Futbolun Ekonomi Politik Sorunları-1
Bizi Takip Edin Futbol ekonomisi facebookta futbol ekonomisi twitterde
x
Buradasınız >> Ana Sayfa Haberler & Makaleler Genel Tuğrul AKŞAR Futbolun Ekonomi Politik Sorunları-1

Futbolun Ekonomi Politik Sorunları-1

 images2AX7VNRN

Tuğrul Akşar/11 Kasım 2014 Hep futbol ve kriz ilgimi çekti. Birisi keyif veren, diğeri ise bu keyfi alıp götüren iki kavram…Birbirleriyle ne etimolojik, ne tarihsel, ne de kavram olarak hiç bir yakınlıkları yok.

 

 Bu hafta futbolun krize girmesine neden olan yeni bir kavramı ve bulgularımı sizlerle paylaşmak istiyorum.

   

Bugüne kadar ki, analizlerim gösterdi ki futbolun asimetrik, inelastik ve irrasyonel yapısı futbolu anaomalik bir yapıya dönüştürüyor ve kaotik bir futbola neden oluyor. Futbolun konvansiyonel özellikleri, futbolun hastalanmasına yol açarken, rekabet de bir süre sonra bozulmaya başlıyor. Dengede rekabetin yerini haksız rekabet alırken, bu patolojik yapı futbolun krize girmesine neden oluyor. Bu kez ise, futbolu krize sokan ve sürdürülemeyecek eşitsizliklere neden olan başka bir paradigmadan, yeni bir kriz kaynağından bahsedeceğim.

   

Aşırı Gelir Artışı Rekabeti Bozuyor

   

Yaklaşık beş yıllık gözlemlerime dayanarak böylesi bir analize girişiyorum. İki bölüm halinde kaleme aldığım bu yazımın ilk bölümünü sizlerle paylaşıyorum. Konuyu çok kısaca özetlemeye çalışırsam: sermayenin bazı liglerde ve kulüplerde yoğunlaşması, süreç içinde bu lig ve kulüplere rekabet üstünlüğü sağlıyor. Artan rekabet üstünlüğü bir süre sonra dengesiz rekabete ve diğer kulüplere karşı haksız rekabete dönüşüyor. Aşırı gelir artışı ve buna bağlı oluşan sermaye birikimi, bu kulüplerin servetlerini süreç içinde daha da artırırken, gelirler de geometrik artmaya başlıyor. Bu durum futbolu finansallaştırırken, kulüpler arasında dengesizliğin de giderek açılmasına, polarizasyona sebep oluyor. Finansal polarizasyon dinamiklerini burada çalıştırıp bir tarafta son derece güçlü ve yüksek bütçeli takımların( liglerin), diğer tarafta da düşük bütçeli, güçsüz takımların(liglerin) oluşmasına ortam hazırlıyor. Bu sayede, dengeli futbolun yerini, dengesiz ve kaotik futbol alıyor.

   

Dengesi bozulan futbolun (liglerin), rekabet gücü de zaman içinde yitip gidiyor. Bu olumsuzluğun önü alınmadığı ve rekabetçi denge yeniden kurulmadığı taktirde, uzun vadede futbolun ölümünden bahsetmek yanlış olmayacaktır.

   

Futbolun Temel Yakıtı Olan Yayın Gelirlerini Üreten Platformlar, Futbolu Krize Sokuyor

   

1990'lardan itibaren digital platformların gelişmesi ve giderek yaygınlaşmasına paralel, 2000'li yılların başından bu yana televizyonun internet ve sosyal medya ile girdiği sinerjik ve simbiyotik ilişki, hem görsel teknolojiyi, hem de futbolu derinden etkiledi. Bu gelişim ve değişim süreci futbolun ticarileşmesi ve parasallaşmasını çok farklı bir alana, finansallaşmaya taşıdı. Bu gelişimin futbola sağladığı avantajlar şüphesiz ki, futbola olan ilgiyi daha da artırdı. Ancak, televizyonun futbola girmesiyle, sağlanan parasal artış (naklen yayın gelirlerindeki büyüme) futbolda bazı şeylerin de terse gitmesine neden oldu. Bilet fiyatları arttı. Transfer fiyatları yükseldi. Yayın platformlarının stratejik öncelikleri futbola yön vermeye başladı. Adeta futbol piyasası kontrol edilemez duruma geldi.[1]

   

Televizyon-İnternet ve Futbol Sinerjisi

   

Teknolojinin tamamen televizyon ve internet emrine girmesiyle, kulüplerin kendi faaliyetlerinden yarattığı gelirlerin dışında (başta sponsorluk, halka arz, medya, maç günü gibi futbol gelirleri olmak üzere), çoğu gelirlerinde geometrik artışlar yaşandı. Bu artışlar bir süre sonra bazı Ligler'de aşırı gelir yoğunlaşması ve servet artışına neden oldu. Doğal olarak, bu liglerde bazı takımlarda (örneğin; Almanya'da Bayern Münih, İngiltere'de Chelsea, Manchester City, Manchester United, İspanya'da Real Madrid ve Barcelona, Fransa'da Paris Saint Germain, İtalya'da Inter ve Milan gibi kulüplerde) yaşanan servet yoğunlaşması/gelir artışı, bu kulüplere iktisadi, mali ve sportif rekabet üstünlüğü getirdi.

   

Avrupa Futbol Pastasının Yarısı Beş Büyük Lig’den[2]

   

Deloitte’un son raporundaki verilere göre, 2012-13’te 19.4 milyar Euro büyüklüğündeki Avrupa futbol pastasından Beş Büyük Lig’in aldığı 9.3 Milyar Euroluk pay, toplam gelirin %48’ine ulaşıyor. Kalan %52’lik payı ise diğer 48 ülke ligi paylaşıyor.[3] 

 

Daha açık ifadeyle, Beş Büyük Lig’de, lig başına ortalama gelirden alınan pay %9.6 iken, periferi liglerde bu oran %1,8 civarında gerçekleşiyor. Bu durum, Avrupa futbolunda rekabetin, büyüklerin lehine haksız rekabete nasıl dönüştüğünü/dönüştürüldüğünü de net olarak bize gösteriyor.

   

Finansal Polarizasyon Haksız Rekabet Yaratıyor

   

Finansal polarizasyon, gelirleri arasındaki derin uçurumlar nedeniyle, kulüplerin zengin ve yoksul olarak iki kutba ayrılması anlamına geliyor. Finansal polarizasyonun yeşil sahalara yansıması ise dengesiz rekabet şeklinde oluyor. Dengesiz rekabet finansal polarizasyonun etkisiyle, süreç içinde haksız rekabete dönüşüyor ve düşük bütçeli, güçsüz takımların aleyhine çalışıyor. Haksız rekabeti ise, takım kadrolarının karşılaştırmalı değerlerinde, mukayese edilemiyecek yıllık gider bütçelerinde, fonlama olanağının kısıtlı ve maliyetli olmasına neden olan finansal kredibilitelerinde görebiliriz.

   

Kısacası, iki takım arasındaki orantısız güç ve kalite farkı, dengesiz ve haksız rekabete dönüşmekte ve sonuçta, takımlar arasındaki güç ve kalite farkı, düşük bütçeli daha az rekabetçi takımların aleyhine çalışmaktadır. Finansal polarizasyon, takımları finansal güçlerine göre klasifiye ederek, düşük bütçeli ve güçsüz takımları, zengin ve güçlü takımlara karşı mücadeleye zorlamaktadır. Dengesiz rekabet temelinde yükselen haksız rekabet üstünlüğüne ulaşan takımlar, zaman içinde bu avantajlı durumu lehlerine kullanarak, değeri milyar Eurolara ulaşan güçlü takımlar kurabilmekte ve sportif arenada bir hegemonya oluşturabilmekteler. Diğer tarafta ise, rakipleriyle mücadele edebilecek kadro derinliği ve bütçe büyüklüğünden yoksun periferi kulüpleri bu turnuvalara sadece statü gereği çıkmaktalar.

   

Sonuç olarak finansal polarizasyon, kulüpler arasındaki dengesiz rekabeti kalıcılaştırıp haksız rekabete dönüştürüyor. Bir yanda zengin ve rekabet gücü yüksek takımlar, diğer tarafta ise düşük bütçeli ve rekabet gücü zayıf kulüpler yaratıyor.

   

Finansal polarizasyon, aynı zamanda yeşil sahaların dışında futbolun finansallaştığının da bir göstergesi olarak görülmelidir. Yani, rekabet sadece yeşil sahalarla sınırlı kalmamakta, yeşil sahaların dışında da farklı koşullarda devam etmektedir. Futbolun finansallaşması, haksız rekabet sonucu oluşan aşırı gelir birikiminin servet artışına dönüşmesidir.

   

Finansal polarizasyon, diğer taraftan güçlü ve zengin kulüplerin mevcut sportif performanslarından bağımsız gelir yaratabilmelerine ve bu yapıyı sürdürebilmelerine olanak sağlayan, anomalik bir yapılanmayı da beraberinde getiriyor. Son iki yıldır Premier Lig'de ve Şampiyonlar Ligi'de son derece başarısız sonuçlar almasına karşın, Manchester United'ın hala Avrupa'nın en zengin ve en çok gelir elde eden kulüplerinden birisi olmasını veya yıllardır Avrupa’da ve Premier Lig’de sportif başarıya ulaşamayan Arsenal’ın, her sıralamada Para Ligi’nde üst sırada yer almasını, 2001-02 sezonunda Şampiyonlar ligi şampiyonu olduktan sonra 11 yıl boyunca Avrupa’da kupa kazanamayan (4) ve son on yılda La Liga’da üstünlüğünü Barcelona’ya kaptıran Real Madrid’in (5) hala Dünya’nın en fazla gelir elde eden ve en değerli kulübü olmasını açıklayan başka bir neden bulunmamaktadır.

   

Gelecek hafta kaldığımız yerden devam edeceğiz.{jcomments on}

 


 

(1) Stephan Dobson and John Goddard, The Economics of Football, Cambridge University Press, Fourth Printing, 2006,sh.22.

  
 

(3) Deloitte Sport Business Group, Annual Review of Football Finance, June 2013,Sh.6-7

 

(4) Real Madrid 2001-02 sezonundan tam 11 sene sonra 2013-14 sezonunda Şampiyonlar Ligi'ni kazanma başarısı göstermiştir. 

 

(5) 2000-01 sezonundan itibaren La Liga'da Real Madrid 5 kez şampiyon olurken, Barcelona 6 kez, Atletico Madrit de 1 kez şampiyon olmuştur.

 
 

 

                    linkedin-logo Paylaş                        Flipboard -logo Paylaş

Bu İçerik  12460  Defa Okunmuştur
 

Degerli yazarimiz Tuğrul Akşar Cuma, 02 Nisan 2010.

YAZARIN DIGER YAZILARINI GORMEK ICIN TIKLAYIN

Neden Futbol Ekonomisi?

 

www. Futbolekonomi.com’un  vizyon ve misyonu temel olarak  Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi’nin (FESAM) vizyon ve misyonuna paralel ve aynı düzlemdedir.

 

Bu bağlamda temel misyonumuz: Futbolun yerel ve küresel makro özelliklerini incelemek ve yeni yapısal modeller önermek; bu kapsamda entelektüel gelişimi hızlandırmak ve buna ilişkin referans olabilecek bir database oluşturmak ve bunu tüm futbol araştırmacılarının emrine sunmak... Bu amaçla yapılan çalışmaları yayımlamak; gerekli her türlü bilimsel futbol araştırma ve geliştirme projelerine entelektüel anlamda destek vermek.

 

Temel Vizyonumuz: Önerilen yeni modellerin gerçekleştiğini görmektir.

 devamı >>>

finansal-futbol-anim-1

tugrulaksar_ge_roportaj

Tuğrul Akşar Güngör Urasın sorularını yanıtlıyor

  Yazar Tuğrul Akşar,
Milliyet Gazetesi Yazarı Güngör Uras'ın
sorularını yanıtlıyor.
detay için tıklayınız..

 

Spor Endexi

 

28/03/2024

Kapanış Günlük
Değişim %
  BİST 100

9.079,97

+3,10

 bjk BJKAS

52.70

+1,35

 fb FENER

82,10

-0,85

 gs GSRAY

6,59

+0,30

 trabzon TSPOR

1,41

-0,00

   SPOR ENDEKSİ

3.904,42

+0,49

Videolar

Tuğrul, Tuğrul Akşar, Pusula, Ekonomi, Futbol, Futbol Ekonomi, Mali,VİDEONUN DEVAMI VE DİĞER VİDEOLAR İÇİN TIKLAYIN.

İstatistikler

İçerik Tıklama Görünümü : 39280788

TRENDYOL SÜPER LİG 2023-2024 SEZONU

  

 

 Sıra TAKIMLAR 0 G B M A Y AV
Galatasaray 27 23  3   1  57 15 42   72 
2 Fenerbahçe  27  22    4  1 70  22   48 

70

3 Trabzonspor  27  14 4  9  45  33 10 46
4 Beşiktaş 27  14   4  9 39  31 8 46
5 Kasımpaşa 27  11 6  10   48  50 -2 38
6 Sivasspor 27  9 10  8 34  35  

 -1 

 37 
7

Başakşehir

27   10  6   11   35 33  2 36
8 Rizespor 27  10  6

11 

28  40 -12  36 
9 Antalyaspor 27 11  32  31  1 35 
10

Kayserispor

27  10  8 35  38   -3  33
11 Samsunspor 27  9 12

33 

36 -3  33
12 AdanaDemir 27  11  39  36  3  32  
13 Alanyaspor 27  6 12

32 39   -8  30
14 Karagümrük 27  8 12  32  31    29  
15 Ankaragücü 27  11  10 32  35  -3  29
16 Hatayspor 27

6

11  10 32  37  -5 29
17 Gaziantep 27  7 13  31  40  -9  28 
18 Konyaspor 27   10 11  26  39   -13 28

19

Pendikspor  27 6 8 13 32 55 -23  26  

20

İstanbulspor 27 3 6 18 20 51 -31 12

Okur Yazar


Futbolun ekonomisi, mali, hukuksal ve yönetsel kısmına ilişkin varsa makalelerinizi bize gönderin, sizin imzanızla yayınlayalım.

Yazılarınızı  info@futbolekonomi.com adresine gönderebilirsiniz. 

 

 

Annual Review of Football Finance 2023

Annual Review of Football Finance 2023

Deloitte Sports Grup'un Avrupa Futbol Finansmanına ilişkin 32. kez düzenlediği yıllık futbol finans raporuna göre, Avrupa futbol pazarı 2021 - 22 sezonunda bir önceki yıla göre %7 büyüyerek 29.5 Milyar Euro büyüklüğüne ulaştı. Rapora ulaşmak için tıklayınız

Deloitte Money League - 2024

Deloitte Money league 2024

Deloitte Money League Raporunu 27. kez yayınladı. Rapora göre Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün 2022-23 sezonunda gelirleri toplam 10.5 Milyar Euro'ya ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

UEFA Kulüp Finans&Yatırım Raporu 2024

 

UEFA Raporu-2023

UEFA Kulüp futbolunun finansal durumları ve yatırımlarına ilişkin yıllık görünüm ve benchmark raporunu yayınladı. Okumak için tıklayınız

 


 

2021-Money-league-Raporu

 

Yirmidördüncü Deloitte Money League raporuna göre Barcelona'nın 715.1 Milyon Euro'luk geliriyle ilk sırada yer aldığı, tamamı merkez lig kulüplerinden oluşan ve bir önceki yıla göre gelirleri %12 azalan Para Ligi raporunu okumak için tıklayınız

 


 

 

annual report 202021 photo

 

Avrupa Futbolunun patronu UEFA’nın gelirleri 5.7 Milyar Euro’ya Ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

 


 

 UEFA-Kulup-Futbolu-Lisanslama-2023


UEFA’nın 2023’te yayınladığı en son  Kulüp Lisanslamaya İlişkin Karşılaştırma raporuna göre kulüpler Pandemi döneminde 7.3 Milyar Euro zarar ettiler. UEFA raporu, Avrupa kulüp futbolunun endişe verici bir resmini çiziyor. Raporu okumak için tıklayınız.

 


    

191112 Aktifbank Ekolig

 

Türk futbolunun gelirlerinin ve ekonomik görünümünün mercek altına alındığı Futbol Ekonomi Raporu – EkoLig'in dördüncü sayısı yayınlandı. Süper Lig’in 2017-2018 sezonu sonunda 3,2 milyar TL olan geliri, 2018-19 sezonunda 4,2 milyar TL’na ulaştı. Bkz.

 

 

master bm report lowres

 

The European Club Footballing Landscape 2022


UEFA'nın Avrupa Lulüp futboluna ilişkin 13, kez yayınladığı, Covid-19'un etkilerinin de analiz edildiği raporu okumak için Bkz.


 

 EkoSpor-y

“Ekospor’un aylık bültenlerinden haberdar olmak için tıklayınız”

 

Süper lig Marka değeri araştırma

''Taraftar Algısına Göre Türkiye Süper Ligi Marka Değerini Etkileyen Faktörlerin ve Marka Değeri Boyutlarının Değerlendirilmesi'' Prof. Dr. Musa PINAR öncülüğünde yapılan bu araştırmayı okumak için tıklayınız.

 

 

the-european-elite-2019

KPMG Avrupa’nın 32 Elit Kulübünün değerlemesini yaptı. Süper Lig’den Galatasaray ve Beşiktaş’ın da bulunduğu bu raporda en değerli kulüp 3.2 Milyar Euroluk değeriyle Real Madrid oldu. Raporu okumak için tıklayınız.
 

Endustriyel_futbol

 

Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı Üzerine

Futbolun Endüstriyel gelişimi, kulüplerin sportif ve iktisadi/mali yapılanışını derinden etkiliyor. Dorukhan Acar’ın Kurumsal Yönetim temelli yaklaşımı ile "Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı"yı okumak için tıklayınız

 

 

Türkiye'de Kadın Futbolunun Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu

 

imagesCAVM4O4L

 

Dr. Lale ORTA’nın Kadın Futboluna Entelektüel Bir Yaklaşım Sergilediği makalesi için tıklayınız.” 

 

 

İngiliz Futbolunda Kurumsal Yönetişim Üzerine

 

governance_in_football

 

Tüm kulüplerimize ve Türk Futbol yapılanmasına farklı bir bakış açısı kazandırabileceğini düşündüğümüz, İngiliz Parlementosu’nun Kültür, medya ve spor Komitesi’nin hazırladığı raporu okumak için tıklayınız. 

 

money-and-soccer

“Money scorring goals”, Gerçekten de “Para Gol Kaydedebiliyor mu? “

Euro 2012’nin olası ekonomik etkilerini
okumak için tıklayınız. 



FFP

Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında ''Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama 
Hüseyin AKTAŞ/Salih MUTLU,

okumak için tıklayınız.