Recep Cengiz- 3 Ocak 2020  Hakemlere yapılan ciddi yatırımlar var. Hakemliğin profesyonelleşmesi, maç ücretlerinin iyileştirilmesi, hakem sayısının artırılması, hakem antrenmanlarının bilimsel tekniklerle yapılması, müsabakalarda hakem sayısının artırılması ve en önemlisi tartışmalı pozisyonlar için VAR sisteminin uygulanması...

 Hakemleri maçlara hazırlayan (hakem hocası, psikolog, diyetisyen ve iletişim uzmanı) alanlarında uzman bir ekip var.

Ancak değişen bir şey yok.

Hakemlerden; memnun olan hiçbir kulüp, şikâyet etmeyen yönetici, yakınmayan teknik direktör, itiraz etmeyen futbolcu, protesto etmeyen taraftar grubu, eleştirmeyen futbol yorumcusu veya yazarı yok.

İşin enteresan tarafı üst lig veya alt lig fark etmeden gol atan- gol yiyen, galip gelen- mağlup olan, şampiyon olan- küme düşen, kart gören-kart görmeyen, sakin-hırçın, genç-yaşlı, kime dokunsanız (kulak verilmeyen yakınmalar olarak) bin ah işitiyorsunuz.

VAR’a rağmen devam eden hakem hataları, hakemlere güven duygusu arasındaki mesafeyi büyütüp ve aralarındaki ayrımı derinleştiriyor.

Neden?

Çünkü;

Hakemler önce kendilerine adil değiller.

İçlerindeki dürüst, saygın, kaliteli (fakat etkisiz) insanları bir kenara koyarsak, hakemliğin her kademesinde feodal bir kalıntı ürünü “adam kayırmacılık” ve “bölgecilik” var. Sürekli birileri (sözüm ona çok yetenekliler) ön plana çıkarılmaya, bir anda hakemlerin gözdesi yapılmaya, birileri de arka planda (yüzleri unutturulmaya) tutulmaya çalışılıyor.

Göreve getirilen her MHK başkanı (daha adil ve güvenli olmak adına) kendi ekibini kuruyor. Kurullar en iyi olanlardan değil “bizden” veya “güçlü” olanlardan oluşturuluyor.

Bu seçim iki temel sorun yaratıyor.

Birincisi, adil seçilmeyen kişiden adil davranmasını bekliyoruz. Hakemlerden istenilen adil olma, doğruluk ve dürüstlük gibi kavramlar hakemlik seçim ve yükselme sürecinde net olarak görülmüyor. Yani, oluşturulan sistem hakem camiası içinde her zaman istediği şekilde maç yönetme hakkına sahip olanlar, istediği kişiye klasman yükselten, istemediği kişiyi klasman düşüren bir grup oluşuyor. Her grup diğerini “bize ait değil” olarak algılıyor.

İkincisi, bu grubun dışında “pabucu dama atılan” hakemlerin çoğu, ne işe yarayacağını bilmeden “Hele bir yönetim değişsin, ben bilirim yapacağımı...” duygusu ile hakemlik yapıyor.

Hakemler, kendi içlerinde özne değil, nesne...

Hakemler, kendilerini güvenli, adil ve dürüst bir ortamda hissetmediklerinden varlıklarını korumak için birilerine veya kaygan bir zeminde yürür gibi bir şeylere tutunmak zorunda kalıyor. Hakemliğin “özü” ile birilerinin “sözü” yer değiştiriyor.

Çıkarcılığa dayalı düzen ve ilişkilerle seçildiklerine inandırılan hakemler edilgen bir konuma getiriliyor.

Hakemler klasman yükseldikçe zihinsel yönden kendine güvensiz, birilerine borçlu ve bağımlı hissettiriliyor. Klasmanda kalabilmek için “her şeyi” yapabilir algısı oluşturuluyor. Bu anlamda, herkes sonucunu göze aldığı bir şekilde hakemlik yapıyor.

Hakemler, klasman yükseldikçe “hak” ile “güç” arasına sıkışıp kalıyorlar.

Her hakemin tavrı ve duruşu olması gerektiği gibi olmuyor. Ne yapacaklarını şaşırıyorlar. Haktan yana olduğunda gücü karşısına alıyor. Güçten yana olduğunda tek taraflı bir gelişme kaçınılmaz oluyor. Dolayısıyla hakem her iki durumda bağımsız ve özgür düşünüp, hareket edemiyor.

Bozuk düzen hakemleri “benliğinden” uzaklaştırıyor. Kendilerini sürekli yenilemek ve geliştirmek zorunda hissetmiyorlar. Özellikle genç hakemler, kendisini geliştirmek için harcaması gereken zaman ve enerjiyi varlığını korumak için harcamak zorunda kalıyor.

Beklentilerle, gerçeklik arasında bir uyuşmazlık var. Bu nedenle her MHK yönetimi sisteme yeniliyor.

Her yönetim, hastasını iyileştirmek için çaba sarf eden doktorun hastadan virüs kapmasına benziyor. Virüs bulaşıcı olunca herkes tedavilik oluyor. Bu nedenle, büyük ümitlerle başlayıp, en kısa zamanda başladığımız noktaya geri dönüyoruz.

Dengeler değişiyor, çark tersine dönüyor.

Güçlü olanlar güçsüzleşiyor, güçsüzler güçleniyor. Yeni bir üstünlük yarışı ve güç gösterisi (televizyon ve sosyal medya da belden aşağı vurmalar) başlıyor. Öngörüsü zayıf olanlar için “Tosya’ya, pirince gideyim derken evdeki bulgurdan olunması” kaçınılmaz olabilir. Yani, uzun lafın kısası hakemlikte iki olta var, biri denize atılıyor, diğeri kayalıklara fırlatılıyor… Oysa, biz balık istiyor ve bekliyoruz.

Aşağıya bakarsak yukarıyı daha iyi anlayabiliriz.

Hakem camiası ektiğini biçiyor, ettiğini çekiyor. Birilerine yer ve yol açmak için harcadıkları hakemlerin ahını çekiyorlar. {jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş