten başka bir kulübe transfer olması gerekmektedir.

            Yetiştirme tazminatının doğmayacağı durumlar ise sözleşmenin kulübün haksız eylemi nedeniyle sonlanması, futbolcunun 4. kategorideki bir kulübe transfer olması veya bir profesyonel futbolcunun amatör statüye dönmesidir.

            Yetiştirme tazminatının hesaplanmasına geldiğimizde ise altını çizmemiz gereken ilk hususu, esas olanın kulüpler arasındaki anlaşma olduğudur. Buna göre, taraflar yetiştirme tazminatının miktarında herhangi bir uzlaşmaya varamazlarsa, bu durumda Yetiştirme tazminatı FIFA (uluslararası transfer) veya TFF (ulusal transfer) tarafından tespit edilen rakamlar üzerinden hesaplanarak ödenir.[1]

            Yetiştirme Tazminatının Ödenmesi

1. Yetiştirme tazminatı, futbolcunun 23. yaş gününün rastladığı sezonun bitiminden önce aşağıdaki hallerde ödenir:

i) Futbolcu, ilk kez profesyonel futbolcu olarak tescil edildiğinde; veya

ii) Profesyonel   bir  futbolcunun   (sözleşmesi   sürerken   veya   bitmişken)   iki   farklı Federasyona bağlı kulüpler arasında transfer edildiğinde.

2. Yetiştirme tazminatı aşağıdaki hallerde ödenmez:

i) Önceki  kulübünün futbolcunun  sözleşmesini  haksız olarak feshetmesi  (önceki kulüplerin haklarına halel gelmez) veya

ii) Futbolcunun 4. kategorideki bir kulübe transfer olması; veya

iii) Profesyonel    bir   futbolcunun   transfer   edildiğinde   amatörlük   statüsünü   geri kazanması.

            Yetiştirme Tazminatı Ödeme Yükümlülüğü

1- Bir futbolcu ilk kez profesyonel olarak tescil edildiğinde, o futbolcunun adına tescil edilen kulüp, tescil tarihini takip eden 30 gün içinde o futbolcunun daha önce tescil edilmiş (futbolcunun futbolcu pasaportunda yazılan) ve futbolcunun 12. yaş gününe rastlayan sezondan başlamak üzere yetişmesine katkıda bulunan bütün kulüplere yetiştirme tazminatı ödemekle yükümlüdür. Tazminat miktarı, futbolcunun her bir kulüpte geçirdiği yetişme süresiyle orantılı olarak hesaplanır. Profesyonel futbolcunun müteakip transferleri söz konusu olduğunda, yetiştirme tazminatı sadece futbolcunun önceki kulüp tarafından fiili olarak yetiştirildiği süreye bakılarak o önceki kulübe ödenir.

2- Yukarıda bahsedilen her iki halde de yetiştirme tazminatının son ödenme günü, profesyonel futbolcunun yeni federasyona tescil edildiği tarihi takip eden 30 gündür.

3- Profesyonel futbolcu ile onu yetiştiren kulüplerden herhangi biri arasında herhangi bir bağlantı kurulamaması veya bu kulüplerin o futbolcunun ilk kez profesyonel olarak tescil edildiği tarihi takiben 18 ay içinde başvuruda bulunmamaları halinde, yetiştirme tazminatı sadece futbolcunun yetiştirildiği ülkenin (veya ülkelerin) federasyonuna / federasyonlarına ödenir. Bu tazminat, söz konusu federasyonların gençlik geliştirme programlarının desteklenmesinde kullanılacaktır.

            Yetiştirme Giderleri

1- Ödenecek yetiştirme ve eğitim giderlerinin hesaplanması amacıyla federasyonlar kendilerine kayıtlı olan kulüpleri futbolcuların yetiştirilmesine yaptıkları mali yatırımları göz önüne alarak azami dört kategoriye ayıracaktır. Yetiştirme giderleri her bir kategori iğin ayrıca belirlenmiştir ve profesyonel bir futbolcu elde etmek için yetiştirilmesi gereken futbolcuların sayısı arasındaki bir oran olan ortalama bir "futbolcu faktörü" ile çarpılması suretiyle bulunan ve bir futbolcunun yetiştirilmesi için bir yılda gerekli olan miktara tekabül eder.

2- Her bir kulüp kategorisi için konfederasyon bazında ve her bir federasyon başına kulüplerin sınıflandırılması suretiyle tespit edilen yetiştirme giderleri, FIFA'nın web sayfasında (www.fifa.com) yayınlanmaktadır. Bu bilgiler her takvim yılının sonunda güncellenir.

            Yetiştirme tazminatının Hesaplanması

1- Genel bir kural olarak, bir futbolcunun önceki kulübüne / kulüplerine ödenecek olan Yetiştirme tazminatını hesaplamak için, futbolcuyu yetiştiren yeni kulübün yapılan giderlerin hesaba katılması gerekir.

2- Buna paralel olarak, bir futbolcu ilk kez profesyonel olarak tescil edildiğinde ödenecek olan  yetiştirme  tazminatı,  yeni  kulübün  yapmış  olduğu  yetiştirme  masraflarının, futbolcunun 12 yaşına rastlayan sezon ile 21. yaşına rastlayan sezon arasında geçen yetiştirme yılı sayısı ile çarpımı sonucunda bulunur. Müteakip transferler söz konusu olduğunda   yetiştirme   tazminatı,   yeni   kulübün   yetiştirme   masraflarının   önceki kulüpteki yetişme yıllarının sayısı ile çarpılarak hesaplanır. .

3- Çok genç futbolculara ilişkin Yetiştirme tazminatının aşırı yüksek miktarlarda tespit edilmesinin   önlenmesi   amacıyla,   4.   kategorideki   kulüplerin   eğitim   ve   yetiştirme masrafları   açısından   futbolcuların   yetiştirme   tazminatlarında   12   ve   15.   yaşları arasındaki sezonlar (yani dört sezon) dikkate alınacaktır.

4- Yetiştirme tazminatı miktarlarına ilişkin anlaşmazlıklar UÇK tarafından görülecek ve UÇK'nın açıkça orantısız olan miktarlarda ayarlama yapma yetkisi bulunmaktadır.

            AB/AEB' ne İlişkin Özel Hükümler

1-AB/AEB sınırları dahilinde bir federasyondan başka bir federasyona transfer olan futbolcular için ödenecek yetiştirme tazminatı miktarı aşağıdaki şekilde tespit edilir:

a) futbolcunun düşük kategorideki bir kulüpten yüksek kategorideki bir kulübe transfer olması halinde, tazminat miktarı her iki kulübün yetiştirme masraflarının ortalaması baz alınarak hesaplanır;

b) futbolcunun yüksek kategorideki bir kulüpten düşük kategorideki bir kulübe transfer olması halinde, tazminat miktarı düşük kategorideki kulübün yetiştirme masrafları baz alınarak hesaplanır.

2- AB/AEB sınırları dahilinde son yetiştirme sezonu, futbolcunun 21. yaş gününe denk gelen sezondan önceki sezon olabilir, yeter ki futbolcunun yetişme dönemini o zamandan önce tamamlamış olsun.

3- Önceki kulübün futbolcuya herhangi bir sözleşme yapma önerisinde bulunmaması halinde, önceki kulüp yetiştirme tazminatına hak kazanmış olduğunu kanıtlamadıkça kendisine tazminat ödenmez. Önceki kulüp, futbolcuya mevcut sözleşmesinin bitiminden en az 60 gün önceden taahhütlü mektupla bildirimde bulunarak sözleşme yapma önerisinde bulunmak zorundadır. Bu sözleşme teklifi, en azından mevcut sözleşmede belirtilen bedele eşit olmalıdır. Bu hüküm, futbolcunun önceki kulübünün / kulüplerinin yetiştirme tazminatı alma hakkını ortadan kaldırmaz.

            D- DAYANIŞMA KATKISI

            Profesyonel futbolcunun sözleşmesinin bitiminden önce transfer edilmesi durumunda, o futbolcunun eğitimine ve yetişmesine katkıda bulunan bütün kulüpler o futbolcunun önceki kulübüne ödenen tazminattan bir pay alırlar (dayanışma payı).  Dayanışma paylarına ilişkin hükümler FIFA talimatının 5 nolu ekinde düzenlenmiştir.

            Profesyonel bir futbolcunun sözleşmesi devam ederken transfer olması halinde yetiştirme tazminatı istisna olmak üzere önceki kulübüne ödenen her türlü tazminatın %5'i bu tazminatın toplamından düşülecek ve yeni kulübü tarafından o futbolcunun önceki yıllarda eğitimine ve yetişmesine katkıda bulunan kulübe / kulüplere dayanışma payı olarak dağıtılacaktır. Bu dayanışma payı, aşağıda da belirtildiği üzere, futbolcunun 12. yaşı ile 23. yaş gününe rastlayan sezonlar arasında ilgili kulübe / kulüplere tescil olduğu yıl sayısını yansıtacaktır (eğer bir yıldan az ise, orantılı olarak hesaplanır):

12.yaş gününe rastlayan Sezon: %5 (yani, toplam tazminatın %0.25'i)

13.yaş gününe rastlayan Sezon: %5 (yani, toplam tazminatın %0.25'i)

14.yaş gününe rastlayan Sezon: %5 (yani, toplam tazminatın %0.25'i)

15. yaş gününe rastlayan Sezon: %5 (yani, toplam tazminatın %0.25'i)
16. yaş gününe rastlayan Sezon: %10 (yani, toplam tazminatın %0.5'i)

17. yaş gününe rastlayan Sezon: %10 (yani, toplam tazminatın %0.5'i)
18. yaş gününe rastlayan Sezon: %10 (yani, toplam tazminatın %0.5'i)

19. yaş gününe rastlayan Sezon: %10 (yani, toplam tazminatın %0.5'i)

20. yaş gününe rastlayan Sezon: %10 (yani, toplam tazminatın %0.5'i)

21. yaş gününe rastlayan Sezon: %10 (yani, toplam tazminatın %0.5'i)

22. yaş gününe rastlayan Sezon: %1O (yani, toplam tazminatın %0.5'i)

23. yaş gününe rastlayan Sezon: %10 (yani, toplam tazminatın %0.5'i)

Ödeme Şekli

1- Yeni kulüp, dayanışma payını futbolcunun tescilini takip eden 30 gün içinde veya şarta bağlı ödemeler yapılması söz konusu ise bu ödemelerden sonraki 30 gün içinde yukarıda yazılı hükümlere uygun olarak futbolcuyu yetiştiren kulübe / kulüplere öder.

2- Dayanışma katkısının hesaplanması ve futbolcunun futbolcu kimliğinde işlenmiş kariyerine uygun olarak dağıtmak yeni kulübün sorumluluğundadır. Futbolcu, gerekiyorsa yeni kulübe bu sorumluluklarını yerine getirmek konusunda yardımcı olur.

3- Profesyonel futbolcu ile onu yetiştiren kulüplerden herhangi biri arasında o futbolcunun transferini takip eden 18 ay içinde herhangi bir bağlantı kurulamaması halinde, dayanışma katkısı sadece futbolcunun yetiştirildiği ülkenin (veya ülkelerin) federasyonuna / federasyonlarına ödenir. Bu dayanışma katkısı, söz konusu federasyonların gençlik geliştirme programlarının desteklenmesinde kullanılacaktır.

4- Disiplin Komitesi, ekte yazılı yükümlülüklere riayet etmeyen kulüplere disiplin cezası uygulayabilir.{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş