Ömer Gürsoy- 27 Eylül 2022 Ekselansları Roger Federer’in ezeli rakibi Nadal ile çocuk gibi ağladıkları masalsı veda törenini gece yarılarına kadar ekrana mıhlanarak izledi tüm tenis tutkunları. Federer’in başarılarla dolu hayatını hemen hemen tüm gazetelerde tekrar yer aldı bu son bir kaç gündür. 

Bende yıllardır  tüm yazılarımda ülkemizin spor aktörleri, yöneticileri , aileler ve sporcular için de karşılaştırmalı analizlerle farklı açılımlar yapmaya çalışırım. İşte, geçmişte “Komünizm Amerika’da, FedererTürkiye’de doğsaydı” yazımı bir kez daha yayınlamaya karar verdim:

Amerika Komünist Olursa!

Siyaset biliminin, yıllara sair, belki de ebedi bir merak konusu vardır ya, bir doktrin veya inanış başka ülkelerde ortaya çıksa nasıl sonuç verirdi? Rusya’da, Çin’de sonuçları sorgulanan komünizm, Amerika, İngiltere ya da Fransa’da zafer kazansaydı ne olurdu?

Şu an hepimiz komünizmi yalnızca Sovyetler Birliği deneyimi ışığında görüyoruz. Şimdi bunun analizlerine derinlemesine girecek değilim ama meraklılar için 1917 Rus Devrimi’nin önde gelen isimlerinden ama daha sonraları “ihanete uğrayan devrim” analizi ile devrime karşı harekette yer alan Lev Troçki’nin “Amerika Komünist Olursa” başlıklı makalesini internetten okumalarını öneririm.

Bunu bir çok olaya uygulayarak geriye doğru simülasyonlar da yapabiliriz. Mesela ülkemizde ‘Operasyon Valkyrie’ ismiyle izlediğimiz Hitler’e suikast girişimi gerçek olsaydı dünya şimdi nasıl şekillenirdi?

Ben de şahsen güncel gelişmeleri izlerken “yaşadığımız bazı olaylar başka ülkelerde yaşansaydı acaba nasıl bir tepki olurdu” diye hep merak etmişimdir. Hatta bir yazımda; 3 Temmuz şike süreci Türkiye’de değil de İngiltere veya Fransa’da olsa nasıl bir sonuç doğuracağını mercek altına almıştım.

Ama bu sefer başka bir şey yapacağım.. “Federer, Türkiye’de doğsaydı ne olurdu” sorusuna cevap arayacağım.

Federer Türk Olsaydı!

Yazımın konusuna; ülkemizin gerçek anlamda ender spor yazarlarından Ercan Güven’in; çocuğu tenisçi bir babanın “Federer Türk olsaydı!” başlığıyla kendisine gelen mektubu köşesine taşıması üzerine karar verdim. 

Kısacası eğitim/spor ikilime sıkışmış bir velinin dramı anlatılıyordu mektupta…Nasıl geleceğe doğru simülasyon yapabiliyorsak geçmişe doğru da simülasyon yapmalıyız. Çok değil daha bundan 34 yıl önce 1981 yılının Ağustos ayında Basel’de doğuyor Federer. 17 Grand Slam şampiyonluğuna ulaşan ilk tenis oyuncusu. Burada tek tek başarılarını sıralamayacağım ama şunu sormak istiyorum: Federer, ülkemizde doğsaydı ne olurdu?

Öncelikle 1920’li yıllarda başta Trabzon ve Konya olmak üzere bir çok ilimizde tenis oynandığını İstanbul, Ankara, İzmir’de bir çok tenis kulübünün 60-70 yıl önce kurulduğunun altını çizelim.. Örneğin Ankara Tenis Kulübü’nün resmi kuruluş tarihi 1947 olmasına karşın 1937 yılında bugünkü tesiste ilk kortlar yapılmıştır.

 Devlet Tenis Kulüplerine En Değerli Arsaları Verdi

Öyle ki; ATK dahil olmak üzere İstanbul, İzmir, Adana, Antalya gibi şehirlerde ki Avrupa’nın bir çok ülkesini imrendirecek tenis kulüplerinin arsaları devlet tarafından tahsis edilmiş yerlerdir.. Devlet, bu tesisleri tahsis ederken kulüplere tek bir misyon vermiş: Türk sporuna tenisçi yetiştirmek. (Ama ne yazık ki zamanla devlet kulüplere verdiği misyonu unutmuş, kulüpler de devletten aldığı bu misyonu tamamen göz ardı etmiş ve tamamen üyelere hizmet eden yerler konumuna gelmişlerdir.)

Demek ki, tenis ülkemize hiç de geç gelmemiş. Tesis olarak da 1940’lı yıllarda ne futbol kulüplerine ne de basketbol kulüplerine tahsis yapmayan devlet tenis için oldukça bonkör davranmış. Yani tesis problemimizin olmadığı da ortada. Hadi sistem bozukluğu desek diyorum, sonra aklıma bozuk saat hikayesi geliyor. Bozuk saat bile günde 2 kez doğruyu gösterirken Türk tenisi 100 yıldır bir kez bile doğruyu bulamamış. Değil ilk 10’a, değil ilk 20’ye ilk 100’e bile giren bir sporcumuzun olmaması size de garip gelmiyor mu? Halbuki dünyanın hemen hemen her ülkesinden Fas, Beyaz Rusya, Özbekistan, Tayland, Japonya, Çin, Güney Rum Kesimi, Porto Rico, Uruguay, Bulgaristan, Slovakya, Kazakistan, Lüksemburg gibi değişik kıtalardan değişik ekonomik göstergeleri ve nüfusu olan ülkelerin sporcuları ilk 100 içerisinde mücadele edebiliyorken. (Burada Marsel için de bir paragraf açayım.. Marsel, 17 yaşına kadar Rus ekolü altında ile doğduğu Özbekistan’da temel tenisin alt yapı eğitimini almıştı.)

Tenisin ekonomisi deseniz.. yılda 100 bin civarında raket(tanesi 300-500 lira civarında) satışının yapıldığı toplamda 150 milyon liralık bir ekonomiden bahsediyorum. Antrenörlere gelince; bugün futbolda alt yapı antrenörleri 4-5 bin  lira civarında kazanırken teniste 8-10 bin liradan daha az kazanan antrenör sayısı çok azdır.

Kısaca özetlersek, tenis futbol gibi ülkemize ilk gelen bir branşlardan.. tesis problemimiz yok, para sorunumuz yok, antrenörler de hiç de fena kazanmıyorlar.

Ama Değil Federer bir Ferrer dahi çıkaramıyoruz! 

Yani buraya kadar ki tabloyu Barcelona ve Galatasaray Teknik Direktörlük görevleri de yapan Hollanda’lı Rijkard’ın tek cümlelik nefis tanımlamasıyla özetlemek istiyorum: Türkiye’de her şey var, hiçbir şey yok.

Rijkard bunu her ne kadar Türk futbolu için söylese de eminim ki biraz inceleme fırsatı olsaydı Türk tenisi için de söylerdi. Bu kadar tesis, para, 100 yıldır bir türlü gerçekleş(e)memiş hayalin peşinden koşan sporcular ve yılda 150 milyonluk tenis ekonomisinin en büyük sponsoru aileler varken dünya tenisine katabildiğimiz hiçbir değer, hiçbir renk yok ne yazık ki.

Türk tenisini bir yana bırakarak küçücük İsviçre’den çıkan Roger Federer’in hikayesine dönmek istiyorum. Daha önceleri Agassi’nin hikayesini, efsanevi siyahi Amerikalı tenisçi Arthur Ashe’nin hikayesini bu sütunları takip edenler bilirler. Federer’e geçmeden önce bunca tenisçinin hikayesini okumuş birisi olarak şunu söyleyebilirim: Bugün dünyanın en üst seviyesine yükselmiş efsanevi tenisçiler başarıya giderken her biri bambaşka yollardan ilerlemiş. Her birinin gittiği yol,yöntem birbirinden tamamen farklı. Ama hepsinin tek ortak özellikleri çok çalışmak ve inanılmaz güçlü mental dayanıklıklarının olması. Agassi babasının evinin bahçesine kurduğu derme çatma kortta yine babasının ‘ejderha’ adını verdiği top atma makinesi ile tenise başlamış daha sonra ünlü Nick Balloteli’nin akademisinde başarıya ulaşırken, Los Angeles’ın yoksul kenar mahallelerinin birer ürünü olan Venus ile Serena Williams’ın ve müesses tenis kulüplerini istila etmiş zengin çocuklarından nefret eden ve İllionis’un işçi sınıfı mahallesinde büyümüş Jimmy Cannors’ın aksine, Federer varlıklı orta sınıf bir aileden gelmiştir. İşte buyurun Majestelerinin hikayesine.

Federer Orta Sınıf Bir Ailenin Çocuğu

Federer varlıklı sayılabilecek ama sıradan bir Baselli ailenin ikinci çocuğudur. Zirveye ulaşmak için toplumsal engelleri aşmak zorunda kalmadığı kesin. Ayrıca John McEnroe gibi bir orta sınıf asisi bile değil. Rakiplerini, en azından maç içinde, azılı birer düşmana dönüştürebilen Connors, Lleyton Hewitt ve hatta Pete Sampras’ın aksine öfkesini kortta asla hırs olarak yansıtma ihtiyacı duymamıştır.Rakibinin konsantrasyonunu bozmak için McEnroe, Ion Tiriac gibi kirli taktiklere de başvurmamıştır. Konuşması düzgün, soğukkanlı ve uslu bir çocuktur.

Ne var ki kazandığı olağanüstü başarıların temelinde yatan motivasyon da çelik gibi bir kararlılık olmadan sağlanamaz. Federer’in resmi olmayan hayat hikayesini yazan Chris Bowers’a göre “ tenis sosyologları için Federer hikayesinden çıkarılacak ders, böylesi bir kararlılığın sınıfla açıklanamayacağı, bunu yediği önünde yemediği ardında birinde de, bir yerlere tırnaklarıyla kazıyarak gelmiş birinde de son derece kuvvetli olabileceğidir.” Bununla birlikte, ona bir antrenör tutmanın ve ebeveynlerinin onu antremanlara getirip götürmenin açan paranın da belli ki yardımı oldu. Ve Federer bu ikisinin faydasını da ziyadesiyle gördü.

Federer Ailesinin Değil, İsviçre Sisteminin Bir Ürünüdür

Her ne kadar ailesinin ekonomisi hiç de fena olmamasına karşın 8 yaşlarında tenise başlayan Federer ailenin bireysel desteğinden daha çok İsviçre eğitim sistemi ile İsviçre Tenis Federasyonu’nun kurduğu sistemin ürünüdür. Çünkü Federer ailesinin ekonomisi ile değil İsviçre Tenis Federasyonu ile yaptığı sözleşme ile bugünlere gelmiş.

Onun dünyanın en başarılı tenisçisi olmak için gösterdiği mücadeleyi diğer yazılarımda anlatmaya devam edeceğim ama şimdilik şunu söyleyeyim; Federer daha çocukluğunda potansiyel bir dünya yıldızı olma ihtimali gözüken bir sporcu değilmiş! 

Bir dostumun aracılığıyla Roger Federer'in kuaforu Fahri Yunuslarla tanıştım. Onu çocukluğundan  beri tanıyan Fahri Beyden Roger'i (onun hitabına Roja'yı) anlatmasını istedim, sadece küçük  yorumlar katarak sizlerle paylaşıyorum: 

Federer Tuvalet Bile Temizledi

Roger'ı ailesi futbol okuluna gönderir. Futbolda yetenekli olmasına rağmen başka ülkelerden gelen çocuklar  çoğunlukta olduğundan ve kendi aralarında kendi dillerini konuştuklarından Roger kendini yalnız ve dışlanmış hisseder. Futbolu bırakır ve tenise başlar. Teniste de yeteneklidir; ailesi ekonomik durumları iyi olmasına karşın çok zor ama bir o kadar da tarihi bir karar alarak O'nu Lozan' da tenis okuluna gönderir. (Burada dikkatinizi çekmek istediğim Roger'ın gittiği tenis okulu İsviçre Tenis Federasyonu tarafından kurulmuş bir yer olmasıdır. Dolayısı ile bireysel bir branş olmasına rağmen Roger İsviçre Tenis sisteminin yani kolektif bir desteğin ürünüdür.)  Bu okulda arkadaşlarıyla mutlu ve başarılı bir öğrencidir. Ama yine de çok zor günler de geçirmiş, her akşam annesi ile telefonda konuşma ihtiyacı duymuştur. ( Resmi olmayan biyografisinde okumuştum; tenis akademisinin perdesine zarar vermekten bir hafta boyunca tuvalet temizleme cezası bile almıştı)  

Bir gün  İsviçre'de önemli bir şampiyonluk  kazanır ve Fahri Bey'in yanına gider sitemkar bir şekilde  "Beni herkes tebrik etti. Sen niçin tebrik etmedin" der. "Ben seni dünya şampiyonu  olduğunda tebrik edecegim Roga'm" der Fahri Bey. Roger da "ama bu imkansız diye karşılık" verir. Sonrasını zaten hepimiz biliyoruz. Dünya şampiyonluğunun yanında dünyanın gelmiş geçmiş en büyük tenisçisi olur Roger...

İsviçre’de Yetenekleri Keşfetmek Önemlidir

İsviçre'de Türkiye'de ki gibi tek başarı göstergesi üniversite bitirmek değildir. Aileler için en önemli şey başarılı çocukların yeteneklerini keşfetmek ve geliştirmektir. İnsan ancak yetenekleri doğrultusunda yol alırsa başarılı ve mutlu olacaklarına inanırlar. 

Hayvanlar Okulu

Bir kitapta okumuştum: Hayvanlar okul kurmaya karar vermişler. Her cinsten hayvan okula kaydolmuş. Okulun binasını yapmışlar, hiçbir tartışma yaşanmamış. İş gelmiş dayanmış müfredat belirlemeye. Her kafadan bir ses çıkar. Kimisi ‘Finlilerin sistemini alalım, sınavsız sistem var orada’ der.. Kimisi ‘Güney Kore’de gibi minik yavrularımızı mutlu eğitim sistemine sokalım” der. Hangi hayvanın önerine de bulunduğunu hatırlamıyorum ama birisi çıkmış “durun böyle eğitim sistemi olur mu, en iyi eğitim sistemi Türklerin ki. Matematik, fen, İngilizce, sosyal, müzik her dersi öğretiyorlar.. Bundan daha mükemmel bir eğitim sistemi olur mu” deyince hayvanlar hep bir ağızdan “evet Türklerin ki olsun” diyorlar.. zavallılar başlarına ne geleceğinden bi haber.

Güzel güzel binaları yapmışlar, Türklerden de müfredatı almışlar.. böylece her çocuk matematik , dil , fen gibi derslerden geçer not almak zorunda bırakıldığı sistem girmişler.İlk ders gelmiş çatmış.. Bizim pire gibi koşan tavşan uçma dersine girmiş. Uçma  dersinde uçmaya çalışırken kafasını kırmış artık değil uçmak hızlı koşma yeteneğini de kaybetmiş. Sonra ki kurban kuş olmuş.. Toprağı kazma dersinde kanatlarını ve gagasını kırmış. Uçma yeteneğini kaybetmiş. 

Kısacası her hayvan yeteneklerinin dışındaki derslerle hırpalanıp varolan yeteneklerinden olmuşlar ve sınıfı orta zekalı olan su yılanı geçmiş çünkü her şeyden biraz biliyormuş. Bu hikayedeki gibi Tanrı insanlara ayrı ayrı yetenek vermiş. Gelişmiş ülkeler çocuklarını sürüler halinde değil yeteneklerine göre ele alıyorlar. Yani her çocuğun beynine ulaşmak için anahtar geliştirmişler. 

Ya Federer Türkiye’de Doğsaydı

İsviçre yüzük taşı kadar küçük olmasına rağmen dünyanın  en büyük  spor adamlarını yetiştiren bir ülke. Onlar orada özenle korunuyorlar. Roger' ın en büyük şansı İsviçre'de doğmuş olmasıdır. Biliyorum ki, ülkemizde de en az Roger kadar başarılı olabilecek çocuklar var. 100 yıldır bu ülkenin topraklarında Federer, Nadal, Djokoviç gibi özel yetenekli veya Ferrer gibi nispeten yeteneği daha az ama asla pes etmeyecek tenisçilerin olmadığına beni kimse inandıramaz.

Onları şansız kılan doğdukları topraklar, doğdukları topraklarda ki sistemsizlik ve beceriksiz yöneticiler olmasın.

Bu uzun yazıya artık bir son vermek ve bir de hüküm vermek gerekiyor: Uzun lafın kısası ne Amerika'da komünizm yaşanır ne de Türkiye'de  de Federerler yetişir.{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş